1, 2. Ырлар 39:6-дан алырга, Иеговадан кандыг белектерни алган бис? Ооң дугайында ханы боданыры биске чүге ажыктыг?

 ИЕГОВА — беримчелиг Бурган. Бодап көрүңер даан, Ол биске дыка таарымчалыг бажыңны — магап ханмас, чараш Черни, кайгамчык тургузуглуг мээни болгаш Бодунуң үнелиг Сөзүн Библияны белекке берген. Иегова биске кайгамчык планетаны, боданыр база чугааланыр арганы, ол ышкаш эң-не чугула айтырыгларга харыыларны берген. (Номчуптуңар: Ырлар 39:6.)

² Бо статьяга ол үш белекти кысказы-биле сайгарар бис. Бурганның берген белектериниң дугайында хөй боданган тудум, оларны оон-даа үнелеп, Иегованы, ынакшылдыг Чаяакчывысты, алгап-мактаар күзеливис улам күштелир (Ажыд. 4:11). Ол ышкаш эволюция өөредиинге бүзүреп чоруур улус-биле оон-даа эки чугааланып өөренип алыр бис.

3. Чер чүзү-биле кайгамчык?

³ Бурганның мерген угааны Черни канчаар чаяап каанындан көскү (Рим. 1:20; Евр. 3:4). Хүн системазында Черден өске планеталар база бар, ынчалза-даа чүгле Черге кижи чурттап шыдаар.

4. Бистиң Черивис кандыг-даа космостуг корабльдан ушчок дээре деп чүге чугаалап болур?

⁴ Бистиң Черивис космостуг корабльга дөмей. Ындыг-даа болза, кижилерниң кылып кааны космостуг корабль биле бистиң Черивистиң аразында улуг ылгал бар. Бодап көрүңер даан, бир эвес космонавтыларга кислородту, чемни, сугну чедирбейн турган болза база ажык космосче бок октап болбас турган болза, олар кайы хире үр чурттап шыдаарыл? Чоорту  оларның тынар кислороду, аъш-чеми болгаш суу төнүп, бок-сагы көвүдеп каар. Ынчан олар улаштыр чурттап шыдавайн баар ийик. А Чер кырында миллиард-миллиард кижилерге болгаш дириг амытаннарга чурттаарынга херек бүгү чүүлдер бар. Черивистиң кислороду, аъш-чеми, суу кажан-даа төнмес. Бокту космосче эвес, а черже октап турар-даа болза, Чер дөмей-ле чараш болгаш чурттаарынга таарымчалыг. Чүге ындыг бооп турар? Иегова Черни бодунуң байлаан катап тургузуп шыдаар кылдыр чаяап каан. Бойдуста сугнуң болгаш кислородтуң эргилдезин кысказы-биле көрүптээлиңер. Ону сайгарып тургаш, Иегованың кайы хире мерген угаанныын көрүп каар бис.

5. Кислородтуң эргилдези деп чүл база ол чүнү бадыткап турар?

⁵ Кислород дээрге газ-тыр, ол чокта кижилер-даа, дириг амытаннар-даа чурттап шыдавас. Чер кырында шупту амылыг чаяалгалар чылда чүс миллиард тонн хире кислородту киир тынгаш, углекислоталыг хейни үндүр тынып турар. Ындыг-даа болза, кислород кажан-даа төнмес, а агаар углекислоталыг хей-биле кажан-даа долбас. Чүге? Чүге дээрге Иегова янзы-бүрү үнүштерни — бичии бөдүүн суг үнүштеринден эгелээш, улуг ыяштарга чедир — чаяап каан. Олар углекислоталыг хейни сиңирип алгаш, кислородту үндүрүп турар. Иегова «шупту улуска амыдыралды, тынышты... берип турар» деп, кислородтуң эргилдези бадыткап турар (Аж.-ч. 17:24, 25).

6. Сугнуң эргилдези деп чүл база ол чүнү бадыткап турар? (« Суг эргилдези — Иегованың белээ» деп көзенекти көрүңер.)

⁶ Бистиң планетавыс биле Хүннүң аразы өй-тап болгаш, Черде суг суук бооп турар. Чер Хүнге бичии-ле чоок турган болза, шупту суг бусталып каарга, Чер чурттаттынмас хову апаар ийик. А бир эвес Чер Хүнден бичии-ле ырак турган болза, шупту суг доңгаш, планетавыс улуг борбак дош апаар ийик. Иегова Чер биле Хүннүң аразын кончуг эки өйлеп каан боорга, ында суг эргилдези чоруп турар. Хүннүң херелдериниң ачызында суг черден болгаш океаннардан бусталып үнгеш, булуттар апарып турар. Чылдың-на миллион-миллион литр суг дээрже бусталып көдүрлүп турар, а ол дээрге бүдүн делегейде хөлдерниң суундан артык хөй суг-дур. Суг бусталган соонда агаарга 10 хире хонук болгаш, черже хар азы чаъс кылдыр чаап кээр. Түңнелинде суг океаннарже болгаш хөөлбектерже эглип кээр, оон ол эргилде катаптаар. Кайгамчык кылдыр бодап каан сугнуң эргилдези Иегованың күжүн болгаш мерген угаанныын бадыткап турар (Иов 36:27, 28; Эккл. 1:7).

7. Ырлар 113:24-те бижээн белек дээш, Иеговага өөрүп четтиргенивисти канчаар илередип болур бис?

⁷ Иеговага кайгамчык чараш планетавыс дээш база ында бар бүгү чүүл дээш, оон-даа өөрүп четтирген хөөннүг болурунга биске чүү дузалаар? (Номчуптуңар: Ырлар 113:24.) Чижээ, Иегованың чаяап каан чүүлдериниң дугайында ханы боданыры. Ол чүүл бисти Иеговага Ооң шупту белектери дээш хүннүң-не өөрүп четтиреринче оттурар. Иеговага планетавыс дээш өөрүп четтиргенивисти илередир дизе, чурттап турар черивисти арыг-силигге тудары чугула.

8. Мээвисти чүге кайгамчык кылдыр чаяаттынган деп болур?

⁸ Кижиниң мээзи кайгамчык кылдыр чаяаттынган. Иезиниң иштинде боттанып орар чаш төлдүң мээзи баш удур планнап каан аайы-биле сайзырап турар, минута санында-ла ында чүс-чүс муң чаа клеткалар тыптып турар. Эртемденнерниң шинчилелдеринден алырга, улуг кижиниң мээзинде нейроннар дээр 100 миллиард хире тускай клеткалар бар. Бистиң 1,5 хире килдиг мээвис ол клеткалардан  тургустунган. Ам мээвистиң тускай талаларының чүгле кажын сайгарыптаалыңар.

9. Чугааланып шыдаар болганывыс — Бургандан белек деп силерни чүү бүзүредип турар?

⁹ Чугааланып шыдаар болганывыс шынап-ла кайгамчык. Чүгле бодап көрүңер даан, чаңгыс сөстү безин адаарда, мээ өктүң, эриннерниң, чаак сөөгүнүң, хөрек хозунуң, дылдың 100 хире шыңганнарын таарыштыр харылзаштырып турар. Чугаавыс тода, билдингир боор кылдыр, ол шупту шыңганнар чурум ёзугаар ажылдаар ужурлуг. 2019 чылда кылган шинчилелде: «Чаа төрүттүнген төл сөстерни аңгылап шыдаар» — деп бижээн. Ол чүүл эртемденнерниң «кижи төрүмелинден чугааны билип, дылды өөренип шыдаар» дээн даап бодаашкынын бадыткаан. Чигзиниг чок, чугааланып шыдаар болганывыс — Бургандан белек-тир (Хост. 4:11).

10. Иеговага чугааланып шыдаар болганывыс дээш, өөрүп четтиргенивисти канчаар илередип болур бис?

¹⁰ Иеговага чугааланып шыдаар болганывыс дээш, өөрүп четтиргенивисти илередир аргаларның бирээзи — эволюцияның талалакчыларынга чүге Бурганга бүзүреп турарывысты тайылбырлаары-дыр (Ыд. ыр. 9:2; 1 Пет. 3:15). Олар Чер болгаш шупту амылыг чүве ала чайгаар тыптып келген деп бисти бүзүредир чадавас. Ынчалза-даа Библияның болгаш бо статьядан чамдык бодалдарның дузазы-биле бисти дыңнаксаар улуска шупту чүвени Иегова чаяаган дээрзинге чүге бүзүреп турарывысты тайылбырлап берип болур бис. Шак ынчаар Бурганның талазында бис деп көргүзер бис (Ыд. ыр. 101:26; Иса. 40:25, 26).

11. Кижиниң мээзиниң оон ыңай кандыг кайгамчык арга-шинээ бар?

¹¹ Кижиниң база бир кайгамчык арга-шинээ — хамык чүүлдү сактып алыры-дыр. Он-он чылдар бурунгаар бир эртемден: «Кижиниң мээзи 20 миллион хире улуг номда бижиттинген информацияны сактып ап шыдаар» — дээн. Ынчалза-даа амгы үеде эртемденнер кижиниң угааны оон-даа хөй информацияны сактып ап шыдаар деп санап турар. Угаанывыстың сактып ап шыдаар аргазының ачызында база бир тускай чүүл болдунар? Кандыг?

12. Канчаар чурттаарынга хамаарыштыр дириг амытаннардан чүвүс ылгалып турар?

¹² Черде шупту чаяалгалардан чүгле кижи эрткен үезинде болган чүүлдерин сактып-бодап тургаш, шын түңнелдерни үндүрүп шыдаар. Ооң ачызында бис эки талаже өскерлип, үзел-бодалдарывысты болгаш чуртталгавысты өскертип шыдаар бис (1 Кор. 6:9—11; Кол. 3:9, 10). «Буянны бузуттан» ылгаар дээш, арын-нүүрүвүстү кижизидип болур бис (Евр. 5:14). Ол ышкаш ынакшылды, кээргээр сеткилди, энерелди көргүзүп өөренип ап шыдаар бис. Оон аңгыда Иеговадан чөптүг чорукка база өөренип ап болур бис.

13. Ырлар 76:12, 13-тен алырга, сактып ап шыдаар арга-шинээвисти канчаар ажыглаар болзувусса эки?

¹³ Сактып ап шыдаар болганывыс дээш, Иеговага өөрүп четтиргенивисти илередир  аргаларның бирээзи — Иегованың бисти деткип, оожуктуруп турган үелерин утпайн, сактып чорууру-дур. Ооң ачызында Иегова келир үеде база биске албан дузалаар деп бүзүрээр бис. (Номчуптуңар: Ырлар 76:12, 13; 77:4, 7.) Оон ыңай өске улустуң биске кылган шупту эки чүүлдерин сактып, оларга өөрүп четтиргенивисти илередирин утпас болзувусса эки. Өөрүп четтиргенин илередип билир улус оон-даа аас-кежиктиг деп, эртемденнер бадыткаан. Ынчалза-даа уттуптар болза эки чүүлдер база бар. Аңаа хамаарыштыр Иеговадан үлегерни ап болур бис. Иегова чүнү-даа утпас. Ынчалза-даа сеткиливистен буруузунуп турар болзувусса, Ол бисти өршээп, частырыгларывысты моон соңгаар сагынмас (Ыд. ыр. 24:7; 129:3, 4). Ол бисти база Оон үлегерни ап, бисти хомудадыпкан улусту өршээривисти база оларның частырыгларын уттуптарывысты күзеп турар (Мф. 6:14; Лк. 17:3, 4).

14. Иегованың биске берген угаан-сарыылы дээш, өөрүп четтиргенивисти канчаар илередип болур бис?

¹⁴ Иегованың биске берген кайгамчык угаан-сарыылы дээш өөрүп четтиргенивисти илередирде, мээвисти Ону алдаржыдар дээш ажыглаар болзувусса эки. Ынчалза-даа чамдык улус чүү эки, чүү багай дээрзин боттары шиитпирлеп, угаан-медерелин шын эвес ажыглап турар. Ынчалза-даа бисти Иегова чаяаган болганда, биске чүү ажыктыг, чүү хоралыг дээрзин чүгле Ол эки билир (Рим. 12:1, 2). Ооң негелделеринге дүүштүр чурттаар болзувусса, сагыш-сеткиливиске оожургалды миннир бис (Иса. 48:17, 18). Оон аңгыда чуртталгавыстың ужур-утказы — дээрде Чаяакчы Адавысты алдаржыдып, бис дээш чоргаарланыр кылдыр бүгү чүүлдү кылыры-дыр (У. ч. 27:11).

15. Библияны Иегованың ынакшылының бадыткалы деп чүге чугаалап болур?

¹⁵ Библия — дээрде Адавыстың биске эң-не үнелиг белээ-дир. Иегова биске дыка ынак болгаш, ол номну белекке берген. Иегова Библияда эң чугула айтырыгларның харыызын бижээн, чижээ: канчаар тыптып келген  бис? Чуртталганың ужур-утказы чүдел? Келир үеде бисти чүү манап турарыл? Бурган ажы-төлүн ол айтырыгларның харыызын билип алзын дээш, Библияны аңгы-аңгы дылдарже очулдурар кылдыр улусту чүс-чүс чылдар дургузунда деткип келген. Амгы үеде Библия бүдүнү-биле азы кезии-биле 3 000 ажыг дылда очулдуртунган. Ону Черниң чурттакчыларының хөй кезии номчуп болур. Кайда-даа чурттап турар кижи ол номну төрээн дылынга номчуур аргалыг. (« Африкан дылдарже Библияның очулгазы» деп көзенекти көрүңер.)

16. Матфей 28:19, 20-ден болгаш өске-даа шүлүктерден алырга, Библия дээш Иеговага өөрүп четтиргенивисти канчаар илередип болур бис?

¹⁶ Библия дээш Иеговага өөрүп четтиргенивисти илередир дизе, ону хүннүң-не номчуп, ооң өөредиглериниң дугайында ханы боданып, билип алган чүүлүвүске дүүштүр чурттаарын кызар болзувусса эки. Оон ыңай Бурганга өөрүп четтиргенивисти улус-биле библейжи медээни, арга тыптып кээрге-ле, үлежип тургаш, илередип болур бис (Ыд. ыр. 1:1—3; Мф. 24:14; номчуптуңар: Матфей 28:19, 20).

17. Бо статьяга кандыг белектерниң дугайында чугаалашкан бис база дараазында статьяга чүнү сайгарар бис?

¹⁷ Бо статьяга бис онза чараш Черивистиң, кайгамчык кылдыр тургустунган мээвистиң болгаш Бурганның Сөзү Библияның дугайында чугаалашкан бис. Бисте Иеговадан каракка көзүлбес оон-даа өске белектер бар. Ол үнелиг белектерниң дугайында дараазында статьяга сайгарар бис.