1-2. Ne a mea ne ‵tupu mai mua o fai ne Iesu ana toe pati?

KO TE fakaafiafi, i a Nisani 14, 33 T.A. Mai tua o ‵losiga ‵se ne fai kae fakaiku aka ke fakasala faitalia me seai sena mea ‵se ne fai, ne fakatauemu atu a tino ki a Iesu, fai fakamasei, kae ‵tuki atu ki luga i te pou fakasaua. Ne ‵tuki ana lima mo ana vae ki fao. Ne mānava kae faipati fi‵ta a ia ona ko tena logo‵mae. Kae e ‵tau mo ia o faipati atu—me isi ne mea tāua e ‵tau o faipati atu ne ia.

² Ke na sau‵tala tatou ki pati a Iesu ne fai i te taimi ko pili a ia o mate i luga i te pou fakasaua, penā foki mo akoakoga e tauloto ne tatou mai i ei. Io me i nisi tugapati, ke na “faka‵logo ki a ia.”—Mata. 17:5.

3. Ko oi eiloa a tino ne fakasino tonu atu ki ei a Iesu i ana pati konei: “Toku Tamana, fakamagalo atu latou”?

³ Ne a pati a Iesu ne fai? A koi tautau a ia i luga i te pou fakasaua, ne ‵talo atu a Iesu, penei: “Toku Tamana, fakamagalo atu latou.” Ko oi la e fakamagalo? E fesoasoani mai a pati a Iesu konei mai lalo ke iloa ne tatou a tino e fakauiga a ia ki ei. Ana muna: “Me e se iloa ne latou te lotou mea tenei e fai.” (Luka 23:33, 34) E manino ‵lei me ne fakasino atu a Iesu ki sotia Loma kolā ne ‵tuki ne latou a fao ki ana lima mo vae. E se iloa ne latou me ko oi eiloa a ia. Kāti e masaua foki ne ia nisi i te vaitino kolā ne ma‵nako ke tamate a ia kae fakamuli ifo, ne fakatuanaki latou ki a ia. (Galu. 2:36-38) Ne seki talia ne Iesu a fakamasinoga sē ‵tonu kolā ne fakalogo‵mae atu ke fai ei a ia ke kaitaua kae ita fakamoemoe. (1 Pe. 2:23) Kae ne fakamolemole atu a ia ki a Ieova ke fakamagalo a tino kolā ne tamate ne latou a ia.

4. Ne a mea e tauloto ne tatou mai te toka o Iesu o fakamagalo ana fili?

 ⁴ Ne a mea e tauloto ne tatou mai pati a Iesu? E ‵tau o toka tatou o fakamagalo a nisi tino e pelā mo Iesu. (Kolose 3:13) Kāti e isi ne tino, e aofia ei ‵tou kāiga e ‵teke mai ki a tatou, me e se malamalama i ‵tou talitonuga mo te auala e ola ei tatou. Kāti e fai olotou tala ‵loi e uiga ki a tatou, fakamasiasi tatou i mua o nisi tino, fakamasei ‵tou tusi, io me fakamatakutaku tatou. I lō te ita fakamoemoe, e mafai o akai tatou ki a Ieova ke ‵tala ne ia a mata o latou kolā e ‵teke mai ki a tatou, ko te mea ke maua ne latou te munatonu fakamuli. (Mata. 5:44, 45) I nisi taimi, e faigata ke fakamagalo ne tatou nisi tino, maise loa māfai ne fai fakamasei ne latou a tatou. Kae kafai e tumau tatou i te kaitaua kae seai se loto fakamagalo, ko fakalogo‵mae ne tatou a tatou eiloa. Ne fakamatala mai se tuagane: “Ne iloa aka ne au me i te fakamagalo o nisi tino e se fakauiga i ei i a latou e ‵sao io me e talia ne au ke fakamasei ne latou au. Kae e fakauiga loa ke tiaki a te ita fakamoemoe.” (Sala. 37:8) Kafai e filifili tatou ke fakamagalo a nisi tino, ko tena uiga, ka se toe mafau‵fau tatou ki mea sē ‵lei kolā ne fai mai ne tino ke kaitaua ei tatou.—Efe. 4:31, 32.

5. Se a te tautoga ne fai ne Iesu ki te pagota e tokotasi i ana tafa, kae kaia ne fai atu ne ia te tautoga tenā?

⁵ Ne a pati a Iesu ne fai? E tokolua a pagota ne ‵tuki ki pou i tafa o Iesu. I te taimi muamua, ne fakatauemu atu lāua ki a Iesu. (Mata. 27:44) Kae fakamuli ifo, e tokotasi mai i a lāua ne ‵fuli tena loto. Ne fatoa iloa aka ne ia me e seai eiloa se “mea ‵se ne fai” ne Iesu. (Luka 23:40, 41) E se gata i ei, ne talitonu a ia me ka toe fakatu aka a Iesu mai te mate kae fai mo tupu fakamuli. Ne fai atu a ia ki te Fakaola telā ko pili o mate: “Iesu, masaua mai au māfai e oko koe ki tou Malo.” (Luka 23:42) Ko oko loa i te lasi o te fakatuanaki o te tagata tenā! I tena tali, ne fai atu a Iesu ki a ia: “Au e fai ‵tonu atu ki a koe i te aso nei, ka ‵nofo fakatasi eiloa tāua [e se i te Malo, kae] i te Palataiso.” (Luka 23:43) Ne fai ne Iesu se tautoga totino mai te fakaaoga ne ia te pati “Au,” mo “koe.” Ona ko te mea e iloa ne ia i tena Tamana e alofa fakamagalo, ne faipati atu a Iesu ki te pagota telā ko pili o mate e uiga ki te fakamoemoega.—Sala. 103:8.

6. Ne a mea e tauloto ne tatou mai pati a Iesu ne fai ki te pagota?

⁶ Ne a mea e tauloto ne tatou mai pati a Iesu? Ne fakaata mai ne Iesu a tena Tamana i se auala ‵lei katoatoa. (Epe. 1:3) A Ieova e manako o fakamagalo tatou kae fakaasi mai tena alofa fakamagalo māfai e sala‵mo tonu tatou ki ‵tou mea sē ‵lei ne fai i taimi mua, kae fakatuanaki ki te toto maligi o Iesu Keliso telā ne tuku mai ke fakamagalo i ei ‵tou agasala. (1 Ioa. 1:7) Nisi tino e faigata o tali‵tonu me e fakamagalo ne Ieova olotou mea ‵se i aso mua. Kafai e penā ou lagonaga i nisi taimi, mafaufau ki te mea tenei: Mai mua malie o mate a ia, ne fakaasi atu ne Iesu te alofa fakamagalo ki se pagota amio masei telā ne kamata o fakaasi atu ki a ia tena fakatuanaki. Tela la, e sili fakafia atu te alofa fakamagalo o Ieova ki ana tino tapuaki fakamaoni, kolā e taumafai malosi o faka‵logo ki ana fakatonuga!—Sala. 51:1; 1 Ioa. 2:1, 2.

7. Ne a pati a Iesu ne fai ki a Malia mo Ioane, kolā ne fakamau i te Ioane 19:26, 27?

⁷ Ne a pati a Iesu ne fai? (Faitau te Ioane 19:26, 27.) Ne manavase a Iesu ki tena mātua, telā ko mate tena avaga. Kāti e mafai ne ana  taina o tausi atu ki a ia i te feitu faka-te-foitino. Kae ko oi la e mafai o tausi atu ki a ia i te feitu faka-te-agaga? E seai se fakamatalaga me i ana taina ko oti ne fai mo soko. Kae ko Ioane se apositolo fakamaoni kae se taugasoa pili foki o Iesu. Ne kilo atu a Iesu ki tino kolā e ‵kau tasi mo ia i te tapuakiga ko tena kāiga faka-te-agaga. (Mata. 12:46-50) Tela la, ona ko tena alofa mo te manavase ki a Malia, ne fakamolemole a ia ki a Ioane ke tausi ne ia tena mātua, me ne iloa ne ia me ka tausi atu eiloa a Ioane ki a ia i te feitu faka-te-agaga. Ne fai atu a ia ki tena mātua: “Kiloke! Tenā tau Tama!” Kae ne fai atu foki a ia ki a Ioane: “Kiloke! Tenā tou mātua!” Mai te aso loa tenā, ne fai a Ioane pelā me ko te tama a Malia kae ne  tausi atu ki tou fafine e pelā loa me ko tena mātua tonu. Ne alofa malosi a Iesu ki te fafine tāua telā ne tausi ne ia tou tagata mo te atafai i tena fanaumaiga, kae ne tu pili atu ki a ia i te taimi ko pili a ia o mate!

8. Ne a mea e tauloto ne tatou mai pati a Iesu ki a Malia mo Ioane?

⁸ Ne a mea e tauloto ne tatou mai i pati a Iesu? E mafai eiloa o malosi fakafia atu ‵tou fesokotakiga mo ‵tou taina Kelisiano i lō ‵tou kāiga ‵tonu. E mafai o ‵teke mai ‵tou kāiga kae tiakina mai tatou, kae pelā mo te tautoga a Iesu, kafai e ‵piki tatou ki a Ieova mo tena fakapotopotoga, ka “uke faka-100 atu ana mea e maua” i lō mea ne tiakina ne ia. Ka tokouke au tama, mātua io me ko tamana faka-te-agaga. (Male. 10:29, 30) Pefea ou lagonaga ki te fai mo vaega o se kāiga faka-te-agaga kolā e ‵kau fakatasi i te fakatuanaki mo te alofa​—telā ko te alofa ki a Ieova mo nisi tino?—Kolose 3:14; 1 Pe. 2:17.

9. Se a te mea e fakaasi mai i pati a Iesu kolā ne fakamau i te Mataio 27:46?

⁹ Ne a pati a Iesu ne fai? Mai mua malie fua o mate a ia, ne kalaga aka a Iesu, penei: “Toku Atua, toku Atua, kaia ko tiaki ei au ne koe?” (Mata. 27:46) E se fakamatala mai i te Tusi Tapu te pogai ne fai ei ne Iesu a pati konei. Kae mafau‵fau aka la ki uiga o pati konei. A te pogai e tasi ne fai ne Iesu a pati konei, ke fakataunu ei a te valoaga i te Salamo 22:1. * E se gata i ei, ne fakaasi manino mai i pati konā me ne seki “puipui” ne Ieova a tena Tama. (Iopu 1:10) Ne malamalama a Iesu me ne talia ne tena Tamana ke tuku katoatoa atu a ia ki lima o ana fili ko te mea tofotofo aka a ia ke oko ki te fakaotiga—se tofotofotoga telā e seki oko loa ki ei se tino. E se gata i ei, ne fakamaoni mai i pati konei me e seai sena mea ‵se ne fai ke fakasala ei a ia ki te mate.

10. Ne a akoakoga e tauloto ne tatou mai pati a Iesu ki tena Tamana?

¹⁰ Ne a mea e tauloto ne tatou mai i pati a Iesu? Tasi o akoakoga e tauloto ne tatou mai i ei, me e se ‵tau o fakamoe‵moe tatou ke puipui ne Ieova tatou mai fakalavelave kolā e tofotofoto aka i ei ‵tou fakatuanaki. E pelā mo Iesu telā ne tofotofogina ke oko ki te fakaotiga, e ‵tau foki mo tatou o toka ke fakamaoni ke oko ki te mate. (Mata. 16:24, 25) Kae e fakatalitonu mai te Atua me ka sē talia ne ia ke sili atu te tofotofoga e maua ne tatou mai te mea e mafai ne tatou o fai. (1 Koli. 10:13) A te suā fakaakoakoga e tauloto ne tatou, me ka logo‵mae tatou ona ko faifaiga sē ‵tonu, e pelā loa mo Iesu. (1 Pe. 2:19, 20) Ka fakalogo‵mae tatou ne ‵tou fili, e se ona ko te mea ne fai ne tatou se mea ‵se, kae ona ko tatou e se ne vaega o te lalolagi kae e folafola atu ne tatou a te munatonu. (Ioa. 17:14; 1 Pe. 4:15, 16) Ne malamalama a Iesu i te pogai ne talia ei ne Ieova ke logo‵mae a ia. E ‵kese mo nisi tino tapuaki fakamaoni kolā ne fe‵paki mo logo‵maega, kae ne fakafesili ne latou te pogai ne talia ne Ieova ke ‵tupu a vaegā mea penā ki a latou. (Sapa. 1:3) E malamalama te ‵tou Atua kufaki kae alofa fakamagalo me e se fakauiga i ei me e se lava te lotou fakatuanaki. E ma‵nako fua latou ki te fakamafanafanaga telā e tuku atu fua ne ia.—2 Koli. 1:3, 4.

11. Kaia ne fai atu ei ne Iesu a pati i te Ioane 19:28?

¹¹ Ne a pati a Iesu ne fai? (Faitau te Ioane 19:28.) Kaia ne fai ei a Iesu penei: “Au ko fiainu”? Ko te mea ke “fakataunu a mea katoa e ‵tusa mo Tusitusiga tapu”—ko te valoaga i te  Salamo 22:15, telā e fai penei: “A toku malosi ko seai e pelā me se matifiga o se tiā kele; A toku alelo ko ‵piki ki oku kalenifo.” E se gata i ei, mai mea katoa kolā ne logo‵mae ei a Iesu, e aofia ei te tigaina i luga i te pou fakasaua, ne ‵tau loa mo ia o fiainu ‵ki. Ne manako a ia ki se tino ke fainu a ia.

12. Se a te mea e tauloto ne tatou mai pati konei a Iesu “Au ko fiainu”?

¹² Ne a mea e tauloto ne tatou mai i pati a Iesu? Ne seki mafaufau a Iesu me i te fakaasi atu o ana lagonaga ‵tonu se fakailoga o tena ‵seva; kae e se ‵tau foki o mafau‵fau tatou penā. I te ukega o taimi, e se ma‵nako tatou o fai atu ki nisi tino a ‵tou manakoga totino. Kae kafai ko oko mai te taimi telā ko manakogina ne tatou se fesoasoani, e se ‵tau o fakatalave tatou mai te ‵sala atu ki te fesoasoani o nisi tino. E pelā loa māfai ko ma‵tua io me fakamasaki‵saki tatou, kāti e fakamolemole tatou ki se taugasoa ke ave tatou ki se sitoa io me ki te fakaimasaki. Kafai e loto vāi‵vai tatou, kāti e ma‵nako tatou o fakamolemole atu ki se toeaina io me se taugasoa Kelisiano telā ko matua ‵lei ke fakamalosi io me ke tuku mai ne “pati ‵lei” kolā e fakamalosi loto. (Faata. 12:25) Masaua me i ‵tou taina mo tuagane e a‵lofa mai ki a tatou, kae ma‵nako latou o fesoasoani mai i “taimi o te puapuaga.” (Faata. 17:17) Kae e se iloa ne latou a ‵tou mafaufauga. E se mafai o iloa ne latou me e ma‵nako tatou ki se fesoasoani, vaganā e fai atu ne tatou ki a latou.

13. Ne a mea ne fakataunu ne Iesu mai tena tumau i te fakamaoni ke oko loa ki tena mate?

¹³ Ne a pati a Iesu ne fai? Kāti ko te tolu i te fakaafiafi o Nisani 14, ne kalaga atu ei a Iesu, penei: “Ko oti ne fakataunu!” (Ioa. 19:30) Mai mua malie fua o mate a ia, ne fakataunu ne Iesu a mea katoa ne manako a Ieova ke fai ne ia. Mai te tumau i te fakamaoni ke oko ki tena mate, ne fakataunu ei ne Iesu a nisi mea. Muamua la, ne fakamaoni atu ne ia i a Satani se tino loi. Ne fakaasi mai ne Iesu me e mafai ne se tino ‵lei katoatoa o fakamaoni faitalia me ne a mea e mafai ne Satani o fai. Te lua, ne tuku mai ne Iesu tena ola e pelā me se togiola. Ne fai ne tena mate e pelā me se taulaga, ke mafai ne tino sē ‵lei katoatoa o maua se tulaga amiotonu i mua o te Atua, kae maua te fakamoemoega ke ola ki te se-gata-mai. Te tolu, ne ‵lago atu a Iesu ki te pulega amiotonu a Ieova kae faka‵ma te igoa o tena Tamana mai fakamaseiga.

14. Se a te mea e ‵tau o fakaiku aka ke fai ne tatou i aso takitasi e ola ei tatou? Fakamatala mai.

¹⁴ Ne a mea e tauloto ne tatou mai i pati a Iesu? E ‵tau o fakaiku aka ne tatou ke tumau i te fakamaoni i aso takitasi. Mafau‵fau ki pati a te Taina ko Maxwell Friend, telā se faiakoga i te Akoga i Kiliata. I se fono e tasi, ne fai atu te Taina ko Maxwell Friend i sena lāuga e uiga ki te fakamaoni, penei: “Sa fakatalave au pati e ‵tau o fai i te aso nei ki te aso taeao. E mata, e oko koe ki te aso taeao? Fakaasi atu i au mea e fai i aso takitasi me e mafai o ola koe ki te se-gata-mai.” Ke fakatumau te ‵tou fakamaoni i aso takitasi e ola ei tatou! Kafai foki loa e ‵tau mo tatou o ‵mate, ka mafai o fai atu tatou, “Ieova, ko oti ne fai ne au te ‵toe mea e mafai ke tumau i te fakamaoni, ke fakamaoni atu i a Satani se tino loi, kae ke faka‵malu tou igoa mo tau pulega sili!”

15. E ‵tusa mo te Luka 23:46, se a te mea ne talitonu ki ei a Iesu?

¹⁵ Ne a pati a Iesu ne fai? (Faitau te Luka 23:46.) Ne fai atu a Iesu mo te loto talitonu katoatoa: “Toku Tamana, ko tuku atu ne au toku ola ki ou lima.” Ne iloa ne Iesu me faka‵na  tena ola i aso mai mua ki a Ieova, kae ne talitonu a ia me ka masaua eiloa ne tena Tamana a ia.

16. Se a te mea e tauloto ne koe mai te tala o se Molimau telā ko 15 ana tausaga?

¹⁶ Ne a mea e tauloto ne tatou mai i pati a Iesu? Ke toka o tuku atu tou ola ki lima o Ieova. Ke fai penā, e ‵tau mo koe o “talitonu ki a Ieova mo tou loto kātoa.” (Faata. 3:5) Mafaufau aka la ki a Joshua, se Molimau ko 15 ana tausaga kae masaki ‵ki. Ne seki talia ne ia a togafiti fakatokita kolā e fe‵paki mo tulafono a te Atua. Mai mua malie o mate, ne fai atu a ia ki tena mātua: “Mami, a Ieova ka tausi ne ia au. . . . Au e fai atu ki a koe e mami mo te mautinoa: Au e talitonu me ka toe fakatu aka au ne Ieova i te toetuga. E lavea ne ia toku loto, kae alofa tonu au ki a ia.” * E ‵tau mo tatou taki tokotasi o fesili ifo, ‘Kafai e fepaki au mo se tulaga fakamataku telā e tofotofo aka ei toku fakatuanaki, e mata, ka tuku atu toku ola ki lima o Ieova kae talitonu me ka masaua ne ia au?’

17-18. Ne a akoakoga ko oti ne tauloto ne tatou? (Onoono foki ki te pokisi “ Mea e Tauloto ne Tatou Mai Toe Pati a Iesu ne Fai.”)

¹⁷ Ko tafaga la te aoga o akoakoga e tauloto ne tatou mai toe pati a Iesu ne fai! E fakamasaua mai i ei ki tatou a te tāua ke fakamagalo a nisi tino kae ke tali‵tonu me ka fakamagalo ne Ieova tatou. Se tauliaga ke maua ne tatou se kāiga faka-te-agaga gali kolā e toka o fesoasoani mai, kae kafai e ma‵nako tatou ki se fesoasoani, e ‵tau o fakamolemole atu tatou ki a latou. E iloa ne tatou me ka fesoasoani mai a Ieova ke kufaki tatou i so se tofotofoga telā e fepaki mo tatou. Kae e lavea ne tatou a te tāua ke tumau i te fakamaoni i aso takitasi e ola ei tatou, kae tali‵tonu me ka toe faka‵tu tatou ne Ieova māfai e ‵mate.

¹⁸ E tonu, e uke ‵ki a akoakoga e tauloto ne tatou mai toe pati a Iesu a koi tuai o mate a ia i luga i te pou fakasaua! Kafai e fakagalue ne tatou a akoakoga konā, ka faka‵logo eiloa tatou ki pati a Ieova kolā ne fai mai e uiga ki tena Tama: “Faka‵logo ki a ia.”—Mata. 17:5.