1, 2. (a) E ‵kese pefea a latou kolā e fai ne latou te takitakiga i Molimau a Ieova mo latou kolā i nisi lotu? (e) Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei mo te mataupu telā ka ‵soko mai?

“KO OI te otou takitaki?” Tenā eiloa te fesili e masani o ‵sili atu ki Molimau a Ieova. Setioa eiloa o fesili atu penā, me i te ukega o lotu, e tokotasi te tagata io me se fafine e fai pelā me ko te lotou takitaki, io me ko te pule. E ‵kese mai i a latou, e fakamata‵mata eiloa tatou o fai atu ki tino kolā e fesili mai, i te ‵tou Takitaki e seai se tino sē ‵lei katoatoa. E takitaki eiloa tatou ne te Keliso telā ne toe fakatu aka, kae takitaki foki ne tena Tamana, ko Ieova.—Mata. 23:10.

² Kae, e isi se potukau o tagata i te lalolagi nei, ko te “tavini fakamaoni kae poto,” telā e fai ne ia te takitakiga i tino o te Atua i aso nei. (Mata. 24:45) Tela la, e mafai pefea o mautinoa i a tatou me ko Ieova eiloa e takitaki ne ia tatou e auala i tena Tama telā e se lavea ki mata? I te mataupu tenei mo te mataupu telā ka ‵soko mai, ka suke‵suke tatou ki te auala ne fakatonutonu ne Ieova a tagata i te fia afe tausaga, ke fai ne latou te takitakiga. I mataupu katoa konei, e tuku mai ei a fakamaoniga e tolu me ko Ieova eiloa ne takitaki ne ia a tagata konā, fakatalitonu mai me ko ia eiloa i aso konā —ko ia foki i aso nei—ko te Takitaki tonu o ana tino.—Isa. 58:11.

3. Se a te mea ne fakamalosi atu ki a Mose ke mafai o ‵taki ne ia a tino Isalaelu?

³ E fakamalosi ne te agaga tapu a tino kolā e sui ne latou a te Atua.  Mafaufau ki a Mose, telā ne tuku atu ki ei te tōfiga ke fai mo takitaki o tino Isalaelu. Se a te mea ne fesoasoani atu ke tausi ki tena tiute faigata tenā? Ne tuku ne Ieova a ‘tena agaga tapu’ ki a Mose. (Faitau te Isaia 63:11-14.) Mai i te tuku atu o tena agaga tapu ke fakamalosi a Mose, ne tumau eiloa a Ieova i te takitaki o ana tino.

4. Ne iloa pefea ne tino Isalaelu i a Mose e takitaki ne te agaga tapu o te Atua? (Ke onooono ki te ata i te kamataga.)

⁴ Ona ko te agaga tapu se malosi telā e se lavea ki mata, ne iloa pefea ne tino Isalaelu me ne galue eiloa i loto i a Mose? Ne fai ne te agaga tapu ke fai ne Mose a vavega kae ke fakailoa atu foki te igoa o te Atua ki a Falao. (Eso. 7:1-3) Ne ati foki ne te agaga tapu a uiga ‵gali i loto i a Mose, e pelā mo te alofa, loto maulalo, mo te kufaki, telā ne fai ei ke fetaui ‵lei a ia mo te tōfiga ke ‵taki a tino Isalaelu. Ne ‵kese ‵ki a ia mai takitaki faiga‵ta kae loto ma‵keke o nisi fenua! (Eso. 5:2, 6-9) Ne fakamaoni faka‵lei atu i ei: Me ne filifili ne Ieova a Mose ke fai mo takitaki o Ana tino.

5. Fakamatala mai te auala ne fakamalosi ne Ieova a nisi tagata Isalaelu ke takitaki ana tino.

⁵ Fakamuli ifo, ne fakamalosi foki ne te agaga tapu o Ieova a nisi tagata kolā ne fili ne ia ke ‵taki ana tino. Ne ‵fonu a “Iosua te tama tagata a Nuno i te poto.” (Teu. 34:9) “Ne ulufia Kitiona ne te agaga o [Ieova].” (Fama. 6:34) Kae ko Tavita ne “ulufia ne te agaga o te Aliki.” (1 Samu. 16:13) Ne fakalago‵lago a tagata katoa konā ki te agaga o te Atua ke fesoasoani ki a latou, kae ne fakamalosi foki ne te agaga tapu ke fai ne latou a galuega kolā ne lauiloa ei latou kae seki mafai o fai ne latou i olotou malosi totino. (Iosu. 11:16, 17; Fama. 7:7, 22; 1 Samu. 17:37, 50) Kae ne iku atu ei ki te maua ne Ieova a vikiga kolā e ‵tau eiloa o maua ne ia ona ko galuega fakaofoofogina konā.

6. Kaia ne manako ei te Atua ko ana tino ke āva ki takitaki i Isalaelu?

⁶ Ne a mea ne ‵tau o fai ne tino Isalaelu ona ko te lavea ‵lei atu i tagata konā ne fakamalosi ne te agaga tapu? I te taimi ne mui‵mui ei a tino ki te takitakiga a Mose, ne fesili atu a Ieova: “E gata mafea te loto ‵teke o tino ki a au?” (Nume. 14:2, 11) Ko Ieova ne filifili ne ia a Mose, Iosua, Kitiona, mo Tavita ke fai mo Takitaki. Tela la, kafai e faka‵logo a tino ki tagata konei, e faka‵logo eiloa latou ki a Ieova e pelā me ko te lotou Takitaki.

7. Ne fesoasoani atu pefea a agelu ki a Mose?

⁷ Ne fesoasoani a agelu ki sui o Ieova. (Faitau te Epelu 1:7, 14.) Ne fakagalue ne Ieova a agelu ke fakatonu, fakatoka, kae takitaki a Mose. Ne uga ne te Atua a Mose “ke fai mo pule mo fakaola e auala i te agelu telā ne fakasae atu ki a ia mai te lakau talatala.” (Galu. 7:35) Ne tuku ne Ieova a tulafono ki “agelu”, kolā ne fakaaoga ne Mose ke takitaki ki ei a tino Isalaelu. (Kala. 3:19) Kae ne fakatonu atu a Ieova ki a ia: “‵Taki a tino ki te koga telā ne fai atu ei au. Masaua i taku agelu ka takitaki ne ia koe.” (Eso. 32:34) E seai se ‵tala ne fai mai i te Tusi Tapu i tino Isalaelu ne lavea ne latou ki olotou mata se agelu e fai ne ia a tiute konā. Kae ko te auala ne fakatonutonu kae takitaki ne Mose a tino e lavea faka‵lei atu ei me maua ne ia se malosi telā e sili atu i te malosi o tino.

8. Se a te fesoasoani ne tuku atu ne agelu ki a Iosua mo Hesekia?

⁸ Mai tua i taimi o Mose, a tena sui ko Iosua, ne fakamalosi ne te “takitaki o te kautau a te Aliki [Ieova]” ke takitaki ne ia a tino o te Atua ke taua atu ki tino Kanana; kae ne manumalo a tino Isalaelu. (Iosu. 5:13-15; 6:2, 21) Fakamuli ifo, ne fakafesagai atu a te tupu ko Hesekia ki se kautau lasi a Asulia kolā ne taumafai o puke a Ielusalema. I se po fua e tasi, “ne fanatu te agelu a [Ieova] ki te koga e ‵nofo ei te kautau Asulia, tamate eiloa ne ia e ‵tusa mo te selau valusefulu lima afe sotia o latou.”—2 Tupu 19:35.

9. E mata, ne fai a te tulaga sē ‵lei katoatoa o sui o te Atua ke fai pelā me se fakamasakoga ke se faka‵logo a tino Isalaelu ki olotou takitakiga? Fakamatala.

 ⁹ A agelu e ‵lei katoatoa, kae ko tagata kolā e fesoasoani atu latou ki ei e se ‵lei katoatoa. Ne fakatamala a Mose i se taimi e tasi ke faka‵malu a Ieova. (Nume. 20:12) Ne seki ‵sala atu a Iosua ki te takitakiga a Ieova mai mua o fai ne ia se feagaiga mo te kau Kipeona. (Iosu. 9:14, 15) Ne maua ne Hesekia te loto “fiasili.” (2 Nofo. 32:25, 26) Kae tiga te tulaga sē ‵lei katoatoa o tagata konei, ne ‵tau eiloa mo tino Isalaelu o tau‵tali i te olotou takitakiga. Ne ‵lago atu a Ieova ki tagata konei e auala i tino kolā e sili atu te olotou malosi i tagata. Ao, ko Ieova eiloa ne takitaki ne ia ana tino.

10. Ne takitaki pefea a Mose ne Tulafono a te Atua?

¹⁰ Ne takitaki ne te Muna a te Atua a ana sui. Ne fakasino atu te Tusi Tapu ki tulafono kolā ne tuku ki tino Isalaelu e pelā me ko “Tulafono a Mose.” (1 Tupu 2:3) Kae ne fakaasi faka‵lei mai ne te Tusi Tapu me ko Ieova eiloa te Tino ne tuku mai ne ia tulafono konā, kae ne fakalogo foki a Mose ki tulafono konā. (2 Nofo. 34:14) Mai tua o te tukuatuga ne Ieova a fakatonuga ke faite te faleie tapu, “ne fai eiloa ne Mose a mea katoa ke pelā eiloa mo te mea ne fakatonu mai ne [Ieova].”—Eso. 40:1-16.

11, 12. (a) Ne a mea ne manakogina ke fai ne Iosua mo nisi tupu kolā ne takitaki ne latou a tino o te Atua? (e) Ne aoga pefea te Muna a te Atua ki a latou kolā ne takitaki ne latou a tino o te Atua?

¹¹ I te kamataga o te takitakiga a Iosua, ne maua ne ia a tusitusiga o te Muna a te Atua. Ne fakatonu atu ki ei “ke faitau faeloa te tusi o te Tulafono,” kae ke “tauloto faka‵lei i ao mo po, kae taumafai o tautali i mea katoa e tusi i ei.” (Iosu. 1:8) Fakamuli ifo, a tupu kolā ne takitaki ne latou a tino o te Atua mai tua ifo, ne fai katoa penā. Ne fakatonu atu ki a latou ke faitau te Tulafono i aso katoa, tusi se ‵kopi, kae “tausi fakamaoni ki mea katoa e fakatonu mai ne ia.”—Faitau te Teutelonome 17:18-20.

¹² Se a te aoga o te Muna a te Atua ki a latou kolā ne fai ne latou te takitakiga? Mafaufau ki te fakaakoakoga a te tupu ko Iosia. Mai tua o te mauaga o se tusi telā e tusi ei a Tulafono a Mose, ne faitau atu ei ne te failautusi a Iosia ki a ia. * Ne a mea ne fai ne te tupu? “I te lagonaga ne te tupu a muna mai te tusi tenā, tenā ne saesae ei ona gatu i te fanoanoa.” Kae se gata fua i konā. Mai i te fakatakitakiga i te Muna a te Atua, ne gasue atu a Iosia mo te loto toa o fakamasei katoa a tapuakiga fapaupau kae ne fakatoka ne ia se ‵kaiga o te Paseka telā ne seki fai aka loa muamua. (2 Tupu 22:11; 23:1-23) Ona ko Iosia mo nisi takitaki fakamaoni ne takitaki ne te Muna a te Atua, ne loto fia‵fia ei o fulifuli kae fakamaina faka‵lei atu a fakatonuga kolā e tuku atu ne latou ki tino o te Atua. Ne fai ne fakama‵fuliga konā a tino o te Atua i aso mua ke fai ne latou a mea e ‵tusa mo Tena loto.

13. Se a te ‵kesega ne lavea atu i takitaki o tino o te Atua mo takitaki i fenua fapau‵pau?

¹³ Ne ‵kese ‵ki eiloa a tupu fakamaoni konei mai takitaki o nisi fenua, ne tagata kolā e takitaki ki poto o tagata kae fai ne latou a fuafuaga kolā e aoga fua mō se taimi toetoe! Mai i lalo i te takitakiga a te kau Kanana, ne fai ne tino a amioga matagā, e aofia i ei te mataifale, te ‵moe fakatasi o te tagata mo te tagata, moe mo manu, ofo o tamaliki mo fai taulaga ‵sunu, mo te ifo ki tupua. (Levi. 18:6, 21-25) E se gata i ei, ne seki tau‵tali foki a takitaki Papelonia mo Aikupito ki faifaiga aoga e uiga ki te ‵tu ‵ma kolā ne tuku atu ne te Atua ki tino Isalaelu. (Nume. 19:13) E ‵kese mai i ei, ne lavea ne tino o te Atua i aso mua a te auala ne fakamaluga ne takitaki  fakamaoni a mea faka-te-agaga, amioga, mo te ‵ma faka-te-foitino. E manino ‵lei me ko Ieova eiloa ne takitaki ne ia latou.

14. Kaia ne fakasala ei ne Ieova a nisi tino kolā ne takitaki ne latou ana tino?

¹⁴ E se ko tupu katoa kolā ne pule atu ki tino o te Atua i aso mua ne tau‵tali i fakatonuga a te Atua. A takitaki kolā ne seki faka‵logo ki a Ieova ne seki talia ne latou te takitakiga a te agaga tapu o te Atua, ana agelu, mo tena Muna. I nisi taimi, ne fakasala ne Ieova io me sui a takitaki konā. (1 Samu. 13:13, 14) I tena taimi tonu, ne fili ne ia se tino telā e sili fakafia atu i tagata katoa kolā ne fakaaoga ne ia muamua.

15. (a) Ne ‵valo mai pefea ne pelofeta me e isi se takitaki tu ‵kese telā ka vau? (e) Ko oi te takitaki telā ne ‵valo mai?

¹⁵ I se fia sefulu tausaga, ne ‵valo ne Ieova me ka fili ne ia se takitaki tu ‵kese kae fetaui ‵lei ke takitaki ana tino. “Ka uga mai ne ia se pelofeta penei mo au,” ne fai atu a Mose ki tino Isalaelu. “Kae e ‵tau mo koutou o faka‵logo ki a ia.” (Teu. 18:15) Ne ‵valo mai ne Isaia me i te Tino tenei ka fai pelā me “se takitaki mo se takitaki kautau.” (Isa. 55:4, NW) Ne fakaosofia foki a Tanielu ke tusi mai e uiga ki te Mesia telā ko te “takitaki filifilia a te Atua.” (Tani. 9:25) Kae fakamuli loa, ne fakaasi mai ne Iesu i a ia ko te “Takitaki” o tino o te Atua. (Faitau te Mataio 23:10.) Ne loto fia‵fia a soko o Iesu o tau‵tali i a ia, kae ne ‵lago atu latou me tenā eiloa te tino ne filifili ne Ieova. (Ioa. 6:68, 69) Se a te mea ne fakatalitonu atu ki a latou i a Iesu Keliso ko te tino telā e fakaaoga ne Ieova ke takitaki ana tino?

16. Ne a fakamaoniga i a Iesu ne fakamalosi ne te agaga tapu?

¹⁶ Ne fakamalosi ne te agaga tapu a Iesu. I te papatisoga a Iesu, ne lavea ne Ioane te Papatiso a “te lagi ko matala, mo te agaga tapu ko fanaifo ki luga i a ia, e pelā me se lupe.” Mai tua ifo, “ne ave fakavave a ia ne te agaga tapu ki te koga lavaki.” (Male. 1:10-12) I te lasiga o taimi ne tavini ei a Iesu i te lalolagi, ne fakamalosi ne te agaga tapu o te Atua a Iesu ke fai a vavega kae ke faipati mo te malosi mai i te Atua. (Galu. 10:38) E se gata i ei, ne fai foki ne te agaga tapu ke maua ne Iesu a fuataga ‵lei katoatoa, e aofia i ei te alofa, te fiafia, mo te fakatuanaki ‵mautakitaki. (Ioa. 15:9; Epe. 12:2) E seai aka foki loa se suā takitaki ne tuku mai ne ia ne fakamaoniga penei. A Iesu ko te tino eiloa telā ne filifili ne Ieova.

17. Ne a mea ne fai ne agelu ke fesoasoani atu ki a Iesu?

¹⁷ Ne fesoasoani a agelu ki a Iesu. Mai tua malie o te papatisoga a Iesu, ne “o‵mai a agelu o tavini ki a ia.” (Mata. 4:11) I nai itula mai mua o tena mate, “ne fakasae atu ei ki a ia se agelu mai te lagi o fakamalosi atu a ia.” (Luka 22:43) Ne talitonu a Iesu me ka uga atu ne Ieova ne agelu ke fesoasoani ki a ia i  so se taimi e manakogina ne ia ke fakataunu ei te loto o te Atua.—Mata. 26:53.

18, 19. Ne takitaki pefea ne te Muna a te Atua a te olaga o Iesu mo ana akoakoaga?

¹⁸ Ne takitaki ne te Muna a te Atua a Iesu. I te kamataga o tena taviniga, ne talia ne Iesu ke takitaki a ia ne te Tusi Tapu. (Mata. 4:4) Ne fakalogo eiloa a ia ki te Muna a te Atua ke oko loa ki te taimi ne tuku atu ke mate i te lakau fakasauā. I ana toe pati fakaoti mai mua o mate, ne aofia ne ia a pati kolā ne siki mai i valoaga e uiga ki te Mesia. (Mata. 27:46; Luka 23:46) E ‵kese ‵ki mai i takitaki lotu i taimi konā kolā ne fakaseaoga ne latou te Muna a te Atua māfai e fe‵paki mo olotou tuu. I te sikimaiga ne ia a pati a Ieova e auala i te pelofeta ko Isaia, ne fai atu a Iesu e uiga ki a latou: “A tino konei e āva mai fua ki a au i olotou gutu, a ko olotou loto e ‵mao ‵ki mai i a au. E seai se aoga e tapuaki mai ei latou ki a au, me e akoako atu ne latou a akoakoga a tāgata.” (Mata. 15:7-9) E mata ne mafai ne Ieova o fili ne vaegā tagata penā ke takitaki ana tino?

¹⁹ E se gata fua i te talia ne Iesu a te Muna a te Atua ke takitaki a ana faifaiga, kae penā foki loa mo ana akoakoga. I te taimi ne fakafesagai atu a ia ki kinauga a takitaki lotu, ne seki fakasakosako atu a ia mai i tena poto sili io me ko tena iloa telā e se fakanafagina. I lo te fai penā, ne fakamaluga ne ia te Tusitusiga Tapu e pelā me ko te ‵toe akoakoga sili. (Mata. 22:33-40) I lō te fakama‵lie ne ia o ana tino fakalogo‵logo ki ana tala i tena olaga i te lagi io me ko te faitega o te iunivesi, “ne fakamaina faka‵lei atu ne ia ki a latou te uiga o Tusitusiga Tapu ko te mea ke malamalama ‵lei latou i ei.” (Luka 24:32, 45) Ne fiafia malosi a Iesu ki te Muna a te Atua, kae ne manako malosi a ia ke fakailoa atu ki nisi tino.

20. (a) Ne fakamaoni atu pefea ne Iesu a tena fakalogo ki te Atua? (e) E akoako mai pefea ne te ‵kese o Iesu mo Helota Akelipa I e uiga ki tino kolā e filifili ne Ieova ke fai mo ana takitaki?

²⁰ E tiga eiloa ne ofo a tino fakalogo‵logo a Iesu i ana “pati ‵gali,” ne tuku atu eiloa ne ia a tavaega ki tena Faiakoga, ko Ieova. (Luka 4:22) I te taimi ne taumafai se tagata maumea o faka‵malu ki a Iesu mai i te fai atu “Te Faiakoga ‵lei,” ne tali atu a Iesu mo te loto maulalo: “Kaia e fai mai ei koe i a au e ‵lei? E seai se tino e ‵lei, e tokotasi fua te tino ‵lei, ko te Atua.” (Male. 10:17, 18) Ne ‵kese ‵ki a ia mai i a Helota Akelipa I, telā se tupu, io me se takitaki i Iuta kāti i se valu tausaga fakamuli ifo! I se faigamea a tino ma‵luga, ne pei a Helota ki “teuga o te tupu.” Kae ne ka‵laga atu a tino kolā ne fia‵fia ki a ia: “A te leo tenā se leo o se atua, kae e sē se tagata!” Ne ‵fete a Helota i tavaega. Se a te mea ne tupu mai tua? “I konā eiloa ne ta fakavave ei a ia ne te agelu a Ieova me ne seki faka‵malu atu a ia ki te Atua; kae ne kai a ia ne anufe. Ne mate atu eiloa tou tagata.” (Galu. 12:21-23) E mautinoa eiloa me seai eiloa se tino e mafai o fakaiku ne ia i a Helota ne filifili ne Ieova ke fai mo takitaki. E se pelā mo Iesu telā ne fakamaoni faka‵lei mai ne ia me ne fili eiloa a ia ne te Atua, kae ne faka‵malu faeloa ne ia a Ieova e pelā me ko te ‵Toe Takitaki Sili o ana tino.

21. Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te suā mataupu?

²¹ A te takitakiga a Iesu ne seki fai fua mō se fia tausaga. “Ko oti ne tuku mai ki a au a te pule i mea katoa i te lagi mo te lalolagi,” ne fakaasi mai ne ia mai tua o tena toetuga. “Kae kiloke! Au e fakatasi faeloa mo koutou i aso katoa ke oko eiloa ki te gataga o te olaga tenei.” (Mata. 28:18-20) Kae e pelā me se tino faka-te-agaga telā e se lavea ki mata, e takitaki pefea ne Iesu a tino o te Atua i te lalolagi nei? Ko oi e fakaaoga ne Ieova ke ga‵lue mai lalo i te takitakiga a Iesu kae ke takitaki ne latou Ana tino? Kae e mafai pefea o iloa ne Kelisiano a ana sui? I te suā mataupu ka sau‵tala tatou ki tali o fesili konā.