Hi Lava Muponisi!
MUGODI WA MALAHLA lowu nga ekusuhi ni doroba ra Pittsburgh, exifundzheni xa Pennsylvania, le U.S.A., wu lo na swi pfuketana wo tala hi mati. Vatirhi va kaye va le mugodini va tikume va pfalelekile endhawini leyi nga riki na mati leyi nga timitara ta 73. Va kote ku humesiwa endzhaku ka masiku manharhu va nga vavisekanga. Xana va ponisiwe njhani?
Hi ku pfuniwa hi mimepe ya mugodi lowu ni hi ku tirhisa muchini lowu kotaka ku komba laha ndhawu yo karhi yi kumekaka kona, lava swilamulela-mhangu va cele mbhovo lowu anameke tisentimitara ta 65 ivi va hoxa bokisi leri fikeke laha vatirhi volavo va le mugodini a va pfaleleke kona. Vatirhi volavo va humesiwe ha un’we un’we. Hinkwavo ka vona a va tsakile swinene hileswi va poneke ri ahlamile.
Vo tala va hina a hi nge pfuki hi pfalelekile emugodini ku fana ni vatirhi lava va kaye kumbe hi tikuma hi weriwe hi mhangu yo karhi. Hambiswiritano, hinkwerhu ka hina hi lava ku ponisiwa hikuva ha vabya, ha dyuhala kutani hi hetelela hi fa. Yobo wanuna loyi a a tshembekile u te: “Munhu la velekiweke hi wansati, u hanya nkarhi wo koma naswona u taleriwe hi ku karhateka. U huma kukota xiluva kutani a khatluriwa, naswona u baleka ku fana ni ndzhuti kutani a nga ha vi kona.” (Yobo 14:1, 2) Hambileswi se ku hundzeke malembe ya kwalomu ka 3 500 marito lawa ma tsariwile, ma ha tiyisile hikuva ku hava munhu ni un’we la nga balekelaka rifu. Ku nga khathariseki leswaku hi tshama kwihi kumbe hi khathalela rihanyo ra hina ku fikela kwihi, hinkwerhu hi lava ku ponisiwa eka maxangu, ku dyuhala ni rifu.
Vativi va sayense ni van’wana va ringeta hi matimba ku lehisa masiku lawa munhu a nga ma hanyaka, leswaku a kota ku hanya malembe yo tala ku tlula lawa hi ma hanyaka sweswi. Nhlangano wun’wana wu vula leswaku xikongomelo xa wona i ku “hlula rifu” ni ku “pfuna swirho swa wona leswaku swi kota ku hanya hilaha ku nga heriki.” Hambiswiritano, ku ta fikela sweswi sayense ni ku tinyiketela ka vanhu swi tsandzekile ku endla leswaku munhu a kota ku hanya malembe yo tala swinene ku tlula ya 70 kumbe ya 80 lama boxiweke hi Muxe eka malembe ya 3 500 lama hundzeke.—Pisalema 90:10.
Ku nga khathariseki leswaku u pfumelelana ni marito ya Yobo malunghana ni vutomi ni rifu kumbe a wu pfumelelani na wona, mhaka-nkulu hileswaku u ta “baleka ku fana ni ndzhuti,” u siya vanghana, ndyangu wa wena, yindlu ya wena ni hinkwaswo leswi u nga na swona, u fa. Hosi yo tlhariha Solomoni wa le Israyele wa khale u te: “Hikuva lava hanyaka va swi tiva leswaku va ta fa; kambe loko ku ri lava feke, a va tivi nchumu nikatsongo, naswona a va ha ri na hakelo, hikuva ku tsundzukiwa ka vona ku rivariwile.”—Eklesiasta 9:5.
Ntiyiso wa mhaka hileswaku Bibele yi swi veka erivaleni leswaku “rifu i hosi,” ri fuma vanhu hi voko ra nsimbi. Rifu i nala wo hetelela loyi vanhu va lavaka ku ponisiwa eka yena. (Varhoma 5:14; 1 Vakorinto 15:26) Hambi ku ri lava va swilamulela-mhangu lava dyondzisiweke kahle naswona va nga ni switirho leswinene ngopfu swo pfuna ha swona, a va nge swi koti ku ku ponisa eka rifu hi ku helela. Kambe Muvumbi wa vanhu ku nga Yehovha Xikwembu, u endle malunghiselelo yo ponisa vanhu eka rifu.