1. E pefea a lagonaga o Ieova e uiga ki ana tavini?

 NE A mea e lavea ne Ieova māfai e kilo ifo ki ana tavini i te lalolagi nei? E iloa ne ia māfai ko fia‵fia kae māfai foki ko fanoa‵noa tatou. (Sala. 37:18) Kafai e lavea ne ia me fai ne tatou te ‵toe mea e mafai ke tavini atu ki a ia faitalia a lagonaga logo‵mae, e fiafia malosi eiloa a ia! E sili atu i ei, e manako malosi a ia o fesoasoani kae fakamafanafana tatou.

2. Ne a mea e fai ne Ieova ki tino loto mafatia, kae e aoga pefea ki a tatou a tena atafai?

² Salamo 147:3 e fai mai me i a Ieova ‘e fusi ne ia pa‵kiaga’ o tino loto mafatia. E fakaata mai a Ieova i konei e pelā me e atafai tonu ki tino kolā ko pakia‵kia valevale olotou lagonaga. Ne a ‵tou mea e ‵tau o fai ke aoga ki a tatou te atafai o Ieova? Mafaufau ki se tala fakatusa. E mafai ne se tokita apo o faka‵lei te pakiaga o se tino. Kae ko te mea ke aoga a togafiti, e ‵tau mo te tino pakia o tautali ki fakatonuga a te tokita. I te mataupu tenei, ka onoono tatou ki pati a Ieova i tena Muna ki a latou kolā e loto mafatia mo te auala ke fakagalue ana pati fakatonutonu a‵lofa.

E FAKAMASAUA MAI A IEOVA I A TATOU E TĀUA

3. Kaia e mafau‵fau ei a nisi me ko se aoga malosi latou?

³ E ola tatou i se lalolagi telā ko se lasi te alofa i ei, kae fakafanoanoa me tokouke a tino e mafau‵fau me ko se aoga latou. Ne fai mai te tuagane ko Helen a: “Ne tupu aka au i loto i se kāiga sē a‵lofa. Ne uiga fakasaua te motou tamana kae ne fai mai faeloa i aso katoa me i a au e seai soku aoga.” Kāti ne penā foki koe mo Helen, ne fai fakamasei, taku fakamasei, io me maua a lagonaga sē alofa. Kafai e penā loa, kāti ka faigata ke talia ne  koe te manatu me e mafai eiloa o atafai tonu atu se tino ki a koe.

4. E ‵tusa mo te Salamo 34:​18, se a te fakamasauaga e tuku mai ne Ieova ki a tatou?

⁴ Kafai foki loa ne fai fakamasei koe ne nisi tino, e mafai o mautinoa i a koe me alofa kae fakatāua koe ne Ieova. A ia “e pili ki a latou kolā e loto mafatia.” (Faitau Salamo 34:18.) Kafai ko ‘fatifati tou loto,’ ke masaua me ne lavea ne Ieova a mea ‵lei i tou loto kae fakapilipili atu ne ia koe ki a ia. (Ioa. 6:44) E toka faeloa a ia o fesoasoani ki a koe me e tāua eiloa koe ki a ia.

5. Ne a mea e tauloto ne tatou mai faifaiga a Iesu ki tino kolā e ‵kilo fatauva ki ei a nisi tino?

⁵ E mafai o iloa ne tatou a lagonaga o Ieova māfai e mafau‵fau ki te fakaakoakoga a Iesu. I te faiga o tena galuega talai i te lalolagi, ne lavea ne Iesu a tino kolā e ‵kilo fatauva ki ei a nisi tino, kae ne fakaasi atu ne ia te alofa atafai ki a latou. (Mata. 9:​9-12) I te taimi ne patele atu ki a ia se fafine telā ne manako ke faka‵lei tena masaki fakalogo‵mae, ne fakamafanafana atu a Iesu ki a ia kae fakamālō atu mō tena fakatuanaki. (Male. 5:​25-34) Ne fakaata mai ne Iesu i se auala ‵lei katoatoa a uiga o tena Tamana. (Ioa. 14:9) Tela la, e mafai o mautinoa i a koe me e fakatāua ne Ieova koe kae iloa ne ia ou uiga ‵lei, e aofia i ei tou fakatuanaki mo tou alofa ki a ia.

6. E mafai pefea o fakafesagai atu se tino ki lagonaga sē aoga?

⁶ Ne a au mea e mafai o fai māfai ko maua ne koe a lagonaga sē aoga? Faitau ki fuaiupu i te Tusi Tapu kolā e fakamautinoa atu me tāua eiloa koe ki a Ieova kae mafaufau ‵loto ki ei. b (Sala. 94:19) Kafai ne seki taunu sou fakamoemoega, io me loto vāivāi me ko se uke au mea e mafai o fai e pelā mo nisi tino, ke mo a ma fakamasino ne koe a koe eiloa. E se  fakamoemoe a Ieova ke uke atu au mea e fai i lō mea e mafai ne koe o fai. (Sala. 103:​13, 14) Kafai ne logo‵mae koe i faifaiga ma‵sei ne fai ki a koe i aso ko ‵teka, ke mo a ma ‵losi ifo ki a koe a mea ne fai ne te tino tenā ki a koe. Ne seki ‵tau eiloa o fai atu ki a koe a vaegā faifaiga penā! Ke masaua me fakamasino ne Ieova a tino ma‵sei kae e se ko tino kolā ne pokotia. (1 Pe. 3:12) Ne fai mai a Sandra, telā ne maneaneagina a koi foliki, penei, “Ne ‵talo faeloa au ki a Ieova ke fesoasoani mai ke kilo ifo au ki a au eiloa i se auala paleni, e pelā mo tena kilokiloga ki a au.”

7. E aoga pefea ki ‵tou taviniga ki a Ieova a mea ne ‵tupu ki a tatou i aso mua?

⁷ Ke mo a ma fakalotolotolua ki te mafai ne Ieova o fakaaoga koe ke fesoasoani atu ki nisi tino. Ko oti ne tuku atu ne ia te tauliaga ki a koe ke ga‵lue tasi mo ia i te galuega faka-Kelisiano. (1 Koli. 3:9) Ona ko mea faiga‵ta ne ‵tupu ki a koe, kāti ka faigofie ke malamalama koe i lagonaga o nisi tino kolā e logo‵mae foki ona ko fakalavelave penā. Ka lasi ‵ki eiloa te fesoasoani e mafai o tuku ne koe ki a latou. Ne maua ne Helen, telā ne sae muamua mai, a te fesoasoani ne manako a ia ki ei kae ko mafai foki o fesoasoani atu a ia ki nisi tino. Ana muna: “Ko oti ne ‵fuli ne Ieova a te ‘tino se aoga’ tenei ki se tino telā e alofagina kae aoga.” Ko tavini atu nei a Helen e pelā me se paenia tumau.

E MANAKO IEOVA KE TALIA NE TATOU TENA FAKAMAGALOGA

8. Se a te manatu mautinoa e fakaasi mai i te Isaia 1:18?

⁸ E manavase a nisi tavini a Ieova ona ko olotou agasala ne fai i aso mua, kāti mai mua io me mai tua foki o te lotou papatisoga. Kae e gali ma masaua ne tatou me ne fakatoka ne Ieova te togiola ona ko te lasi o tena alofa mō tatou. E mautinoa me manako a ia ke talia ne tatou a tena meaalofa. Ne fai mai a Ieova me kafai ko oti ne ‘faka‵tonu aka a mea ke ‵tonu’ c i te va o tatou mo ia, ko se toe masaua eiloa ne ia a ‵tou agasala. (Faitau te Isaia 1:18.) Ko oko loa i te gali ke iloa atu me fakapuli eiloa ne Ieova a ‵tou agasala ne fai i aso mua! I te taimi foki eiloa tenā, e se mafai o fakapuli ne ia a mea ‵lei katoa ne fai ne tatou.—Sala. 103:​9, 12; Epe. 6:10.

9. Kaia e ‵tau mo koe o saga tonu ki mea e fai nei ne koe mo mea ka fai ne koe i aso fakamuli i lō au mea ne fai i aso mua?

⁹ Kafai e manavase koe ki au agasala ne fai i aso mua, taumafai o saga tonu ki au mea e fai nei mo mea ka fai ne koe i aso fakamuli, i lō mea ne fai ne koe i aso mua. Mafaufau ki te apositolo ko Paulo telā ne salamō i fakasauaga matagā ne fai ne ia ki Kelisiano i aso mua, kae ko iloa ne ia me ko oti ne fakamagalo a ia ne Ieova. (1 Timo. 1:​12-15) E mata, ne mafaufau faeloa a ia ki ana agasala ne fai i aso mua? E mautinoa me ne ita a ia ma fai penā, e pelā eiloa mo tena sē fia mafaufau ki ana taumafaiga ne fai ke fai pelā me se Falesaio. (Fili. 3:​4-8, 13-15) I lō te fai penā, ne saga tonu a Paulo ki tena galuega talai e pelā foki mo ana mea ka fai i aso mai mua. E pelā mo Paulo, ko se toe mafai o faka‵tonu ne koe a mea ne ‵tupu i aso mua. Kae e mafai o fakaaloalo koe ki a Ieova i te vaitaimi nei kae olioli ki taimi ‵gali i aso mai mua kolā ne folafola mai ne ia.

10. Ne a au mea e mafai o fai māfai ne fakalogo‵mae ne koe a nisi tino ki au agasala ne fai i aso mua?

¹⁰ Kāti e manavase koe ki nisi agasala ne fai ne koe i aso mua kolā ne fakalogo‵mae atu ki nisi tino. Ne a mea e mafai o fesoasoani mai? Fai te ‵toe mea e mafai ke faka‵lei aka te fakalavelave tenā, e aofia i ei te fakatoese atu mo  te loto kātoa. (2 Koli. 7:11) ‵Talo ki a Ieova ke fesoasoani ki a latou kolā ne pokotia ona ko au agasala ne fai. E mafai o fesoasoani atu a ia ki a koe pelā foki mo tino ne fakalogo‵mae ne koe ke kufaki kae ke toe maua se va filemu.

11. Ne a mea e tauloto ne tatou mai te pelofeta ko Iona? (Onoono foki ki te ata i te ‵kava.)

¹¹ Ke tauloto mai au mea ‵se ne fai i aso mua, kae ke loto fiafia ke fakaaoga koe ne Ieova i so se auala e manako a ia ki ei. Mafaufau ki te pelofeta ko Iona. I lō te fanatu ki Nineva e ‵tusa mo te fakatonuga a te Atua, ne tele a Iona ki te suā koga. Ne polopoloki ne Ieova a Iona, kae ne tauloto ne ia se mea tāua mai tena mea ‵se ne fai. (Iona 1:​1-4, 15-17; 2:​7-10) Ne seki ‵fiu a Ieova i a Iona. Ne tuku atu ne te Atua te suā avanoaga ke fano a ia ki Nineva, kae ne fakalogo eiloa a Iona i te taimi tenei. E tiga loa ne salamō a ia ki tena mea ‵se ne fai, kae ne fakalogo a ia ki a Ieova i te taimi tenei.—Iona 3:​1-3.

E FAKAMAFANAFANA NE IEOVA TATOU E AUALA I TE AGAGA TAPU

12. E tuku mai pefea ne Ieova te filemu māfai ko mafatia io me ko mate atu se tino pele? (Filipi 4:​6, 7)

¹² E auala i tena agaga tapu, e fakamafanafana ne Ieova tatou māfai ko mafatia io me galo atu se tino pele i te mate. Mafaufau ki te tala o Ron mo Carol. Ne fakamate te lā tama tagata kae ne fai mai lāua: “E uke a mea faiga‵ta ne fe‵paki mo māua muamua, kae tenei te ‵toe mea masei eiloa ke tupu. Ne ‵talo māua i po kolā e se mafai o ‵to mā ‵moe i ei, kae ne lagona ne māua te filemu telā e fakamatala mai i te Filipi 4:​6, 7.” (Faitau.) Kafai e mafatia koe i se fakalavelave, ke ‵ligi ki tua a mea katoa i tou loto ki a Ieova e auala i ‵talo i so se taimi ki te leva foki loa telā e manako koe ki ei. (Sala. 86:3; 88:1) Ke akai atu faeloa ki a Ieova mō tena agaga tapu. Ka se manatu māmā eiloa a ia ki so se fakatagi a koe.—Luka 11:​9-13.

13. E fesoasoani mai pefea te agaga tapu ke tumau tatou i te tapuaki fakamaoni atu ki a Ieova? (Efeso 3:16)

¹³ Kai isi aka loa se fakalavelave ne tupu ki a koe telā ne fai i ei ke vāivāi koe? E mafai o fesoasoani atu te agaga tapu ke fakamalosi koe ke tumau i te tapuaki fakamaoni atu ki a Ieova. (Faitau te Efeso 3:16.) Mafaufau ki te tala o te tuagane ko Flora. Ne tavini lāua mo tena avaga e pelā me ne misionale i te taimi ne seki fakamaoni ei tena avaga ki a ia, tenā ne ‵tala ei te lā avaga. Ne fai mai tou fafine: “Ne seki mafai o mafaufau faka‵lei au ona ko te kaitaua i tena agasala ne fai. Ne ‵talo au ki a Ieova ke tuku mai tena agaga tapu ke mafai au o kufaki. Ne tuku mai ne Ieova a mea e manakogina ke fakafeoloolo aka oku lagonaga kae ke mafai o fakafesagai atu ki so se mea faigata ne fepaki mo au i te kamataga.” Ne lagona ne Flora te fesoasoani o te Atua ke momea aka tena loto talitonu ki tena tausiga māfai ko fepaki mo so se fakalavelave. Ne toe fai mai tou fafine: “Ne fetaui ‵lei loa mo au a pati i te Salamo 119:32: ‘Ka kausaki malosi au ki te auala o au fakatonuga me ne tuku mai ne koe se avanoaga i toku loto mō te mea tenā.’”

14. E talia pefea ne tatou te agaga o te Atua ke galue i a tatou?

¹⁴ E mafai pefea o ga‵lue tasi koe mo te agaga tapu ke fakataunu ou manakoga? Fai a mea kolā ka fesoasoani atu ke maua ne koe te agaga tapu o te Atua. E aofia i mea konā a te kau atu ki fakatasiga mo te talai atu ki nisi tino. Faka‵fonu tou mafaufau ki mafaufauga o Ieova mai te faitau ki tena Muna i aso katoa. (Fili. 4:​8, 9) I te taimi e faitau ei koe, saga tonu ki tino i te Tusi Tapu kolā ne fe‵paki mo fakalavelave kae mafaufau ‵loto ki te auala ne fesoasoani atu a Ieova ki a latou ke mafai o kufaki. A Sandra, telā ne sae muamua mai, ne fepaki mo mea faiga‵ta e uke. Ne fai mai tou fafine: “Ne otia malosi toku loto i te tala o Iosefa. Ne seki  talia ne ia a fakalavelave mo faifaiga sē ‵tonu kolā ne logo‵mae a ia i ei ke fakavāivāi i ei tena fesokotakiga mo Ieova.”—Kene. 39:​21-23.

E FAKAMAFANAFANA NE IEOVA TATOU E AUALA I TAINA TALI‵TONU

15. Ko oi e mafai o maua ne tatou mai ei a fakamafanafanaga, kae fesoasoani mai pefea latou ki a tatou? (Onoono foki ki te ata.)

¹⁵ Kafai tatou e logo‵mae, e mafai eiloa o fai a ‵tou taina tali‵tonu e pelā me se “fakamafanafanaga lasi ‵ki.” (Kolose 4:11) E fai a ‵tou taina mo tuagane pelā me se auala e fakaasi mai ei ne Ieova a tena alofa ki a tatou. A te fakalogo‵logo faka‵lei mo te ‵nofo mai o taina tali‵tonu i ‵tou tafa e fai eiloa pelā me se fakamafanafanaga ki a tatou. E mafai o fakaasi mai ne latou se tusi faitau i te Tusi Tapu io me ‵talo fakatasi mo tatou. d (Loma 15:4) Nisi taimi e mafai o fakamasaua mai ne se taina io me se tuagane a mafaufauga o Ieova kolā e mafai o fesoasoani mai ke kufaki tatou. E mafai foki o fesoasoani mai a taina Kelisiano ki a tatou i nisi auala e pelā mo te fakatokaga o meakai i te taimi faigata tenā.

16. Ne a mea e mafai ne tatou o fai ke maua te fesoasoani mai nisi tino?

¹⁶ I nisi taimi e ‵tau o fakamolemole atu tatou mō te fesoasoani o nisi tino. E a‵lofa ‵tou taina mo tuagane ki a tatou kae ma‵nako o fesoasoani mai. (Faata. 17:17) Kae kāti e se iloa ne latou a ‵tou lagonaga io me ko mea e ma‵nako  tatou ki ei. (Faata. 14:10) Kafai e isi ne ou lagonaga logo‵mae, sa mā o fakaasi atu ou lagonaga ki taina mo tuagane ma‵tua faka-te-agaga. Fakailoa ki a latou a mea kolā ka mafai o fesoasoani atu. Kāti e mafai o faipati atu koe ki se toeaina io me ne toeaina e tokolua kolā e se mā koe i ei. A nisi tuagane e se ‵mā o fai‵pati atu ki nisi tuagane ma‵tua.

17. Ne a nisi mea faiga‵ta kolā e mafai o fai ei ke mo a ma talia ne tatou a fakamalosiga, kae e mafai pefea o manumalo tatou i ei?

¹⁷ ‵Kalo keatea mai te manakoga ke ‵vae keatea mai nisi tino. Ona ko lagonaga logo‵mae, kāti ka se manako koe ke ‵kau fakatasi mo nisi tino. Nisi taimi kāti e se malamalama a taina mo tuagane i ou lagonaga io me sē ‵tagi ‵lei olotou pati ki a koe. (Iako. 3:2) Ke mo a ma fai ne koe a mea faiga‵ta penā ke se talia ne koe a fakamalosiga e ‵tau o maua ne koe. Ne fai mai se toeaina e igoa ki a Gavin, telā e logo‵mae faeloa ona ko te loto mafatia, penei: “A te fesokotaki atu ki taina ko te ‵toe mea fakaoti e manako au o fai.” Kae ne seki fia fakatāua ne Gavin ana lagonaga konā, tenā ne maua i ei ne ia a mea aoga e uke mai te ‵kau fakatasi mo nisi tino. Ne fai mai te tuagane ko Amy penei: “Ne faigata ki a au ke talitonu ki tino ona ko mea ne ‵tupu ki a au i aso ko ‵teka. Kae nei ko fakamasani au ke iloa o alofa kae talitonu ki oku taina mo tuagane e pelā eiloa mo Ieova. E iloa ne au me fakafiafia atu te mea tenei ki a Ieova, kae fai foki ne ia au ke fiafia.”

KA FAKAMAFANAFANA MAI EILOA A FOLAFOLAGA A IEOVA MŌ ASO MAI MUA

18. Ne a mea e mafai o olioli tatou ki ei i aso mai mua, kae ne a mea e mafai o fai nei ne tatou?

¹⁸ E mafai o ‵kilo atu tatou mo te loto tali‵tonu ki aso mai mua, me iloa ne tatou me ko pili o faka‵lei katoatoa ne Ieova a ‵tou logo‵maega i te feitu faka-te-foitino mo mea tau lagonaga. (Faka. 21:​3, 4) I te taimi tenā, a mea fakalogo‵mae ne oko ki a tatou “ka se toe ‵sae aka i te loto.” (Isa. 65:17) E pelā mo mea ne lavea ne tatou, e ‘fusi eiloa ne Ieova a ‵tou pa‵kiaga’ i te taimi nei. Ke na fakaaoga katoatoa ne koe a fakatokaga a‵lofa a Ieova ke maua i ei ne koe te fakamafanafanaga mo se fakatapūga. Ke mo a ma fakalotolotolua “me e atafai” eiloa a ia ki a koe.—1 Pe. 5:7.