1, 2. а) Иисус Бурганның Хоойлузунга кандыг хамаарылгалыг турган? б) Ном хоойлу тайылбырлакчылары биле фарисейлер Бурганның Хоойлузун канчаар хажыдып турган?

 ИИСУС Моисейниң хоойлузунга ынак турган. Ында кайгамчык чүве чок, чүге дээрге ол Хоойлуну ооң дээрде Адазы Иегова берген. Ол Адазы-биле харылзаазын чүүден-даа артык үнелээр турган. Иисус Бурганның хоойлузунга бүгү чүлдү-чүрээнден ынак боор деп Ырлар 39:8, 9-та баш бурунгаар бижээн. Ында: «Ыдыктыг хоойлуң — мээң чүрээмде. Бурганым, тура-сорууңну күүседир күзелдиг мен» — дээн. Иисус сөстери болгаш херектери-биле Хоойлунуң тергиинин, ону кижилерге ачылыг болзун дээш бергенин база ооң албан күүсеттинерин бадыткап турган (Мф. 5:17—19).

² Иисуска ооң Адазының Хоойлузун ном-хоойлу тайылбырлакчыларының болгаш фарисейлерниң хажыдып турарын көөрү дыка аарышкылыг турган. Олар Хоойлунуң хензигийне кезектериниң шуптузун хөлүн эрттир ужурзурап күүседип турган. Иисус оларга: «Мята, койнут болгаш тмин деп оъттарның дүжүдүнүң оннуң бир кезиин берип [турар-дыр силер]» — дээн. Ынчаарга оларның частырыы чүде турган? Иисустуң сөстеринден алырга, олар «хоойлуда эң чугула чүүлдерни: шын шииткелди, энерелди болгаш шынчы чорукту херекке» албайн турган (Мф. 23:23). Ол бодун тогдунар фарисейлерге  бодаарга, Иисус Хоойлунуң алыс утказын билир болгаш, айтыышкын бүрүзүнде Бурганның шынарларын көрүп турган.

3. Бо статьяга чүнү сайгарар бис?

³ Христианнар Моисейниң хоойлузун сагывайн турар (Рим. 7:6). Ындыг болза, Иегова ону Библияда чүге кадагалап арттырганыл? Бурган бисти ол Хоойлунуң дөзүнде чыдар дүрүмнерниң утказын ханы билип алгаш, оларны эдерзин деп күзээн. А хоргадал-хоорайларның дугайында хоойлудан чүнү өөренип ап болур бис? Эрткен статьяга олче дескен кижиниң чүнү кылыр турганын болгаш оон чүнү өөренип ап болурувусту көрген бис. Ынчалзажок ол хоойлу Иегованың дугайында болгаш Ону канчаар өттүнүп болурувусту билип алырынга база дузалап турар. Бо статьяга үш айтырыгны сайгарар бис: хоргадал-хоорайларның дугайында хоойлу Иегованың энерелин херечилеп турар деп чүге чугаалап болур? Бурганның амы-тынны үнелеп турарының дугайында оон чүнү билип алыр бис? Ол хоойлудан Ооң чөптүг чоруу канчаар көстүп турар? Бо айтырыгларның дугайында ханы боданып тургаш, дээрде Адавысты канчаар өттүнүп болурувусту билип алырын кызыңар. (Эфесчилерге 5:1 номчувут.)

4, 5. а) Хоргадал-хоорайларже чедип алыры белен болзун деп, Иегова чүге күзээн база ол чүүл канчаар кылдынган? б) Оон Иегованың дугайында чүнү өөренип алыр бис?

⁴ Хоргадал-хоорайларже чедип алыры белен турган. Иегова оларны Израильге, Иорданның ийи талазындан үш-үш кылдыр, алды хоорай турзун деп чагаан. Чүү дээш? Душ бооп кижи өлүрген кижи чоокку хоргадал-хоорайны дүрген тып алыр кылдыр (Сан. 35:11—14). Ынаар баар оруктарны эки байдалга тудуп турган (Ы. х. к. 19:3). Иудей чугаалардан алырга, оруктарда хоргадал-хоорайларже баар орукту айыткан айтыкчылар тургузуп каан турган. Ындыг хоорайлар чок турган болза, билбейн амы-тын үскен кижи өске чуртче дезер ужурга таварышкаш, аңаа ол бүзүрелинден ойталап болур турган.

⁵ Бодап көрүңер даан: сагыштыы-биле өлүрүүшкүн кылган кижиниң амы-тынын үзерин негеп турган Иегова, оваарымча чогу-биле кижи өлүрген кижи дээш сагыш човаан! Олар Ооң энерелинге болгаш камгалалынга ынанып болур турган. «Бо бүгүнү дыка белен боор кылдыр, бирден бирээ чокка бодап кааны кайгамчык. Ол, шынап-ла, Бурганның энерели-дир» — деп, бир Библия эртемдени чугаалаан. Иегова бараалгакчыларын кезедиксеп орар, кээргел чок шииткекчи эвес-тир. «Бурганның өршээли эгээртинмес байлак» (Эф. 2:4).

6. Фарисейлер энерелдиг Бурганны, Иегованы, өттүнүп чораан бе? Тайылбырлаптыңар.

⁶ Фарисейлер энерелдиг эвес турган. Чижээ, иудей ёзу-биле алырга, частырыг кылган кижини ол-ла частырыы дээш, үштен хөй катап өршээвес турган. Иисус фарисей биле үндүрүг хавырыкчызының дугайында угаадыглыг чугаа чугаалааш, оларны сойгалаан. Фарисей: «Бурганым, мээң өске улус дег: дээрбечилер, арын-нүүр чоктар дег, самыырааннар азы  оода-ла бо үндүрүг хавырыкчызы дег болбааным дээш, Сеңээ өөрүп четтирдим» — деп мөргүп турган. А ол үеде үндүрүг хавырыкчызы биче сеткилдии-биле Бурганның энерелин дилеп мөргүп турган. Фарисейлер энерелди чүге көргүзер хөңнү чок турган? Чүге дизе олар «өскелерни куду көрүп» чораан деп, Библия көргүзүп турар (Лк. 18:9—14).

7, 8. а) Иегованың энерелдиин канчаар өттүнүп болур бис? б) Биске улус буруузун миннип турар болза, ону томаарыыр чоруктуң шылгалдазы деп чүге чугаалап болур?

⁷ Үлегерни фарисейлерден эвес, а Иеговадан алыңар. Кээргээчел болуңар. (Колосчуларга 3:13 номчувут.) Чижээ, силерге буруузун минниксеп турар улустуң дугайында бодап көрүңер (Лк. 17:3, 4). «Мени чаңгыс удаа эвес хомудадып турар улусту белени-биле дораан өршээп турар мен бе? Хомудадыкчыларым-биле тайбың тургузуп алыр дээш, чүткүп турар мен бе?» деп бодуңардан айтырыңар.

⁸ Биске улус буруузун миннип турар болза, ону томаарыыр чоруктуң шылгалдазы деп чугаалап болур. Фарисейлер ол шылгалданы эртип шыдаваан, чүге дизе олар өскелерни боттарындан куду кылдыр санап турган. Христианнар өскелерни энерелдии-биле өршээп, биче сеткилдии-биле оларны боттарындан өрү көөр ужурлуг (Флп. 2:3). Иегованы өттүнер силер бе? Томаарыыр чоруктуң шылгалдазын эртип шыдаар силер бе? Буруузун миннир деп турар улустуң силерже «оруу» үргүлчү ажык болгаш эки байдалга турзун. Хомудаарынче далашпаңар, дүрген эптежип алырын кызыңар (Эккл. 7:8, 9).

9. Израильчилерге кижиниң амы-тынының кайы хире ыдыктыын билип алырынга Иегова канчаар дузалап турган?

⁹ Хоргадал-хоорайларны колдуунда душ бооп өлүрүүшкүн кылган израильчилерни камгалаар дээш тудуп каан (Ы. х. к. 19:10). Иегова амы-тынны бедик үнелеп турар. Ол «актыг кижиниң ханын төгер холдарга» хөңнү чок (У. ч. 6:16, 17). Ол чөптүг болгаш ыдыктыг Бурган болганда, душ бооп болган өлүрүүшкүннү безин анаа эрттирбес. Баштыңнар оваарымча чогу-биле өлүрүкчү апарган кижиге энерел көргүзүп турган-даа болза, ол болган чүүлдү оларга дөмей-ле чугаалаар ужурлуг турган. Бир эвес баштыңнар өлүрүүшкүннү душ бооп болган деп шиитпир үндүрер болза, өлүрүкчү хоргадал-хоорайга дээди бараалгакчының өлүмүнге чедир артар ужурлуг турган, безин чадаарда, бодунуң өлүмүнге чедир чадавас. Өлүрүүшкүннүң аар уржуктары израильчилерге кижиниң амы-тынының кайы хире ыдыктыын билип алырынга дузалап турган. Олар кижилерге амы-тынны берген Бурганны хүндүлээрин күзеп турган болза, улустуң амы-тынынга айыыл тургуспас дээш, кичээнгейлиг болур ужурлуг турган.

10. Кижиниң амы-тынын үнелевес ном-хоойлу тайылбырлакчыларын болгаш фарисейлерни Иисус канчаар сойгалаан?

¹⁰ Иеговага бодаарга, ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер кижиниң амы-тынын бичии-даа үнелевес турган. Ол чүүл чүүден көстүп турган? Иисус оларга мынча дээн: «Билиглерден дүлгүүрнү холгаарлап, хунаап алгаш, боттарыңар-даа билиг чедип албаан, өскелерниң-даа ону чедип алырынга шаптыктаан-дыр силер» (Лк. 11:52). Олар өскелерге Бурганның Сөзүн тайылбырлап, мөңге  амыдыралды чедип алырынга дузалаар хамаанчок, оларны «Амыдыралдың Үнер дөзүнден», Иисустан, ырадып турганнар (Аж.-ч. 3:15). Оларның айтып турган оруу мөңге узуткаашкынче аппар чыткан. Ол өрү көрдүнер улус чүгле боттарын бодаар турган, а өскелерниң менди-чаагай чоруу оларны дүвүретпес турган. Дыка-ла каржы-дыр!

11. а) Павел элчин амы-тынны үнелеп турар Иегова Бурганны канчаар өттүнүп турган? б) Биске, Павел ышкаш, чүткүлдүг суртаалчылар болурунга чүү дузалаар?

¹¹ Ном-хоойлу тайылбырлакчыларынга болгаш фарисейлерге дөмей болбас дээш, Иегованы канчаар өттүнүп болур бис? Кижиниң амы-тынын бедик үнелеп, чүткүлдүг суртаалдап турган Павел элчинни өттүнери чугула. Ол: «Силерниң кайы-бирээңер өлүмче бажы-биле баар болза, ол дээш, буруум чок» — деп чугаалап шыдаар турган. (Ажыл-чорудулга 20:26, 27 номчувут.) Ынчалза-даа Павел буруузунганындан азы хүлээлге миннип турганындан эвес, а улустуң амы-тынын үнелеп, оларга ынак турган болгаш, суртаалдап турган (1 Кор. 9:19—23). Бис база кижиниң амы-тынынга, бүгү улустуң бачыдын миннирин күзеп турар, Иегованың ышкаш, хамаарылгалыг боор болзувусса эки (2 Пет. 3:9). Силер ону күзээр силер бе? Суртаалдап турар улузуңарга энерелдиг болурун кызыңар. Ынчан буянныг медээни оон-даа чүткүлдүг үлежиксей бээр силер, а ол чүүл чүрээңерни өөрүшкү-биле долдурар.

12. Бурганның бараалгакчылары айыыл чок чоруктуң хемчеглеринге чүге шыңгыы хамаарылгалыг болур ужурлуг?

¹² Оон аңгыда амы-тынны, Иегова ышкаш, үнелээр болзувусса, айыыл чок чорук хемчеглеринге шыңгыы хамаарылгалыг болур бис. Чижээ, машинаны оваарымчалыг мунуп, айыыл чок чоруктуң дүрүмнерин сагыыр ужурлуг бис. Ол ышкаш христиан ужуражылгаже бар чыткаш азы Бурганга мөгеер оран-саваны хандырарынга болгаш тударынга киржип тургаш, ооң дугайында сактыры чугула. Айыыл чок чорук биле кадыкшыл акшаны азы үени камнаарындан артык чугула. Бурганывыс шупту чүвени кезээде шын кылып турар. Бис база ынчаар кылырын күзээр бис. Ылаңгыя удуртукчулар боттарының-даа, өскелерниң-даа айыыл чок чоруунуң дугайында сактыр ужурлуг (У. ч. 22:3). Бир эвес удуртукчу силерге айыыл чок чоруктуң дүрүмнерин сагындырып турар болза, ону албан херекке алыңар (Гал. 6:1). Хан төгүүшкүнүнге буруудавас дээш, кижи амы-тынынга Иегова ышкаш, хамаарылгалыг болуңар.

13, 14. Израильдиң баштыңнары чөптүг Бурганны, Иегованы, канчаар өттүнүп болур турган?

¹³ Иегова Израильдиң баштыңнарынга чонну, Ооң бедик негелделеринге дүүштүр, чөптүг шиидерин дужааган. Эгезинде олар шупту барымдааларны тодараткаш, оон өлүрүкчүнүң чүге ону кылганын, ооң хөөнүн болгаш эрткен чуртталгазын эки билип алгаш, аңаа энерелди көргүзүп болур бе дээрзин шиитпирлээр ужурлуг. Олар Бурганның чөптүг чоруу-биле удуртунуп тургаш, демги кижиниң өлүрүүшкүннү «көөр хөңнү чогундан» азы «сагыштыы-биле» кылганын тодарадыр ужурлуг турган. (Саннар 35:20—24 номчувут.) Болган чүүлдүң херечилери бар болза, эвээш дизе, ийи кижи өлүрүүшкүннү сагыштыы-биле кылганын бадыткаар ужурлуг турган (Сан. 35:30).

¹⁴ Баштыңнар херекти эки шинчилээш, болган чүүлден аңгыда, ону кылган кижиниң дугайында бодаар ужурлуг турган. Оларга болган чүүлдүң ёзулуг чылдагаанын билип алырынга эскериичел чорук херек турган. Ынчалза-даа оларга Иегованың шынарларын: эскериичелин, энерелдиин, чөптүүн илередиринге Ооң ыдыктыг сүлдези эргежок чугула турган (Хост. 34:6, 7).

15. Фарисейлерниң болгаш Иисустуң бачыт үүлгедикчилеринге хамаарылгазы чүзү-биле ылгалып турган?

¹⁵ Фарисейлер бачыт үүлгеткен кижиниң кандыызынче көрбейн, а чүгле ооң үүлгеткен херээнче кичээнгей салып турган. Матфейниң бажыңында дойга Иисустуң чеде бергенин көргеш, олар: «Силерниң Башкыңар чүге үндүрүг хавырыкчылары-биле база бачыттыг улус-биле кады чемненип олурарыл?» — деп айтырган. Иисус оларга мынча дээн: «Эмчи кадык эвес, а аарыг улуска херек болгай. Баргаш: „Өргүлдү  эвес, энерелдиг бооруңарны күзеп тур мен“ — дээн сөстерниң утказын билип алыңар. Мен бо делегейге „Актыг, бачыт чок бис“ дээр улусту эвес, а бачыттыг улусту кый дээр дээш келген мен!» (Мф. 9:9—13). Иисус аар бачыттарны херекке албайн турганы ол бе? Чок, ол харын-даа бачыттарны минниринче кыйгырып турган. Ол чүүл ооң медээзиниң чугула кезээ турган (Мф. 4:17). Чамдык үндүрүг хавырыкчыларының болгаш бачыт үүлгедикчилериниң өскерликсеп турганын Иисус эскерген. Олар Матфейниң бажыңынче анаа-ла чемненир дээш келбээн. Библиядан алырга, чыылган улустуң хөй кезии ооң өөреникчилери апарган (Мк. 2:15). А фарисейлер Иисустуң ол кижилерде көрүп каан эки талаларын эскербээн. Олар чөптүг болгаш энерелдиг Бурганга бараалгап турар бис деп турган-даа болза, чер-чурттугларын өскерлип шыдавас бачыттыглар кылдыр санап турган.

16. Удуртукчулар аар бачыт кылган кижини дыңнааш, чүнү тодарадыр ужурлуг?

¹⁶ Хуралдың удуртукчулары «чөптүг чорукка ынак» Иегованы өттүнер ужурлуг (Ыд. ыр. 36:28). Эгезинде олар бачыт кылдынганын илередир дээш, хынамчалыг истелгени чорудар ужурлуг. Бачыт кылдынган болза, удуртукчулар ол херекти библейжи айтыышкыннарга дүүштүр сайгарар (Ы. х. к. 13:12—14). Олар аар бачыт кылган кижини дыңнааш, буруузун миннип турарын тодарадырын кызар. Ооң буруузун миннип (азы миннивейн) турарын билип алыры чамдыкта белен эвес. Ону билип алырда, ооң хөөнүн, үүлгеткен бачыдынга хамаарылгазын болгаш сеткил-чүрээнде чүү барын херекке алыры чугула (Ажыд. 3:3). Бачыт кылган кижи, аңаа энерел көргүссүн деп бодаар болза, кылган чүвези дээш буруузун миннир ужурлуг a.

17, 18. Кижиниң сеткилинден буруузунуп турарын эскерип каарынга удуртукчуларга чүү дузалаар? (Статьяның эгезинде чурукту көрүңер.)

¹⁷ Иегова биле Иисус кижиниң чүрээнде чүү барын көрүп турар. А удуртукчулар ону көрүп шыдавас. Бир эвес силер удуртукчу болзуңарза, кижиниң сеткилинден буруузунуп турарын канчаар билип ап болур силер? Бирээде, Иеговадан мерген угаанны болгаш эскериичел чорукту дилеңер (3 Хаан. 3:9). Ийиде, «Бургандан келген муңгаралды», өскээр чугаалаарга, сеткилинден буруузунуп турарын, «бо делегейниң муңгаралындан» ылгаар дээш, Бурганның Сөзүнде болгаш библейжи дептерлерде сүмелерниң дугайында ханы боданыңар (2 Кор. 7:10, 11). Библияда бачыттарын миннинген болгаш миннивээн улустуң чижектерин шинчилеңер. Олар чүнү миннип турган? Оларның хөөнү болгаш херектери кандыг турган?

¹⁸ Ол ышкаш чүгле үүлгеттинген бачыттың дугайында эвес, а кижини бодаңар. Ооң кижизидилгезин, бачытты чүге кылганын болгаш кандыг бергелерге таваржып турарын херекке алыңар. Библияда, христиан чыыштың Баштыңы, Иисустуң дугайында мынча дээн: «Ол даштыкы хевир барымдаалап шиитпес, дамчыыр чугаа ёзугаар херектер шиитпирлевес. Ядыыларны Ол шынныы-биле шиидер, черниң түреңги улузунуң чаргы-чаалызын чөптүү-биле шиитпирлээр» (Иса. 11:3, 4). Удуртукчулар, силер Иисустуң башкарылгазының адаанда бараалгап турар кадарчылар-дыр силер. Ол силерге чөптүг болгаш энерелдиг шиидеринге дузалаар (Мф. 18:18—20). Сагыш човангыр удуртукчуларывыс бар дээш, дыка-ла өөрүүр-дүр бис! Оларның дузазының ачызында бис база бот-боттарывыска чөптүг болгаш энерелдиг хамаарылганы көргүзүп болур бис.

19. Хоргадал-хоорайларның дугайында хоойлудан кандыг ажыктыг кичээлдерни өөренип алдыңар?

¹⁹ Моисейниң хоойлузунда Иегованың болгаш Ооң чөптүг дүрүмнериниң дугайында «билиг биле алыс шын» бар (Рим. 2:19—20). Чижээ, хоргадал-хоорайларның дугайында хоойлу удуртукчуларны «чөптүг-шынныг шииткел» кылырын, а бисти «бот-боттарывыска энерелдиг, кээргээчел сеткилдиг» болурун өөредип турар (Зах. 7:9). Бис Моисейниң хоойлузунга чагыртпайн турар-даа болзувусса, Иегова өскерилбээн. Чөптүг чорук биле энерел Аңаа чугула хевээр. Бурганывыска бараалгаары — дыка-ла улуг алдар-хүндү-дүр! Ооң кайгамчык шынарларын илередип, Ону өттүнээлиңер. Ол бистиң хоргадалывыс болзун!