Ne ‵taki atu a Iesu ki se koga telā e ‵mao ‵ki mai te fa‵kai ke tamate ei a ia mo tino kai‵soa e tokolua. A te igoa o te koga ko Kolokota, io me ko te Koga o Gatiulupoko, kae se koga telā e mafai o lavea atu “mai se koga tai ‵mao.”—Maleko 15:40.

Ne tapale ne latou a gatu o tāgata e tokotolu kolā ko oti ne fakaiku aka ke fakasala. Oti aka ne tuku atu ei se uaina ‵vi telā ne palu tasi mo mulo. E foliga mai me ne fakatoka ne fāfine i Ielusalema a te meainu tenā, kae ne talia ne te kau Loma a te vailakau faka‵noga mea ‵mae ki tino kolā ka tamate. Kae i te taimi ne tami ei ki ei, ne ita a Iesu ma toe inu ki ei. Kaia? Ne manako a ia ke ‵lei katoatoa tena mafaufau i te taimi tenei o te ‵toe tofotofoga lasi; ne manako a ia ke ala ‵lei tena mafaufau kae ke fakamaoni ke oko ki te mate.

Ne fakatakato atu ne latou a Iesu ki luga i te lakau. (Maleko 15:25) Ne ‵tuki atu ne sotia a fao ki ana lima mo ana vae, kae ne ‵tuki atu loa i loto i ‵kano telā ne logo‵mae ‵ki eiloa. I te taimi ne fakatu aka ei te lakau, ne momea aka foki te logo‵mae me ko fai ne te ‵mafa o te foitino o Iesu ke ‵lasi atu a pa‵kiaga. Kae ne seki kaitaua atu a Iesu ki sotia. Ne ‵talo atu a ia: “Toku Tamana, fakamagalo atu latou, me e se iloa ne latou te lotou mea tenei e fai.”—Luka 23:34.

Ne masani o ‵tuki atu ne te kau Loma se fakailoga ke taku atu te agasala ne fai ne te tino solitulafono. I te taimi nei, ne ‵tuki atu ne Pilato se fakailoga telā e faitau penei: “Iesu te Nasaleta, te Tupu o tino Iutaia.” Ne tusi i te ‵gana Epelu, Latina, mo te Eleni, tela la, ne mafai o faitau ne te tokoukega o tino. Ne fakaasi mai i te mea ne fai ne Pilato tena takalialia ki te kau Iutaia kolā ne taumafai eiloa ke tamate a Iesu. Ne ‵teke atu a faitaulaga pule mo te fanoanoa penei: “Sa tusigina penei ‘Te Tupu o Tino Iutaia,’ kae tusi penei me ne fai mai a ia, ‘Au ko te tupu o Tino Iutaia.’” Kae ona ko te mea ne seki toe manako ke fakaaoga a ia ne latou, ne tali atu a Pilato: “A te mea ko oti ne tusi ne au, tuku eiloa penā.”—Ioane 19:19-22.

Ne toe fai atu ne faitaulaga kaitaua konā a te ‵losiga ‵se ne taku atu muamua ne latou i fono a te Sanetulini. E sē se mea fakapoi me i tino kolā e olo atu i konā ne lūlū olotou ulu mo te fakatauemu kae faipati sē ‵lei atu: “Aa! Ko koe telā ka ofa ne koe te faletapu kae toe fakatu aka i aso e tolu, fakasao aka la koe kae fanaifo ki lalo mo te lakau fakasaua.” E penā foki loa, ne fakatau fai‵pati a faitaulaga pule mo failautusi i a latou eiloa: “Ke na fanaifo nei a te Keliso, te Tupu o tino Isalaelu mai te lakau fakasaua, ko te mea ke lavea kae tali‵tonu ei tatou.” (Maleko 15:29-32) Ke oko foki eiloa ki tino amio ma‵sei i te feitu fakamaui mo te feitu fakaatamai o Iesu, ne fakaitaita atu ki a ia, faitalia me ko ia fua tokotasi e seai sena mea ‵se ne fai.

Ne fakatauemu atu foki a sotia Loma e tokofa ki a Iesu. Kāti ne inu latou ki te uaina ‵vi, tela la, kāti ne fakaasi atu foki ne latou a nisi uaina i mua o Iesu, telā e se mafai o oko atu a ia o puke mai. Ne fakaitaita atu a te kau Loma ki te fakailoga mai luga o te ulu o Iesu kae fai atu: “Kafai koe ko te Tupu o tino Iutaia, fakasao aka la koe.” (Luka 23:36, 37) Mafaufau  ki ei! A te tagata telā ne fakamaoni mai me ko te auala, te munatonu, mo te ola, ko fe‵paki nei mo faifaiga mo fakatauemuga sē ‵tau. Kae ne logo‵mae malosi eiloa tou tagata i ei, e aunoa mo te fakamasei atu ki te kau Iutaia kolā ne kilo‵kilo atu, sotia Loma kolā ne fakatauemu atu, io me ko te tokolua tagata solitulafono kolā ne tau‵tau i ana feitu.

Ne tapale keatea ne sotia e tokofa a gatu tafa ki tua o Iesu kae vaevae aka ki vaega e fa. Ne fai ne latou a te vili ke iloa aka me ko oi ka maua ne ia a vaega takitasi konā. Kae ko te gatu tao loto o Iesu, ko te ‵toe gatu ‵togi ‵mafa eiloa, telā “e seai ne sokoga i ei me ne ‵laga eiloa mai luga ke oko ki lalo.” Ne fai atu penei a sotia: “Ke se saesae ne tatou, kae ke fai ne tatou se vili me ko oi ka maua ne ia.” Kae ne fakataunu mai ei ne latou a te tusi siki telā e fai mai: “Ne vaevae ne latou oku gatu i a latou, kae ne fai ne latou se vili ki toku gatu tao loto.”—Ioane 19:23, 24; Salamo 22:18.

E seki leva kae ne iloa ne te tino solitulafono e tokotasi me i a Iesu ko te tupu eiloa. Ne ‵liko atu a ia ki tena taugasoa penei: “E a, e se mataku koe ki te Atua, me ko fakasala foki koe e pelā mo ia? Me e tonu eiloa te ‵ta fakasalaga ona ko mea kolā ne fai ne tāua; kae ko te tagata tenei e seai eiloa sena mea ‵se ne fai.” Kae oti aka, ne akai atu a ia ki a Iesu: “Masaua mai au māfai e oko koe ki tou Malo.”—Luka 23:40-42.

Ne tali atu a Iesu: “Au e fai tonu atu ki a koe i te aso nei, ka ‵nofo fakatasi eiloa tāua i te Palataiso.” (Luka 23:43) Ne ‵kese a te folafolaga tenei mai i mea ne fai atu ne Iesu ki ana apositolo, me ka saga‵saga fakatasi latou i nofogaaliki i te Malo. (Mataio 19:28; Luka 22:29, 30) Kae ko te tagata Iutaia solitulafono tenei kāti ne lagona ne ia a mea e uiga ki te lalolagi Palataiso telā ne tuku atu muamua ne Ieova e pelā me se fale ki a Atamu mo Eva mo lā tama. Nei la, ne mafai o mate atu a te tagata ‵faomea tenei mo te fakamoemoega tenā.