Swivutiso Swa Vahlayi

Ha yini vavanuna va Vaisrayele a va pfumeleriwa ku teka vavasati vambe lava a va ri makhumbi kasi Nawu wa Muxe a wu lerise leswaku ku nga tshuki ku va ni ntwanano wo tekelana ni vanhu vambe?—Deteronoma 7:1-3; 21:10, 11.

Xivangelo xo pfumelela mhaka leyi a xi katsa swiyimo swo karhi swo hlawuleka. Yehovha u lerise Vaisrayele leswaku va lovisa miti ya tinxaka ta nkombo etikweni ra Kanana, va dlayetela vaaki va yona hinkwavo. (Deteronoma 20:15-18) Malunghana ni tinxaka letin’wana, vanhu lava a va nga lovisiwi a ku ri vavasati lava nga makhumbi, lava nga si tshamaka va tivana ni wanuna. (Tinhlayo 31:17, 18; Deteronoma 20:14) Wanuna wa Muisrayele a a pfumeleriwa ku teka wansati wo tano, kambe wansati loyi a a fanele a teka magoza yo karhi.

Malunghana ni magoza lawa wansati wo tano a a fanele a ma teka, Bibele yi ri: “U fanele a byevula nhloko yakwe naswona a tsemeta min’wala yakwe, a susa nkhancu wa vukhumbi byakwe eka yena naswona a tshama endlwini ya wena a rilela tata wakwe ni mana wakwe n’hweti hinkwayo ya ku rhendzeleka ka n’weti; endzhaku ka sweswo u ta tivana na yena, u fanele u n’wi teka a va mutekiwa wa wena, kutani u fanele a va nsati wa wena.”—Deteronoma 21:12, 13.

Nhwana la nga khumbi loyi Muisrayele a lavaka ku n’wi teka a a fanele a byevula nhloko. Ku byevula nhloko a ku kombisa ku rila kumbe nhlomulo. (Esaya 3:24) Hi xikombiso, loko mupatriyaka Yobo a feriwe hi vana vakwe hinkwavo a tlhela a lahlekeriwa hi rifuwo rakwe, u byevule misisi yakwe a kombisa ku rila. (Yobo 1:20) Wansati wumbe a a fanele a khathalela minwala yakwe, kumbexana a ‘tsemeta minwala yakwe swinene’ lerova hambi loko yi pendiwile, mavoko ya yena a ma nga ta koka mahlo. (Deteronoma 21:12, Knox) Xana “nkhancu wa vukhumbi byakwe” lowu wansati la nga khumbi a a fanele ku wu susa a ku ri yini? A swi tolovelekile leswaku vavasati va le mitini ya vahedeni leyi a yi ri kusuhi ni ku lovisiwa va ambala swiambalo swo saseka ngopfu. Sweswo a va swi endlela ku koka rinoko ra valala va vona. Xiambalo xo tano a xi fanele xi susiwa hi wansati la nga khumbi loko a rila.

Wansati la nga khumbi loyi a a ta va nsati wa wanuna wa Muisrayele a a fanele a rilela varhandziwa va yena lava feke ku ringana n’hweti yin’we ya ku rhendzeleka ka n’weti. Miti leyi hluriweke a yi fanele yi lovisiwa hi ku hetiseka leswaku swirho hinkwaswo swa ndyangu wakwe ni maxaka hinkwawo ma nga ha vi kona. Leswi masocha ya Israyele ma nga ta va ma lovise swifaniso swa swikwembu swakwe, swilo leswi a swi gandzelaka a swi ta va swi nga ha ri kona. N’hweti ya ku rila na yona a yi ri nkarhi wa ku tibasisa laha wansati la nga khumbi a a ta tshika tindlela hinkwato ta vukhongeri byakwe bya khale.

Hambiswiritano, xiyimo a xi hambana loko swi ta emhakeni ya wansati la humaka etikweni rimbe. Malunghana ni mhaka leyi, Yehovha u lerise a ku: “U nga tshuki u endla ntwanano wa ku tekelana na wona. U nga tshuki u nyika n’wana wa wena wa nhwanyana eka n’wana wakwe wa jaha, naswona n’wana wakwe wa nhwanyana u nga tshuki u n’wi tekela n’wana wa wena wa jaha.” (Deteronoma 7:3) Xana a ku ri xihi xivangelo xa sweswo? Deteronoma 7:4 yi ri: “Hikuva yena u ta hambukisa n’wana wa wena wa jaha, a nga ha ndzi landzeli, kunene va ta tirhela swikwembu swin’wana.” Kutani, xikongomelo xa ku yirisiwa koloko a ku ri ku sirhelela Vaisrayele leswaku va nga thyakisiwi hi vukhongeri byin’wana. Hambiswiritano, wansati wumbe la nga le xiyin’weni lexi hlamuseriweke eka Deteronoma 21:10-13, a a nga ri na nxungeto wo tano. Maxaka yakwe hinkwawo a ma file naswona swifaniso swa swikwembu swakwe a swi lovisiwile. A a nga ha hlangani ni vagandzeri va vukhongeri bya mavunwa. Muisrayele a pfumeleriwile ku teka wansati wumbe la nga exiyin’weni xo tano.