Vantshwa Va Vutisa

Ha Yini Ndzi Chava Ku Chumayela Van’wana?

“A ndzi pfulekeriwa hi nkarhi wo chumayela van’wana exikolweni. Kambe a ndzi wu tirhisanga.”—Kaleb. a

“Mudyondzisi wa hina u hi vutise leswaku hi anakanya yini hi dyondzo ya ku tihundzukela ka swilo. Ndzi swi vonile leswaku lowu a ku ri nkarhi wa kahle wo chumayela. Kambe ndzi khomiwe hi rhumbyana ivi ndzi nga vuli nchumu. Endzhaku ka sweswo, ndzi karhatekile.”—Jasmine.

LOKO u ri muntshwa la nga Mukreste, kumbexana u tshame u langutana ni xiyimo xo fana ni xa Kaleb na Jasmine. Ku fana na vona swi nga ha endleka u rhandza tidyondzo leti sekeriweke eBibeleni leti u ti dyondzeke naswona u lava ku ti byela van’wana. Hambiswiritano, u nga ha chava ku chumayela van’wana. Kambe u nga va ni xivindzi. Njhani? Tirhisa magoza lama landzelaka loko u ri karhi u tilulamisela ku ya exikolweni lembe na lembe:

1. Vula leswi ku endlaka u chava. Loko u anakanya hi ku chumayela van’wana, swa olova ku anakanya leswaku vanhu a va nge ku yingiseli. Hambiswiritano, minkarhi yin’wana u nga hunguta ku chava ka wena, hi ku va u tsala leswi ku endlaka u chava.

Hetisa xivulwa lexi landzelaka.

◼ Loko ndzi chumayela van’wana exikolweni, ku nga ha humelela leswi:

․․․․․

Swi nga ha ku chavelela ku tiva leswaku ku chava loku u nga na kona ka fana ni ka vantshwa van’wana lava nga Vakreste. Hi xikombiso, Christopher loyi a nga ni malembe ya 14 u ri: “Ndzi chava leswaku vana van’wana va ta endla xihlekiso hi mina va tlhela va byela un’wana ni un’wana leswaku a ndzi tlharihanga.” Kaleb loyi a tshahiweke eku sunguleni u ri: “A ndzi chava leswaku un’wana a nga ha ndzi vutisa xivutiso ivi ndzi tsandzeka ku xi hlamula.”

2. Langutana ni ntlhontlho wolowo. Xana mhaka yoleyo leyi ku endlaka u chava a yi twali? A swi tano. Ashley u ri: “Vana van’wana va endle onge va tsakela vupfumeri bya mina. Kambe hi ku famba ka nkarhi  va soholote leswi ndzi swi vuleke ivi va ndzi hlekula emahlweni ka vana van’wana.” Nicole la nga ni malembe ya 17, u humeleriwe hi mhaka leyi fanaka, u ri: “Jaha rin’wana ri ringanise ndzimana yin’wana eBibeleni ya rona ni le Bibeleni ya mina, naswona mavekelo ya marito a ma nga fani. Ri vule leswaku Bibele ya mina yi cinciwile. Ndzi tsemeke nhlana! A ndzi nga swi tivi leswaku ndzi ku yini.” b

Swiyimo swo fana ni leswi swi nga ha tikomba swi chavisa swinene! Kambe ematshan’weni yo chava, tshama u ri karhi u lunghekele ku langutana ni mintlhontlho yoleyo tanihi leswi u nga Mukreste. (2 Timotiya 3:12) Matthew la nga ni malembe ya 13 u te: “Yesu u vule leswaku valandzeri va yena va ta xanisiwa, hikwalaho a hi nge languteli leswaku vanhu hinkwavo va hi rhandza kumbe va rhandza tidyondzo ta hina.”—Yohane 15:20.

3. Anakanya hi vuyelo bya kona. Xana munhu a nga va ni vuyelo lebyinene endzhaku ka loko vanhu va n’wi hlekurile? Amber loyi a nga ni malembe ya 21 u anakanya tano. U ri: “Swa tika ku chumayela vanhu lava nga yi xiximiki Bibele, kambe swi pfuna wena leswaku u twisisa ni ku kambisisa leswi u swi pfumelaka hakunene.”—Varhoma 12:2.

Tlhela u langutisa leswi u swi tsaleke eka Goza ro Sungula. Ehleketa hi swilo swimbirhi leswinene leswi nga ha humelelaka naswona u swi tsala laha hansi.

1 ․․․․․

2 ․․․․․

Xiringanyeto: Xana ku chumayela swi nga ti sivela njhani tintangha ta wena leswaku ti nga ha ku karhati ngopfu? Xana sweswo swi nga ku pfuna njhani leswaku u titshemba? Xana swi nga ku endla u titwa njhani hi Yehovha Xikwembu? Xana u titwa njhani hi ndlela leyi a titwisaka xiswona hi wena?—Swivuriso 23:15.

4. Tilunghiselele. Swivuriso 15:28 yi ri: “Mbilu ya lowo lulama ya anakanyisisa leswaku a ta hlamula.” Handle ko anakanyisisa hileswi u nga ta swi vula, ringeta ku anakanya hi swivutiso leswi vanhu van’wana va nga ha swi vutisaka. Endla ndzavisiso hi tinhloko-mhaka toleto naswona u lunghiselela tinhlamulo leti u vonaka leswaku u ta kota ku ti vula.—Vona chati leyi nge  “Lunghiselela Ndlela Leyi U Nga Ta Hlamula Ha Yona,” eka tluka 25.

5. Sungula ku chumayela. Loko se u lunghekele ku chumayela, u nga sungurisa ku yini? Ku ni tindlela to tala leti u nga ti tirhisaka. Kahle-kahle, ku byela van’wana malunghana ni tidyondzo ta vukhongeri bya wena swi fana ni ku hlambela: Vanhu van’wana va nghena kahle ematini; kasi van’wana vo tlulela kunene ematini. Hi ndlela leyi fanaka, u nga ha sungula bulo hi timhaka leti nga riki ta vukhongeri kutani hakatsongo-tsongo u vona loko munhu wa kona a tsakela. Kambe loko u vilela swinene hi swilo leswi nga ha tshukaka swi nga fambi kahle, swi nga va swinene leswaku u namba u nghena emhakeni hi ku kongoma. (Luka 12:11, 12) Andrew loyi a nga ni malembe ya 17, u ri: “A swi ndzi olovela ku chumayela, kambe loko ndzi ehleketa ha swona minkarhi hinkwayo a ndzi khomiwa hi rhumbyana. Loko bulo ro kala ri sungula a swi ndzi olovela swinene ku tlula ndlela leyi a ndzi ehleketa leswaku swi ta va ha yona!” c

6. Tlhariha. Tanihi leswi u nga ta ka u nga tluleli ematini lama nga entangiki, tivonele leswaku u nga tikumi u tlhutlhisana khuvi ni munhu hi swilo leswi nga pfuniki nchumu. Tsundzuka leswaku ku ni nkarhi wa ku vulavula ni nkarhi wa ku miyela. (Eklesiasta 3:1, 7) Minkarhi yin’wana, hambi ku ri Yesu u ale ku hlamula swivutiso swin’wana. (Matewu 26:62, 63) Naswona tsundzuka nawu lowu: “Vanhu vo tlhariha va ta vona khombo kutani va ri papalata, kambe swiphukuphuku swi ta wela eka rona kutani swi tisola endzhaku.”—Swivuriso 22:3; Today’s English Version.

Hikwalaho loko u swi vona leswaku ku ta va ni ku phikizana, u nga ‘ngheni hi nhloko.’ Ematshan’weni ya sweswo, nyikela nhlamulo yo koma hi vutlhari. Hi xikombiso, loko mudyondzi-kuloni a ku hlekula, a ku, ‘Ha yini u nga dzahi fole?’ u nga ha ku, ‘Hikuva a ndzi lavi ku thyakisa miri wa mina!’ U nga ha endla xiboho xo hlamusela tidyondzo ta vukhongeri bya wena kumbe u nga ti hlamuseli endzhaku ka loko u twe nhlamulo ya yena.

Magoza lama nga laha henhla ma nga ku pfuna leswaku “minkarhi hinkwayo u tshama u lunghekele ku lwela” tidyondzo ta vukhongeri bya wena. (1 Petro 3:15) Hambiswiritano, ku tshama u lunghekile a swi vuli leswaku a wu nge khomiwi hi rhumbyana. Kambe Alana la nga ni malembe ya 18 u ri: “Loko u hlamusela tidyondzo ta vukhongeri bya wena hambiloko u chava, swi endla u titwa onge u endle nchumu wo karhi wa nkoka, u hlule ku chava loku a wu ri na kona ivi u endla nchumu wolowo hambileswi a wu vona onge a swi nge fambi kahle. Naswona loko swi fambe kahle, u ta tsaka swinene! U ta tsakisiwa hileswi u veke ni xivindzi xo vulavula.”

Swihloko swin’wana leswi nge “Vantshwa Va Vutisa” swi kumeka eka Web site leyi nge, www.watchtower.org/ype

[Tinhlamuselo ta le hansi]

 SWIVUTISO SWO ANAKANYISISA HA SWONA

◼ Xana n’wana un’wana exikolweni lexi u nghenaka eka xona a nga ha va a karhatiwa hi timhaka leti landzelaka?

‘Ndza swi tiva leswaku u Mbhoni ya Yehovha. U nga ha ehleketa leswaku ndzi lava ku ku hlekula, kambe ndza ku xixima swinene. Ha yini u nga karhateki hambileswi ku nga ni swiphiqo swo tala laha misaveni? Mina ndza chava. Xana ku ta tlhekeka nyimpi yin’wana ku nga ri khale? Xana vatswari va mina va ta dlaya vukati? Xana xikolo xi ta kala xi huma namuntlha ndzi nga baleseriwanga kumbe ku tlhaviwa? Ndzi ni swivutiso swo tala swinene, kambe u tikomba u ri ni xikongomelo evuton’wini naswona wa swi tiva leswi u lavaka ku swi endla. Xana i vukhongeri bya wena byi ku endlaka u va tano? Ndzi nga tsakela ku twa leswi engetelekeke hi byona, kambe a ndzi swi tivi leswaku ndzi nga sungula njhani. Xana u nga ndzi hlamusela hi byona?’

[Bokisi/Swifaniso leswi nga eka tluka 26]

LESWI TINTANGHA TA WENA TI SWI VULAKA

“Vana van’wana va tshame va ndzi hleka loko ndzi va chumayela. Kambe minkarhi yo tala a va ha ri na mhaka na mina hikuva va swi xiya leswaku loko va ndzi hlekula a swi ndzi tovi helo.”—Francesca wa le Belgium.

“Loko u nga va chumayeli vanhu van’wana, u ta tirivala leswaku u Mukreste ivi u sungula ku hanya ku fana ni munhu un’wana ni un’wana. A wu nge tshameli ku hanyela ku tsakisa vanhu van’wana; u fanele u tshama u ri leswi u nga swona.”—Samantha wa le United States.

“Loko ndza ha ri ntsongo, a ndzi nga lavi ku hanya hi ndlela leyi hambaneke ni vana van’wana. Kambe ndzi sungule ku tlangela ndlela leyi tidyondzo ta vukhongeri bya mina ti ndzi pfuneke ha yona leswaku ndzi va ni vutomi lebyinene. Sweswo swi tiyise ripfumelo ra mina, swi ndzi endla ndzi tibuma hi vukhongeri bya mina.”—Jason wa le New Zealand.

 [Bokisi leri nga eka tluka 26]

NDLELA YO SUNGULA MABULO

◼ “Xana u tiyimisele ku endla yini hi ximumu?” [Endzhaku ka loko munhu a hlamule xivutiso xexo, vula tipakani ta wena leti fambisanaka ni vugandzeri bya wena, to tanihi ku ya emintsombanweni kumbe ku ndlandlamuxa ntirho wa wena wo chumayela.]

◼ Vula mhaka yin’wana leyi u yi tweke eka mahungu, kutani u vutisa u ku: “Xana u yi twile mhaka leyi? U anakanya yini ha yona?”

◼ “Xana u ehleketa leswaku xiyimo xa misava xa timali [kumbe xiphiqo xin’wana] xi ta kala xi lulama? [Yimela nhlamulo.] Hikwalaho ka yini u titwa hi ndlela yoleyo?”

◼ “Xana u nghena kereke?”

◼ “Xana u anakanya leswaku u ta va u ri kwihi endzhaku ka ntlhanu wa malembe ku sukela sweswi?” [Endzhaku ka loko munhu a hlamurile, bula na yena hi tipakani leti u tivekeleke tona leti khumbaka vukhongeri bya wena.]

  [Chati leyi nga eka tluka 25]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Lunghiselela ndlela leyi u nga ta hlamula ha yona Tsema phepha leri!

Xiringanyeto: Bula hi chati leyi ni vatswari swin’we ni vanghana va wena. Tata lomu ku faneleke echatini leyi. Kutani ehleketa hi swivutiso swin’wana leswi vadyondzi-kuloni va nga ku vutisaka swona.

Xivutiso Nhlamulo

Xana u byi → A ndzi va vengi vasodoma, →

Mahanyelo languta njhani kambe a ndzi ma tsakeli

vusodoma? mahanyelo ya vona.

Ku gangisana Ha yini u nga rhandzani → Ndzi endle xiboho xo ka ndzi nga →

ni munhu un’wana? rhandzani ni munhu un’wana

kukondza ndzi kula.

Ku nga hlanganyeli Ha yini u nga → Ndza ri xixima tiko leri ndzi tshamaka eka rona, →

eka tipolitiki losi mujeko? kambe a ndzi ri gandzeli.

Ha yini u nga ta ka → Ndzi nga pfumela ku pomperiwa →

Ngati u nga pfumeli ku mirhi yin’wana, leyi nga ta ka yi nga ndzi

pomperiwa ngati? hoxi ekhombyeni ro khomiwa

hi AIDS. Bibele yi vula leswaku hi

papalata ngati, hikwalaho a ndzi

pfumeli ku pomperiwa ngati.

Ximani-mani u nghena → Hi dyondzisiwa leswi Xikwembu xi →

kereke ya n’wina, swi lavaka, kambe a hi sindzisiwi ku

Ku hlawula naswona u endle leswi endla nchumu wo karhi! Van’wana va

na leswi. Ha yini wena hlawula ku nga wu landzeli nkongomiso

u nga swi endli? lowu hi wu kumaka evandlheni.

Ha yini u nga pfumeli → Ha yini ndzi fanele ndzi pfumela →

Ntumbuluko eka dyondzo ya ku eka dyondzo ya ku tihundzukela ka

tihundzukela ka swilo? swilo? Hambi ku ri van’wasayense

a va pfumelelani ha yona, naswona

hi vona a va fanele va yi tiva kahle

dyondzo leyi!

Xivutiso lexi landzelaka Ndzavisiso Nhlamulo

→ Xana langutelo rolero → 1 Vakorinto 6:9, 10; Swivutiso → E-e, hikuva a ndzi ma

Mahanyelo a ri kombisi ku hlawula Leswi Vantshwa tsakeli mahanyelo hinkwawo yo

ndluwa u siya hove? Va Swi Vutisaka biha—hambi i vusodoma

—Tinhlamulo Leti Tirhaka, Vholumo 2, kumbe man’wana.

ndzima 28. d

→ Xana u endla tano → Risimu Ra Solomoni 8:4; → Ina. Hi gangisana ntsena

hikwalaho ka Vantshwa Va Vutisa loko hi lava ku tekana, naswona

Ku gangisana vukhongeri Vholumo 2, ndza swi tiva leswaku

bya wena? ndzima 1. a ndzi si swi lunghekela!

→ Xana a wu nge ri lweli → Esaya 2:4; Yohane 13: → Doo, ni Timbhoni ta Yehovha

tiko ra wena? 35; Xana Bibele Yi Dyondzisa ta timiliyoni leti nga

Ku nga hlanganyeli eka tipolitiki Yini Hakunene?, ematikweni man’wana a ti

matluka 148-151. e nge lwi ni tiko leri.

→ Kambe ku vuri wa yini → Mintirho 5:28, 29; → ․․․․․

loko ku ri leswaku u ta Vaheveru 11:6; buku leyi nge

fa loko u nga pfumeli Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka,

Ngati ku pomperiwa ngati? matluka 129-131.

Xana Xikwembu a xi

nge ku rivaleli?

→ Xana sweswo a swi → ․․․․․ → ․․․․․

Ku hlawula vuli swona leswaku

ku ni milawu yo karhi

leyi nga tirhiki eka

vanhu vo karhi va le

kerekeni ya n’wina?

Ntumbuluko → ․․․․․ → ․․․․․ → ․․․․․

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Ku chumayela van’wana swi fana ni ku hlambela. U nga hlawula ku nghena kahle ematini kumbe u tlulela kunene!