1. I swiyimo swihi leswi Vakreste va lembexidzana ro sungula a va langutane na swona?

EXIKARHI ka malembe ya va 62 na 64 C.E., muapostola Petro u tsalele “vatshami va nkarhinyana lava hangalakeke ePonto, eGalatiya, eKapadokiya, eAsiya ni le Bitiniya.” (1 Pet. 1:1) Mavandlha lawa ya le Asia Minor lama a ma ri ni mindhavuko yo hambanahambana, a ma lava ku khutaziwa ni ku kongomisiwa. A va kanetiwa ni ku tseketseriwa. A va langutane ni miringo yo tika. Naswona a va hanya enkarhini wo tika swinene. Petro u tsale a ku: “Makumu ya swilo hinkwaswo ma tshinele.” Entiyisweni, madzolonga ya Vayuda ya le nkarhini wolowo, a ma ta hela eka malembe lama nga ehansi ka khume. I yini lexi a xi ta pfuna Vakreste hinkwavo enkarhini wolowo wo tika?—1 Pet. 4:4, 7, 12.

2, 3. Ha yini Petro a khutaze vamakwavo wakwe leswaku va kombisana malwandla? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

² Loko Petro a vulavula hi swin’wana leswi a swi ta va pfuna u va khutaze a ku: “Kombisanani malwandla.” (1 Pet. 4:9) Rito “malwandla,” hi Xigriki ri vula “ku rhandza kumbe ku va ni musa eka vanhu lava u nga va tiveki.” Hambiswiritano, xiya leswaku Petro u khutaze vamakwavo  wakwe va Vakreste leswaku va ‘kombisana’ malwandla. Xana ku kombisana malwandla a swi ta va pfuna njhani?

³ A swi ta endla leswaku va va ni vun’we. Ku vuriwa yini hi wena? Xana u tshame u rhambiwa ekaya ra un’wana? Xana wa wu tsundzuka nkarhi wolowo wo tsakisa? Loko u rhambe un’wana evandlheni a ta ekaya ra wena, xana a swi byi tiyisanga vuxaka bya n’wina? Ku kombisa vamakwerhu malwandla swi endla leswaku hi va tiva kahle. Vakreste va le nkarhini wa Petro a va fanele va va ni vun’we tanihi leswi swiyimo a swi ya swi tika. Swi tano ni le ka Vakreste lava hanyaka ‘emasikwini lawa yo hetelela.’—2 Tim. 3:1.

4. I swivutiso swihi leswi hi nga ta swi kambisisa eka xihloko lexi?

⁴ Hi kwihi laha hi nga “kombisanaka” malwandla? Hi nga swi hlula njhani swihinga leswi nga hi sivelaka ku kombisa malwandla? I yini leswi nga hi pfunaka leswaku hi va vaendzi lavanene?

5. Hi nga ma kombisa njhani malwandla eminhlanganweni ya Vukreste?

⁵ Eminhlanganweni: Hi amukela hinkwavo lava taka eminhlanganweni ya hina tanihi vaendzi kulobye endlwini ya Yehovha. Hi rhambiwe hi Yehovha ni nhlengeletano yakwe. (Rhom. 15:7) Loko vanhu va sungula ku hlanganyela, na hina hi fanele hi va amukela. Ha yini u nga amukeli lava sungulaka ku ta eminhlanganweni ku nga khathariseki ndlela leyi va ambaleke ni ku tilunghisa ha yona? (Yak. 2:1-4) Loko munhu a endzile, xana u nga n’wi rhamba leswaku a ta tshama na wena? A nga swi tsakela ku pfuniwa ku fambisana na xivulavuri ni ku pfula matsalwa lama hlayiwaka. Leyi ku ta va yona ndlela leyinene yo “landzela ndlela ya malwandla.”—Rhom. 12:13.

6. I vamani lava hi faneleke hi rhanga hi va rhamba emakaya ya hina?

⁶ Eswakudyeni: Hi nkarhi wa ku tsariwa ka Bibele, ku kombisa malwandla a swi katsa ku rhambela vanhu eswakudyeni. (Gen. 18:1-8; Vaav. 13:15; Luka 24:28-30) Ku rhambela munhu eswakudyeni a swi kombisa leswaku u lava ku aka xinghana swin’we ni ku va ni ku rhula na yena. I vamani lava hi faneleke hi rhanga hi va rhamba? Hi lava va nga va nkoka evuton’wini bya hina, ku nga vamakwerhu va le vandlheni. Loko hi langutane ni swiyimo swo tika hi ta seketelana. Hi fanele hi va vanghana vo tshembeka naswona hi va ni ku rhula. Hi 2011, Huvo leyi Fumaka yi cince nkarhi wa dyondzo ya Xihondzo xo Rindza eBethele ya le United States wu suka eka 6:45 ni madyambu wu ya eka 6:15. Ha yini? Xitiviso xa kona xi vule leswaku vo tala va ta tsakela ku kombisana malwandla ni vatirhikulobye loko dyondzo leyi yi hela ka ha ri ni nkarhi. Mindyangu leyin’wana ya Bethele na yona yi cince nkarhi. Lunghiselelo leri ri pfune swirho swa ndyangu wa Bethele leswaku swi tivana ku antswa.

7, 8. Hi nga ma kombisa njhani malwandla eka swivulavuri leswi taka evandlheni ra hina?

⁷ Ku endzeriwa hi swivulavuri leswi humaka emavandlheni man’wana ni valanguteri va miganga naswona mikarhi yin’wana ni vayimeri lava humaka erhavini, swi hi nyika nkarhi wo kombisa malwandla. (Hlaya 3 Yohane 5-8.) Ndlela yin’wana yo endla leswi i ku va rhambela eswakudyeni. Xana u nga va rhamba?

⁸ Makwerhu un’wana wa le United States u ri: “Mina ni nuna wa mina se hi ni malembe hi ri karhi hi rhamba swivulavuri ni vasati va swona emutini wa hina. Mikarhi hinkwayo loko hi va rhambile ha tiphina naswona xa nkoka ngopfu, ripfumelo ra hina ra tiya. A hi si tshama hi tisola hikwalaho ka sweswo.”

9, 10. (a) I vamani lava nga lavaka ku pfuniwa hi byetlelo? (b) Xana ni lava nga ni tiyindlu letitsongo va nga pfuna? Kombisa.

⁹ Vaendzi lava lavaka byetlelo: Emikarhini ya khale ku kombisa malwandla a swi katsa ku nyika vaendzi byetlelo. (Yobo 31:32; Film. 22) Na hina namuntlha hi nga endla leswi fanaka. Hakanyingi valanguteri va miganga va lava byetlelo loko va endzela mavandlha. Swichudeni leswi yaka  eswikolweni leswi hleriweke hi nhlengeletano swi nga ha lava ndhawu yo tshama ku katsa ni vatirhi vo aka vo tirhandzela. Timhangu ta ntumbuluko ti nga siya mindyangu yin’wana yi nga ha ri na makaya naswona yi lava ndhawu yo tshama loko vatirhi va swa mphalalo va ha lunghisa makaya ya vona. A hi fanelanga hi anakanya leswaku hi lava va nga na tiyindlu ta kahle ntsena lava nga kotaka ku pfuna, hikuva swi nga endleka se va endle tano mikarhi yo tala. Xana na wena u nga pfula kaya ra wena hambiloko u vona onge a ri nyawuli?

¹⁰ Makwerhu wa le South Korea wa tsaka loko a tsundzuka nkarhi lowu a amukeleke swichudeni leswi a swi ya eswikolweni leswi hleriweke hi nhlengeletano. U ri: “Eku sunguleni a ndzi kanakana hikuva a ndza ha ku teka naswona a hi tshama eka yindlu leyitsongo. Kambe ku tshama ni swichudeni ku ve ntokoto lowu tsakisaka swinene. Tanihi vatekani lavantshwa, hi kote ku vona leswaku ku tirhela Yehovha tanihi vatekani ni ku tikarhatela ku fikelela tipakani leti fambisanaka ni ku tirhela Yehovha, swi tisa ntsako.”

11. Ha yini lava ha ku fikaka evandlheni ra ka n’wina va lava ku kombisiwa malwandla?

¹¹ Lava ha ku fikaka evandlheni: Mindyangu ni vanhu van’wana va nga ha rhurhela endhawini ya ka n’wina. Van’wana va tele ku ta tirha laha ku nga ni xilaveko lexikulu. Maphayona ma nga rhumeriwa ku ta pfuna evandlheni ra ka n’wina. Hinkwavo ka vona se va le ndhawini leyi va nga yi tolovelangiki, evandlheni lerintshwa kumbexana ni le ka ririmi lerintshwa kumbe ndhavuko lowuntshwa. Loko u va rhambela eswakudyeni kumbe swo timula torha kumbe loko mi ya eku tihungaseni, swi ta va pfuna leswaku va va ni vanghana lavantshwa ni ku tolovelana ni swiyimo swa kwalaho.

12. Hi wihi ntokoto lowu kombisaka leswaku ku kombisa malwandla a swi kali swi lava swilo swo tala?

¹² Ku kombisa malwandla a swi kali swi lava swilo swo tala. (Hlaya Luka 10:41, 42.) Loko makwerhu un’wana a tsundzuka nkarhi lowu a sunguleke ntirho wa vurhumiwa ha wona u te: “Mina na nsati wa mina a ha ha ri vantshwa, hi nga ri na ntokoto naswona hi tshamela ku tsundzuka ekaya. Madyambu man’wana nsati wa mina a tsundzuke ekaya swinene naswona matshalatshala lama ndzi ma endleke ku n’wi pfuna, a ma nga tirhi. Kutani hi 7:30 nimadyambu hi twe munhu a gongondza. A ku ri munhu loyi a ha dyondzeriwa Bibele naswona a hi tisela malamula manharhu. A a tele ku ta hi amukela tanihi leswi a ha ha ku fika. Hi n’wi pfulerile a nghena kutani hi n’wi nyika mati yo nwa. Kutani hi endle tiya na hot chocolate. A hi nga si swi kota ku vulavula Xiswahili kasi na yena a nga xi tivi Xinghezi. Kambe xiendlakalo xexo, a ku ri masungulo lama tsakisaka eku endleni ka xinghana ni vamakwerhu va kwalaho.”

13. Hi nga vuyeriwa njhani loko hi kombisa malwandla?

¹³ Xana u tshame u kanakana ku kombisa malwandla? Loko swi ri tano, u ti tsone lunghelo ro va ni mabulo lama tsakisaka ni ku aka vunghana lebyi tiyeke. Ku kombisa malwandla swi nga tlhela swi ku pfuna leswaku u nga vi na xivundza. Kambe u nga ha tivutisa leswaku, ‘Ha yini van’wana va chava ku kombisa malwandla?’ Xiya swivangelo swin’wana.

14. Hi nga endla yini loko hi nga ri na matimba ni nkarhi lowu eneleke leswaku hi kota ku amukela xirhambo kumbe ku kombisa malwandla?

¹⁴ Nkarhi ni matimba: Malandza ya Yehovha ma tshama ma khomekile naswona hakanyingi ma ni vutihlamuleri byo tala. Van’wana va twa va nga ri na wona nkarhi ni matimba yo kombisa malwandla. Loko u ri eka xiyimo xo tano, swi nga va swinene leswaku u kambisisa xiyimiso xa wena. Xana u nga endla ku cinca ko karhi leswaku u ta va ni nkarhi ni matimba yo amukela xirhambo kumbe yo kombisa van’wana malwandla? Matsalwa ma khutaza Vakreste leswaku va kombisa malwandla. (Hev. 13:2) A swi hoxanga ku tinyika nkarhi  wo kombisa malwandla; kahlekahle, i swinene ku endla tano. Kumbexana u nga ha tsakela ku hunguta swin’wana eka xiyimiso xa wena.

15. I yini leswi vilerisaka van’wana lava lavaka ku kombisa malwandla?

¹⁵ Ndlela leyi u titwaka ha yona: Xana u tshame u lava ku kombisa malwandla kambe u titwa u nga faneleki? Van’wana va ni tingana naswona va chava leswaku va ta heleriwa hi mabulo kumbe va nge swi koti ku tsakisa vaendzi. Van’wana va hola mali leyitsongo naswona va tshemba leswaku a va nge swi koti ku khathalela vaendzi hilaha swirho swin’wana swa vandlha swi nga endleka hakona. Tsundzuka leswaku nchumu wa nkoka eka vaendzi hi kaya ra wena, hi leswi ri hlelekeke, ri baseke naswona ri nga ni vanhu lava nga ni xinghana ku nga ri hileswi ri nga ri ni swilo swa manyunyu.

16, 17. I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi tshika ku vilela loko hi lava ku amukela vaendzi?

¹⁶ Loko u chava ku amukela vaendzi, a wu wexe. Nkulu un’wana wa le Britain u ri: “U nga ha karhateka loko u ri karhi u lunghiselela vaendzi. Kambe ku fana ni xin’wana ni xin’wana lexi fambisanaka ni ku tirhela Yehovha, vuyelo lebyi vaka kona ku katsa ni ntsako lowu hi vaka na wona, swi tlula ku vilela kwihi na kwihi loku hi veke na kona. Mikarhi yin’wana ndzi rhandza ku dzumba ni vaendzi, hi nwa kofi ni ku dya mabulo.” Tsundzuka leswaku i swinene ku kombisa vaendzi rirhandzu. (Filp. 2:4) Vanhu vo tala va rhandza ku byela van’wana mintokoto ya vona. Mikarhi ya ku titsakisa i nkarhi lowunene wo rungulela van’wana mintokoto ya hina. Nkulu un’wana u tsale a ku: “Ku endzeriwa hi vanghana va le vandlheni swi ndzi pfuna leswaku ndzi va twisisa ni ku va tiva ku antswa, ngopfungopfu ku tiva ndlela leyi va kumeke ntiyiso ha yona.” Rirhandzu ri nga endla leswaku xiendlakalo xin’wana ni xin’wana xi va lexi tsakisaka.

¹⁷ Makwerhu un’wana la nga phayona loyi a amukeleke swichudeni leswi a swi ya eswikolweni swo hambanahambana leswi hleriweke hi nhlengeletano u ri: “Eku sunguleni a ndzi vilerisiwa hileswi yindlu ya mina yi nga nyawuriki naswona yi nga ni fanichara ya khale. Kambe, nsati wa muleteri un’wana u ndzi pfune ndzi cinca langutelo ra mina. U vule leswaku loko yena ni nuna wakwe va ri karhi va endzela mavandlha, mavhiki lawa a va tiphina eka wona hi lawa va ma hetaka va tshama emakaya ya vamakwerhu lava rhandzaka Yehovha kambe va nga ri na swo tala leswi vonakaka naswona va titsonaka swo karhi leswaku va tirhela Yehovha ku fana na vona. Sweswo swi ndzi tsundzuxe leswi manana a a tshamela ku hi byela swona loko ha ha ri vana a ku: ‘Matsavu ma antswa laha ku nga ni rirhandzu.’” (Swiv. 15:17) Hikwalaho, loko hi kombisa malwandla hi ku susumetiwa hi rirhandzu, a hi fanelanga hi vilela.

18, 19. Ku kombisa van’wana malwandla swi nga hi pfuna njhani leswaku hi cinca ndlela leyi hoxeke leyi hi va langutaka ha yona?

¹⁸ Ndlela leyi u titwaka ha yona hi van’wana: Xana u kona munhu loyi u nga n’wi twisisiki kahle evandlheni ra ka n’wina? Ndlela yoleyo leyi hoxeke leyi u titwaka ha yona ha yena, yi nga dzima timitsu loko yi nga lulamisiwi. Leswi u nga rhandziki vumunhu byakwe, sweswo swi nga ku sivela ku n’wi kombisa malwandla. Kumbexana un’wana u tshame a ku twisa ku vava naswona swa ku tikela ku n’wi rivalela.

¹⁹ Bibele yi vula leswaku, ku kombisa malwandla swi nga antswisa vuxaka bya wena ni van’wana hambi ku ri eka valala va wena. (Hlaya Swivuriso 25:21, 22.) Ku kombisa malwandla eka munhu wo tano swi nga cinca ndlela leyi hoxeke leyi u n’wi langutaka ha yona. Swi nga endla u sungula ku vona timfanelo letinene leti a nga na tona, leti endleke leswaku Yehovha a n’wi kokela entiyisweni. (Yoh. 6:44) Loko u endla tano hi ku susumetiwa hi rirhandzu, swi nga ha va masungulo ya vuxaka lebyinene ni makwerhu. I yini lexi nga ku pfunaka leswaku u endla tano hi ku susumetiwa hi rirhandzu? Xin’wana lexi nga ku pfunaka i xikhutazo lexi nga eka Vafilipiya 2:3 lexi nge:  “Hi mianakanyo yo titsongahata mi teka van’wana va ri lava tlakukeke eka n’wina.” Ku lava tindlela leti vamakwerhu va tlakukeke ha tona eka hina to tanihi ripfumelo ra vona, ku tiyisela, xivindzi kumbe timfanelo tin’wana ta Vukreste swi ta endla leswaku hi va rhandza swinene kutani sweswo, swi ta hi pfuna leswaku hi va kombisa malwandla swi suka embilwini.

20. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi xixima loyi a hi rhambeke naswona ha yini hi fanele hi endla tano?

²⁰ Mupisalema Davhida u vutise a ku: “Oho Yehovha, i mani la nga ta va muendzi entsongeni wa wena?” (Ps. 15:1) Endzhaku ka sweswo, u hlamusele timfanelo letinene leti Xikwembu xi tilanguteleke eka vaendzi va xona. Yin’wana ya tona i ku tshembeka, u te: “Loko a hlambanyile, hambi o weriwa hi leswo biha, a nga hundzuki.” (Ps. 15:4) Loko hi amukele xirhambo a hi fanelanga hi cinca, hi nga ha yi laha hi rhambiweke kona ku nga ri na xivangelo lexi twalaka. Swi nga ha endleka loyi a ku rhambeke se a endle malunghiselelo yo tala naswona matshalatshala yakwe ma ta va ya hava loko u nga ha yi. (Mat. 5:37) Mikarhi yin’wana, van’wana va tshike ku ya laha va nga rhanga va rhambiwa kona hi ku lava ku amukela xirhambo lexi va vonaka xi antswa. Sweswo ku ta va ku nga ri ku kombisa ku xixima ni rirhandzu. Ematshan’wini ya sweswo, loko hi kombiwa malwandla, hi fanele hi kombisa ku tlangela nchumu wun’wana na wun’wana lowu hi nyikiwaka wona. (Luka 10:7) Loko swiyimo swi hi boha leswaku hi nga ha yi laha hi rhambiweke kona, ku ta va ku ri rirhandzu ku tivisa loyi a hi rhambeke hi ku hatlisa.

21. Xana ku xixima mindhavuko ya laha hi tshamaka kona swi nga hi pfuna njhani leswaku hi va vaendzi lavanene?

²¹ Naswona i swa nkoka ku xixima mindhavuko ya laha hi tshamaka kona. Eka mindhavuko yin’wana, swi tolovelekile ku amukela vaendzi lava nga languteriwangiki, kasi eka yin’wana u fanele u rhanga u kuma xirhambo. Etindhawini tin’wana lava rhambiweke va ta nyikiwa swakudya swa xiyimo xa le henhla kasi vandyangu va ta dya loko swi sala. Eka tindhawu tin’wana vaendzi va languteriwe ku ta ni swo karhi, kasi eka tin’wana loyi a rhambeke vaendzi wa tsaka loko va ta va nga khomanga nchumu. Nakambe eka mindhavuko yin’wana swi languteriwile leswaku munhu a nga ala ku amukela xirhambo xo sungula kumbe ni xa vumbirhi hi ndlela ya musa kambe eka yin’wana swa va khunguvanyisa loko munhu a endla tano. Onge hi nga tikarhatela ku endla leswaku n’wini wa muti a tsaka hi leswi a hi rhambeke.

22. Ha yini swi ri swa nkoka leswaku hi ‘kombisana malwandla’?

²² Ku tlula rini na rini, “makumu ya swilo hinkwaswo ma tshinele.” (1 Pet. 4:7) Hi langutele nhlomulo lowukulu lowu nga si tshamaka wu va kona. Loko swiyimo swi ya swi tika, lexi nga ta hi pfuna i ndlela leyi hi rhandzanaka ha yona ni vamakwerhu. Ku tlula rini na rini, ndzayo leyi Petro a yi tsaleleke Vakreste i ya nkoka, u te, “kombisanani malwandla,” yoleyo i ndlela yo tsakisa naswona yi fanele yi va xiphemu xa vutomi bya hina hilaha ku nga heriki.—1 Pet. 4:9.