Мен 1940 чылдың май 19-та, Ливанда Амьюн деп хоорайга төрүттүнген мен. Каш чыл эрткенде Триполи деп хоорайже көже берген бис. Ынакшылдыг өг-бүлеге өскен мен. Бистиң өг-бүлевис найыралдыг, аас-кежиктиг база шуптувус Иеговага ынак турган бис. Үш угбалыг, чаңгыс акылыг мен, а мен оларның хеймери мен. Мээң ада-иемниң чуртталгазынга ажыл чугула черни ээлевейн турган. Бис Библияны өөренирин, чыыштарже баарын база буянныг медээни суртаалдаарын чүүден артык үнелеп чораан бис.

Бистиң чыыжывыска каш чагдырган акылар турган. Оларның бирээзи, Мишель Абуд, ол үеде чыышка Библияны өөренири деп ужуражылганы эрттирип турган. Ол алыс шынны Нью-Йоркка билип алгаш, 1920 чылдарның эгезинде Ливанга ону тарадып эгелээн. Галаад школазын доозупкаш келген Энн биле Гуэн Бивер дээр аныяк угбашкыларга Мишель акыйның хүндүткелдиг болгаш сагыш човангыр хамаарылгазы сеткилимге артып калган. Бис ол угбашкылар-биле дыка чоок найыралдыг апарган бис. Элээн хөй чылдар эрткенде, мен Американың Каттышкан Штаттарынга Энн-биле ужуражып келгенимге аажок өөрээн мен. А соонда Гуэнге база ужурашкан мен. Ол Уилфред Гуч-биле өгленип алгаш, Лондоннуң Вефилинге бараалгап турган.

Бичии турумда, Ливанга Иегованың Херечилери көңгүс эвээш турган. Чамдык шажын башкарыкчылары чеже-даа удурланып турза, буянныг медээни чүткүлдүг суртаалдап турган бис. Элээн каш болуушкуннарны дыка эки сактып алган мен.

Бир катап Сана угбам-биле хөй каът бажыңга суртаалдап турган бис. Суртаалдап турган каъдывыска хенертен шажын башкарыкчызы чедип келген. Ол бистиң дугайывыста өске улустан билип алган чадавас. Ол угбамны бак сөглеп, хорадаанындан безин ону чададан дүжүр идипкен. Сана аңдарылгаш, аажок күштүг үзүп алган. Бир кижи шагдааларны кыйгырыптарга, олар Санага дуза кадарын сагыш човаан. Оон олар шажын башкарыкчызын тудуп аппаргаш, үжээрге, ол пистолеттиг болган. Полиция начальниги оон айтырган: «Силер чогум кым силер аан? Бурганның бараалгакчызы бе азы дээрбечи силер бе?».

Угаанымга артып калган база бир болуушкун бо-дур. Бистиң хуралывыс автобусту арендалап алгаш, шору ырак черде хоорайже суртаалдаар дээш, чорупкан. Эгезинде шупту чүве дыка эки чоруп турган. Ынчалза-даа тус черниң шажын башкарыкчызы бистиң чедип келгенивисти билип кааш, хамык чонну биске удурланыр кылдыр, чыып алган. Ол улус бисти даш-биле соп эгелээрге, ачамның бажынга дээпкен. Ооң хан-чин апарган арны-бажы мээң угаанымга чуруттунуп артып калган. Авам ачамны чедип алгаш, автобусче аппарган. Бис база шуптувус ынаар олурупкан бис. Авам ачамның бажында балыын аштап, шарывышаан: «Иегова, оларны өршээп көр! Олар чүнү кылып турарын билбес-тир» деп чугаалап орган чүве. Ону черле утпас мен.

Оон база бир сактып алган болуушкунум — төрелдеривисче аалдап чораанывыс. Бистер кырган-ачамның бажыңынга чедип кээривиске, дээди ат-дужаалдыг шажын башкарыкчызы аңаа аалдап чедип келгеш олурган. Ол ада-иемни Иегованың Херечилери деп билир турган. Ол мени чаа-ла 6 харлыг деп көре тура-ла: «Чүге ам-даа сугга суктуруп албаан сен?» деп ыяттырып турган. Мен: «Ам-даа бичии мен, баштай Библияны эки билип ап, бүзүрелимни сайзырадып алгаш, сугга суктуруп алыр мен» — деп харыылаан мен. Мээң харыым ооң сеткилинге кирбээн, ынчангаш ол кырган-ачамга мени туразы улуг оол дээн.

Ынчалза-даа ындыг болуушкуннар эвээш турган. Хөй кезиинде ливанчылар экииргек болгаш хүндүлээчел чон. Ынчангаш оларның-биле Библия дугайында хөй чугаалажып база хөй библейжи кичээлдерни эрттирип турган бис.

Кажан школага өөренип турумда, Ливанче Венесуэладан бир аныяк Иегованың Херечизи чедип келген. Ол бистерниң чыыштарывыска кээп тургаш, Вафа дээр угбам-биле таныжып алган. Үе эрткенде, олар өгленип алгаш, Венесуэлаже көжүп чорупканнар. Вафа бисти дыка сактып турган болгаш, чагаа бижээн санында-ла, ачамны бистиң шуптувусту ап алгаш, Венесуэлаже көжүп кээрин дилеп турган. Удатпаанда бистер көжер деп шиитпирлеп алган бис.

Бис Венесуэлаже 1953 чылда көжүп келгеш, Каракас деп хоорайга чурттай берген бис. Бистиң  бажыңывыс президентиниң ордузундан ырак эвесте турган. Мен ынчан элээди турган болгаш, чанывыстан президентиниң каас-коя машиназы эрткен санында-ла, аскым ажыдып алгаш, көөр турган мен. А мээң ада-ием чаа чурттуң дылынга, культуразынга, ажы-чеминге болгаш агаар-бойдузунга өөренип чадап турганнар. Олар чаа-ла чаңчыгып эгелээрге, бистиң өг-бүлевиске багай чүве болган.

Ачамның кадыы хенертен баксырай берген. Ооң кадыы быжыг кижи болгай, ынчангаш кайгап каан мен. Эмчилер ачамның бестиг баарзыында айыылдыг ыжык барын билип кааннар. Ачам кезиишкинни эрткен-даа болза, бир неделя болганда чок апарган.

Биске кайы хире берге турганын сөс-биле дамчыдары болдунмас. Мен чаа-ла 13 харлыг турган мен. Чуртталгавыс мооң-биле төнүп калган ышкаш сагындырган. А авам кезек үе дургузунда ачамны чок апарган деп хүлээп чадап турган. Ынчалза-даа үе эрткенде бистер улаштыр чурттаар болза эки деп билип, бо ажыг-шүжүгнү Иегованың ачызы-биле ажып эртипкен бис. 16 харлыымда школаны доозупкаш, өг-бүлемге дузалажыр күзелдиг апарган мен.

Ол үеде Школа Галаадты дооскаш, Венесуэлаже чедип келген Рубен Араухо деп акывыска Сана өгленип алган. Соонда олар Нью-Йоркче көжүп чорупканнар. Кажан мээң чоок улузум мени дээди эртем чедип алыр болза эки деп шиитпирлээн соонда, ынаар чорупкан мен. Чүге дизе Нью-Йоркка угбам-честем сугнуң бажыңынга чурттап болур турган мен. Олар мээң Бурган-биле чоок харылзаалыг болурумга аажок улуг салдарны чедирген. Оон аңгыда, мээң барып турган чыыжымга, («Бруклин, Испан дылда») Бурган-биле быжыг харылзаалыг акылар хөй турган. Бруклинниң Вефилинге бараалгап турган Милтон Хеншель база Фредерик Френц-биле таныжып алыр аас-кежиктиг болган мен.

Өөредилгемниң бирги чылы төнүп турда, шын шиитпир хүлээп алган кижи мен бе деп чигзинип эгелээн мен. Ол үеде «Таңныыл суургазынга» чуртталгазынга ажыктыг сорулгалар салып турган христианнарның дугайында хөй бижип турган. Мен ол статьяларны кичээнгейлиг номчуп, аажок шыңгыы боданган мен. Оон аңгыда, бистиң чыыжывыска доктаамал эгелекчилерниң база вефилчилерниң кайы-хире аас-кежиктиин көргеш, олар дег болуксап турган мен. Ынчалза-даа ол үеде ам-даа сугга суктурбаан болгаш, чуртталгамны Бурганга бараалгадыры кайы хире чугулазын билип кааш, март 30-де 1957 чылда сугга суктуруп алган мен.

Сугга суктуруп алгаш, шагдан бээр күзеп келгеним эгелекчи бооп бараалгаар сорулгамның дугайында боданып эгелээн мен. Дээди өөредилге черинге өөренмишаан, эгелекчи бооп бараалгаары дыка берге деп чүүлдү билгеш, өөредилгемни кааптар деп шиитпирлеп алган мен. Венесуэлаже чангаш, эгелекчи бооп бараалгаарын шиитпирлеп алгаш, ооң дугайында өг-бүлемге чугаалаан мен. Ол айтырыгны сайгарар дээш, бот-боттарывысче чагааларны бижип-ле турган бис.

1957 чылдың июньда Каракасче чанып келгеш, чоок улузумнуң берге материалдыг байдалын эскерип  каан мен. Оларга дузалавас болза хей-дир деп билген мен. Ол үеде меңээ банкыга бүдүн хүн ажылдаар ажылды сүмелээн. Ынчалза-даа мен Венесуэлаже долу бараалгаар сорулгалыг келген болгай мен! Ынчангаш банкыга ажылдавышаан, эгелекчилээр деп шиитпирлеп алган мен. Шак ынчаар элээн каш чыл дургузунда бараалгап келген мен. Бичии-даа хостуг үем чок турган, ынчалза-даа дыка аас-кежиктиг турган мен!

Кажан Иеговага дыка ынак Сильвия дээр аныяк уругга ужуражы бээримге, чуртталгам оон-даа аас-кежиктиг апарган. Ол бодунуң ада-иези-биле Германиядан Венесуэлаже көжүп келгеш турган. Бистер Сильвия-биле өгленип алгаш, ийи ажы-төлдүг апарган бис. Оглувусту Мишель (аравыста ону Мик деп адаар бис), а уруувусту Самира дээр. Оон аңгыда, авамны ажаап-карактаар дээш, чанымче көжүрүп алган мен. Өг-бүлемни азыраар дээш, долу бараалгалымны каапкан-даа болзумза, сеткилимде дөмей-ле Иеговага хөй бараалгаксап турган мен. Бистер Сильвия-биле кандыг-даа арганы эрттирбейн, чижээ, шөлээ үезинде дузаламчы эгелекчи кылдыр бараалгаар турган бис.

Кырында чугаалап бар чыткан төөгүм болза, бистиң ажы-төлүвүс школага өөренип турда болган. Ол үеде акшавыс чедер болгаш артар турган, а ажылымда улус мени дыка хүндүлээр турган. Ынчалза-даа бир дугаарында мени банкының ажылдакчызы эвес, а Бурганның бараалгакчызы кылдыр көрген болза деп бодаар турган мен. Ооң дугайында боданып туруп берген мен, ынчангаш амыдырап чурттаарывыска кайы хире акша херегин тодарадып алыр дээш, кадайым-биле сүмелешкен мен. Ол үеде өре чок турган бис. Бир эвес банкыдан үне-даа бээр турган болзумза, меңээ хөй түңнүг акшаны төлеп бээр турган. Чуртталгавысты бөдүүнчүдүп алган болзувусса, ол акша бистерге хөй үе дургузунда чедер турган.

Ындыг шиитпир үндүрери белен эвес болган, ынчалза-даа авам биле кадайым мени деткээн. Ам база катап долу бараалгакчыларның санынче кирип, шагда-ла күзеп келген күзелим ам-на бүдери ол-дур! Ынчаар бодап турумда, чуртталгавыска манаваанывыс чүүл болган.

Ам база чаш уруглуг болур бис деп билип кааш, кайгап калган бис. Ынчалза-даа ол медээни өөрүшкүлүг хүлээп алгаш, өг-бүлевистиң чаа кежигүнүнүң төрүттүнүп кээрин четтикпейн манап, белеткенип эгелээн бис. Ынчаарга эгелекчи бараалгалды канчаарыл деп айтырыг мээң сагыш-сеткилимни өйүп туруп берген.

Өг-бүлем-биле сүмелешкеш, эгелекчи кылдыр бараалгап шыдаптар мен деп түңнелге келген бис.  Оглувус Габриель 1985 чылдың апрель айда төрүттүнүп келген. Ындыг турбуже, ол-ла чылдың июнь айда ажылымдан үне бергеш, катап база эгелекчи кылдыр бараалгап эгелээн мен. Кезек үе эрткенде, мени салбыр комитединиң кежүгүнү кылдыр томуйлап каан. Вефиль Каракастан 80 километр ырак черге турган. А мен олче неделяда ийи азы үш катап баар ужурлуг турган мен.

Салбыр Ла-Виктория деп хоорайга турган. Ынчангаш Вефилге чоок чурттаар дээш, ынаар көжер деп шиитпирлеп алган бис. Чоок улузумнуң бодун хайыралавазы сагыш-сеткилимге дыка дээштиг болган. Кижи бүрүзү бир-ле чүүлден ойталаар ужурга таварышкан. Чижээ, угбам Баха авамны азырап карактаарынга чөпшээрешкен. Мик өгленип алгаш турган, а Самира биле Габриель ол үеде бистиң чанывыска чурттап турган. Ынчангаш Ла-Викторияже көже бээривиске, олар эрги эш-өөрүнден чарылган. А мээң эргим кадайым Сильвия бичии хоорайга, бичежек бажыңга чурттап өөренир ужурга таварышкан.

Чуртталга чаңгыс черге турбас. Оглувус Габриель өгленип алган, Самира бистерден аңгы чурттап чорупкан. А 2007 чылда мени Сильвия-биле кады Вефилче чалаан. Бистер бо хүннерге чедир ында бараалгап чоруур бис. Бистиң улуг оглувус Мик — хуралдың удуртукчузу, ол кадайы Моника-биле доктаамал эгелекчилер кылдыр бараалгап чоруур. Габриель база удуртукчу, ол кадайы Амбра-биле Италияда чурттап турар. А бистиң уруувус Самира доктаамал эгелекчи бооп бараалгап, Вефилге бажыңындан дузалажып турар.

Мээң чуртталгамда чүү-даа болуп турган, ынчалза-даа бодап алган шиитпирлеримге черле хараадавас-тыр мен. Ам бир чуртталгамны катап чурттаар арга турган болза, чүнү-даа өскертпес ийик мен. Бо бараалгап келген үем дургузунда Иегованың меңээ берген даалгаларын дыка үнелээр-дир мен. Ооң-биле быжыг найыралдыг болуру кайы-хире чугулазын бо чурттап келгеш билдим. Чуртталгавыста шыңгыы-даа, шыңгыы эвес-даа шиитпирлерни хүлээп турувуста, Иегова сагыш-сеткиливиске оожургалды болгаш амыр-тайбыңны бистерге берип болур (Флп. 4:6, 7). Бистерге Вефилге бараалгаары дыка солун. Иегова бистиң шиитпирлеривисти йөрээп турган деп билир бис, чүге дизе Ол бистиң чуртталгавыска кол черни ээлеп турган.