1. Xana Manowa u endle yini loko a twe leswaku a a ta va tatana?

MANOWA ni nsati wakwe a va tiyiseka leswaku a va nge he pfuki va kume vana. Kutani siku rin’wana, ntsumi ya Yehovha yi byele nsati wa Manowa leswaku a a ta va ni n’wana wa jaha. Hakunene a ku ri mhaka yo hlamarisa! Loko Manowa a byeriwa mhaka leyi hi nsati wakwe, a a tsake ngopfu. Kambe u tlhele a anakanyisisa hileswi Yehovha a a swi languterile eka yena tanihi tatana. Xana yena ni nsati wakwe a va ta swi kotisa ku yini ku letela n’wana wa vona ku rhandza Yehovha ni ku n’wi tirhela, loko hi hala tlhelo vanhu vo tala eIsrayele va endla swilo swo biha? Manowa u kombele Yehovha leswaku a tlhela a rhumela ntsumi yakwe, u te: “Hi kombela munhu wa Xikwembu xa ntiyiso loyi wa ha ku n’wi rhumaka, leswaku a vuya eka hina a ta hi letela ndlela leyi hi faneleke hi n’wi khoma ha yona n’wana la nga ta velekiwa.”—Vaavanyisi 13:1-8.

2. Hi swihi swilo leswi u faneleke u swi dyondzisa vana va wena naswona u nga swi endlisa ku yini sweswo? (Vona bokisi leri nge “ Swichudeni Swa Wena Swa Bibele Leswi Nga Swa Nkoka Swinene.”)

² Loko u ri mutswari, swi nga ha endleka u twisisa ndlela leyi Manowa a titweke ha yona. Na wena u ni vutihlamuleri byo pfuna vana  va wena leswaku va tiva Yehovha va tlhela va n’wi rhandza. (Swivuriso 1:8) Hi nkarhi wa vugandzeri bya ndyangu, u nga va pfuna leswaku va ya emahlweni va dyondza hi Yehovha ni hi Bibele. Entiyisweni, a wu fanelanga u dyondza na vona Bibele ntsena vhiki ni vhiki. (Hlaya Deteronoma 6:6-9.) I yini swin’wana leswi nga ku pfunaka leswaku u letela vana va wena ku rhandza Yehovha ni ku n’wi tirhela? Exihlokweni lexi, hi ta bula hi xikombiso xa Yesu. Hambileswi a a nga ri tatana, u nga dyondza eka ndlela leyi a dyondziseke ni ku letela vadyondzisiwa vakwe ha yona. Yesu a a va rhandza naswona a a titsongahata. A a twisisa, hi yona mhaka a twisiseke ndlela leyi a va titwa ha yona a tlhela a tiva ndlela yo va pfuna. Sweswi a hi xiyeni ndlela leyi hi nga tekelelaka Yesu ha yona.

3. Vadyondzisiwa va Yesu va swi tivise ku yini leswaku a a va rhandza?

³ Minkarhi yo tala Yesu a a byela vadyondzisiwa vakwe leswaku wa va rhandza. (Hlaya Yohane 15:9.) U tlhele a heta nkarhi wo tala a ri na vona. (Marka 6:31, 32; Yohane 2:2; 21:12, 13) Yesu a a nga ri mudyondzisi wa vona ntsena; a a ri munghana wa vona. Hikwalaho, a swi nga va kanakanisi leswaku a a va rhandza. I yini leswi u nga swi dyondzaka eka Yesu?

4. U nga va kombisa njhani vana va wena leswaku wa va rhandza? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

⁴ Byela vana va wena leswaku wa va rhandza naswona va kombe ndlela leyi va nga va risima ha yona eka wena. (Swivuriso 4:3; Tito 2:4) Samuel, loyi a tshamaka eAustralia, u ri: “Loko ndza ha ri ntsongo swinene, Tatana a tshamela ku ndzi hlayela Buku Yanga Ya Timhaka Ta Bibele madyambu man’wana ni man’wana. A a hlamula swivutiso swa mina, a ndzi angarha a tlhela a ndzi tswontswa leswaku ndzi etlela kahle. Endzhakunyana ka nkarhi, swi ndzi hlamarisile loko ndzi twa leswaku Tatana u kurisiwe endyangwini lowu eka wona ku tswontswa ni ku angarha  swi nga tolovelekangiki! Hambiswiritano, u endle matshalatshala lamakulu leswaku a kombisa leswaku wa ndzi rhandza. Hikwalaho ka sweswo, hi ve vanghana lavakulu, a ndzi titwa ndzi enerisekile ndzi tlhela ndzi sirheleleka.” Pfuna vana va wena leswaku va titwa hi ndlela leyi fanaka, hi ku va byela nkarhi ni nkarhi leswaku wa va rhandza. Va angarhe u tlhela u va tswontswa. Tinyike nkarhi wo vulavula na vona, wo dya na vona u tlhela u tlanga na vona.

5, 6. (a) Leswi Yesu a a rhandza vadyondzisiwa vakwe, u endle yini? (b) U nga va tshinya njhani vana va wena?

⁵ Yesu u te: “Hinkwavo lava ndzi nga ni xinakulobye eka vona ndza va tshinya ni ku va laya.” * (Vona nhlamuselo ya le hansi.) (Nhlavutelo 3:19) Hi xikombiso, vadyondzisiwa vakwe va phikizane ko tala hi leswaku i mani lonkulu exikarhi ka vona. Yesu a nga xi banga hi makatla xiphiqo xexo. Ematshan’weni ya sweswo, u va lehisele mbilu ivi a va nyika ndzayo hi ku phindhaphindha. Kambe, a a ri ni musa minkarhi hinkwayo naswona a a yimela nkarhi ni ndhawu leyinene leswaku a va lulamisa.—Marka 9:33-37.

⁶ Hikwalaho ka leswi u rhandzaka vana va wena, wa swi tiva leswaku u fanele u va tshinya. Minkarhi yin’wana a swi olovi ku va hlamusela leswaku ha yini nchumu wo karhi wu ri wunene kumbe wu hoxile. Kambe ku vuriwa yini loko va nga yingisi? (Swivuriso 22:15) Dyondza eka Yesu. Yana emahlweni u va tshinya hi ku lehisa mbilu loko u va kongomisa, u va letela ni ku va lulamisa. Hlawula ndhawu ni nkarhi lowunene wo va tshinya naswona va tshinye hi ndlela ya musa. Makwerhu wa xisati wa le Afrika Dzonga loyi a vuriwaka Elaine u tsundzuka ndlela leyi vatswari vakwe a va n’wi tshinya ha yona. Minkarhi hinkwayo a va n’wi hlamusela leswi a va swi languterile eka yena. Loko va n’wi byerile leswaku a a ta xupuriwa loko a nga yingisi, a va n’wi xupula hakunene. Kambe u ri: “Vatswari va mina a va si tshama va ndzi tshinya va hlundzukile kumbe handle ko ndzi hlamusela leswaku ha yini va ndzi tshinya.” Hikwalaho ka sweswo, minkarhi hinkwayo a a swi tiva leswaku vatswari va yena a va n’wi rhandza.

7, 8. (a) I yini leswi vadyondzisiwa va Yesu va swi dyondzeke eka swikhongelo swakwe? (b) Swikhongelo swa wena swi nga va dyondzisa njhani vana va wena leswaku va tshemba Xikwembu?

⁷ Loko Yesu a ri ekusuhi ni ku khomiwa ni ku dlayiwa, u kombele tata wakwe a ku: “Abba, Tatana, swilo hinkwaswo swa koteka eka wena; susa xinwelo lexi eka mina. Kambe ku nga vi hi ku lava ka mina, kambe a ku ve hi ku lava ka wena.” * (Vona nhlamuselo ya le hansi.) (Marka 14:36) Anakanya ndlela leyi vadyondzisiwa va Yesu va titweke ha yona loko va twa xikhongelo xakwe kumbe va dyondza hi xona hi ku famba ka nkarhi. Va swi xiyile leswaku hambi leswi a hetisekile, u kombele mpfuno eka Tata wakwe. Hikwalaho, va dyondze leswaku na vona va fanele va titsongahata va tlhela va tshemba Yehovha.

⁸ Vana va wena va nga dyondza swo tala eka  swikhongelo swa wena. Entiyisweni, loko u khongela a wu khongeleli ku dyondzisa vana va wena ntsena. Kambe loko u khongela, va nga dyondza ku tshemba Yehovha. Eswikhongelweni swa wena, u nga kombeli leswaku Yehovha a pfuna vana va wena ntsena kambe n’wi kombele leswaku na wena a ku pfuna. Ana, loyi a tshamaka eBrazil, u ri: “Loko ku ri ni swiphiqo, swo fana niloko vakokwana va mina va vabya, vatswari va mina a va kombela Yehovha leswaku a va nyika matimba yo langutana ni xiyimo xexo ni vutlhari byo endla swiboho leswinene. Hambiloko va tshikileleke swinene, a va lahlela swiphiqo swa vona eka Yehovha. Hikwalaho ka sweswo, ndzi dyondze ku tshemba Yehovha.” Loko vana va wena va ku twa u kombela Yehovha leswaku a ku nyika xivindzi xo chumayela muakelani kumbe u kombela masiku yo wisa eka muthori wa wena leswaku u ta ya enhlengeletanweni, va swi xiya leswaku u tshembela eka Yehovha leswaku a ku pfuna naswona va dyondza ku endla tano.

9. (a) Yesu u va dyondzise njhani vadyondzisiwa vakwe leswaku va titsongahata ni ku pfumala vutianakanyi? (b) Loko u titsongahata naswona u pfumala vutianakanyi, i yini leswi vana va wena va nga ta swi dyondza?

⁹ Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe leswaku va titsongahata va tlhela va pfumala vutianakanyi naswona u va vekele xikombiso. (Hlaya Luka 22:27.) Vaapostola vakwe va swi vonile leswaku u titsone swo karhi leswaku a tirhela Yehovha a tlhela a pfuna van’wana naswona va dyondze ku endla leswi fanaka. Na wena u nga dyondzisa vana va wena hi ku va vekela xikombiso. Debbie, la nga ni vana vambirhi, u ri: “A ndzi kalanga ndzi va ni mavondzo hi leswi nuna wa mina a hetaka nkarhi a ri ni van’wana tanihi leswi a nga nkulu. A ndzi swi tiva leswaku minkarhi hinkwayo loko ndyangu wa hina wu lava mpfuno wakwe, a a hi pfuna.” (1 Timotiya 3:4,  5) Xikombiso xa Debbie ni nuna wakwe Pranas xi wu khumbe njhani ndyangu wa vona? U vula leswaku vana vakwe minkarhi hinkwayo a va tiyimisela ku pfuna etinhlengeletanweni. A va tsakile, a va ri ni vanghana lavanene naswona a va lava ku va ni vamakwavo va vona va xinuna ni va xisati. Sweswi ndyangu hinkwawo wu tirhela Yehovha eka ntirho wa nkarhi hinkwawo. Loko u titsongahata naswona u nga ri na vutianakanyi u dyondzisa vana va wena leswaku va tiyimisela ku pfuna van’wana.

10. Yesu u swi kombise njhani leswaku wa twisisa loko vanhu van’wana va yile va ya n’wi lava eGaleliya?

¹⁰ Yesu a a twisisa hi ndlela leyi hetisekeke. A nga dzikisi mianakanyo eka leswi vanhu a va swi endla ntsena kambe ni le ka leswi endleke leswaku va endla tano. A a kota ku vona leswi nga etimbilwini ta vona. Hi xikombiso, siku rin’wana vanhu van’wana va ye eGaleliya va ya n’wi lava. (Yohane 6:22-24) U swi xiyile leswaku xivangelo lexikulu xo n’wi lava, a ku nga ri hikwalaho ko yingisela loko a dyondzisa kambe a ku ri hileswi a va lava swakudya. (Yohane 2:25) Yesu a a swi tiva leswi a va titwisa xiswona hakunene. U va lulamisile hi ku lehisa mbilu a tlhela a va hlamusela hi ku cinca loku a va fanele va ku endla.—Hlaya Yohane 6:25-27.

11. (a) U nga ringeta njhani ku twisisa ndlela leyi vana va wena va titwaka ha yona hi ku chumayela? (b) U nga va pfuna njhani vana va wena leswaku va tsakela nsimu?

¹¹ Hambileswi u nga swi kotiki ku vona leswi nga etimbilwini, na wena u nga va ni ku twisisa. Hi xikombiso, u nga ringeta ku twisisa ndlela leyi vana va wena va titwaka ha yona hi nsimu. U nga ha tivutisa, ‘Xana swi nga ha endleka leswaku va ya ensin’wini ntsena hi leswi loko mi ri ensin’wini mi nga ta yimanyana mi wisa mi tlhela mi dya kumbe mi nwa swo karhi?’ Loko u xiya leswaku vana va wena a va yi tsakeli ngopfu nsimu, ringeta ku endla leswaku yi va tsakisa ngopfu. Va nyike swintirhwana swo swi endla leswaku va titwa va ri va nkoka.

12. (a) I yini leswi Yesu a swi tsundzuxeke vadyondzisiwa vakwe? (b) Ha yini vadyondzisiwa va Yesu a va lava xitsundzuxo xakwe?

¹² Hi yihi ndlela yin’wana leyi Yesu a kombiseke ha yona leswaku a a twisisa? A a swi tiva leswaku xihoxo xin’we xi nga endla leswaku ku va ni xin’wana hambi ku ri ku endla leswaku ku va ni xidyoho lexikulu naswona u byele vadyondzisiwa vakwe hi mhaka leyi. Hi xikombiso, vadyondzisiwa a va swi tiva leswaku ku tikhoma ko biha hi tlhelo ra rimbewu a swi hoxile. Kambe Yesu u va tsundzuxile hi leswi a swi ta endla leswaku va tikhoma hi ndlela yo biha. U te: “Un’wana ni un’wana la tshamelaka ku languta wansati lerova a n’wi navela, ana se u endle vuoswi na yena embilwini yakwe. Kutani, loko tihlo rero ra wena ra xinene ri ku khunguvanyisa, ri xokole u ri cukumeta ekule na wena.” (Matewu 5:27-29) Vadyondzisiwa va Yesu a va hanya exikarhi ka Varhoma lava a va ri ni mahanyelo yo biha, lava a va rhandza ku hlalela mintlangu leyi taleriweke hi minkombiso ya timhaka ta masangu ni ririmi leri thyakeke. Hikwalaho, Yesu u tsundzuxe vadyondzisiwa vakwe hi ndlela ya rirhandzu leswaku va papalata nchumu wun’wana ni wun’wana lowu nga ta endla leswaku swi va tikela ku endla leswinene.

13, 14. U nga va pfuna njhani vana va wena leswaku va papalata vuhungasi lebyi thyakeke?

¹³ Tanihi mutswari, u nga va ni ku twisisa leswaku u sirhelela vana va wena leswaku va nga endli nchumu lowu nga n’wi tsakisiki Yehovha. Lexi twisaka ku vava, hambi ku ri vana lavatsongo namuntlha va le khombyeni ro vona swifaniso swa timhaka ta masangu ni swilo swin’wana swo biha. Entiyisweni, u fanele u byela vana va wena leswaku swi hoxile ku languta swilo leswi thyakeke. Kambe swi tele leswi u nga swi endlaka leswaku u va sirhelela. Tivutise: ‘Xana  vana va mina va swi tiva leswaku ha yini swi ri ni khombo ku hlalela swifaniso swa timhaka ta masangu? I yini leswi nga ta va endla va lava ku vona swifaniso sweswo? Xana ndzi endla leswaku swi va olovela ku vulavula na mina hi nchumu wun’wana ni wun’wana, leswaku va ta kombela mpfuno hambiloko va ringeka ku swi hlalela?’ Hambiloko vana va ha ri vatsongo ngopfu, u nga va byela u ku: “Loko mo tshuka mi vona nchumu wo karhi eka Internet lowu mi endlaka mi lava ku tiva swo tala hi timhaka ta masangu naswona mi titwa mi lava ku swi hlalela, ndzi kombela mi ndzi byela ndlela leyi mi titwaka ha yona. Mi nga chavi kumbe mi khomiwa hi tingana ku kombela mpfuno eka mina. Ndzi lava ku mi pfuna.”

¹⁴ Loko u hlawula vuhungasi, tlhela u anakanyisisa hi ndlela leyi u nga vaka xikombiso lexinene eka vana va wena ha yona. Pranas, loyi ku vulavuriweke ha yena eku sunguleni, u ri: “U nga ha vula swilo swo tala, kambe vana va wena va ta vona leswi u swi endlaka kutani va ku tekelela.” Loko minkarhi hinkwayo hi vukheta u hlawula vuyimbeleri, tibuku ni tifilimi to tihungasa ha tona leti baseke, u ta pfuna vana va wena leswaku va endla leswi fanaka.—Varhoma 2:21-24.

15, 16. (a) Ha yini u nga tiyisekaka leswaku Yehovha u ta ku pfuna leswaku u letela vana va wena? (b) I yini leswi hi nga ta swi tlhuvutsa exihlokweni lexi landzelaka?

¹⁵ Ku humelele yini loko Manowa a kombele Yehovha leswaku a n’wi pfuna leswaku a va mutswari lonene? “Xikwembu xa ntiyiso xi [yingise] rito ra Manowa.” (Vaavanyisi 13:9) Vatswari, Yehovha u ta yingisa swikhongelo swa n’wina hilaha ku fanaka. U ta mi pfuna leswaku mi letela vana va n’wina. U ta tlhela a mi pfuna leswaku mi kombisa rirhandzu, mi titsongahata mi tlhela mi va ni ku twisisa.

¹⁶ Tanihi leswi Yehovha a nga ta mi pfuna leswaku mi letela vana va n’wina loko va ha ri vatsongo, a nga mi pfuna leswaku mi va letela loko se va ri vantshwa. Exihlokweni lexi landzelaka, hi ta tlhuvutsa ndlela leyi xikombiso xa Yesu xa rirhandzu, ku titsongahata ni ku twisisa ka yena swi nga mi pfunaka ha yona leswaku mi pfuna vantshwa leswaku va tirhela Yehovha.