1-2. Ne a pogai ‵lei e ‵tau ei o fakaasi atu te alofa fakamaoni ki nisi tino?

E ISI ne pogai ‵lei e ‵tau o fakaasi atu ne tatou a te alofa fakamaoni ki nisi tino. Ne a nisi pogai konā? Onoono ki te tali e maua i nisi pati konei mai te Faataoto: “Sa fai ke tiaki koe ne te alofa fakamaoni mo te fakamaoni. . . . Tenā ko maua ei ne koe te taliaga mo te ‵loto o te malamalama ‵lei i te kilokiloga a te Atua mo te tagata.” “A te tagata alofa fakamaoni e maua ne ia a mea aoga.” “So se tino e kausaki ki te amiotonu mo te alofa fakamaoni ka maua ne ia te ola.”—Faata. 3:3, 4; 11:17, fml; 21:21.

² E fakaasi mai i pati konei a pogai e tolu e ‵tau o fakaasi atu ne tatou a te alofa fakamaoni. Muamua la, a te fakaasi atu o te alofa fakamaoni e fai ei ke tāua tatou i te kilokiloga a te Atua. A te lua, a te fakaasiatuga o te alofa fakamaoni e maua ei ne tatou a mea aoga. E pelā mo te mauaga ne tatou a taugasoa tumau. A te tolu, a te kausaki atu ki te alofa fakamaoni ka iku atu ki te mauaga o fakamanuiaga i aso mai mua, e aofia i ei a te ola se-gata-mai. Tela la, e maua ne tatou a pogai ‵lei ke faka‵logo ki te fakamasauaga a Ieova: “Ke alofa fakamaoni kae alofa fakamagalo i faifaiga e fai ne koutou te suā tino ki te suā tino.”—Saka. 7:9.

3. Ne a fesili ka mafau‵fau tatou ki ei i te mataupu tenei?

³ I te mataupu tenei, ka mafau‵fau tatou ki tali o fesili e fa. Ko oi e ‵tau o fakaasi atu ne tatou ki ei a te alofa fakamaoni? Ne a mea e mafai o tauloto ne tatou mai i te tusi o Luta e uiga ki te fakaasi atu o te alofa fakamaoni? E fakaasi atu pefea ne tatou a te alofa fakamaoni i aso nei? Ne a mea aoga ka maua ne latou kolā e fakaasi atu te alofa fakamaoni?

4. E fakaakoako atu pefea tatou ki a Ieova i te fakaasi atu o te alofa fakamaoni? (Male. 10:29, 30)

⁴ E pelā mo mea ne tauloto ne tatou i te mataupu mai mua, e fakaasi atu fua ne Ieova a tena alofa fakamaoni—ko ana lagonaga alofa tumau—ki a latou kolā e a‵lofa kae tavini atu ki a ia. (Tani. 9:4) E ma‵nako tatou “ke fakaakoako . . . ki te Atua, e pelā me ne tama‵liki fagasele.” (Efe. 5:1) Tela la, e ma‵nako tatou ke ati aka a lagonaga a‵lofa—se lagonaga alofa tumau—ki ‵tou taina mo tuagane faka-te-agaga.—Faitau te Maleko 10:29, 30.

5-6. Se a te mea kāti e fakauiga sāle ki ei a te pati “fakamaoni”?

⁵ Ka lotomalie eiloa koe me ko te lasi o te malamalama o tatou i te uiga o te alofa fakamaoni, ko te lasi foki o te fakaasi atu ne tatou a te uiga tenā ki ‵tou taina tali‵tonu. Ke momea aka te ‵tou malamalama i te alofa fakamaoni, ke onoono ki te auala e tai ‵pau ei mo te uiga o te pati ko te fakamaoni telā e masani ki ei a tino e tokouke. Mafaufau ki te fakaakoakoga tenei.

 ⁶ I aso nei, e mafai o fai atu tatou e uiga ki se tino telā ne galue mō se kamupane i te fia o tausaga e pelā me se tino telā e galue fakamaoni. Kae i te fia o tausaga ne galue a ia i te kamupane, ne seki fetaui eiloa a ia mo tino pule‵pule i ei. Kāti ne seki lotomalie a ia ki nisi tulafono o te kamupane. E se alofa a ia ki te kamupane kae fiafia a ia ke isi sena galuega telā e maua i ei a tupe. Ka tumau a ia i te galue i konā ke oko ki te taimi e litaea ei a ia, seiloga ke maua sena galuega tai ‵lei atu i se isi koga.

7-8. (a) Se a te mea e fakamalosi aka ei se tino ke fakaasi atu te alofa fakamaoni? (e) Kaia ka mafau‵fau ei tatou ki nisi fuaiupu mai i te tusi o Luta?

⁷ A te ‵kese o te fakamaoni telā e fakamatala mai i te  palakalafa e 6 mo te alofa fakamaoni ko lagonaga ‵tonu o se tino. I te Tusi Tapu, ne a lagonaga ‵tonu e tu ‵kese i ei a faifaiga o te alofa fakamaoni i tino o te Atua? A latou kolā ne fakaasi atu te alofa fakamaoni, ne fai penā ona ko te mea ne ma‵nako latou ki ei, kae ne seki fai pelā me se mea fua e ‵tau o fai. Mafaufau ki te tala o Tavita. Ne fakamalosi aka ke fakaasi atu te alofa fakamaoni ki tena taugasoa pele ko Ionatana, faitalia me ne fia tamate a te tamana o Ionatana ki a Tavita. I se fia tausaga mai tua o te mate o Ionatana, ne tumau eiloa a Tavita i te fakaasi atu o te alofa fakamaoni ki te tama tagata a Ionatana ko Mefiposeta.—1 Samu. 20:9, 14, 15; 2 Samu. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.

⁸ E mafai o tauloto ne tatou a mea e uke e uiga ki te alofa fakamaoni māfai e mafau‵fau ki nisi fuaiupu i te tusi o Luta i te Tusi Tapu. Ne a akoakoga e uiga ki te alofa fakamaoni e mafai o tauloto ne tatou mai i tala o tino i te tusi tenā? E fakagalue pefea ne tatou a akoakoga konei i te ‵tou fakapotopotoga? *

9. Kaia ne fakaiku aka ne Naomi me ko ‵teke atu a Ieova ki a ia?

⁹ I te tusi o Luta, e fai‵tau tatou ki te tala o Naomi, Luta te avaga a tena tama, mo Poasa, se tagata e mataku ki te Atua, kae kāiga mo te avaga a Naomi. Ona ko te oge meakai ne poko i Isalaelu, ne olo ei a Naomi, tena avaga, mo lā tama tagata e tokolua o ‵nofo i Moapi. Ne mate a te avaga a Naomi i konā. Ne a‵vaga ana tama tāgata e tokolua, kae se mea fakafanoanoa me ne ‵mate atu foki. (Luta 1:3-5; 2:1) Ne fai ne mea konā ke mafatia malosi eiloa a Naomi. Ona ko te lasi o tena loto fanoanoa, ne fakaiku aka ne tou fafine me ko ‵teke atu a Ieova ki a ia. Onoono ki ana lagonaga ne fakaasi mai e uiga  ki te Atua: “Te lima o Ieova ko oko mai o fakasala au.” “Te Atua Malosi Katoatoa ko oti ne fai ne ia te olaga ke logo‵mae malosi au i ei.” Ne fai mai foki a ia: “Ko Ieova eiloa ne ‵teke mai ki a au kae ko te Atua Malosi Katoatoa ne fai ne ia au ke puapuaga.”—Luta 1:13, 20, 21.

10. Ne saga atu pefea a Ieova ki pati fakalogo‵mae a Naomi?

¹⁰ Ne saga atu pefea a Ieova ki pati fakalogo‵mae a Naomi? Ne seki fulitua atu a ia ki tena tavini nofo manavase. Kae ne fakaasi atu ne ia ki tou fafine a te loto malamalama. E malamalama a Ieova me i “fakasauaga e mafai o fai ei te tino poto ke fakavalevale.” (Fai. 7:7) Kae koi manakogina eiloa ne Naomi a te fesoasoani ke lavea ne ia me ne seki fulitua atu a Ieova ki a ia. Se a te fesoasoani ne tuku atu ne te Atua? (1 Samu. 2:8) Ne fakamalosi ne ia a Luta ke fakaasi atu ne ia te alofa fakamaoni ki a Naomi. Ne fesoasoani atu a Luta i te loto fiafia mo te atafai ki tou fafine, ko te mea ke se tō loto vāivāi kae ke toe maua tena malosi faka-te-agaga. Se a te mea e tauloto ne tatou mai te tala o Naomi?

11. Kaia e fesoasoani atu ei a taina mo taugane a‵lofa ki a latou kolā e loto mafatia?

¹¹ E fakamalosi aka tatou ne te alofa fakamaoni ke fesoasoani atu ki tino loto mafatia. E pelā mo te ‵piki ‵mau o Luta ki a Naomi, e ‵piki ‵mau foki a taina mo tuagane i aso nei, ki a latou kolā e fanoa‵noa io me loto vāi‵vai i te fakapotopotoga. E a‵lofa latou ki olotou taina mo tuagane kae fai so se mea ke fesoasoani ki a latou. (Faata. 12:25; 24:10) E fetaui ‵lei a te mea tenei mo pati fakamalosi loto a te apositolo ko Paulo: “Fakamafanafana atu ki tino loto mafatia, ‵lago atu ki tino vāi‵vai, kae kufaki i tino katoa.”—1 Tesa. 5:14.

12. Se a te ‵toe auala magoi ke mafai o fesoasoani atu ki se taina io me se tuagane loto vāivāi?

¹² A te ‵toe auala magoi e mafai o fesoasoani atu koe ki se taina io me se tuagane loto vāivāi ko te fakalogologo atu fua kae fakatalitonu atu me e alofa koe ki a ia. E loto fiafia eiloa a Ieova māfai e saga atu koe mo te atafai ki sena mamoe pele e tokotasi. (Sala. 41:1) E fai mai te Faataoto 19:17: “A te tino e fakaasi atu te alofa ki tino ma‵lalo e avatu ne ia a mea ki a Ieova, kae ka toe ‵togi atu ne Ia ki tou tagata e ‵tusa mo tena mea ne fai.”

13. Ne ‵kese pefea a Luta mai i a Olepa, kae kaia e fai ei tena fakaikuga pelā me se faifaiga o te alofa fakamaoni? (Onoono ki te ata i te ‵kava.)

¹³ E mafai o momea aka te ‵tou malamalama e uiga ki te alofa fakamaoni mai te mafau‵fau ki te mea ne tupu ki a Naomi mai tua o te ‵mateatuga o tena avaga mo ana tama tāgata e tokolua. I te iloaga ne Naomi me “i a Ieova ko saga atu ki ana tino mai te tukuatuga o meakai ki a latou,” ne fakaiku aka ei ne ia ke toe foki ki tena fenua. (Luta 1:6) Ne olo fakatasi atu a ia mo avaga o ana tama tāgata. I te lotou malaga, ne fakamalosi fakatolu atu a Naomi ki fāfine konā ke toe ‵foki ki Moapi. Se a te mea ne tupu? E fai‵tau tatou penei: “Ne uma atu a Olepa ki te mātua o tena avaga ko te mea eiloa  ko fano. Kae ko Luta ne ‵piki eiloa ki a ia.” (Luta 1:7-14) Ne fakalogo eiloa a Olepa ki te fakatonuga a Naomi kae fakaiku aka ke toe foki a ia. Kae ne sili atu a mea ne fai ne Luta. Ne saoloto a ia ke foki kae ona ko te alofa fakamaoni, ne fakaiku aka ne ia ke nofo o fesoasoani atu ki a Naomi. (Luta 1:16, 17) Ne filifili a Luta ke ‵piki ‵mau a ia ki a Naomi, ona ko te mea ne manako tonu a ia ki ei kae e sē se mea fua telā e ‵tau o fai. A te fakaikuga a Luta se faifaiga tonu o te alofa fakamaoni. Se a te akoakoga e maua i te tala tenei?

14. (a) I aso nei, ne a fakaikuga e fai ne taina mo tuagane a‵lofa? (e) E ‵tusa mo te Epelu 13:16, ne a taulaga e fakafiafia atu ki a Ieova?

¹⁴ E sili atu a mea e fai ne te alofa fakamaoni. E pelā mo aso mua, e tokouke ‵tou taina mo tuagane i aso nei, ne fakaiku aka ke fakaasi atu te alofa fakamaoni ki taina tali‵tonu, ke oko foki loa ki taina kolā e se iloa ne latou. Kafai ko iloa ne latou me ne tupu se fakalavelave o te natula, e fia iloa fakavave ne latou a te auala ke fesoasoani atu. Kafai e fepaki se tino i te fakapotopotoga mo fakalavelave i mea tau tupe, e taumafai latou o fesoasoani fakavave atu i so se auala. E pelā mo te kau Maketonia i te senitenali muamua, e sili atu olotou mea ne fai i lō te mea e ‵tau o fai. Ne “sili atu olotou mea ne fai i lō olotou mea ne ‵tau o fai” ko te mea ke mafai o fesoasoani atu ki olotou taina fakaa‵lofa. (2 Koli. 8:3) Ne ‵tau eiloa o fiafia a Ieova ki te vaegā uiga alofa fakamaoni tenā!—Faitau te Epelu 13:16.

15-16. Ne fakaasi atu pefea ne Luta me ne seki ‵fiu eiloa a ia?

¹⁵ E uke a akoakoga aoga e mafai o tauloto ne tatou māfai e iloilo ne tatou a te auala ne fesoasoani atu a Luta ki a Naomi. Ke mafau‵fau tatou ki nai mea.

¹⁶ Ke mo a ma ‵fiu. I te taimi ne fai atu a Luta ke olo lāua mo te mātua o tena avaga ki Iuta, ne seki talia muamua ne Naomi. Kae ne seki ‵fiu eiloa a Luta. Se a te mea ne iku mai i ei? “I te taimi ne iloa ei ne Naomi me e manako eiloa a Luta ke olo tasi lāua, ne seki toe faipati eiloa tou fafine.”—Luta 1:15-18.

17. Se a te mea ka fesoasoani mai ke mo a ma ‵fiu vave?

¹⁷ Akoakoga mō tatou: E manakogina te kufaki ke fesoasoani atu ki a latou kolā e loto mafatia, kae e se ‵tau o ‵fiu vave tatou. E mafai o se talia muamua ne se tuagane telā e manako ki se fesoasoani a te ‵tou fesoasoani. * Kae ko te alofa fakamaoni ka fakamalosi mai ki a tatou ke tumau i te fesoasoani atu. (Kala. 6:2) E fakamoe‵moe tatou me ka talia fakamuli ne ia te ‵tou fesoasoani ke fakamafanafana atu ki a ia.

18. Se a te mea ne ‵tau o logo‵mae ei a Luta?

¹⁸ Ke mo a ma ita vave. I te okoatuga a Naomi mo Luta ki Peteleema, ne fetaui a Naomi mo ana tuakoi mua. Ne fai atu a ia ki a latou: “Ne kātoa ‵lei aku mea i taku fanoga, kae ne fai ne Ieova ke foki mai au e aunoa mo se mea.” (Luta 1:21) Mafaufau ki lagonaga o Luta ki pati a Naomi! Ne fai ne Luta te ‵toe mea e mafai ke fesoasoani ki a Naomi. Ne ‵tagi fakatasi a Luta mo ia, ne fakamafanafana atu a ia, kae ne sa‵sale fakatasi mo tou fafine i aso e uke. Faitalia a mea katoa konā, ne fai atu a Naomi: “Ne fai ne Ieova ke foki mai au e aunoa mo se mea.” Mai i pati konā, ne seki fakatāua ne Naomi a te ‵lago malosi o Luta, telā ne tu i ana tafa. Kāti ne ‵tau eiloa o logo‵mae a Luta i te mea tenei! Kae ne ‵piki ‵mau eiloa a ia ki a Naomi.

19. Se a te mea ka fesoasoani mai ke ‵piki ‵mau ki se tino telā e loto mafatia?

¹⁹ Akoakoga mō tatou: I aso nei, e mafai o  faipati mai se tuagane loto mafatia i se auala fakalogo‵mae—faitalia ‵tou taumafaiga e uke ke fesoasoani atu ki a ia. Kae taumafai tatou ke mo a ma ita vave. E ‵piki ‵mau tatou ki ‵tou tuagane telā e manako ki se fesoasoani kae akai atu ki a Ieova mō se auala ke fakamafanafana atu ki a ia.—Faata. 17:17.

20. Se a te mea ne fakamalosi atu ki a Luta ke mo a ma ‵fiu vave?

²⁰ Tuku atu a fakamalosiga i te taimi tonu. Ko oti ne fakaasi atu ne Luta te alofa fakamaoni ki a Naomi, kae nei la ko manako a Luta ki fakamalosiga. Kae ne fai ne Ieova a Poasa ke fakamalosi atu ki tou fafine. Ne fai atu a Poasa ki a Luta: “Ke taui atu ne Ieova ki a koe e ‵tusa mo au mea ne fai, kae ke isi foki se ‵togi ‵lei mō koe mai i a Ieova te Atua o Isalaelu, telā ne vau koe o fakamalu mai lalo i ana kapakau.” Ne otia malosi a Luta i pati fakamafanafana konā. I tena tali ki a Poasa, ne fai atu a Luta: “Ko oti ne fakamafanafana ne koe au kae faipati mai mo te mautinoa ki tau tavini, faitalia me i a au e sē se tokotasi o au tavini.” (Luta 2:12, 13) A pati a Poasa ne fai atu i te taimi tonu ki a Luta ne fakamalosi atu ki tou fafine ke mo a ma ‵fiu vave.

21. E pelā mo te mea e fakaasi mai i te Isaia 32:1, 2, ne a mea ka fai ne toeaina atafai?

²¹ Akoakoga mō tatou: A tino kolā e fakaasi atu a te alofa fakamaoni ki nisi tino, e manakogina foki ne latou i nisi taimi a fakamalosiga. E pelā loa mo te fakaasi atu ne Poasa ki a Luta me ne iloa ne ia te atafai o tou fafine, e fakaasi atu foki ne toeaina i aso nei me fakatāua ne latou a te fesoasoani o taina mo tuagane a‵lofa. A pati fakamālō penā i te taimi tonu, ka fai ei a taina mo tuagane ke mo a ma ‵fiu vave.—Faitau te Isaia 32:1, 2.

22-23. Ne ‵fuli pefea te kilokiloga a Naomi, kae kaia? (Salamo 136:23, 26)

²² Mai tua o se vaitaimi, ne avatu ne Poasa mo te kaimalie ne mea‵kai ki a Luta mo Naomi.  (Luta 2:14-18) Ne saga atu pefea a Naomi ki te uiga kaimalie o Poasa? Ne fai atu tou fafine: “Ke fakamanuia a ia ne Ieova, telā e seki fakatamala eiloa o fakaasi mai tena alofa fakamaoni ki tino ola mo tino ‵mate.” (Luta 2:20a) Ne fai ne te mea tenei ke ‵fuli a mafaufauga o Naomi! Mai mua atu i ei, ne tagi tou fafine i te logo‵mae, kae fai atu: “Ieova eiloa ne ‵teke mai ki a au,” kae nei ko fai atu a ia mo te fiafia: “Ieova . . . e seki fakatamala eiloa o fakaasi mai tena alofa fakamaoni.” Kaia ne ‵fuli ei a te kilokiloga a Naomi?

²³ Ne kamata o lavea ne Naomi a te fesoasoani o Ieova i tena olaga. Ne fakaaoga ne Ieova a Luta ke fesoasoani atu i te malaga ki Iuta. (Luta 1:16) Ne lavea foki ne Naomi a te fesoasoani o Ieova i te taimi ne fakatoka ei mo te alofa ne Poasa, “se tino e tokotasi o tino kolā e ‵tau o toe ‵togi ne ia” a lāua, a mea‵kai mō fāfine e tokolua konā. * (Luta 2:19, 20e) Kāti ne mafaufau ifo tou fafine ‘Ko maina nei au, ne seki tiaki eiloa au ne Ieova. Ne ‵kau fakatasi mai a ia ki a au i taimi katoa konei!’ (Faitau te Salamo 136:23, 26.) Kāti ne fiafia eiloa a Naomi me ne seki ‵fiu a Luta mo Poasa i a ia! E mafai o fakaataata i ‵tou mafaufau a te fia‵fia o te tokotolu konei ona ko te ikuga gali tenā.

24. Kaia e ma‵nako ei tatou o tumau i te fakaasi atu o te alofa fakamaoni ki ‵tou taina tali‵tonu?

²⁴ Ne a mea ne tauloto ne tatou mai i te tusi o Luta e uiga ki te alofa fakamaoni? E fakamalosi tatou ne te alofa fakamaoni ke mo a ma ‵fiu vave i ‵tou taina mo tuagane kolā e loto mafatia. E fakamalosi foki ei tatou ke fai a mea e uke atu ke fesoasoani ki a latou. E ‵tau foki o tuku atu ne toeaina a fakamalosiga a‵lofa i te taimi tonu ki a latou kolā e fakaasi atu te alofa fakamaoni ki nisi tino. Kafai e lavea ne tatou a te auala ko toe ma‵losi aka ei i te feitu faka-te-agaga a tino konā, ka maua ne tatou te fiafia tonu. (Galu. 20:35) Kae se a te ‵toe pogai tāua e tumau ei tatou i te fakaasi atu o te alofa fakamaoni? Me e ma‵nako tatou o fakaakoako kae fakafiafia ki a Ieova, telā e “‵fonu i te alofa fakamaoni.”—Eso. 34:6; Sala. 33:22.