1-2. Mutsari un’wana u te yini naswona hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi?

NAMUNTLHA vanhu va timiliyoni va vula leswaku va pfumela eka Yesu kambe a va hanyi hi swona leswi a swi dyondziseke. (2 Tim. 4:3, 4) Mutsari un’wana u te: “Loko a ko tlhela ku va ni wanuna un’wana namuntlha loyi a tivulaka leswaku hi yena Yesu a vula swilo swo fana ni leswi Yesu a swi vuleke . . . , xana a hi ta n’wi kaneta ku fana ni ndlela leyi Yesu a kanetiweke hayona eka malembe ya 2 000 lama hundzeke? . . .  Nhlamulo hi leyi: Ina, a hi ta n’wi kaneta.”

² Vo tala va n’wi vonile Yesu loko a endla masingita ni ku n’wi twa loko a dyondzisa kambe a va vanga na ripfumelo eka yena. Hikwalahokayini? Eka nhlokomhaka leyi hundzeke, hi bule hi swivangelo swa mune leswi endleke vanhu va kaneta Yesu. A hi tlheleni hi bula hi swivangelo swin’wana swa mune leswi nga ta hi pfuna hi twisisa lexi endlaka valandzeri va Yesu va kanetiwa ni ku vona leswaku hi nga swi kota njhani ku ya emahlweni hi tirhela Yehovha hambiloko hi kanetiwa.

3. I yini lexi endleke leswaku vanhu van’wana va kaneta Yesu?

³ Loko Yesu a ha ri laha misaveni, a a hanyisana ni vanhu hinkwavo. A a tiphina hi swakudya ni swigwili kambe hi hala tlhelo a a tinyika nkarhi wo dzumba ni vanhu lava sweleke ni lava tshikileriweke. Nakambe, a a va twela vusiwana vanhu lava a va tekiwa va ri “vadyohi.” Loko lava makatla va vona sweswo, va sungule ku n’wi kaneta. Va vutise vadyondzisiwa vakwe va ku: “Hikwalahokayini mi dya ni ku nwa ni valuvisi ni vadyohi?” Yesu  u va hlamule a ku: “Vanhu lava hanyeke kahle a va lavi dokodela, kambe u laviwa hi lava vabyaka. Ndzi tele ku ta vitana vadyohi leswaku va hundzuka, ku nga ri vanhu lava lulameke.”—Luka 5:29-32.

4. Hi ku ya hi muprofeta Esaya, Vayuda a va fanele va langutele yini hi Mesiya?

⁴ Leswi Matsalwa ma swi vulaka. Loko ka ha sale malembe yo tala Mesiya a nga si velekiwa, muprofeta Esaya u profete leswaku vanhu a va nga ta n’wi amukela. U te: “A a nga tekeriwi enhlokweni naswona vanhu a va n’wi papalata . . . A swi fana ni loko hi tumbeteriwe xikandza xakwe. A a languteriwa ehansi naswona a hi n’wi teka a nga pfuni nchumu.” (Esa. 53:3) Mesiya a a ta papalatiwa hi “vanhu,” hikwalaho Vayuda a va fanele va nga hlamalanga loko Yesu a kanetiwa.

5. Vanhu vo tala va va teka njhani valandzeri va Yesu namuntlha?

⁵ Xana ninamuntlha vanhu va ha ri tano? Ina. Vafundhisi vo tala a va tikoti hi ku tsaka loko etikerekeni ta vona ku joyina vanhu lava dumeke, swigwili ni lava tekiwaka va ri va n’wantlhadyana. Va tsaka hambiloko mahanyelo ya vanhu volavo ma nga fambisani ni milawu ya Xikwembu. Hi hala tlhelo, vafundhisi volavo va teka malandza ya Yehovha lama tikhomeke kahle ma ri lama nga pfuniki nchumu ni lama nga riki ya nkoka loko ma pimanisiwa ni vanhu van’wana. Hilaha Pawulo a vuleke hakona, Xikwembu xi hlawule vanhu lava “languteriwaka ehansi.” (1 Kor. 1:26-29) Hambiswiritano, Yehovha u ma teka ma ri ya risima malandza yakwe hinkwawo yo tshembeka.

6. Hi ku ya hi Matewu 11:25, 26, hi nga n’wi tekelela njhani Yesu?

⁶ I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi nga tshiki ku tirhela Yehovha? (Hlaya Matewu 11:25, 26.) Tivonele leswaku u nga ngheniwi hi langutelo ro biha leri vanhu va nga na rona hi vanhu va Xikwembu. Tsundzuka, Yehovha u tirhisa vanhu lava titsongahataka leswaku va endla ku rhandza ka yena. (Ps. 138:6) Nakambe, ehleketa hi swilo swo tala leswi a swi endleke hi ku tirhisa vanhu lava va tekiwaka va nga pfuni nchumu kumbe va nga tlharihanga.

7. Hikwalahokayini Yesu a vule leswaku Vafarisi i vakanganyisi naswona va angule njhani?

⁷ Hi xivindzi, Yesu u paluxe vukanganyisi lebyi a byi endliwa hi vafundhisi va le nkarhini wakwe. Hi xikombiso, u paluxe vukanganyisi bya Vafarisi lava a va teka ku hlamba mavoko swi ri swa nkoka ku tlula ku hlayisa vatswari va vona. (Mat. 15:1-11) Loko vadyondzisiwa vakwe va twa sweswo, va hlamarile. Va n’wi vutise va ku: “Xana wa swi tiva leswaku Vafarisi va khunguvanyekile [loko va twa] leswi u nga swi vula?” Yesu u va hlamule a ku: “Ximilana lexi nga byariwangiki hi Tata wa mina wa le matilweni xi ta simuriwa. Va tshikeni. I vakongomisi lava feke matihlo. Kutani, loko munhu loyi a feke matihlo a kongomisa un’wana loyi a feke matihlo, havambirhi va ta wela emugodini.” (Mat. 15:12-14) Yesu a nga ku pfumelelanga ku hlundzuka ka vafundhisi va le nkarhini wakwe ku n’wi tshikisa ku vulavula ntiyiso.

8. Yesu u swi kombise njhani leswaku a hi tidyondzo hinkwato ta vukhongeri leti amukelekaka eka Xikwembu?

⁸ Yesu u tlhele a paluxa tidyondzo ta mavunwa ta vukhongeri. A nga vulanga leswaku tidyondzo hinkwato ta vukhongeri ta amukeleka eka Xikwembu. Kurinasweswo, u vule leswaku vo tala a va ta famba hi ndlela leyi pfulekeke leyi yisaka eku lovisiweni, kasi va nga ri vangani a va ta famba hi ndlela yo lala leyi yisaka evuton’wini. (Mat. 7:13, 14) U swi veke erivaleni leswaku van’wana a va ta vonaka onge va tirhela Xikwembu kambe va nga ri eku tirheleni ka xona. U te: “Tivoneleni eka vaprofeta va mavunwa lava taka eka n’wina va ambale voya bya nyimpfu, kambe endzeni va ri timhisi  leti phatlulelaka. Mi ta va vona hi mitirho ya vona.”—Mat. 7:15-20.

9. Hi tihi tidyondzo tin’wana ta mavunwa leti Yesu a ti paluxeke?

⁹ Leswi Matsalwa ma swi vulaka. Vuprofeta bya Bibele byi vule leswaku Mesiya a a ta hisekela yindlu ya Yehovha. (Ps. 69:9; Yoh. 2:14-17) Ku hiseka koloko ku endle leswaku Yesu a paluxa mikhuva ni tidyondzo ta vukhongeri bya mavunwa. Hi xikombiso, Vafarisi a va dyondzisa leswaku moya wa munhu a wu fi kambe Yesu u dyondzise leswaku vanhu lava feke va lo etlela. (Yoh. 11:11) Vasaduki a va nga pfumeli leswaku vanhu lava feke va ta pfuxiwa kambe Yesu u pfuxe munghana wakwe Lazaro. (Yoh. 11:43, 44; Mit. 23:8) Vafarisi a va vula leswaku Xikwembu hi xona lexi hi lawulaka eka hinkwaswo kambe Yesu u dyondzise leswaku vanhu va nga tihlawulela loko va lava ku tirhela Xikwembu kumbe va nga swi lavi.—Mat. 11:28.

10. Hikwalahokayini vanhu vo tala va hi kaneta loko hi dyondzisa?

¹⁰ Xana ninamuntlha vanhu va ha ri tano? Ina. Vo tala va hi kaneta hikuva hi paluxa tidyondzo ta vukhongeri bya mavunwa. Vafundhisi va dyondzisa leswaku Xikwembu xi xupula vanhu vo biha etiheleni. Va endla tano hileswi va lavaka ku lawula vanhu. Leswi hi nga malandza ya Yehovha, ku nga Xikwembu lexi rhandzaka vanhu, hi paluxa dyondzo yoleyo ya mavunwa. Vafundhisi va tlhela va dyondzisa leswaku moya a wu fi. Hi dyondzisa vanhu leswaku dyondzo yoleyo a hi ntiyiso, loko a yi ri ntiyiso a ku nga ta va ni xilaveko xa ku pfuxiwa ka vafi. Nakambe vafundhisi va dyondzisa leswaku Xikwembu hi xona lexi hi lawulaka eka swilo hinkwaswo. Hi paluxa dyondzo yoleyo ya mavunwa hi ku byela vanhu leswaku un’wana ni un’wana u ni tshunxeko wo tihlawulela loko a lava ku gandzela Xikwembu kumbe a nga swi lavi. Xana vafundhisi va angula njhani? Hakanyingi va bava va khalakhasa!

11. Hi ku ya hi leswi Yesu a swi vuleke eka Yohane 8:45-47, i yini leswi Xikwembu xi swi languteleke eka vanhu va xona?

¹¹ I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi nga tshiki ku tirhela Yehovha? Loko hi rhandza ntiyiso, hi fanele hi yingisa leswi Xikwembu xi swi  vulaka. (Hlaya Yohane 8:45-47.) Ku hambana na Sathana Diyavulosi, a hi nge tshiki ku tirhela Yehovha. Hi ta hanya hi leswi hi swi dyondzaka eBibeleni. (Yoh. 8:44) Xikwembu xi lava leswaku vanhu va xona va venga “swilo swo homboloka” kutani va “namarhela swo lulama” hilaha Yesu a endleke hakona.—Rhom. 12:9; Hev. 1:9.

12. Hikwalahokayini Vayuda vo tala va khunguvanyekile mayelana ni ndlela leyi Yesu a dlayiweke hayona?

¹² I yini xin’wana lexi endleke Vayuda va tshika ku va ni ripfumelo eka Yesu? Pawulo u te: “Hi chumayela hi Kreste loyi a dlayiweke emhandzini, leswi eka Vayuda swi nga xivangelo xa ku khunguvanyeka.” (1 Kor. 1:23) Hikwalahokayini Vayuda vo tala va khunguvanyekile mayelana ni rifu ra Yesu? A va teka Yesu a ri xigevenga ni mudyohi, ku nga ri Mesiya hileswi a feleke emhandzini.—Det. 21:22, 23.

13. I yini lexi lava a va kaneta Yesu va tsandzekeke ku xi vona?

¹³ Vayuda lava a va kaneta Yesu va tsandzekile ku vona leswaku Yesu a nga ri na nandzu naswona swihehlo leswi a a hehliwa hi swona a ku nga ri ntiyiso. Vanhu lava a va tamele nandzu wakwe a va nga ri na mhaka ni nawu. Huvo leyi tlakukeke ya Vayuda yi hlangane hi ku hatlisa leswaku yi ta n’wi avanyisa swi nga ri enawini. (Luka 22:54; Yoh. 18:24) Ematshan’weni yo yingisela swihehlo leswi a a hehliwa hi swona ni ku lava vumbhoni, vaavanyisi va lave “vumbhoni bya mavunwa byo hehla Yesu leswaku va ta n’wi dlaya.” Loko va nga byi kumi, muprista lonkulu u ringete ku n’wi endla a vula swo karhi leswaku a ta kuma xa ku n’wi hehla hi xona. Leswi a swi lwisana ni nawu hi ku helela. (Mat. 26:59; Mar. 14:55-64) Endzhaku ka loko Yesu a pfuxiwile eku feni, vaavanyisi volavo vo homboloka va hakele masocha ya Varhoma lawa a ma rindze sirha rakwe “mali yo tala ya silivhere” leswaku ma byela vanhu mavunwa ya leswi endleke esirheni ku nga ri na munhu.—Mat. 28:11-15.

14. I yini leswi Matsalwa ma swi vuleke ka ha ri emahlweni mayelana ni rifu ra Mesiya?

¹⁴ Leswi Matsalwa ma swi vulaka. Hambileswi Vayuda vo tala va le nkarhini wa Yesu a va nga  langutelanga leswaku Mesiya a fa, twana leswi Matsalwa ma swi vuleke ka ha ri emahlweni: “Hikwalaho ka leswi a nyikeleke hi vutomi byakwe, nileswi a hlayiweke exikarhi ka vadyohi; u rhwale swidyoho swa vanhu vo tala, naswona u kombelele vadyohi.” (Esa. 53:12) Hikwalaho, xivangelo xa Vayuda xo tshika ku pfumela eka Yesu endzhaku ka loko a dlayiwe ku fana ni mudyohi a xi nga twali.

15. Hi wahi mavunwa lawa Timbhoni ta Yehovha ti hehliwaka ha wona lama endlaka ti kanetiwa?

¹⁵ Xana ninamuntlha vanhu va ha ri tano? Ina! Yesu u hehliwe a tlhela a voniwa nandzu a nga dyohanga nchumu, ninamuntlha Timbhoni ta Yehovha ti langutana ni swihehlo swo tano. Twana swikombiso swi nga ri swingani. Exikarhi ka 1930 na 1950, le United States, a hi gidela ekhoto hi xikongomelo xo yimela ntshunxeko wa hina wo gandzela Xikwembu. Vaavanyisi van’wana a va hi venga swinene. EQuebec le Canada, Kereke ni Mfumo swi vumbe nyandza yin’we hi xikongomelo xo lwisana ni ntirho wa hina. Vamakwerhu vo tala va khomiwile hikwalaho ko bula ni vaakelani va vona hi Mfumo wa Xikwembu. EJarimani, vamakwerhu vo tala va xinuna lava a va ha ri vantshwa va dlayiwile hi Mfumo wa Manazi lowu a wu ri ni tihanyi. Emalembeni lama ha ku hundzaka, vamakwerhu vo tala eRhaxiya va voniwe nandzu va tlhela va pfaleriwa ejele hikwalaho ko bula ni vanhu hi Bibele, ku nga “ntirho lowu tekiwaka wu ri ni khombo.” Hambi ku ri Bibele ya Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa Bya Matsalwa Yo Kwetsima ya Xirhaxiya yi yirisiwile naswona ku vuriwa leswaku yi ni “rungula leri nga ni khombo.”    

16. Hi ku ya hi 1 Yohane 4:1, hikwalahokayini hi nga fanelanga hi pfumela ku hambukisiwa hi timhaka ta mavunwa leti vuriwaka mayelana ni vanhu va Yehovha?

¹⁶ I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi nga tshiki ku tirhela Yehovha? Tiva ntiyiso wa mhaka. Eka dyondzo yakwe ya le ntshaveni, Yesu u lemukise vayingiseri vakwe leswaku van’wana a va ta va “hembela hi swilo swo tala swo homboloka.” (Mat. 5:11) Xihlovo xa mavunwa wolawo i Sathana. U kucetela vanhu lava hi kanetaka leswaku va hangalasa mavunwa yo biha hi hina. (Nhlav. 12:9, 10) A hi fanelanga hi yingisa mavunwa wolawo. Hi nga ma pfumeleli mavunwa yo tano nikatsongo leswaku ma hi tshikisa ku tirhela Yehovha.—Hlaya 1 Yohane 4:1.

17. Swilo leswi endlekeke emahlweni ko va Yesu a dlayiwa a swi ta endla van’wana va nga swi naveli ku va valandzeri vakwe hi ndlela yihi?

¹⁷ Loko Yesu a nga si dlayiwa, un’wana wa vaapostola vakwe va 12 u n’wi xavisile. Muapostola un’wana u landzule Yesu kanharhu naswona vaapostola vakwe hinkwavo va baleke va n’wi siya loko a nga si dlayiwa. (Mat. 26:14-16, 47, 56, 75) Yesu a nga hlamalanga. A vurile leswaku sweswo swi ta endleka. (Yoh. 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Loko van’wana va vona leswi vaapostola va swi endleke, a va nga ta swi navela ku va valandzeri va Yesu, a va ta tibyela leswi ‘Loko ku ri leswaku vaapostola va Yesu va hanya hi ndlela leyi, a ndzi swi lavi ku va un’wana wa vona!’

18. Swilo leswi endlekeke emahlweni ko va Yesu a dlayiwa swi hetisise vuprofeta byihi?

¹⁸ Leswi Matsalwa ma swi vulaka. Yehovha u vule ka ha sale malembe yo tala swinene Mesiya a nga si ta laha misaveni leswaku Mesiya a a ta xavisiwa hi swiphemu swa 30 swa silivhere. (Zak. 11:12, 13) A a ta xavisiwa hi un’wana wa vanghana vakwe. (Ps. 41:9) Muprofeta Zakariya u tsale a ku: “Bana murisi, u tshika ntlhambi wu hangalaka.” (Zak. 13:7) Loko vuprofeta byebyo byi hetiseka, byi fanele byi tiyise ripfumelo ra vanhu lava rhandzaka Yehovha.   

19. I yini leswi vanhu lava rhandzaka Yehovha va swi tivaka?

 ¹⁹ Xana ninamuntlha vanhu va ha ri tano? Ina! Namuntlha vanhu van’wana lava a va ri Timbhoni, va tshike ntiyiso kutani va hundzuka vagwinehi ni ku ringeta ku hambukisa vanhu van’wana. Va hangalase mavunwa ni ku thyakisa Timbhoni ta Yehovha vito hi ku tirhisa swihaxamahungu ni Inthanete. Kambe vanhu lava rhandzaka Yehovha a va ma yingisi mavunwa wolawo. Va swi tiva leswaku Bibele i khale yi vurile leswaku swilo swo tano swi ta endleka.—Mat. 24:24; 2 Pet. 2:18-22.

20. Hi nga endla yini leswaku vanhu lava tshikeke ntiyiso va nga hi tshikisi ku tirhela Yehovha? (2 Timotiya 4:4, 5)

²⁰ I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi nga tshiki ku tirhela Yehovha? Hi fanele hi tiyisa ripfumelo ra hina hi ku dyondza Bibele nkarhi ni nkarhi, hi khongela mikarhi hinkwayo ni ku tshama hi khomekile hi ntirho lowu Yehovha a hi nyikeke wona. (Hlaya 2 Timotiya 4:4, 5.) Loko hi ri ni ripfumelo leri tiyeke, swiviko swa mavunwa leswi vanhu va swi hangalasaka a swi nge hi chavisi. (Esa. 28:16) Loko hi rhandza Yehovha, Rito rakwe ni vamakwerhu, a hi nge va pfumeleli vanhu lava tshikeke ntiyiso va hi tshikisa ku tirhela Yehovha.

21. I yini lexi hi tiyisekaka hi xona hambileswi vanhu va hi kanetaka loko hi va chumayela?

²¹ Enkarhini wa Yesu, vanhu vo tala a va nga lavi ku twa nchumu hi rungula leri Yesu a a ri chumayela. Kambe van’wana va n’wi yingisile. Vanhu va kona va katsa ni xirho xa huvo ya Sanedri ya Vayuda swin’we ni “ntshungu lowukulu wa vaprista.” (Mit. 6:7; Mat. 27:57-60; Mar. 15:43) Hilaha ku fanaka, ninamuntlha vanhu va timiliyoni a va tshiki ku tirhela Yehovha. Hikwalahokayini? Hikuva va wu tiva kahle ntiyiso lowu nga eBibeleni naswona va wu rhandza. Rito ra Xikwembu ri ri: “Lava rhandzaka nawu wa wena va ni ku rhula lokukulu; a xi kona lexi nga va khunguvanyisaka.”—Ps. 119:165.