1-2. (a) Nye Akristão ka va kuelele va sukila oku kapako osimbu ka va fetikile oku namũlala? (b) Nye ca kongela voku “namũlala?” (Tala “Olondaka Via Lomboluiwa.”)

 OVE hẽ o kasi oku sokolola oku kuela? Ocili okuti, oco omunu umue a kuate esanju ka ci sukila lika oku kuela. Pole, ndaño ndoco, Akristão valua ka va kuelele okuti amalẽhe, lakulu, va yongola oku sanga omunu umue uwa va pondola oku likuela laye. Ocili okuti osimbu handi kua fetikile oku namũlala o sukila oku kuata ukamba wa pama la Yehova, oku li kũlĩha ciwa ove muẽle kuenda oku kũlĩha ndomo vu ka litekula noke lioku kuela. a (1 Va Kor. 7:36) Nda wa lipongiya kolonepa evi, citava okuti o ka kuata olohuela viesanju.

² Pole, ka ca lelukile oku sanga omunu umue uwa o pondola oku likuela laye. b (Olosap. 31:10) Ndaño ceci o sanga omunu waco, pamue ka ci leluka oku fetika oku namũlala laye. Vocipama cilo, tu konomuisa eci ci pondola oku kuatisa Akristão ka va kuelele oku sanga omunu umue uwa va namũlala laye kuenda oku kuela. Tu konomuisavo ndomo vamanji vekongelo va pondola oku kuatisa vana va yongola oku kuela.

 CECI CI KU KUATISA OKU SANGA OMUNU UWA O LIKUELA LAYE

3. Nye Ukristão umue ka kuelele a sukila oku ivaluka poku sanda umue a likuela laye?

³ Nda ove o yongola oku kuela, ci kuete esilivilo oku kũlĩha ovituwa o yonguila komunu waco osimbu kua fetikile oku namũlala laye. Nda kua ci lingile ove o ka namũlala lomunu una okuti ka sungulukile kuenje una nda wa kala ulume uwa, ale ukãi uwa, o u siapo. Ocili okuti, omunu una ove o yongola oku likuela laye, o sukila oku kala Ukristão umue wa papatisiwa. (1 Va Kor. 7:39) Pole, eci ka ci lomboloka okuti omunu wosi wa papatisiwa wa sunguluka oco o likuele laye. Kuenje li pula ndoco: “Ovimãho vipi ndi kuete komuenyo? Ovituwa vipi via velapo ulume wange ale ukãi wange a sukila oku kuata? Anga hẽ ovina ndi lavoka komunu waco, via sunguluka?”

4. Nye omanu vamue va siata oku kongela volohutililo viavo?

⁴ Nda ove o yongola oku kuela, citava okuti wa likutilila ale catiamẽla kocisimĩlo caco. (Va Fil. 4:6) Ocili okuti, Yehova ka likuminya oku ku sandelako una o yongola oku likuela laye. Pole, eye o pondola oku lava ovisimĩlo viove kuenda o kũlĩhĩsa ovina o sukila, loku ku kuatisa osimbu o sanda umue o likuela laye. Omo liaco, amamako oku sapuila Yehova ovisimĩlo kuenda olonjongole viove. (Osa. 62:8) Likutilila kokuaye, oco a ku ĩhe epandi kuenda olondunge. (Tia. 1:5) Manji John c wo ko Estadus Unidus okuti handi ka kuelele, wa popia eci eye a siata oku kongela volohutililo viaye. Eye hati: “Ndi sapuila Yehova ovituwa ndi yonguila komunu ndi likuela laye. Nda siata oku likutilila kokuaye oco  ndi sange omunu uwa ndi likuela laye kuenda ndi pingavo ku Yehova oco a ñuatise oku kuata ovituwa vi ka ndi lingisa oku kala ulume umue uwa.” Manji umue o tukuiwa Tanya wo ko Sri Lanka wa popia hati: “Osimbu ndi sandiliya u ndi ka likuela laye, ndi pinga ku Yehova oco a ñuatise oku amamako lekolelo, lesanju kuenda oku kuata ovisimĩlo via sunguluka.” Ndaño okuti pamue o sukila oku talamẽla otembo yalua oco o sange omunu o likuela laye, Yehova wa likuminya oku ku tata konepa yo ketimba kuenda kovisimĩlo.—Osa. 55:22.

5. Akristão ka va kuelele va pondola oku kũlĩha ndati vamanji vakuavo ka va kuelelevo vana va sole Yehova? (1 Va Korindo 15:58) (Talavo ociluvialuvia.)

⁵ Embimbiliya li tu vetiya oku ‘linga vakuambili kupange wa Ñala.’ (Tanga 1 Va Korindo 15:58.) Nda wa tiamisila utima wove kupange wa Yehova kuenda oku kala la vamanji, o ka kuata epuluvi lioku kũlĩha omanu ka va kuelele ndove, vana va kuetevo ocimãho coku vumba Yehova. Poku likolisilako oco o sanjuise Yehova o ka kuata esanju lialua.

6. Nye Akristão ka va kuelele va sukila oku ivaluka osimbu va sandiliya una va likuela laye?

⁶ Pole, kuata u tate. Ku ka ecelele okuti oku sandiliya omunu o likuela laye, ci kala ocina ca velapo komuenyo wove. (Va Fil. 1:10) Esanju liove ka lia tambele koku kuela, ale oku kala omunu ka kuelele, pole, kukamba wove la Yehova. (Mat. 5:3) Osimbu ove kua kuelele, o ka kuata apuluvi alua oku linga kupange wa Yehova. (1 Va Kor. 7:32, 33) Omo liaco, talavaya ciwa lotembo yove osimbu kua kuelele. Manji umue o tukuiwa Jessica woko Estadus Unidus okuti wa kuela ño eci a kuata ci panda 40 kanyamo, wa popia hati: “Osimbu handi sia kuelele, nda likolisilako oku tiamisila utima kupange woku kunda. Eci ca ñuatisa oku kuata esanju ndaño okuti kotembo yaco, sia sangele handi omunu umue ndi likuela laye.”

SANDA OTEMBO YOKU KŨLĨHĨSA NDOMO OMUNU UMUE A TUWA

7. Momo lie ci kuetele esilivilo oku kũlĩhĩsa lutate omunu umue, osimbu kuo sapuilile okuti u sole? (Olosapo 13:16)

⁷ Nye ci popiwa nda wa limbuka okuti wa fetika oku sola umue? Anga hẽ vocipikipiki nda wa sapuila komunu waco ndomo o liyevite? Embimbiliya hati, omunu ukualondunge o sokolola lutate osimbu ka nõlele onjila yimue. (Tanga Olosapo 13:16.) Omo liaco, ci kuete esilivilo oku kũlĩhĩsa tete osimbu kua situluile onjongole yove komunu waco. Aschwin, wo ko Holanda wa popia hati: “Olonjongole vi molẽha lonjanga kuenda vi pitavo lonjanga. Kuenje nda wa kũlĩhĩsa lutate omunu umue, ku ka fetika oku namũlala okuti kua sokoluile ciwa.” Handi vali, osimbu o kũlĩhĩsa lutate, pamue o ka limbuka okuti hayeko wa ku sungulukila.

8. Manji umue ka kuelele, o kũlĩhĩsa ndati omunu umue a yongola oku likuela laye? (Talavo ociluvialuvia.)

⁸ O kũlĩhĩsa ndati omunu umue okuti, eye ka ci limbuka? O pondola oku ci linga kolohongele viekongelo, ale ceci a kasi lakamba. Apuluvi aco a ku kuatisa oku limbuka ekalo liomunu waco, ndomo a kasi konepa yespiritu kuenda ndomo a tuwa. Lipula ndoco: Velie akamba vaye? Olombangulo viaye via kunamẽla pi? (Luka 6:45) ‘Ovimãho vietu vimuamue?’ O pondola oku sapela lakulu vekongelo catiamẽla komunu waco, ale la manji ukuavo wa pama kespiritu okuti, wo kũlĩha ciwa. (Olosap. 20:18) O pondolavo oku pula komanu vakuavo ekalo liaye kuenda ovituwa viaye. (Ruti 2:11) Poku kũlĩhĩsa omunu waco, yuvula oku kala otembo yosi ocipepi laye, locimãho  coku limbuka ovina viosi viatiamẽla kokuaye. Sumbila elianjo liaye kuenda ovisimĩlo viaye.

9. Ekolelo lipi o sukila oku kuata osimbu kua situluile onjongole yove komunu umue?

⁹ Otembo yiñami o sukila oku ambata oco o kũlĩhĩse omunu umue, osimbu kuo sapuilile onjongole yove? Nda wa yayulako oku u ci sapuila, eye o ka liyeva okuti ove ku sokolola vali lutate osimbu kua nõlele onjila yimue. (Olosap. 29:20) Pole, nda wa ciluavo, o ka eca ocisimĩlo cokuti ove wumunu umue ka kũlĩhĩle eci a yongola, ca piãla enene nda eye wa limbuka okuti u yongola. (Uku. 11:4) Ivaluka okuti, osimbu kua endele komunu waco, ku sukila oku kolela okuti o ka likuela laye. Pole, ove o sukila oku kuata ekolelo liokuti wa lipongiyila oku kuela kuenda omunu o yongola eye una ove o sima okuti, o ka kala ombandeki yiwa kokuove.

10. Nye o sukila oku linga nda wa limbuka okuti umue oku sole, pole, ku yongola omunu waco?

¹⁰ Nye o sukila oku linga nda wa limbuka okuti umue oku yongola? Nda ove ku yongola oku namũlala laye, u ci sapuila kuenda ci lekisila kovilinga viove. Ka ca sungulukile oku kokela omunu umue oku sima okuti ove handi o u yongola pole, ku kuete onjongole yaco.—1 Va Kor. 10:24; Va Efe. 4:25.

11. Nda omunu umue wa ku pinga oco u sandeleko ukuenje ale ufeko, ovina vipi o sukila oku kapako?

¹¹ Kolofeka vimue, olonjali ale omanu vakuavo akulu, ovo va kuete ocikele coku nõla omunu o likuela la umue ukuepata liavo. Kovitumãlo vikuavo, epata ale akamba va sandelako ukuenje ale ufeko omunu umue, oco a namũlale laye. Noke va sokiya epuluvi limue lioku li sanga oco va li kũlĩhe. Nda umue o ku pinga oco u sandeleko ukuenje ale ufeko, kapako ovina omunu waco a sole kuenda ovina a yongola. Noke lioku sanga omunu waco, likolisilako oku limbuka ekalo liaye lovituwa kuenda ca velapo vali limbuka nda wa pama konepa yespiritu. Oku kuata ukamba wocili la Yehova ca velapo vali okuti, olombongo, elilongiso lialua lio kosikola, ale oluhimo ci sule. Pole, ivaluka okuti, manji ka kuelele eye o sukila oku nõla nda o kuela ale sio lomunu waco.—Va Gal. 6:5.

NDOMO O FETIKA OKU NAMŨLALA

12. Nda ove o yongola oku namũlala lomunu umue nye o sukila oku linga?

¹² Nda ove o yongola oku fetika oku  namũlala lomunu umue o sapela laye ndati? d Sokiya oku vangula laye pocitumãlo cimue pali omanu, ale vo telefone. Sapuila kokuaye okuti, u sole kuenda o yongola oku u kũlĩha ciwa. (1 Va Kor. 14:9) Nda ci sukiliwa, u wĩha otembo yoku sokolola ndomo a tambulula. (Olosap. 15:28) Nda omunu waco ka ku tavele ku ko kisike.

13. Nye o sukila oku linga nda umue oku sapuila okuti o yongola oku namũlala love? (Va Kolosai 4:6)

¹³ Nye o sukila oku linga nda umue oku sapuila okuti oku yongola? Citava okuti ca sukila utõi walua komunu waco, oco a ku sapuile ondaka yaco. Omo liaco, lekisa umbombe kuenda esumbilo. (Tanga Va Kolosai 4:6.) Nda wa limbuka okuti o sukila otembo yimue oco o sokolole nda o fetika oku namũlala ale sio, ci sapuila komunu waco. Pole, ku ka cilue oku eca etambululo. (Olosap. 13:12) Nda ku yongola omunu waco, u sapuila ocili kuenda ci linga lumbombe. Kũlĩhĩsa ndomo manji Hans wo ko Austria a tambulula manji umue ukãi wo sapuila okuti u yongola. Manji Hans wa popia hati: “Ame ndo sapuila ocisimĩlo cange, pole, nda ci linga lutate. Nda ci linga lonjanga, momo sia yonguile oku eca elavoko liesanda kokuaye. Noke nda fetikavo oku lekisa utate, oco si ka ece ocisimĩlo cokuti ndi ka pongolola ocisimĩlo cange.” Nda okuti ove wa nõlapo oku namũlala lomunu umue, vangula eci catiamẽla kocisimĩlo cove kuenda ndomo esokiyo liaco liendisiwa. Pamue ovina o lavoka, via litepa lovisimĩlo viomunu ukuavo omo lioku tuwa kuapata kuenda ovina vikuavo.

VAMANJI VAKUAVO VA KUATISA NDATI VAMANJI KA VA KUELELE?

14. Tu kuatisa ndati vamanji vana ka va kuelele konjila ndomo tu vangula?

¹⁴ Vosi yetu tu kuatisa ndati vamanji vana ka va kuelele okuti, va yongola oku kuela? Onjila yimue oku kuata utate kovina tu vangula. (Va Efe. 4:29) Kuenje tu sukila oku lipula ndoco: ‘Anga hẽ nda siata oku va vetiya oku kuela? Eci ndi mola vamanji vavali ukuenje lufeko va kasi oku sapela, ndi sima hẽ okuti va kuete ocisimĩlo coku namũlala?’ (1 Tim. 5:13) Handi vali, ka tu yongola okuti vamanji ka va kuelele va liyeva okuti, va kuete ocitangi cimue omo okuti handi ka va kuelele.  Manji Hans wa tukuiwa ale, wa popia ndoco: “Vamanji vamue va siata oku pula vati, momo lie ku kuelela? Ove kumalẽheko vali. Olondaka viaco, vi kokela vamanji ka va kuelele oku yeva esumuo kuenda oku vetiyiwa oku kuela.” Ci kuete esilivilo oku sanda apuluvi oku pandiya vamanji vaco!—1 Va Tes. 5:11.

15. (a) Osimbu ka tua kuatisile manji umue ka kuelele oku sanga umue, nye tu sukila oku kapako? (Va Roma 15:2) (Talavo ociluvialuvia.) (b) Etosi lipi wa sola vali vovideo? (Talavo etosi.)

¹⁵ Nye ci popiwa nda ove o sima okuti vamanji vamue vavali ka vakuelele, va pondola oku li sesama? Embimbiliya li popia okuti, tu sukila oku kapako ovisimĩlo via vakuetu. (Tanga Va Roma 15:2.) Vamanji valua ka va kuelele, ka va sole oku va nõlelako omunu umue kuenje tu sukila oku sumbila ocisimĩlo cavo. (2 Va Tes. 3:11) Kuli vamue okuti, va yongola ekuatiso, pole, nda ka va tu pingile ekuatiso liaco, ka tu pondola oku ci linga. e (Olosap. 3:27) Vamanji vakuavo ka va kuelele ka va sole oku va lekisa komunu umue lonjila yimue okuti ka va kapeleleko. Manji umue ka kuelele o tukuiwa Lydia wo ko Alemanha wa popia hati: “Ove o pondola oku kongela manji ufeko lukuenje vocimunga cimue comanu. Sanda epuluvi oco vamanji vaco va li kũlĩhe ciwa loku ecelela okuti, ovo va nõla onjila va kuama.”

16. Nye vamanji ka va kuelele va sukila oku ivaluka?

¹⁶ Vosi yetu ci kaile tu kuele ale ka tu kuele, tu pondola oku kuata omuenyo wesanju! (Osa. 128:1) Omo liaco, nda ove o yongola oku kuela, pole, handi kua sangele omunu waco, amamako oku tiamisila utima kupange wa Yehova. Manji umue ukãi wo ko Makau o tukuiwa Sin Yi hati: “Otembo yoku kala omunu ka kuelele yitito calua, oku ci sokisa lotembo o ka kala lohueli yove vocumbo celau. Omo liaco, talavaya ciwa lotembo yaco.” Oco hẽ nda wa sanga ale omunu umue kuenda wa fetika ale oku namũlala? Vocipama ci kuãimo, tu ka konomuisa ndomo o pondola oku namũlala lonjila yimue ya sunguluka.