KA MINKAMA ya Bibele, loko vanhu va lava ku chada, maxaka ya lweyi wanuna a ma hakela lovolo ka maxaka ya lweyi wansati. Ka lovolo lolelo, a ku nyikeliwa swilo swa lisima, swa ku fana ni swiharhi kumbe male. Minkama yin’wana munhu a a hakela lovolo hi ku tirhela maxaka ya ntombhi. Hi xikombiso, leswaku Yakobo a chada Rakel, swi lave a heta 7 wa malembe na a tirhela papayi wa yena. (Gen. 29:17, 18, 20) Kasi hi mhaka muni a ku hakeliwa lovolo?

Carol Meyers lweyi a nga djondza swilo leswi nga yentxeka ka minkama ya Bibele, a vule leswi: “Lovolo a li tirhiseliwa ku hakela ndjangu wa ntombhi, hikusa loko ntombhi se yi suka kaya a yi nga ha ta wu pfuna ndjangu wa yona ku ya masin’wini.” Naswona swi nga yentxeka lovolo a li tiyisa wuxaka la vamaseve. Se leswo a swi ta yentxa swaku mindjangu leyi, yi pfunana loko yi kumana ni swikarhatu. Naswona lovolo a li kombisa swaku ntombhi, a ya ha hlayisiwi hi papayi wa yona kambe a yi ta hlayisiwa yi tlhela yi vhikeliwa hi nuna wa yona.

Lovolo a li nga kombisi swaku wansati i nchumu lowu nga xaviwaka kumbe wu xavisiwa. Buku leli vulavulaka hi leswi nga yentxeka khale aIsrayele li li: “Ka michadu ya Vayisrayele, ku va lovolo li hakeliwa hi male kumbe hi swilo swin’wana, a swi tikomba ingi wansati o xaviwa. Kambe leswi a swi humesiwa ka lovolo, a swi nga xavi lweyi wansati kambe a swi tirhiseliwa ku khensa ndjangu wa ntombhi.”

Ni namuntlha, ka matiko man’wana vanhu va ha lovola. Loko vapsali lava nga Vakreste va tsala leswi va swi lavaka ka lovolo, va fanele va kombisa ‘swaku a va sindzisi’ leswi vona va swi lavaka, hi ku londza minchumu ya yinyingi ka lovolo. (Filp. 4:5; 1 Kor. 10:32, 33) Loko va yentxa leswo, va ta kombisa swaku a “va rhandzi male” naswona a va rhandzi swilo. (2 Tim. 3:2) Loko vapsali lava nga Vakreste va nga londzi swilo swa swinyingi ka lovolo, wanuna lweyi a nga ta chada ni n’wana wa vona, a nga ta diyara muchadu leswaku a za a kuma male ya ku hakela leswi laviwaka ka lovolo. Naswona a nga ta sindziseka ku za a tshika ku va mupfuli wa ndlela leswaku a tirha hintamu kuva a kuma male ya yinyingi leyi laviwaka ka lovolo.

Ka matiko man’wana, nawu wu sindzisa swaku munhu a fanele a hakela lovolo. Loko leswo swi yentxeka, vapsali lava nga Vakreste va fanele va yingisa nawu wa tiko. Hi mhaka muni leswo swi li swa lisima? Hikusa Rito la Xikwembu li li: “Mun’wana ni mun’wana a fanele a yingisa lava fumaka” a tlhela a yingisa ni minawu ya tiko leyi kalaka yi nga lwisani ni leswi Bibele li swi vulaka. — Rom. 13:1; Mint. 5:29.