LESWI tinyoka ti nga riki na mavoko kumbe milenge, ti lava dzovo ro tsindziyela swinene leri nga ta endla leswaku ti kota ku tiyiselela ku khuhliwa hi nchumu wihi na wihi. Tinxaka tin’wana ta tinyoka ti kota ku khandziya nsinya lowu nga ni mahanti yo khwaxa swinene kasi tin’wana ti kota nghena ehansi ka sava. I yini leswi endlaka leswaku nyoka yi va ni dzovo ro tsindziyela swonghasi?

Xiya: Madzovo ya tinyoka ma nga hambana hi ku bumbula ni hi xivumbeko xa wona, hi ku ya hi mixaka ya tona. Hambiswiritano, ku ni nchumu wun’we lowu madzovo ya tinyoka hinkwato ma fanaka ha wona: ma tsindziyerile ehandle kasi endzeni ma ya ma ri karhi ma olova. Ha yini sweswo swi pfuna? Marie-Christin Klein la nga mulavisisi u ri: “Nchumu lowu kotaka ku cinca lerova wu tsindziyela ehandle ivi endzeni wu olova wu nga va ni vuyelo lebyikulu swinene.” Ndlela yo hlamarisa leyi dzovo ra nyoka ri endliweke ha yona yi endla leswaku miri wa yona wu kota ku famba kahle emisaveni naswona loko yi ri karhi yi famba yi humesa ntiko lowu endlaka leswaku maribye yo tontswa ma nga vavisi dzovo ra yona. Ku va nyoka yi va ni dzovo ro tiya i swa nkoka tanihi leswi yi dzuvulaka endzhaku ka tin’hweti tin’wana ni tin’wana timbirhi kumbe tinharhu.

Swilo leswi endliweke hi dzovo ra nyoka swi nga tirhisiwa eka swa vutshunguri—hi xikombiso, ku endliwa swilo swa vutshunguri swo khwaxa ni leswi tiyeke swinene ivi swi fuhlekiwa emirini wa munhu. Hi hala tlhelo, michini yo endla madzovo lama fanaka ni ya tinyoka a yi lavi mafurha yo tala lama vangaka nthyakiso.

U anakanya yini? Xana dzovo ra nyoka ri lo tiendlekela kumbe ri lo endliwa?