Manji umue o tukuiwa Paul wa popia hati: “Eci epalume liange lia fetika oku ndi sanumula nda fetika oku u leka ekõle oco a sukile omuenyo. Onjongole yange ya kala yoku u ponda.”

Manji umue o tukuiwa Marco wa popia hati: “Nda kuata ocituwa coku tema lonjanga ndaño okuti ka pa kaile esunga liaco. Nda enda oku tetula ocikuata cosi ndi sanga.”

Ocili okuti, valua pokati ketu pamue ka tu lekisa ovituwa ndevi via tukuiwa ndeti. Pole, olonjanja vimue vosi yetu pamue tu kuata ocitangi coku likandangiya. Esunga limue lieli okuti, vosi yetu tua piñala ekandu liulume watete, Adama. (Va Rom. 5:12) Ndeci ca lipita la manji Paul kuenda Marco, vamue va kuete ocitangi coku likandangiya konyeño. Vakuavo va kuete ocitangi coku likandangiya kovisimĩlo. Ovo va tiamisila utima kovina vi va yokokisa, ale vi va honguisa. Vamue va kuete ocitangi coku pokola konumbi yoku yuvula oku linga ukahonga, oku nyua calua ovina vi koluisa kuenda olodroga.

Vana va ecelela okuti, ovisimĩlo, olonjongole kuenda ovilinga viavo vi va tateka oku likandangiya konyeño, va kasi oku kapa kohele omuenyo wavo. Pole, tu pondola oku yula ovituwa viaco. Ndamupi tu ci linga? Poku lekisa ocituwa cepako liespiritu okuti: oku likandangiya. (Va Gal. 5:22, 23) Oco tu ci linge, tu konomuisa apulilo atatu: (1) Oku likandangiya ku lomboloka nye? (2) Momo lie ocituwa caco ci kuetele esilivilo? (3) Tu pondola oku lekisa ndati ocituwa caco? Noke, tu ka konomuisa eci tu sukila oku linga, nda olonjanja vimue ka tua likandangiyile.

Omunu ukuakulikandangiya ka yayulako oku tema. Pole, eye ka vangula ale oku linga cimue ci sumuisa Suku.

Yesu wa lekisa eci ci lomboloka oku likandangiya. Embimbiliya lipopia hati: “Eci a sepuiwa, ka tiuwiyile esepu lesepu. Eci a tala ohali, ka fetuluinyile, puãi wa kolela ku Una o sombisa lesunga.” (1 Pet. 2:23) Yesu wa lekisa ocituwa caco, eci ovanyãli vaye vo sepula eci a kala kuti wekangiso. (Mat. 27:39-44) Olonjanja vimue, eye wa likandangiyavo eci asongui vatavo vo linga apulilo alua, oco vo seteke nda o lueya kolondaka. (Mat. 22:15-22) Kuenda hangangukuoyo yiwa eye a lekisa, eci va Yudea omo lioku tema va tikula ovawe oco vo wimbe! Yesu ka fetuluinyile, pole, eye “wa salama, yu wa tunda vonembele.”—Yoa. 8:57-59.

Tu pondola hẽ oku setukula ongangu ya Yesu? Ocili okuti tu pondola. Upostolo Paulu wa soneha hati: “Kristu wa talavo ohali mekonda liene kuenje wo sili ongangu oco vu kuami volomãhi viaye.” (1 Pet. 2:21) Ndaño okuti ka tua lipuile, tu pondola oku kuama ongangu ya Yesu yoku likandangiya. Momo lie ocituwa caco ci kuetele esilivilo?

Tu sukila oku likandangiya, oco tu taviwe la Yehova. Ndaño okuti tu kasi ale oku vumba Yehova lekolelo vokuenda kuanyamo alua, tu pondola oku pumba ukamba tu kuete laye, nda ka tua likandangiyile koku vangula kuenda kovina tu linga.

Sokolola ulandu wa Mose. Kotembo yaco wa kala “ulume womboka cimue, omanu vosi kilu lieve va sule.” (Ate. 12:3) Mose wa enda oku yevelela lepandi va Isareli omo lioku lisiõsiõla vokuenda kuanyamo alua, pole, eteke limue ka tẽlele vali oku likandangiya. Eye wa temele eci va Isareli va kala oku liyeya omo ka va kuatele ovava. Mose wa tambulula omanu lukãlu hati: “Kaliye yeveleli, avakuahuku, tu vu upila hẽ ovava vesenje lilo?”—Ate. 20:2-11.

Mose ka tẽlele oku likandangiya. Eye ka ecele esivayo ku Yehova Ono yocikomo ca lingiwa coku eca ovava. (Osa. 106:32, 33) Omo liaco, Yehova ka ecelele okuti eye iñila Vofeka Yohuminyo. (Ate. 20:12) Mose citava okuti wa livela, omo lioku lekisa ekambo lioku likandangiya, toke keteke liolofa viaye.—Esin. 3:23-27.

Nye tua lilongisilako? Ndaño okuti tu kasi ale oku vumba Yehova vokuenda kuanyamo alua, tu sukila oku yuvula oku vangula lekambo liesumbilo ku vana va tu lingisa onyeño, ale ku vana va sukila oku lunguiwa. (Va Efe. 4:32; Va Kol. 3:12) Ocili okuti osimbu tu kuka, epandi lietu pamue li fetika oku tepuluka kapuluvi amue. Pole, tu ivaluki ulandu wa Mose. Ku ka ecelele okuti ekambo lioku likandangiya li nyõla ukamba wetu la Yehova. Nye tu sukila oku linga oco tu lekise ocituwa caco?

Pinga espiritu sandu vohutililo. Momo lie? Momo oku likandangiya, ku panga onepa kepako liespiritu lia Suku kuenda Yehova eca espiritu liaye ku vana vo pinga. (Luka 11:13) Yehova pocakati cespiritu liaye, o tu ĩha ongusu tu sukila okuti yi tu kuatisa oku likandangiya. (Va Fil. 4:13) Eye o pondolavo oku tu kuatisa, oco tu kuate ovituwa vikuavo viepako liespiritu ndeci, ocisola okuti ci tu kuatisa oku lekisa ocituwa coku likandangiya.—1 Va Kor. 13:5.

Yuvula ovina viosi vi pondola oku ku tateka oku likandangiya. Ndeci, yuvula ovina ka via sungulukile kuenda ovitalukilo vi sangiwa vo  Internet. (Va Efe. 5:3, 4) Ocili okuti, tu sukila oku yuvula ovina viosi vi tu vetiya oku linga eci cĩvi. (Olosap. 22:3; 1 Va Kor. 6:12) Ndeci, omunu wosi wa kũlĩha okuti o kuete ocitangi coku tiamisila utima koku lipekela, o sukila oku yuvula alivulu kuenda olofilme vi lekisa umbondo.

Pamue ci tu tĩlila oku kapako onumbi eyi. Pole, nda tua likolisilako, Yehova o tu ĩha ongusu tu sukila oco tu tẽle oku likandangiya. (2 Pet. 1:5-8) Eye o tu kuatisa oku likandangiya kovisimĩlo, kolondaka kuenda kovilinga. Eci oco ca lipita la manji Paul kuenda Marco va tukuiwa ale. Ovo va tẽla oku yula ocituwa cavo cekambo lioku likandangiya. Kũlĩhĩsavo ulandu wa manji umue, okuti wa enda oku tema lonjanga osimbu a endisa ekãlu vetapalo kuenda wa enda oku lihoyisa la vakuavo va endisavo akãlu. Nye a linga oco a tẽle oku likandangiya? Eye hati: “Ndaenda oku likutilila olonjanja vialua veteke. Ndaendavo oku tanga ovipama vi vangula catiamẽla koku likandangiya loku patekela ovinimbu vimue Viembimbiliya. Ndaño okuti ñasi oku ci linga ale vokuenda kuanyamo alua, handi lopo ndi likolisilako oku mioñolola kuenje ndi fetika eteke oku sokolola ndoco: ‘Ocimãho cange etaili oku likandangiya.’ Kuenje eci ndi kuata cimue ci ndi kisika oku tunda, ndi tunda selo konjo. Lonjila eyi, ndi livala poku endisa ekãlu.”

Olonjanja vimue ka tu tẽla oku likandangiya. Eci tu liyeva ndoco, pamue tu kuata osõi yoku amẽla ku Yehova vohutililo. Pole vepuluvi liaco, oco tu sukila vali ekuatiso lia Yehova. Omo liaco, likutilila ku Yehova vepuluvi liaco. Pinga kokuaye ongecelo kuenda ekuatiso. Nõlapo oku yuvula oku pitolola akulueya aco. (Osa. 51:9-11) Ku ka sime okuti Yehova ka yevi olohutililo o linga lutima wosi oku pinga ongecelo. (Osa. 102:17) Upostolo Yoano wa tu ivaluisa okuti osonde Yomõla a Suku “yi yelisa akandu etu osi.” (1 Yoa. 1:7; 2:1; Osa. 86:5) Ivaluka okuti Yehova o tuma kafendeli vaye oku ecela olonjanja viosi. Omo liaco, tu pondola oku kolela okuti eye o ci lingavo kokuetu.—Mat. 18:21, 22; Va Kol. 3:13.

Yehova wa sumuile, eci Mose a lekisa ekambo lioku likandangiya vekalasoko. Pole, Yehova wo wecela. Ondaka ya Suku yi tukula Mose, okuti ongangu yiwa yekolelo. (Esin. 34:10; Va Hev. 11:24-28) Yehova ka ecelele okuti Mose iñila Vofeka Yohuminyo, pole, o ka ecelela okuti eye o kala Vocumbo Celau palo posi, loku wĩha esumũlũho lioku kala otembo ka yi pui.—1 Va Kor. 9:25.