Ku Lavisisa Xikongomelo Lexikulu Xa Vutomi

“Hinkwaswo leswi hefemulaka—a swi dzunise Yah.”—PISALEMA 150:6.

1. Hlamusela matshalatshala ya jaha rin’wana yo kuma xikongomelo xa vutomi.

SEUNG JIN * loyi a kuleleke eKorea u ri: “Ndzi dyondzele swa vutshunguri hileswi a ndzi lava ku pfuna vanhu evuton’wini bya mina hinkwabyo. Nakambe a ndzi anakanya leswaku xikhundlha xa ku va dokodela ni ku hola mali yo tala a swi ta ndzi tisela ntsako. Ndzi sungule ku hela matimba loko ndzi lemuka leswaku vudokodela byi pfuna vanhu eka swilo switsongo swinene. Hiloko ndzi sungula ku dyondza ntivo-vuxongi, kambe swilo swa vuxongi leswi a ndzi swi endla a swi nga va pfuni ngopfu vanhu van’wana, kutani ndzi tivone ndzi ri munhu wa vutianakanyi. Hiloko ndzi va mudyondzisi, kambe endzhakunyana ndzi kume leswaku ndzi boheka ku dyondzisa vanhu timhaka leti tolovelekeke ntsena, leti a ti nga va kombi ndlela yo kuma ntsako wa ntiyiso.” Ku fana ni vanhu vo tala, Seung Jin a a lava xikongomelo lexikulu xa vutomi.

2. (a) Ku va ni xikongomelo swi vula yini? (b) Hi swi tivisa ku yini leswaku Muvumbi a a ri ni xikongomelo loko a hi veka laha misaveni?

² Ku va ni xikongomelo lexikulu xa vutomi swi vula ku va ni xivangelo xa ku hanya, pakani leyi kongomeke, leyi u lwelaka ku yi fikelela. Xana vanhu va nga va na xona hakunene xikongomelo xo tano? Ina! Tanihi leswi hi nga nyikiwa vutlhari, ripfalo ni ku kota ku anakanya, swi vula leswaku Muvumbi u ni xivangelo lexinene xa ku hi veka laha misaveni. Hikwalaho ke, hi nga kuma xikongomelo lexikulu xa vutomi kutani hi xi hetisisa hi ku hanya hi ku pfumelelana ni xikongomelo xa Muvumbi.

3. Xikongomelo xa Xikwembu hi vanhu xi katsa yini?

³ Bibele yi paluxa leswaku xikongomelo xa Xikwembu hi hina xi katsa swilo swo tala. Hi xikombiso, ndlela yo hlamarisa leyi hi vumbiweke ha yona yi kombisa leswaku Xikwembu xa hi rhandza hakunene. (Pisalema 40:5; 139:14) Xisweswo, ku hanya hi ku pfumelelana ni xikongomelo xa Xikwembu swi vula ku rhandza van’wana swinene hilaha Xikwembu xi hi rhandzaka hakona. (1 Yohane 4:7-11) Nakambe swi vula ku hlayisa swiletelo swa Xikwembu, leswi hi pfunaka ku hanya hi ku pfumelelana ni xikongomelo xa xona xa rirhandzu.—Eklesiasta 12:13; 1 Yohane 5:3.

4. (a) Hi fanele hi endla yini leswaku hi va ni xikongomelo lexikulu xa vutomi? (b) Hi xihi xikongomelo lexikulu lexi un’wana ni un’wana a nga ringetaka ku xi fikelela?

⁴ Nakambe xikongomelo xa Xikwembu a ku ri  leswaku vanhu va hanyisana hi ntsako ni hi ku rhula ni vanhu-kulobye ni swivumbiwa hinkwaswo leswi hanyaka. (Genesa 1:26; 2:15) Kambe hi fanele hi endla yini leswaku hi tshama hi tsakile, hi sirhelelekile naswona hi ri ni ku rhula? Ku fana ni n’wana loyi a tsakaka a tlhela a titwa a sirhelelekile loko a tiva leswaku vatswari vakwe va kwala nyongeni, hi fanele hi va ni vuxaka lebyinene na Tata wa hina wa le tilweni leswaku hi kuma xikongomelo lexikulu xa vutomi. (Vaheveru 12:9) Xikwembu xi endla leswaku hi kota ku va ni vuxaka byo tano na xona hi ku hi pfumelela leswaku hi tshinela eka xona ni hi ku yingisa swikhongelo swa hina. (Yakobo 4:8; 1 Yohane 5:14, 15) Loko hi ‘famba ni Xikwembu’ hi ripfumelo naswona hi va vanghana va xona, hi nga tsakisa Tata wa hina wa le tilweni, hi yisa ku dzuneka eka yena. (Genesa 6:9; Swivuriso 23:15, 16; Yakobo 2:23) Xexo i xikongomelo lexikulu lexi un’wana ni un’wana a nga ringetaka ku xi fikelela. Mupisalema u tsale a ku: “Hinkwaswo leswi hefemulaka—a swi dzunise Yah.”—Pisalema 150:6.

Hi Xihi Xikongomelo Xa Wena Hi Vutomi?

5. Ha yini ku rhangisa rifuwo ku nga ri vutlhari?

⁵ Xikongomelo xin’wana xa Xikwembu hileswaku hi tikhathalela hi tlhela hi khathalela mindyangu ya hina. Sweswo swi katsa ku yi khathalela enyameni ni le moyeni. Hambiswiritano, sweswo hi fanele hi swi endla hi ku ringanisela leswaku hi nga khomeki ngopfu hi swilaveko swa nyama ku ri ni swilaveko swa moya. (Matewu 4:4; 6:33) Lexi vavisaka, vo tala va tinyiketela ngopfu eku kumeni ka rifuwo. Kambe ku ringeta ku enerisa swilaveko swa hina hinkwaswo hi swilo swa nyama ntsena a hi vutlhari. Nkambisiso lowu wa ha ku endliwaka eka van’wankumi va le Asia wu paluxa leswaku vo tala va vona “va titwa va nga sirhelelekanga naswona a va tsakanga, hambileswi rifuwo ra vona ri va nyikaka ndhuma ni ku endla leswaku va titwa va ri emaninginingini.”—Eklesiasta 5:11.

6. Hi yihi ndzayo leyi Yesu a yi nyikeleke malunghana ni ku hlongorisa rifuwo?

⁶ Yesu u vulavule hi “matimba ya vuxisi bya rifuwo.” (Marka 4:19) Rifuwo ri kanganyisa hi ndlela yihi? Ri tikombisa ri tisa ntsako, kambe a swi tano. Hosi Solomoni wo tlhariha u te: “Munhu loyi a rhandzaka mali, u ri, a nga kumi yo ringana.” (Eklesiasta 5:10, Bibele—Mahungu Lamanene) Kambe, xana u nga swi kota ku hlongorisa rifuwo kambe u tama wa ha tirhela Xikwembu hi moya-xiviri hinkwawo? A wu nge swi koti. Yesu u te: “Ku hava loyi a nga vaka hlonga ra tihosi timbirhi; hikuva u ta venga yin’wana a rhandza leyin’wana, kumbe u ta namarhela yin’wana a yi langutela ehansi leyin’wana. A mi nge vi hlonga ra Xikwembu ni ra Rifuwo.” Yesu u khutaze valandzeri vakwe leswaku va nga tihlayiseli rifuwo emisaveni, kambe va tihlayisela “xuma etilweni,” leswi vulaka ku tiendlela vito lerinene ni Xikwembu, lexi ‘tivaka swilo leswi u swi lavaka u nga si swi kombela eka xona.’—Matewu 6:8, 19-25.

7. Hi nga swi kotisa ku yini ku “khomelela swinene evuton’wini bya xiviri”?

⁷ Loko a tsalela mutirhi-kulobye Timotiya, muapostola Pawulo u nyikele ndzayo ya matimba emhakeni leyi. U byele Timotiya a ku: “Lerisa lava fuweke . . . leswaku va nga veki ntshembo wa vona erifuweni leri nga tiyangiki, kambe va wu veka eka Xikwembu, lexi hi nyikaka swilo hinkwaswo hilaha ku fuweke leswaku hi tiphina . . . , va hanana, va tiyimisela ku avelana ni van’wana, va tivekela hi ku hlayiseka masungulo lamanene ya nkarhi lowu taka, leswaku va ta khomelela swinene evuton’wini bya xiviri.”—1 Timotiya 6:17-19.

‘Vutomi Bya Xiviri’ I Yini?

8. (a) Ha yini vo tala va lwela ku kuma rifuwo ni ndhuma? (b) I yini leswi vanhu vo tano va nga swi lemukiki?

⁸ Eka vo tala, ‘vutomi bya xiviri’ i ku hanya emafurheni ni ku titlonya. Magazini wun’wana wa mahungu wa le Asia wu ri: “Lava va rhandzaka ku hlalela tifilimi kumbe TV va tikuma va navela leswi va swi vonaka, va lorha hi leswi va rhandzaka ku va na swona.” Xikongomelo xa vanhu vo tala i ku lwela ku kuma rifuwo ni ndhuma. Vo tala va rivala hi vuntshwa bya vona, rihanyo ra vona, ndyangu ni misinya ya milawu ya matsalwa leswaku va hlongorisa swilo leswi. A hi vangani lava yimaka va titsundzuxa leswaku vutomi byo tano byi kombisa “moya wa misava”—miehleketo leyi kucetelaka vanhu va tibiliyoni leswaku va lwisana ni xikongomelo xa Xikwembu hi hina vanhu. (1 Vakorinto 2:12; Vaefesa 2:2) A swi hlamarisi  leswi vanhu vo tala namuntlha va nga riki na ntsako!—Swivuriso 18:11; 23:4, 5.

9. I yini leswi vanhu va nga ta tsandzeka ku swi endla, naswona ha yini?

⁹ Ku vuriwa yini hi lava va waka va pfuka leswaku va antswisa vutomi bya vanhu, va ringeta ku herisa ndlala, mavabyi ni vuhomboloki? Matshalatshala ya vona lamanene hakanyingi ma pfuna vanhu vo tala. Kambe hambiloko va tirha va kala va juluka ngati, a va nge swi koti ku cinca mafambiselo lawa ya swilo ma va manene. Ha yini? Hikuva entiyisweni “misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka”—Sathana—naswona a nga lavi leswaku yi cinciwa yi va yo antswa.—1 Yohane 5:19.

10. Vanhu lavo tshembeka va ta byi kuma rini ‘vutomi bya xiviri’?

¹⁰ Swa vavisa swinene loko munhu a nga ri na ntshembo wa vutomi byin’wana handle ka lebyi hanyiwaka emisaveni ya namuntlha! Pawulo u tsale a ku: “Loko hi ve ni ntshembo eka Kreste evuton’wini lebyi ntsena, hi hina hi faneleke ku tweriwa vusiwana ngopfu ku tlula vanhu hinkwavo.” “A hi dyeni hi nwa, hikuva mundzuku hi ta fa,” rero i langutelo ra lava tshembaka leswaku a ku na vutomi byin’wana handle ka lebyi. (1 Vakorinto 15:19, 32) Kambe hi ni vumundzuku, “matilo lamantshwa ni misava leyintshwa leswi hi swi rindzeleke hi ku ya hi xitshembiso xa [Xikwembu], naswona ku ta va ni ku lulama eka swona.” (2 Petro 3:13) Enkarhini wolowo, Vakreste va ta kuma ‘vutomi bya xiviri,’ ku nga ‘vutomi lebyi nga heriki’ lebyi va nga ta byi hanya va ri vanhu lava hetisekeke etilweni kumbe emisaveni leyi nga ta va yi lawuriwa hi ndlela ya rirhandzu hi Mfumo wa Xikwembu!—1 Timotiya 6:12.

11. Ha yini ku tikarhatela ku yisa swilaveko swa Mfumo wa Xikwembu emahlweni ku ri mhaka ya nkoka?

¹¹ I Mfumo wa Xikwembu ntsena lowu nga ta swi tlhantlha hi ku helela swiphiqo swa vanhu. Kutani ku tikarhatela ku yisa swilaveko swa Mfumo wa Xikwembu emahlweni hi wona nchumu wo antswa lowu munhu un’wana ni un’wana a nga ringetaka ku wu endla. (Yohane 4:34) Loko hi endla ntirho wo tano, hi ta va ni vuxaka lebyikulu ni Tata wa hina wa le tilweni. Nakambe hi ta va ni lunghelo ro tirha swin’we ni vamakwerhu va moya va timiliyoni, lava va lwelaka ku fikelela pakani yo fana ni ya hina evuton’wini.

Ku Titsona Swilo Leswi Faneleke

12. Kombisa ndlela leyi vutomi bya mafambiselo lawa ya swilo byi hambanaka ha yona ni ‘vutomi bya xiviri.’

¹² Bibele yi vula leswaku misava ya namuntlha  “ya hundza ni ku navela ka yona.” A xi kona xiphemu xa misava ya Sathana, ku katsa ni ndhuma ni rifuwo ra yona, lexi nga ta tsetseleriwa, “kambe loyi a endlaka ku rhandza ka Xikwembu u tshama hi masiku.” (1 Yohane 2:15-17) Ku hambana ni rifuwo leri nga tiyangiki, ndhuma leyi hatlaka yi hela, ni mintsako leyi nga tlhaveriwiki hi dyambu ya mafambiselo lawa, ‘vutomi bya xiviri’—vutomi lebyi nga heriki ehansi ka Mfumo wa Xikwembu—i bya hilaha ku nga heriki naswona swi fanerile leswaku hi endla xin’wana ni xin’wana lexi hi nga xi kotaka leswaku hi byi kuma.

13. Mpatswa wun’wana wu titsone swilo leswi faneleke hi ndlela yihi?

¹³ Xiya xikombiso xa Henry na Suzanne. Va xi kholwa hi ku helela xitshembiso xa Xikwembu xa leswaku hinkwavo lava rhangisaka Mfumo evuton’wini bya vona va ta kuma mpfuno wa Xikwembu. (Matewu 6:33) Kutani va tihlawulele ku ya tshama endlwini leyi nga durhiki leswaku va nga boheki ku tirha va ri vambirhi, kambe va heta nkarhi lowu engetelekeke eka swilo swa Xikwembu, va tirha swin’we ni vana va vona vambirhi va vanhwanyana. (Vaheveru 13:15, 16) Munghana wa vona lonkulu a nga xi twisisanga xiboho xa vona. U byele Suzanne a ku: “Nakulorhi, loko u lava ku tshama endlwini yo saseka hakunene, u fanele u lahlekeriwa hi swin’wana.” Kambe Henry na Suzanne a va swi tiva leswaku ku rhangisa Yehovha “ku . . . ni xitshembiso xa vutomi bya sweswi ni lebyi nga ta ta.” (1 Timotiya 4:8; Tito 2:12) Vana va vona va ve vachumayeri lava hisekaka va nkarhi hinkwawo loko se va kurile. Tanihi ndyangu, va vona va nga lahlekeriwanga hi nchumu; ku ri na sweswo va pfuneke ngopfu hi ku tivekela pakani ya ku lavisisa ‘vutomi bya xiviri.’—Vafilipiya 3:8; 1 Timotiya 6:6-8.

U Nga ‘Tirhisi Misava Hi Xitalo’

14. Hi wahi makhombo lama nga hi welaka loko hi rivala xikongomelo xa hina lexikulu?

¹⁴ Kambe ku ni khombo lerikulu loko hi rivala xikongomelo xa hina lexikulu kutani hi nga ha khomeleli swi tiya “evuton’wini bya xiviri.” Hi tipeta ekhombyeni ra ku “hluriwa hi ku karhateka, rifuwo ni ntsako wa vutomi lebyi.” (Luka 8:14) Ku hisekela ngopfu swilo leswi vonakaka ni “ku vilela hi rifuwo” swi nga endla leswaku hi mbombomela hi twelela emafambiselweni lawa ya swilo. (Luka 21:34, nhlamuselo ya le hansi ya NW) Khombo ra kona, van’wana va wu dzahe hi ku helela moya wa namuntlha wa ku lava mali naswona va “lahlekisiwile eripfumelweni naswona va titlhave hinkwako-nkwako hi switlhavi swo tala,” hambi ku ri ku lahlekeriwa hi vuxaka bya risima lebyi a va ri na byona na Yehovha. Vona ntshovelo wo vava lowu va tilaveleke wona hileswi va nga tsandzeka ku “khomelela swinene evuton’wini lebyi nga heriki”!—1 Timotiya 6:9, 10, 12; Swivuriso 28:20.

15. Ndyangu wun’wana wu vuyeriwe njhani hileswi wu ‘nga yi tirhisangiki hi xitalo misava’?

¹⁵ Pawulo u tsundzuxe “lava tirhisaka misava leyi [leswaku va nga] yi tirhisi hi xitalo.” (1 Vakorinto 7:31) Keith na Bonnie va yingise xitsundzuxo xexo. Keith u ri: “Ndzi ve Mbhoni ya Yehovha loko ndzi ri kusuhi ni ku heta tidyondzo ta mina ta vudokodela bya meno. A ndzi fanele ndzi endla xiboho. A ndzi ta kota ku kambela vavabyi vo tala kutani ndzi kuma mali yo tala, kambe sweswo a swi ta kavanyeta ndlela leyi hi gandzelaka Xikwembu ha yona. Ndzi hlawule ku pima nhlayo ya vavabyi leswaku ndzi ta kota ku heta nkarhi lowu engetelekeke eka swilo swa moya ni ku va kona loko ndyangu wa mina wu ndzi lava, naswona hi ku famba ka nkarhi hi ve ni vana va vanhwanyana va ntlhanu. Hambileswi a hi nga kumi mali yo tala, hi titolovete ku londzovota, kutani swilo swa nkoka evuton’wini a hi tshama hi ri na swona. A hi rhandzana swinene naswona a hi tshama hi tsakile. Eku heteleleni, hinkwerhu ka hina hi nghenele vutirheli bya nkarhi hinkwawo. Sweswi vana va hina va xisati va tekiwe kahle, naswona vanharhu se va ni vana. Mindyangu ya vona na yona yi tshama yi tsakile, tanihi leswi va hambetaka va rhangisa xikongomelo xa Yehovha emahlweni.”

Ku Rhangisa Xikongomelo Xa Xikwembu eVuton’wini Bya Wena

16, 17. Hi vahi vanhu va vutshila lava Bibele yi vulavulaka ha vona, naswona va tsundzukiwa njhani?

¹⁶ Bibele yi ni swikombiso swa vanhu lava hanyeke hi ku landza xikongomelo xa Xikwembu ni lava nga endlangiki tano. Dyondzo leyi hi yi kumaka eka swikombiso swo tano yi tirha eka vanhu  lavakulu ni lavatsongo, va mindhavuko ni va swiyimo swo hambana-hambana. (Varhoma 15:4; 1 Vakorinto 10:6, 11) Nimrodo u ake miti leyikulu, kambe sweswo u swi endle hi xikongomelo xa ku lwisana na Yehovha. (Genesa 10:8, 9) Kambe van’wana vo tala va veke swikombiso leswinene. Hi xikombiso, Muxe a nga lavanga ku tshama a ri munhu wa xikhundlha xa le henhla aEgipta. Ku ri na sweswo, a a teka vutihlamuleri byakwe bya timhaka ta moya byi ri bya nkoka, tanihi “rifuwo lerikulu ku tlula xuma xa le Egipta.” (Vaheveru 11:26) Luka loyi a a ri n’anga u fanele a pfune Pawulo ni van’wana hi ku va tshungula mavabyi ya vona. Kambe leswi Luka a pfuneke ngopfu ha swona i ku va muvuri wa evhangeli ni ku va mutsari wa Bibele. Loko ku ri Pawulo a a nga dumanga hi ku va mutivi wa Nawu, kambe a a dume hi ku va murhumiwa, “muapostola eka matiko.”—Varhoma 11:13.

¹⁷ Davhida a a nga tiviwi ngopfu hi ku va ndhuna ya masocha kumbe xiyimbeleri tlhelo nqambhi, kambe tanihi “wanuna la amukelekaka embilwini [ya Xikwembu].” (1 Samuwele 13:14) Daniyele a hi n’wi tiveli ntirho wa yena wa ku va mutirhela-mfumo wa le Babilona, kambe hi n’wi tiva a ri muprofeta wa Yehovha la tshembekaka; Estere a hi n’wi tivi a ri hosi ya xisati ya le Peresiya, kambe hi n’wi tivela xikombiso xakwe xa ku va ni xivindzi ni ripfumelo; Petro, Andriya, Yakobo na Yohane a hi va tiveli ku va vaphasi lavakulu va tinhlampfi, kambe hi va tiva va ri vaapostola va Yesu. Naswona Yesu, loyi a nga xikombiso lexikulu, a hi n’wi tiveli ku va “muvatli,” kambe hi n’wi tiva a ri “Kreste.” (Marka 6:3; Matewu 16:16) Hinkwavo ka vona a va swi twisisa kahle leswaku ku nga khathariseki vuswikoti, rifuwo kumbe xikhundlha xa vona, vutomi bya vona a byi nga fanelanga byi dzika eka swilo sweswo, kambe a byi fanele byi dzika eku tirheleni ka vona Xikwembu. A va swi tiva leswaku xikongomelo xa vona lexikulu a ku ri ku va vanhu va Xikwembu.

18. Mukreste un’wana loyi a ha riki muntshwa u endle xiboho xa ku tirhisa vutomi byakwe hi ndlela yihi, naswona u lemuke yini?

¹⁸ Seung Jin, loyi a boxiweke eku sunguleni, na yena u yi twisise kahle mhaka leyi. U ri: “Ematshan’weni yo dzika ndzi twelela etimhakeni ta vutshunguri, ntivo-vuxongi kumbe vuthicara, ndzi vone swi antswa ku tirhisa vutomi bya mina hi ndlela leyi kombisaka leswaku ndzi tinyiketele eka Xikwembu. Sweswi ndzi tirha laha ku nga ni xilaveko lexikulu xa vadyondzisi va Bibele, ndzi pfuna vanhu leswaku va nghena egondzweni leri yisaka evuton’wini lebyi nga heriki. Eku sunguleni a ndzi anakanya leswaku ku va muchumayeri wa nkarhi hinkwawo a swi na mintlhontlho. Sweswi ndzi langutane ni mintlhontlho leyikulu ku tlula eku sunguleni, tanihi leswi ndzi ringetaka ku antswisa vumunhu bya mina ni vuswikoti byo dyondzisa vanhu va mindhavuko yin’wana. Ndza swi vona leswaku ku endla leswaku xikongomelo xa Yehovha xi va xa hina hi yona ntsena ndlela leyi phyuphyisaka evuton’wini.”

19. Hi nga xi kuma njhani xikongomelo lexikulu xa vutomi?

¹⁹ Tanihi Vakreste, hi ni vutivi lebyi ponisaka vutomi ni ntshembo wa ku ponisiwa. (Yohane 17:3) Kutani hi nga “amukeli musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu kutani [hi] hupa xikongomelo xa wona.” (2 Vakorinto 6:1) Ku ri na sweswo, a hi tirhiseni masiku ni malembe ya hina ya risima evuton’wini hi dzunisa Yehovha. A hi twariseni vutivi lebyi tisaka ntsako wa xiviri sweswi ni lebyi yisaka evuton’wini lebyi nga heriki. Loko hi endla tano, hi ta vona ku hetiseka ka marito ya Yesu lama nge: “Ku nyika swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela.” (Mintirho 20:35) Naswona hi ta va hi kume xikongomelo lexikulu xa vutomi.

[Nhlamuselo ya le hansi]

U Nga Hlamusela Xana?

• Hi xihi xikongomelo lexikulu lexi hi nga vaka na xona evuton’wini?

• Ha yini ku hanyela rifuwo ku nga ri vutlhari?

• I yini ‘vutomi bya xiviri’ lebyi Xikwembu xi byi tshembisaka?

• Hi nga byi tirhisa njhani vutomi bya hina leswaku byi fambisana ni xikongomelo xa Xikwembu?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Swifaniso lexi nga eka tluka 18]

Vakreste va fanele va titsona swilo leswi faneleke