1. Se a te fuafuaga a te Atua mō tino?

E ISI se fuafuaga gali a te Atua mō tino. Ne faite ne ia te tagata mo te fafine muamua, ko Atamu mo Eva, ke ola i loto i se fatoaga gali. Ko tena fuafuaga eiloa ke isi ne lā tama‵liki, ke fai te lalolagi kātoa e pelā me se palataiso, kae ke tausi atu ki manu.—Kenese 1:28; 2:8, 9, 15; onoono ki te Fakamatalaga Fakaopoopo i te 6.

2. (a) E iloa pefea ne tatou me ka fai eiloa ne te Atua te mea ko oti ne fuafua ne ia? (e) Ne a pati e fai mai i te Tusi Tapu e uiga ki te ola ki te se-gata-mai?

² E mata, e mafaufau koe me ka mafai eiloa tatou o ola i se palataiso? E fai mai a Ieova ki a tatou: “Ko oti ne fuafua ne au, kae ka fakataunu foki eiloa ne au.” (Isaia 46:9-11; 55:11) Ao, ka fai eiloa ne ia te mea ko oti ne fuafua ne ia, kae e seai se mea e mafai o taofi aka ei a ia. E fai mai a Ieova me e isi se pogai ne faite ei ne ia te lalolagi. “Ne seki faite fua ne ia ke se aoga.” (Isaia 45:18) Ne manako a ia ke ola a tino i koga katoa o te lalolagi. Ne a vaegā tino e manako te Atua ke ola i ei, kae pefea te leva? E fai mai te Tusi Tapu: “A tino amio‵tonu [io me, faka‵logo] ka fai mō latou te lalolagi, kae ka ‵nofo latou i ei ki te se-gata-mai.”—Salamo 37:29; Fakaasiga 21:3, 4.

3. Ona ko tino e ma‵saki kae ‵mate, ne a fesili kāti ka fesili mai ne koe?

³ Kae i aso nei a tino e ma‵saki kae ‵mate. I koga e uke, e taua latou kae fakatau tamate tino. E mautinoa, me e se tenei te mea ne fuafua ne te Atua. Tela la, se a te mea ne tupu, kae kaia? Ko te Tusi Tapu fua e mafai o fakamatala mai ne ia.

4, 5. (a) Ko oi ne faipati ki a Eva e auala i se gata i te fatoaga o Etena? (e) E mafai pefea o fai se tino fakamaoni mo fai se tino kaisoa?

⁴ E fai mai te Tusi Tapu ki a tatou me e isi se fili o te Atua telā “e fakaigoa ki te Tiapolo mo Satani.” Ne fakaaoga ne Satani se gata ke faipati ki a Eva i te fatoaga o Etena. (Fakaasiga 12:9; Kenese 3:1) Ne fakafoliga ne ia te gata ke fai pelā me faipati.—Onoono ki te Fakamatalaga Fakaopoopo i te 7.

⁵ Tela la, e mata, ne faite ne te Atua a Satani te Tiapolo? Ikai! E isi se agelu telā ne nofo i te lagi i te taimi ne faite ei ne te Atua te lalolagi mō ‵nofo a Atamu mo Eva ne ‵fuli ne ia a ia ke fai pelā me se Tiapolo. (Iopu 38:4, 7) Ne tupu pefea te mea tenā? Ia, e mafai pefea o fai se tino fakamaoni mo fai se tino kaisoa? Ne seki fanau mai a ia e pelā me se tino kaisoa. Kae e manako a ia ki se mea telā e se i a ia. E mafaufau faeloa a ia ki ei, kae fai ei ke gasolo aka loa o malosi tena manakoga masei tenā. I te taimi eiloa e maua ei ne ia se avanoaga, kaisoa ei ne ia te mea tenā. Ko ‵fuli ei ne ia a ia eiloa ke fai pelā me se tino kaisoa.—Faitau te Iakopo 1:13-15; onoono ki te Fakamatalaga Fakaopoopo i te 8.

6. Ne fai pefea se agelu mo fai se fili o te Atua?

⁶ Tenā eiloa te mea ne tupu ki te agelu tenā. I te otiga ne faite ne Ieova a Atamu mo Eva, ne fai atu a ia ki a lāua ke fai a lā tama‵liki kae “faka‵fonu te lalolagi.” (Kenese 1:27, 28) Kāti ne mafaufau aka te agelu tenā, ‘A tino katoa konā e mafai o tapuaki mai ki a au i lō Ieova!’ Ko te uke o taimi e mafaufau ei a ia ki te mea tenā, ko te manako malosi foki o ia ki te mea telā e ‵tau fua o maua ne Ieova. Ne manako te agelu tenā ke tapuaki atu a tino ki a ia. Tenā ne fakaloiloi ei ne ia a Eva kae takitaki ‵se tou fafine. (Faitau te Kenese 3:1-5.) Mai te faiga o te mea tenā, ne fai ei a ia mo fai a Satani te Tiapolo, ko te fili o te Atua.

7. (a) Kaia ne ‵mate ei a Atamu mo Eva? (e) Kaia e olo aka ei tatou o ma‵tua kae ‵mate?

 ⁷ Ne seki faka‵logo Atamu mo Eva ki te Atua kae ‵kai ki te fuaga o te lakau. (Kenese 2:17; 3:6) Ne agasala lāua ki a Ieova, kae fakamuli ifo ‵mate atu ei lāua, e pelā eiloa mo pati a Ieova me i a lāua ka ‵mate. (Kenese 3:17-19) A tama‵liki a Atamu mo Eva ne agasala, tenā ne ‵mate ei latou. (Faitau te Loma 5:12.) Ko te mea ke malamalama tatou i te pogai ne agasala ei a tama‵liki a Atamu mo Eva, ke mafau‵fau ki te fakaakoakoga tenei. Ke mafaufau ki se falaoa telā ne tao i se kāpa tao falaoa telā e ‵koko. Ka ‵koko foki a te falaoa e pelā eiloa mo te kāpa tao falaoa. I te taimi ne seki fakalogo ei Atamu ki te Atua ne fai ei a ia pelā me se tino agasala. Ona ko tatou ko tama‵liki a Atamu, a tatou katoa ne tino agasala, io me maua ne tatou se koga “‵koko” e pelā mo ia. Kae ona ko tatou ne tino agasala, e olo aka tatou o ma‵tua kae ‵mate.—Loma 3:23; onoono ki te Fakamatalaga Fakaopoopo i te 9.

8, 9. (a) Se a te mea ne manako Satani ke tali‵tonu ki ei a Atamu mo Eva? (e) Kaia ne seki tamate fakavave ei ne Ieova a tino ‵teke konā?

⁸ Ne kamata ne Satani te ‵tekeatuga ki a Ieova i te taimi ne fakamalosi atu ei a ia ki a Atamu mo Eva ke se faka‵logo ki te Atua. Ne manako a ia ke tali‵tonu a Atamu mo Eva me i a Ieova se tino loi, se pule masei telā e se manako ke maua ne lāua a toe mea ‵lei. Ne fai atu a Satani me i tino e se ma‵nako ke fai atu ne te Atua a mea e ‵tau o fai ne latou kae e ‵tau o fai ne Atamu mo Eva a fakaikuga ki te mea tonu mo te mea sē tonu. Tela la, se a te mea ka fai ne Ieova? Ne mafai fua o tamate ne ia a tino ‵teke konā kae fakagata te ‵tekeatuga tenā. Kae e mata, ka fakamaoni atu i ei me i a Satani se tino loi? Ikai, e se mafai.

⁹ Tenā ne seki tamate fakavave ei ne Ieova a tino ‵teke konā. I lō te fai penā, ne tuku atu ne ia se taimi ke pule atu a  tino ki a latou eiloa. Ka fakaasi manino mai i ei me i a Satani se tino loi kae ko Ieova fua e iloa ne ia te ‵toe mea ‵lei mō tino. Ka tauloto tatou ki mea e uke atu i te Mataupu e 11. Kae se a tau faka‵tau ki te fakaikuga ne fai ne Atamu mo Eva? E mata, se mea ‵lei ke tali‵tonu lāua ki a Satani kae ‵teke ki te Atua? Ne tuku atu ne Ieova ki a Atamu mo Eva a mea katoa ne maua ne  lāua. Ne tuku atu ne ia te ola ‵lei katoatoa, se koga gali ke ‵nofo i ei, mo se galuega telā ne fia‵fia lāua ki ei. Kae ne seki fai eiloa ne Satani se mea ‵lei mō lāua. Moi ne nofo atu koe i konā, ne a au mea ka fai?

10. Se a te filifiliga tāua e ‵tau o fai ne tatou taki tokotasi?

¹⁰ I aso nei, e ‵tau o fai ne tatou se filifiliga tai ‵pau penā, kae e fakalagolago eiloa ‵tou ola ki te filifiliga e fai ne tatou. E mafai o filifili aka ne tatou ke faka‵logo ki a Ieova e pelā me ko te ‵tou Pule kae fesoasoani o fakamaoni atu i a Satani se tino loi. Io me mafai o filifili aka ne tatou a Satani ke fai mo ‵tou pule. (Salamo 73:28; faitau te Faataoto 27:11.) Ne nai tino fua i te lalolagi nei e faka‵logo ki te Atua. A te ‵tonuga loa, a ia e se ko te pule o te lalolagi nei. Kae kafai e se ko te Atua, kae ko oi la e pule?

11, 12. (a) Se a te mea e tauloto ne tatou mai mea ne ofo atu ne Satani ki a Iesu? (e) Ne a tusi siki e fakaasi mai i ei i a Satani ko te pule o te lalolagi?

¹¹ Ne iloa ne Iesu a te pule o te lalolagi. I se taimi e tasi, ne fakaasi atu ne Satani ki a ia “a malo katoa o te lalolagi mo olotou ‵malu.” Kae ne tauto atu a Satani ki a Iesu: “Ka avatu ne au a mea katoa konei ki a koe māfai e ifo kae tapuaki fakatasi mai fua koe ki a au.” (Mataio 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Fesili ifo, ‘Kafai e se i a Satani a malo konā, e mata, ne mafai o ofo atu ne ia ki a Iesu?’ Ikai. A malo katoa konā i a Satani.

¹² Kati ka manatu aka koe: ‘E mafai pefea o fai Satani mo fai te pule o te lalolagi? E a, e se ko Ieova te Atua Malosi Katoatoa telā ne faite ne ia te iunivesi?’ (Fakaasiga 4:11) Ao, ko ia eiloa, kae ne taku faka‵lei mai ne Iesu me i a Satani ko “te pule o te lalolagi tenei.” (Ioane 12:31; 14:30; 16:11) Ne taku ne te apositolo ko Paulo a Satani te Tiapolo me ko “te atua o te olaga masani tenei.” (2 Kolinito 4:3, 4) Kae ne tusi mai te  apositolo ko Ioane me i “te lalolagi kātoa ko nofo mai lalo i te pule a te tino masei.”—1 Ioane 5:19.

13. Kaia e ma‵nako ei tatou ki se lalolagi fou?

¹³ A te lalolagi tenei ko gasolo aka eiloa o fakamataku. E lavea ne tatou a taua, faifaiga sē fakamaoni, amioga fakaloiloi mo amioga fakasaua i ‵tou tafa. E se mafai ne tino o fakaseai atu a fakalavelave konei, faitalia a taumafaiga e uke e fai ne latou. Kae ko pili fua o fakaseai ne te Atua a te lalolagi masei tenei i tena taua i Amaketo, kae ka sui ne ia ki se lalolagi fou kae amiotonu.—Fakaasiga 16:14-16; onoono ki te Fakamatalaga Fakaopoopo i te 10.

14. Ko oi ne filifili ne te Atua ke fai mo Tupu i Tena Malo? Ne a mea ne ‵valo mai i te Tusi Tapu e uiga ki a Iesu?

¹⁴ Ne filifili ne Ieova a Iesu Keliso ke fai mo Tupu i Tena malo faka-te-lagi. I se fia afe tausaga ko ‵teka, ne ‵valo mai te Tusi Tapu me i a Iesu ka fai pelā me se “Pelenise o te Filemu” kae ko tena malo ka seai sena gataga. (Isaia 9:6, 7) Ne akoako ne Iesu ana soko ke ‵talo mō te malo tenei i ana pati: “Ke oko mai tou Malo. Ke fai te mea e loto koe ki ei i te lalolagi nei e pelā mo te faiga i te lagi.” (Mataio 6:10) I te Mataupu e 8, ka tauloto tatou ki te auala ka sui ei ne te Malo o te Atua a malo o te lalolagi. (Faitau te Tanielu 2:44.) Tenā ko ‵fuli ei ne te Malo o te Atua a te lalolagi ke fai pelā me se palataiso gali.—Onoono ki te Fakamatalaga Fakaopoopo i te 11.

15. Se a te “lalolagi fou”?

¹⁵ E folafola mai te Tusi Tapu: “E isi se lagi fou mo se lalolagi fou kolā e fakatali‵tali tatou ki ei,” kae “e maua i ei te amiotonu.” (2 Petelu 3:13; Isaia 65:17) I nisi taimi, kafai e faipati te Tusi Tapu e uiga ki “te lalolagi,” e fakauiga loa i ei ki  tino kolā e ola i te lalolagi. (Kenese 11:1) Tela la, a te “lalolagi fou” e fakasino ki tino katoa kolā e faka‵logo ki te Atua kae fakamanuia ne ia

16. Se a te meaalofa gali ka tuku atu ne te Atua ki tino kolā ka ola i tena lalolagi fou, kae ne a mea e ‵tau o fai ne tatou ke maua te meaalofa tenei?

¹⁶ Ne folafola mai ne Iesu me i tino kolā e ola i te lalolagi fou a te Atua ka tuku atu ki a latou a te “ola se-gata-mai.” (Maleko 10:30) Ne a mea e ‵tau o fai ne tatou ke maua ei te meaalofa tenei? Fakamolemole faitau te Ioane 3:16 mo te 17:3 ke maua a tali ki ei. Ke onoono nei tatou me ne a pati a te Tusi Tapu e uiga ki te olaga i te lalolagi Palataiso.

17, 18. E iloa pefea ne tatou me ka maua te filemu i koga katoa i te lalolagi kae ka tokagamalie ‵tou olaga?

¹⁷ Ka ‵galo atu a amioga ma‵sei, taua, amioga solitulafono mo fakasauaga. Ka seai ne tino amio ma‵sei e ‵toe mai i te lalolagi. (Salamo 37:10, 11) Ka aumai ne te Atua “te gataga ki taua i te lalolagi kātoa.” (Salamo 46:9; Isaia 2:4) Ka ‵fonu te lalolagi i tino kolā e a‵lofa ki te Atua kae faka‵logo ki a ia. Ka maua i ei a te filemu ki te se-gata-mai.—Salamo 72:7.

¹⁸ Ka tokagamalie a olaga o tino o Ieova. I taimi o te Tusi Tapu, ne tokagamalie a olaga o tino Isalaelu māfai ne faka‵logo latou ki te Atua me ne puipui ne ia latou. (Levitiko 25:18, 19) I te Palataiso ka se ma‵taku tatou i se mea io me se tino. Ka maua ne tatou te tokagamalie i taimi katoa!—Faitau te Isaia 32:18; Mika 4:4.

19. Kaia e mafai ei o tali‵tonu tatou me ka uke ‵ki a meakai i te lalolagi fou a te Atua?

¹⁹ Ka uke ‵ki a meakai. “Ka malaku eiloa a saito i te laukele; ka ‵fonu a taulu o mauga.” (Salamo 72:16) A Ieova, “te ‵tou Atua, ka fakamanuia ne ia tatou,” kae “ka tuku mai ne te laukele ana fuataga.”—Salamo 67:6.

20. E iloa pefea ne tatou me ka fai te lalolagi mo fai se palataiso?

²⁰ A te lalolagi kātoa ka fai mo fai se palataiso. A tino ka  isi ne olotou fale mo fatoaga ‵gali. (Faitau te Isaia 65:21-24; Fakaasiga 11:18.) A te lalolagi kātoa ka taulekaleka e pelā mo te fatoaga o Etena mua. Ka tuku mai faeloa ne Ieova a mea katoa kolā e ma‵nako tatou ki ei. E fai mai te Tusi Tapu e uiga ki a ia: “E ‵tala atu ne koe tou lima kae fakama‵lie ne koe a manakoga o mea ola katoa.”—Salamo 145:16.

21. E iloa pefea ne tatou me ka fealofani a tino mo manu?

²¹ Ka fealofani a tino mo manu. Ka se toe ‵ta ne manu a tino. A tama‵liki ka se ma‵taku, māfai foki loa e ‵nofo i tafa o manu fakama‵taku i aso nei.—Faitau te Isaia 11:6-9; 65:25.

22. Ne a mea ka fai ne Iesu ki tino ma‵saki?

²² Ka seai se tino e masaki. I te taimi ne nofo ei a Iesu i te lalolagi, ne faka‵lei ne ia a tino e tokouke. (Mataio 9:35; Maleko 1:40-42; Ioane 5:5-9) Kae e pelā me ko te Tupu i te Malo o te Atua, ka faka‵lei ne Iesu a tino katoa. Ka seai se tino e toe fai mai: “Au ko masaki.”—Isaia 33:24; 35:5, 6.

23. Ne a mea ka fai ne te Atua ki tino kolā ko oti ne ‵mate?

²³ Ka toe ola mai a tino ‵mate. Ne folafola mai te Atua me ka toe faka‵tu aka ne ia te fia miliona o tino kolā ko oti ne ‵mate. “Ka toe‵tu mai a tino amio‵tonu mo tino sē amio‵tonu.”—Faitau te Ioane 5:28, 29; Galuega 24:15.

24. E pefea ou lagonaga e uiga ki te olaga i te Palataiso?

²⁴ E maua ne tatou katoa se avanoaga ke fai se filifiliga. E mafai o filifili aka tatou ke tauloto e uiga ki a Ieova kae tavini atu ki a ia, io me fai fua ne tatou te mea telā e ma‵nako tatou ki ei. Kafai e filifili aka tatou ke tavini atu ki a Ieova, e mafai o maua ne tatou se olaga gali ‵ki i aso mai mua. I te taimi ne fesili atu ei se tagata ki a Iesu ke masaua mai a ia māfai ko mate a ia, ne tauto atu a Iesu ki te tagata tenā: “Ka ‵nofo fakatasi eiloa tāua i te Palataiso.” (Luka 23:43) Ke na tauloto nei tatou ki mea e uke atu e uiga ki a Iesu Keliso mo te auala ka fakataunu ei ne ia a folafolaga ‵gali a te Atua.