Hi ku ya hi pexkiza lin’wani leli nga yendliwa hi Centro de Controle e Prevenção de Doenças dos Estados Unidos, ku tala ka majovhem ya kolomo ka 15 ku ya ka 19 wa malembe ma vula swaku se ma fambe masangu hi nomo. Sharlene Azam n’winyi wa buku leli nge: Sexo Oral é o Novo Beijo de Boa Noite (hi Xinghiza), a vula swaku “loko u vulavula ni majovhem hi mhaka ya ku famba masangu hi nomo, wona ma vula swaku a swi bihanga ku yendla leswo hikusa ka wona ku famba masangu hi nomo a hi ku famba masangu hikakunene.”

•  U swi vonisa ku yini?

•  Hi wini ntiyiso?

•  Hi mhaka muni mhaka leyi yi li ya lisima?

 Nhlamulu ya swivutiso leswi landzelaka i ina kumbe ihim.

1.   Ku nga va swaku ntombhi yi nga kuma nyimba loko yi famba masangu hi nomo?

   1.   Ina

   2.   Ihim

2.   Ku nga va swaku munhu a nga kuma mavabyi loko a famba masangu hi nomo?

   1.   Ina

   2.   Ihim

3.   Ku nga va swaku ku famba masangu hi nomo i ku famba masangu hikakunene?

   1.   Ina

   2.   Ihim

 Vona swaku tinhlamulu ta wena hi tona kumbe nada.

1.   Ku nga va swaku ntombhi yi nga kuma nyimba loko yi famba masangu hi nomo?

    Nhlamulu: Nada. Hi leswo swi yendlaka vanhu va vanyingi va pimisa swaku a ku famba masangu hi nomo a swi na nghozi, kambe vo tihembela.

2.   Ku nga va swaku munhu a nga kuma mavabyi loko a famba masangu hi nomo?

    Nhlamulu: Ina. Loko munhu a famba masangu hi nomo a nga kuma mavabyi ya hepatite (A kumbe B), mavabyi ya verrugas genitais, gonorreia, herpes, HIV, ni sífilis.

3.   Ku nga va swaku ku famba masangu hi nomo i ku famba masangu hikakunene?

    Nhlamulu: Ina. Hinkwaswu leswi fambisanaka ni swirho swa munhu swa ku famba masangu, ku nga ha va ku famba masangu, ku famba masangu hi nomo, ku famba masangu hi le ndzhaku kumbe ku khomakhoma swirho swa masangu swa munhu mun’wani, hinkwaswu ka swona i ku famba masangu.

 Vona swaku Bibele li vula yini hi mhaka leyi.

 Bibele li li: “Ku rhandza ka Xikwembu i ka leswaku mi . . . baleka wuntunga la swa masangu.” — 1 Vatesalonika 4:3.

 Hi lirimi leli Bibele li nga tsaliwa hi lona ku sunguleni, a rito leli nge “wuntunga la swa masangu” li vula swilo hinkwaswu swa masangu leswi munhu a swi yendlaka ni munhu lweyi a kalaka a nga chadanga na yena. Swi nga ha patsa ku famba masangu, ku famba masangu hi nomo, ku famba masangu hi le ndzhaku ni ku khomakhoma swirho swa masangu swa munhu mun’wani. Phela munhu lweyi a yendlaka wuntunga la swa masangu, a nga ha yendlekeliwa hi swilo swa ku biha swinene, xa ku vava hintamu a nga ha luza wunghanu la yena ni Xikwembu. — 1 Pedru 3:12.

 Bibele li li: “Lweyi a hanyaka hi wuntunga la swa masangu a djohela muzimbha wa yena.” — 1 Vakorinto 6:18.

 Ku famba masangu hi nomo swi nga yendla swaku munhu a va ni swikarhatu ka muzimbha wa yena, naswona swi nga wonha wunghanu la yena ni Xikwembu. Handle ka leswo, swi nga tlhela swi khumba ndlela leyi a titwaka hi yona. A buku leli nge Bula Ni Vana Va Wena Hi Ku Famba Masangu (hi Xinghiza), li vula swaku “a hi ku famba masangu ntsena leswi nga yendlaka swaku munhu a titwa na va tlange hi yena, a tisola kumbe a karhateka hintamu. Kambe ndlela ya ku biha leyi munhu a titwaka hi yona loko a famba masangu hi nkama wa ku kala i nga li wona ya fana ni ndlela leyi munhu a titwaka hi yona loko a yendla muxaka wun’wani ni wun’wani wa masangu hi nkama wa ku kala i nga li wona. Hikusa ku famba masangu i ku famba masangu, a swi txintxi.”

 Bibele li li: “Mina Yehovha, ni Xikwembu xa wena, lweyi a ku djondziselaka ku ku pfuna.” — Esaya 48:17.

 Wa kholwa swaku a minawu ya Xikwembu hi masangu ya ku vhikela? Kumbe u pimisa swaku yi karhata hintamu ku yi yingisa? Leswaku u kuma leswi nga ku pfunaka ku hlamula swivutiso leswo, pimisa hi xitaratu lexi xi nga tala hi mimovha. Ka xona, u vona maplaka lawa ma kombisaka lomu u faneleke u nyima kona ni velocidade leli u faneleke u famba hi lona. Se a ku ta yendleka yini loko wena ni lava va fambisaka mimovha mi nga yi yingisi minawu yoleyo? A minawu ya ku fambisa mimovha yi pumba nchunseko wa wena kambe ya ku vhikela. Hi ku fanana, a minawu ya Xikwembu a yi ku pfumeleli ku yendla xin’wani ni xin’wani lexi u xi lavaka kambe ya ku vhikela.

 Loko u nga yi yingisi minawu ya Xikwembu, tiyiseka swaku u ta tshovela leswi u swi byalaka. (Vagalatiya 6:7) Susan mutsali wa buku leli nge Educação Sexual, a vula swaku “loko u tshika mahanyelo ya wena yamanene u tlhela u nga na mhaka ni leswi u kholwaka ka swona se u sungula ku yendla swilo swa ku biha, u ta titwa na u nga li wa nchumu.” Kambe, loko u yingisa minawu ya Xikwembu u ta titwa na u li wa lisima, naswona u ta va ni lipfalu la ku basa. — 1 Pedru 3:16.