Ku Tiphofula Swidyoho Loku Hanyisaka Hi Tlhelo Ra Moya

“LOKO ndzi miyela marhambu ya mina ma hlakala hikwalaho ka ku konya ka mina siku hinkwaro. Hikuva voko ra wena a ri ndzi tikela vusiku ni nhlikanhi. Ndzhongo wa vutomi bya mina wu hundzukile onge hiloko wu ri eku hiseni lokukulu ka ximumu.” (Pisalema 32:3, 4) Marito lawa yo vava ma fanele ma yi khumbe ngopfu mintlhaveko ya Hosi Davhida wa le Israyele ya khale, ku vava loku a nga lo tivangela kona hikwalaho ko fihla swidyoho swakwe leswikulu, a nga swi vuli.

Davhida a a ri ni vuswikoti byo hlamarisa. A a ri socha leri nga ni vurhena, murhangeri loyi a nga ni vuswikoti, mutlhokovetseri tlhelo xilombe. Kambe, a a nga titsheganga hi vuswikoti bya yena, kambe a a titshege hi Xikwembu xakwe. (1 Samuwele 17:45, 46) U hlamuseriwe tanihi wanuna loyi mbilu yakwe a yi ‘hetisekile eka Yehovha.’ (1 Tihosi 11:4) Kambe u endle xidyoho xin’wana xo biha ngopfu, naswona a nga ha va a kombetele eka xona eka Pisalema 32. Hi nga dyondza swo tala hi ku kambisisa swiyimo leswi swi n’wi wiseleke exidyohweni xexo. Hi ta swi kota ku vona mintlhamu leyi hi faneleke hi yi papalataka swin’we ni xilaveko xa ku vula swidyoho swa hina leswaku hi ta kota ku pfuxelela vuxaka bya hina ni Xikwembu.

Hosi Yo Tshembeka Yi Wele eXidyohweni

Rixaka ra Israyele a ri lwa ni rixaka ra va Amoni, kambe Davhida a a tshama eYerusalema. Siku rin’wana nimadyambu loko a ri karhi a famba-famba elwangwini ra xigodlho xakwe, u vone wansati wo saseka a ri karhi a hlamba ekaya ra muakelani wakwe. U tsandzekile ku tikhoma, ivi a sungula ku n’wi navela ngopfu. Loko a lemuka leswaku a ku ri Bati-xeba nsati wa Uriya, loyi a a ri socha leri a ri ri evuthwini rakwe, Davhida u n’wi vitanile, kutani a oswa na yena. Hi ku famba ka nkarhi Bati-xeba u rhumele rito eka Davhida a n’wi byela leswaku u tikile.—2 Samuwele 11:1-5.

Davhida se a a nga ha ri na vuyo. Loko xidyoho xa vona a xi lo paluxeka, havumbirhi bya vona a va fanele va dlayiwa. (Levhitika 20:10) Kutani u luke mano. U vitane nuna wa Bati-xeba loyi a nga Uriya, leswaku a vuya enyimpini. Endzhaku ko n’wi vutisa hi ta le nyimpini, Davhida u n’wi lerise leswaku a tlhelela ekaya. Davhida a a ri ni ntshembo wa leswaku leswi a swi ta vonaka onge Uriya hi yena tata wa n’wana wa Bati-xeba.—2 Samuwele 11:6-9.

Davhida u be ehansi, Uriya a nga n’wi endzelanga nsati wakwe. Uriya u vule leswaku a a nga ta tlhelela ekaya kasi vuthu ra ha ri enyimpini leyikulu. Loko vuthu ra Israyele ri ri enyimpini, vavanuna a va nga tivani ni vavasati, hambi ku ri vasati va vona. A va fanele va tshama va tengile. (1 Samuwele 21:5) Davhida u rhambe Uriya leswaku va ta dya swin’we kutani a n’wi pyopyisa, nilokoswiritano, a nga yanga eka nsati wakwe. Ku tshembeka ka Uriya ku paluxe xidyoho lexikulu xa Davhida.—2 Samuwele 11:10-13.

Ntlhamu lowu Davhida a a ti rhiyele wona hi ku dyoha a wu hambeta wu n’wi tikisela vutomi. Hikwalaho ko pfilunganyeka, u vone ndlela yin’we yo huma ekhombyeni leri. U tlherisele Uriya enyimpini, a tamele papila leri yaka eka ndhuna ya vuthu, Yowabu. Kungu leri a ri ri epapileni a ri lo dla: “Vekani Uriya emahlweni ka valwi va nyimpi laha nyimpi yi hisaka kona, mi fanele mi tlhentlha endzhaku ka yena, u fanele a tlhaviwa a fa.” Hikwalaho ka papila, a swi vonaka onge hosi ya matimba yi tumbete leswi yi swi endleke hi ku rhumela  Uriya leswaku a ya fa.—2 Samuwele 11:14-17.

Endzhaku ka loko Bati-xeba a hetile ku rilela nuna wakwe, Davhida u n’wi tekile. Nkarhi wu hundzile, naswona n’wana wa vona u velekiwile. Enkarhini lowu hinkwawo, Davhida a nga swi paluxanga swidyoho swakwe. Kumbexana a a ringeta ku tiyimelela eka swiendlo swakwe. Xana Uriya a nga fanga a tshembekile enyimpini, ku fana ni van’wana? Ku tlula kwalaho, xana a nga monyanga hosi yakwe loko a ala ku ya eka nsati wakwe? ‘Mbilu leyi kanganyisaka’ yi ta lava swivangelo hinkwaswo swa ku ringeta ku tiphula exidyohweni.—Yeremiya 17:9; 2 Samuwele 11:25.

Magoza Lama Hoxeke Lama Yisaka eXidyohweni

Xana Davhida, murhandzi wa vululami, u wele njhani evuoswini ni le ku dlayeni? Entiyisweni mbewu ya xidyoho xa yena yi byariwe nkarhi wo leha. Hi nga ha tivutisa leswaku i yini lexi endleke Davhida a nga fambi ni vuthu rakwe, a ya ri seketela eka valala va Yehovha. Ematshan’weni ya sweswo, Davhida a a phema byi horile exigodlhweni xakwe, laha leswi a swi humelela enyimpini a swi ri ekule na yena lerova swi nga n’wi kavanyeta eka ku navela kakwe ko biha, a a navela nsati wa socha lero tshembeka. Namuntlha, Vakreste va ntiyiso va sirheleleka loko va gingiriteka emintirhweni ya moya emavandlheni ya ka vona ni le ntirhweni wo vula evhangeli nkarhi hinkwawo.—1 Timotiya 6:12.

Hosi leyi nga Muisrayele a yi lerisiwe ku endla kopi ya Nawu ni ku wu hlaya siku ni siku. Bibele yi hi nyika xivangelo xa sweswo: “Ku endlela leswaku a dyondza ku chava Yehovha Xikwembu xakwe, leswaku a hlayisa marito hinkwawo ya nawu lowu ni swileriso leswi, a swi endla; leswaku mbilu yakwe yi nga titlakuseli ehenhla ka vamakwavo nileswaku a nga hambuki exilerisweni a ya exineneni kumbe eximatsini.” (Deteronoma 17:18-20) Swi tikomba onge Davhida a a nga swi landzeleli swiletelo enkarhini lowu a endleke swidyoho leswikulu ha wona. Dyondzo ya nkarhi ni nkarhi ni ku anakanyisisa hi Rito ra Xikwembu swi ta hi sirhelela ku endla swidyoho eminkarhini leyi yo nonon’hwa.—Swivuriso 2:10-12.

Ku tlula kwalaho, xileriso xo hetelela eka Swileriso swa Khume a xi ku: “U nga tshuki u navela nsati wa munhu-kuloni.” (Eksoda 20:17) Hi nkarhi lowu Davhida a a ri ni vasati ni tinhlantswa to hlayanyana. (2 Samuwele 3:2-5) Kambe leswi a swi n’wi sivelanga leswaku a navela wansati wun’wana la kokaka mahlo. Mhaka leyi yi hi tsundzuxa ntikelo wa marito ya Yesu, lama nge: “Un’wana ni un’wana la tshamelaka ku languta wansati lerova a n’wi navela, ana se u endle vuoswi na yena embilwini yakwe.” (Matewu 5:28) Ematshan’weni yo kondletela ku navela koloko ko biha, a hi hatliseni hi ku susa emiehleketweni ni le timbilwini ta hina.

Ku Hundzuka Ni Tintswalo

Rungula ra Bibele leri kongomeke leri vulavulaka hi Davhida a ri tsaleriwanga ku enerisa van’wana eka ku tinyiketela ka vuoswi. Rungula leri ri hi nyika lunghelo ro vona mfanelo yin’wana leyikulu ni leyi tsakisa ya Yehovha—ku nga tintswalo ta yena.—Eksoda 34:6, 7.

Endzhaku ka loko Bati-xeba a veleke n’wana wa mufana, Yehovha u rhume muprofeta wakwe Natani ku langutana na Davhida. Lexi a ku ri xiendlo xa tintswalo. Loko Davhida a a nga tshineleriwanga naswona a fe ni mhaka leyi, a a ta va a sihalarile eku endleni ka xidyoho. (Vaheveru 3:13) Lexi tsakisaka, Davhida u angule kahle eka tintswalo ta Xikwembu. Marito ya Natani lama kongomeke ma khumbe ripfalo ra Davhida, naswona u pfumele hi ku titsongahata leswaku u dyohele Xikwembu. Entiyisweni, Pisalema 51 leyi hlamusela xidyoho xa Davhida na Bati-xeba, yi yimbeleriwe endzhaku ka loko a hundzukile naswona a kombele ku rivaleriwa xidyoho xakwe lexikulu. Hi nga nonon’hwisi timbilu ta hina loko hi endle xidyoho lexikulu.—2 Samuwele 12:1-13.

Davhida u rivaleriwile, kambe a nga tshikiwanga a nga xupuriwi kumbe ku sirheleriwa eka mimbuyelo ya xidyoho xa yena. (Swivuriso 6:27) A ku nga ri na ndlela yin’wana. Loko Xikwembu a xo khondla mavoko, milawu ya xona a yi ta tluriwa hi vomu. A a ta va a nga pfuni nchumu ku fana na Muprista Lonkulu Eli, loyi a nga tiyisangiki voko loko a tshinya vana vakwe lavo homboloka kutani a va tshika va hambeta ni swiendlo swa vona leswo biha. (1 Samuwele 2:22-25) Kambe, Yehovha u va kombisa tintswalo ta Yena ta rirhandzu lava va tisolaka. Ku fana ni mati yo titimela, tintswalo takwe leti phyuphyisaka ti ta pfuna lava dyohaka leswaku va tiyisela ku langutana ni mimbuyelo ya xidyoho. Ku rivaleriwa hi Xikwembu ni ku hlangana ka  vagandzeri-kulorhi swa phyuphyisa. Ina, exisekelweni xa nkutsulo wa Kreste, loyi a hundzukaka u ta tokota “rifuwo ra musa wa [Xikwembu] lowu nga faneriwiki.”—Vaefesa 1:7.

“Mbilu Yo Tenga” Ni “Moya Lowuntshwa”

Endzhaku ka loko Davhida a vule xidyoho xakwe, a nga ha tlhelanga a tivona a ri xikangalafula. Marito yakwe eka tipisalema lawa a ma tsaleke malunghana ni ku tiphofula ma kombisa leswaku a a tiyimisele ku tirhela Xikwembu hi ku tshembheka. Hi xikombiso, pfula Pisalema 32. Eka ndzimana yo sungula, ha hlaya: “Wa tsaka loyi a rivaleriweke swiendlo swakwe swo pfukela, loyi xidyoho xakwe xi funengetiweke.” Ku nga khathariseki leswaku xidyoho i xikulu ku fikela kwihi, munhu a nga rivaleriwa loko a hundzuka hi mbilu hinkwayo. Ndlela yin’wana yo kombisa leswaku u hundzukile hakunene, i ku byarha vutihlamuleri hinkwabyo bya leswi a swi endleke, hilaha Davhida a endleke hakona. (2 Samuwele 12:13) A nga ringetanga ku tiyimelela emahlweni ka Yehovha kumbe a ringeta ku sola van’wana. Ndzimana 5 yi ri: “Eku heteleleni ndzi phofule xidyoho xa mina eka wena, nandzu wa mina a ndzi wu funengetanga. Ndzi te: ‘Ndzi ta phofulela Yehovha ku tlula ka mina nawu.’ Naswona wena u ndzi rivalele nandzu wa swidyoho swa mina.” Ku tiphofula ka xiviri ku endla leswaku munhu a titwa a ntshunxekile, lerova ripfalo ra munhu a ra ha tshameli ku n’wi kingindza hikwalaho ka swidyoho swakwe swa nkarhi lowu hundzeke.

Endzhaku ka loko a kombele ndzivalelo eka Yehovha, Davhida u kombele, a ku: “Tumbuluxa mbilu yo tenga eka mina, Wena Xikwembu, naswona u nghenisa moya lowuntshwa, lowu tserhameke endzeni ka mina.” (Pisalema 51:10) Ku kombela “mbilu yo tenga” ni “moya lowuntshwa” swi kombisa leswaku Davhida u wu xiyile mboyamelo wakwe wa vudyoho ni leswaku a lava mpfuno wa Xikwembu leswaku a basisa mbilu yakwe ni ku sungula hi vuntshwa. Ematshan’weni yo titwela vusiwana, a a tiyimisele ku hambeta a tirhela Xikwembu. U khongele a ku: “Oho Yehovha, onge u nga pfula milomu ya mina, leswaku nomu wa mina wu twarisa ku dzuneka ka wena.”—Pisalema 51:15.

Xana Yehovha u angule njhani hi ku hundzuka ka Davhida ni matshalatshala yakwe ya ku tiyimisela ku n’wi tirhela? U khongotele Davhida hi marito lawa: “Ndzi ta endla leswaku u va ni ku twisisa naswona ndzi ku letela hi ndlela leyi u faneleke u famba ha yona. Ndzi ta ku tsundzuxa ndzi veke tihlo ra mina ri ri ehenhla ka wena.” (Pisalema 32:8) Hi lexi xitiyisekiso xa nyingiso wa Yehovha emintlhavekweni ni le swilavekweni swa lava va hundzukaka. Yehovha u sungule ku nyika Davhida  vutlharhi lebyikulu, vuswikoti byo twisisa timhaka hi ku helela. Loko a langutane ni ndzingo enkarhini lowu taka, a a ta swi kota ku twisisa vuyelo bya swiendlo swakwe ni ndlela leyi byi khumbaka van’wana ha yona, xisweswo a a ta swi kota ku endla swilo hi vutlharhi.

Mhaka leyi humeleleke Davhida yi tirha tanihi xikhutazo eka hinkwavo lava weleke exidyohweni lexikulu. Hi ku vula swidyoho swa hina naswona hi kombisa ku hundzuka ka xiviri, hi nga tlhela hi kuma rifuwo ra hina ra risima, ku nga vuxaka bya hina na Yehovha Xikwembu. Ku vava swin’we ni tingana ta xinkarhana loku hi nga langutanaka na kona a hi nchumu loko ku pimanisiwa ni gome leri vangiwaka hi ku fa ni mhaka, kumbe vuyelo byo biha lebyi vangiweke hi ku tinonon’hwisa ka hina endleleni yo xandzuka. (Pisalema 32:9) Ematshan’weni ya sweswo, hi nga kuma ndzivalelo wa Xikwembu lexi nga ni rirhandzu ni tintswalo, “Tatana la nga ni tintswalo letikulu tlhelo Xikwembu xa nchavelelo hinkwawo.”—2 Vakorinto 1:3.

[Xifaniso eka tluka 31]

Davhida a a ehleketa leswaku u ta balekela vuyelo bya xidyoho xakwe hi ku rhumela Uriya leswaku a ya dlayiwa