U Nga Languti “Swilo Swa Le Ndzhaku”

“A ku na munhu la vekaka voko ra yena eka puluho kutani a languta swilo swa le ndzhaku loyi a fanelekaka kahle emfun’weni wa Xikwembu.”—LUKA 9:62.

U NGA HLAMULA NJHANI?

Ha yini hi fanele hi ‘tsundzuka nsati wa Lota’?

Hi swihi swilo swinharhu leswi hi faneleke hi papalata ku ehleketa ha swona?

Hi nga fambisana njhani ni nhlengeletano ya Yehovha?

1. Hi xihi xilemukiso lexi Yesu a xi vuleke naswona ku tlakuka xivutiso xihi?

“TSUNDZUKANI nsati wa Lota.” (Luka 17:32) Xilemukiso xexo lexi vuriweke hi Yesu Kreste emalembeni lama lavaka ku ringana 2 000 lama hundzeke, i xa nkoka swinene sweswi ku tlula rini na rini. Kambe Yesu a a vula yini hi xilemukiso xexo? Vayuda lava a va n’wi yingiserile a va nga lavi nhlamuselo leyi engetelekeke. A va swi tiva leswi humeleleke nsati wa Lota. Loko va ri karhi va baleka eSodoma tanihi ndyangu, u tlule nawu wa Xikwembu hi ku languta endzhaku kutani a hundzuka tshuka ra munyu.—Hlaya Genesa 19:17, 26.

2. I yini leswi nga ha vaka swi endle leswaku nsati wa Lota a languta endzhaku naswona i yini leswi n’wi humeleleke hikwalaho ka leswi a nga yingisangiki?

² Kambe ha yini nsati wa Lota a langute endzhaku? Xana a a lava ku vona leswi a swi humelela? Xana u langute endzhaku hileswi a a nga tshembi leswaku muti a wu ri eku lovisiweni? Kumbe, xana u langute endzhaku hileswi a a lava ku landza swilo leswi a swi siyeke eSodoma? (Luka 17:31) Ku nga khathariseki leswaku a ku ri xihi xivangelo xa kona, kambe u lahlekeriwe hi vutomi byakwe hileswi a nga yingisangiki. Ehleketa hi mhaka leyi. U fe hi siku leri vaaki va le Sodoma ni le Gomora va feke ha rona. A swi hlamarisi leswi Yesu a vuleke a ku: “Tsundzukani nsati wa Lota”!

3. Yesu u swi kandziyise njhani leswaku a hi fanelanga hi languta endzhaku hi ndlela yo fanekisela?

³ Na hina hi hanya enkarhini lowu swi nga swa nkoka swinene leswaku hi nga languti endzhaku hi ndlela yo fanekisela. Yesu u kandziyise yinhla leyi loko a hlamula wanuna loyi a n’wi kombeleke ku tlhelela eka vandyangu wakwe leswaku a ya va lela emahlweni yo va a va mudyondzisiwa wakwe. U te: “A ku na munhu la vekaka voko ra yena eka puluho kutani a languta swilo swa le ndzhaku loyi a fanelekaka kahle emfun’weni wa Xikwembu.” (Luka 9:62) Xana nhlamulo ya  Yesu a yi tlhava kumbe a yi nga ri na musa? E-e, hikuva a a swi tiva leswaku xikombelo xa wanuna yoloye a ku ri ndlela yo tiyimelela leswaku a balekela vutihlamuleri bya ku va mudyondzisiwa wakwe. Yesu u vule leswaku xinamu xo tano xi fana ni ku languta “swilo swa le ndzhaku.” Xana swi ni mhaka leswaku munhu loyi a khomeke puluho u languta swilo swa le endzhaku swa xinkarhana kumbe u veka puluho ehansi kutani a languta endzhaku? Ku nga khathariseki leswaku u swi endlisa ku yini, kambe wa kavanyeteka entirhweni wakwe naswona a nge wu endli hi ku hetiseka.

4. Mianakanyo ya hina hi faneleke hi yi dzikisa kwihi?

⁴ Ematshan’weni yo dzikisa mianakanyo ya hina eka swilo leswi hundzeke, hi fanele hi dzikisa mahlo ya hina eka swilo leswi taka. Xiya ndlela leyi mhaka leyi yi hlamuseriwaka ha yona eka Swivuriso 4:25 leyi nge: “Loko ku ri mahlo ya wena, ma fanele ma languta emahlweni hi ku kongoma, ina, mahlo ya wena lama vangamaka ma fanele ma honolela emahlweni ka wena hi ku kongoma.”

5. Hi xihi xivangelo lexi hi endlaka hi nga swi languti swilo swa le ndzhaku?

⁵ Hi ni xivangelo lexi twalaka lexi hi endlaka hi nga swi languti swilo swa le ndzhaku. Hi xihi xivangelo xa kona? Hikuva hi hanya “emasikwini yo hetelela.” (2 Tim. 3:1) Ku nga ri khale Xikwembu xi ta lovisa misava hinkwayo, ku nga ri miti yimbirhi ntsena yo homboloka. I yini leswi nga ta hi pfuna leswaku hi nga lovisiwi ku fana ni nsati wa Lota? Xo sungula, hi fanele hi tiva swilo swin’wana leswi nga endzhaku ka hina leswi hi nga ha ringekaka ku swi languta. (2 Kor. 2:11) Kutani a hi kambisiseni leswaku i yini swilo sweswo ni ku xiya ndlela leyi hi nga swi papalataka ha yona ku dzikisa mianakanyo ya hina eka swona.

KU EHLEKETA LESWAKU VUTOMI BYA KHALE A BYI ANTSWA

6. Ha yini miehleketo ya hina yi pfa yi hi lahla?

⁶ Khombo rin’wana i ku ehleketa leswaku vutomi bya hina bya khale a byi antswa. Miehleketo ya hina yi nga pfa yi hi lahla. Handle ko swi xiya, hi nga ha tibyela leswaku swiphiqo swa hina swa khale a swi nga tiki ngopfu nileswaku a hi tshama hi tsakile. Miehleketo yoleyo leyi hoxeke yi nga hi endla hi navela vutomi bya hina bya khale. Kambe Bibele ya hi lemukisa: “U nga vuli u ku: ‘Khale swilo a swi antswa, ku ri ni swa manguva lawa!’ Loko u vurisa sweswo, a wu kombisi ku tlhariha.” (Ekl. 7:10, Bibele—Mahungu Lamanene) Ha yini miehleketo yo tano yi ri ni khombo swinene?

7-9. (a) I yini leswi humeleleke Vaisrayele aEgipta? (b) Hi swihi swivangelo leswi Vaisrayele a va ri na swona swo tsaka? (c) I yini leswi Vaisrayele va sunguleke ku swi gungulela?

⁷ Ehleketa hi leswi humeleleke Vaisrayele va le nkarhini wa Muxe. Loko Vaisrayele va rhurhele aEgipta ro sungula a va tekiwa tanihi vaendzi, kambe endzhaku ka malembe loko Yosefa a file, Vaegipta “va [vekele Vaisrayele] varhangeri va ntirho wo sindzisiwa hi xikongomelo xa ku va tshikilela emintirhweni ya vona yo nonon’hwa leyi a va yi endla.” (Eks. 1:11) Endzhakunyana ka sweswo, Faro u kale a lerisa leswaku ku dlayeteriwa vana va majaha va Vaisrayele leswaku ku hungutiwa nhlayo ya vona. (Eks. 1:15, 16, 22) A swi hlamarisi leswi Yehovha a byeleke Muxe a ku: “Entiyisweni ndzi vone ku xaniseka ka vanhu va mina lava nga aEgipta, naswona ndzi twe xirilo xa vona hikwalaho ka lava va va sindzisaka ku tirha; hikuva ndza ku tiva swinene ku vava loku va ku twaka.”—Eks. 3:7.

⁸ Xana wa yi ehleketa ndlela leyi Vaisrayele a  va tsake ha yona loko va ntshunxiwa evuhlongeni bya le Egipta? Va vone ndlela yo hlamarisa leyi Yehovha a tirhiseke matimba yakwe ha yona ku tisela Faro la titlakusaka ni vanhu vakwe Makhombo ya Khume. (Hlaya Eksoda 6:1, 6, 7.) Eku heteleleni, Vaegipta va pfumelele Vaisrayele leswaku va famba. Entiyisweni, va va byele leswaku va huma hi ku hatlisa naswona va va nyike nsuku ni silivhere yo tala lerova Bibele yi vula leswaku vanhu va Xikwembu “va [tekele] Vaegipta swilo swa vona.” (Eks. 12:33-36) Vaisrayele va tlhele va tsaka swinene loko va vona Faro ni mavuthu yakwe ma lovisiwa eLwandle ro Tshwuka. (Eks. 14:30, 31) Hakunene ku vona swiendlakalo sweswo swi fanele swi ri tiyise swinene ripfumelo ra vona!

⁹ Kambe lexi hlamarisaka hileswaku endzhakunyana ka loko Vaisrayele va ntshunxiwe hi singita, va sungule ku gungula. A va gungulela yini? A va gungulela swakudya. Va sungule ku nga ha swi tsakeli swakudya leswi Yehovha a a va nyika swona kutani va gungula va ku: “Hi tsundzuka tinhlampfi leti a hi hamba hi ti dya aEgipta mahala, marhakarhaka ni makhalavatla ni swimbowana ni tinyala ni swinyalana! Kambe sweswi mimoya-xiviri ya hina yi omile. Mahlo ya hina a ma voni nchumu ni wun’we loko ku nga ri manna.” (Tinhl. 11:5, 6) Langutelo ra vona a ri soholotekile lerova a va lava ni ku tlhelela etikweni leri a va ri mahlonga eka rona. (Tinhl. 14:2-4) Vaisrayele va langute swilo swa le ndzhaku kutani Yehovha u va hlundzukerile.—Tinhl. 11:10.

10. Hi dyondza yini eka leswi humeleleke Vaisrayele?

¹⁰ Hi yihi dyondzo leyi hi yi dyondzaka namuntlha? Hi dyondza leswaku loko hi ri ni swiphiqo, hi nga ehleketi ku tlula mpimo hileswaku swilo a swi antswa ngopfu khale, kumbexana ni le mahlweni ko va hi kuma ntiyiso. Hambileswi swi nga hoxangiki ku anakanyisisa hi tidyondzo leti hi ti dyondzeke kumbe ku ehleketa hi minkarhi yin’wana yo tsakisa leyi hi tiphineke ha yona enkarhini lowu hundzeke, kambe hi fanele hi ringanisela naswona hi nga hundzeleti swilo swa nkarhi lowu hundzeke. Loko hi nga endli tano, hi nga sungula ku nga ha byi tsakeli vutomi bya hina bya sweswi kutani hi lava ku tlhelela evuton’wini bya hina bya khale.—Hlaya 2 Petro 2:20-22.

SWILO LESWI HI TITSONEKE SWONA ENKARHINI LOWU HUNDZEKE

11. Van’wana va swi teka njhani swilo leswi va titsoneke swona enkarhini lowu hundzeke?

¹¹ Lexi vavisaka hileswaku vanhu van’wana va ehleketa hi swilo leswi va titsoneke swona enkarhini lowu hundzeke kutani va tisola hileswi va swi tshikeke. Kumbexana a wu pfulekeriwe hi tindlela to kuma dyondzo leyi tlakukeke, ndhuma kumbe mali yo tala, kambe u endle xiboho xa ku nga swi hlongorisi swilo sweswo. Vamakwerhu vo tala va tshike mintirho leyi hakelaka mali yo tala eka swa mabindzu, vuhungasi, swa dyondzo kumbe swa mintlango. Kambe sweswi nkarhi se wu hundzile naswona makumu a ma si fika. Xana u tshamela ku ehleketa leswaku vutomi bya wena a byi ta va njhani loko a wu nga swi tshikanga swilo sweswo?

12. Pawulo u titwe njhani hi swilo leswi a swi tshikeke?

¹² Muapostola Pawulo u tshike swilo swo tala leswaku a va mulandzeri wa Kreste. (Filp. 3:4-6) U titwe njhani hi swilo leswi a swi tshikeke? U te: “Swilo leswi veke mpindzulo eka mina, ndzi swi teke ku ri ku lahlekeriwa hikwalaho ka Kreste.” Ha yini a vule tano? U tlhele a ku: “Hakunene ndzi tlhela ndzi teka swilo hinkwaswo ku ri ku lahlekeriwa hikwalaho ka ntikelo lowu tlurisaka wa ku tiva Kreste Yesu Hosi ya mina. Hikwalaho ka yena ndzi pfumele ku lahlekeriwa hi swilo  hinkwaswo naswona ndzi swi teka ku ri nhulu ya thyaka, leswaku ndzi kuma Kreste.” * (Filp. 3:7, 8) Ku fana ni munhu loyi a nga tisoliki loko a lahle thyaka, Pawulo a nga tisolanga hileswi a tshikeke malunghelo lawa a a ri na wona khale. U ma teke ma ri lama nga pfuniki nchumu.

13, 14. Hi nga xi tekelela njhani xikombiso xa Pawulo?

¹³ I yini leswi nga hi pfunaka loko hi tshamela ku ehleketa hi swilo leswi hi swi tshikeke enkarhini lowu hundzeke? I ku tekelela xikombiso xa Pawulo. Hi nga xi tekelela njhani? Hi ku ehleketa hi ndlela leyi swilo leswi hi nga na swona sweswi swi nga swa nkoka ha yona. Hi ni vuxaka lebyinene na Yehovha naswona hi tiakele vito lerinene hileswi hi tshembekaka eka yena. (Hev. 6:10) Xana swi kona swilo swa nyama leswi misava leyi yi nga hi nyikaka swona leswi nga pimanisiwaka ni mikateko ya moya leyi hi tiphinaka ha yona sweswi ni leyi hi nga ta tiphina ha yona enkarhini lowu taka?—Hlaya Marka 10:28-30.

¹⁴ Pawulo u tlhele a vulavula hi nchumu wun’wana lowu nga hi pfunaka leswaku hi hambeta hi tirhela Yehovha hi ku tshembeka. U vule leswaku u ‘rivale swilo swa le ndzhaku ni ku nava a ya emahlweni eka swilo swa le mahlweni.’ (Filp. 3:13) Xiya leswaku Pawulo u hi byela hi swilo swimbirhi swa nkoka leswi hi faneleke hi swi endla. Xo sungula, hi fanele hi rivala hi swilo leswi hi swi tshikeke. A hi fanelanga hi tlangisa matimba ni nkarhi wa hina hi ku ehleketa ha swona. Xa vumbirhi, ku fana ni xitsutsumi lexi nga ekusuhi ni ku heta mphikizano, hi fanele hi tsutsuma hi ya emahlweni naswona hi ehleketisisa hi swilo leswi nga emahlweni.

15. Swi hi vuyerisa njhani ku anakanyisisa hi swikombiso swa malandza ya Xikwembu yo tshembeka?

¹⁵ Loko hi anakanyisisa hi swikombiso swa malandza ya Xikwembu yo tshembeka ya khale ni ya namuntlha, swi nga hi khutaza leswaku hi hambeta hi ya emahlweni ematshan’weni yo languta swilo swa le ndzhaku. Hi xikombiso, loko Abrahama na Sara a va lo tshamela ku tsundzuka ndhawu ya Ura, “a va ta va va kume nkarhi wo vuyela eka yona.” (Hev. 11:13-15) Kambe a va tlhelelanga. Loko Muxe a suke aEgipta ro sungula, u siye swilo swo tala ku tlula leswi siyiweke hi Vaisrayele lava sukeke etikweni rero endzhaku ka nkarhi. Kambe Bibele a yi vuli leswaku u swi naverile swilo sweswo. Ematshan’weni ya sweswo, Bibele yi hi byela leswaku “u langute ndzhukano wa Kreste wu ri rifuwo lerikulu ku tlula xuma xa le Egipta; hikuva a a languta swinene-nene eku nyikiweni ka hakelo.”—Hev. 11:26.

SWILO SWO VAVA LESWI HI HUMELELEKE ENKARHINI LOWU HUNDZEKE

16. Swilo leswi hi humeleleke enkarhini lowu hundzeke swi nga hi khumba njhani?

¹⁶ Swi nga ha endleka hi humeleriwe hi swilo swo vava enkarhini lowu hundzeke. Hi xikombiso, hi nga ha tshamela ku karhateka hi swidyoho kumbe swihoxo leswi hi swi endleke enkarhini lowu hundzeke. (Ps. 51:3) Swi nga endleka leswaku ha ha hlundzukile hikwalaho ka ndzayo yo vava leyi hi tshameke hi nyikiwa yona. (Hev. 12:11) Kumbexana hi nga ha tshamela ku ehleketa hi swilo swo biha leswi hi endliweke swona. (Ps. 55:2) Hi nga endla yini leswaku hi nga pfumeleli swilo sweswo leswaku swi hi kucetela ku ehleketa hi swilo leswi hi humeleleke khale? Kambisisa swikombiso swinharhu.

17. (a) Ha yini Pawulo a vule leswaku yena i “munhu lontsongo eka vakwetsimi hinkwavo”? (b) I yini leswi pfuneke Pawulo leswaku a nga titwi nandzu hikwalaho ka swidyoho swakwe swa khale?

 ¹⁷ Swihoxo swa hina swa khale. Muapostola Pawulo u vule leswaku yena i “munhu lontsongo eka vakwetsimi hinkwavo.” (Efe. 3:8) Ha yini a titwe hi ndlela yoleyo? U te: “Hikuva ndzi xanise vandlha ra Xikwembu.” (1 Kor. 15:9) U ehleketa leswaku Pawulo u titwe njhani loko a hlangana ni van’wana va vanhu lava a va xaniseke eku sunguleni? Hambiswiritano, ematshan’weni yo hela matimba hikwalaho ko tivona nandzu, u ehleketisise hi musa lowu nga faneriwiki lowu a kombiweke wona. (1 Tim. 1:12-16) Sweswo swi n’wi endle a wu tlangela swinene musa wolowo lerova u susumeteleke ku hambeta a chumayela. Loko Pawulo a vula leswaku a a lava ku rivala hi swilo swa khale, a a vula ni swidyoho swakwe swa khale. Na hina loko hi anakanyisisa hi musa lowu Yehovha a hi kombeke wona, a hi nge swi pfumeleli ku hetiwa matimba hi ku vilerisiwa hi swilo leswi hi humeleleke khale leswi hi nga ta ka hi nga swi cinci. Kambe a hi tirhiseni matimba ya hina ku endla ntirho lowu hi byarhisiweke wona.

18. (a) Ku nga ha humelela yini loko hi tshamela ku ehleketa hi ndzayo leyi hi nyikiweke yona enkarhini lowu hundzeke? (b) Hi nga ma yingisa njhani marito ya Solomoni malunghana ni ku amukela ndzayo?

¹⁸ Ndzayo yo vava. Ku vuriwa yini loko hi ringeka ku ehleketa hi ndzayo yo vava leyi hi tshameke hi nyikiwa yona? Sweswo a swi nge hi twisi ku vava ntsena kambe swi ta tlhela swi hi heta matimba lerova hi “[wa] mapa.” (Hev. 12:5) Ku nga khathariseki leswaku hi yi ‘langutela ehansi’ ndzayo hileswi hi nga yi amukeliki kumbe hi ‘wa mapa’ hileswi hi yi amukeleke kutani hi lan’wa, vuyelo bya kona bya fana—a hi yi pfumeleli ndzayo leswaku yi hi pfuna ni ku hi tengisa. Kutani swa pfuna swinene ku yingisa marito ya Solomoni lama nge: “Namarhela ndzayo; u nga yi tshiki yi famba. Yi hlayise, hikuva i vutomi bya wena.” (Swiv. 4:13) Ku fana ni muchayeri loyi a yingisaka mimfungho ya le magondzweni, a hi yingiseni ndzayo, hi yi tirhisa kutani hi ya emahlweni.—Swiv. 4:26, 27; hlaya Vaheveru 12:12, 13.

19. Hi nga ri tekelela njhani ripfumelo ra Habakuku na Yeremiya?

¹⁹ Ku ehleketa ngopfu hi swilo swo biha leswi hi endliweke swona. Minkarhi yin’wana hi nga ha titwa ku fana na muprofeta Habakuku, loyi a vutiseke Yehovha hikwalaho ka swilo swo biha leswi a swi endleka. A a nga swi twisisi leswaku ha yini Yehovha a pfumelela swilo swin’wana swo homboloka swi endleka. (Hab. 1:2, 3) I swa nkoka swinene ku va hi tekelela ripfumelo ra muprofeta loyi, loyi a vuleke a ku: “Kambe loko ku ri mina, ndzi ta khana eka Yehovha; ndzi ta tsakela Xikwembu xa ku ponisiwa ka mina.” (Hab. 3:18) Ku fana na Yeremiya, loko hi tshama hi ri ni “moya wo rindza” ni ku va ni ripfumelo leri tiyeke eka Yehovha, Xikwembu xo lulama, hi nga tiyiseka leswaku swilo hinkwaswo swi ta lulamisiwa hi nkarhi lowu faneleke.—Swir. 3:19-24.

20. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi ‘tsundzuka nsati wa Lota’?

²⁰ Hi hanya eminkarhini yo tsakisa. Swiendlakalo leswi tsakisaka swi le ku endlekeni sweswi naswona swin’wana swi le ku teni. Onge un’wana ni un’wana wa hina a nga fambisana ni nhlengeletano ya Yehovha. A hi yingiseni ndzayo ya Matsalwa ya leswaku hi languta emahlweni ematshan’weni yo languta swilo swa le ndzhaku. Xisweswo, hi ta va hi kombisa leswaku hi ‘tsundzuka nsati wa Lota.’

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Swivutiso Swa Dyondzo]