NDZIMA 24
Ku Hava Lexi Nga Ta Hi “Hambanisa Ni Rirhandzu Ra Xikwembu”
1. Hi kwihi ku titwa loku hoxeke loku karhataka vanhu vo tala, ku katsa ni Vakreste va ntiyiso?
XANA Yehovha Xikwembu wa ku rhandza wena hi ku kongoma? Van’wana va pfumela leswaku Xikwembu xa va rhandza vanhu, hilaha Yohane 3:16 yi vulaka ha kona. Kambe hi hala tlhelo va titwa hi ndlela leyi: ‘Xikwembu a xi nge ndzi rhandzi hi ku kongoma.’ Mikarhi yin’wana hambi ku ri Vakreste va ntiyiso, va swi kanakana sweswo. Wanuna un’wana la heleke matimba u te: “Swa ndzi tikela ku tshemba leswaku Xikwembu xi ni mhaka na mina.” Xana na wena u titwa hi ndlela yoleyo mikarhi yin’wana?
2, 3. I mani loyi a lavaka hi tivona hi ri vanhu lava nga pfuniki nchumu kumbe hi ri lava nga rhandzekiki eka Yehovha, naswona hi nga lwisana njhani ni mianakanyo yoleyo?
2 Sathana u hisekela ku hi endla hi pfumela leswaku Yehovha Xikwembu a nga hi rhandzi naswona a nga hi teki hi ri nchumu. Ina, Sathana u kanganyisa vanhu hi ku va endla va tibuma hi leswi va langutekisaka xiswona ni ku tikukumuxa. (2 Vakorinto 11:3) U tsakela ku endla vanhu lava tsaneke va titwa va nga ri nchumu. (Yohane 7:47-49; 8:13, 44) Leswi swi tano ngopfungopfu “emasikwini [lawa] yo hetelela” yo nonon’hwa. Vo tala namuntlha va kulela emindyangwini leyi “nga riki na rirhandzu.” Van’wana va tshama va ri karhi va langutana ni vanhu lava nga ni vukarhi, lava nga ni vutianakanyi ni lava omeke tinhloko. (2 Timotiya 3:1-5) Leswi va heteke malembe va ri karhi va xanisiwa, va kombiwa xihlawuhlawu kumbe ku vengiwa, va ha tivona va ri vanhu lava nga pfuniki nchumu kumbe va ri lava nga rhandzekiki.
3 Loko u tshuka u titwa onge a wu pfuni nchumu kumbe a wu rhandziwi, u nga heli matimba. Vo tala va hina mikarhi yin’wana hi tivona hi nga pfuni nchumu. Kambe tsundzuka, Rito ra Xikwembu ri tsaleriwe “ku lulamisa swilo” ni ku “wisetela ni swilo leswi simekiweke swi tiya.” (2 Timotiya 3:16; 2 Vakorinto 10:4) Bibele yi ri: “Hi ta tiyisekisa timbilu ta hina emahlweni ka yena mayelana ni xin’wana ni xin’wana lexi timbilu ta hina ti nga hi solaka ha xona, hikuva Xikwembu i xikulu eka timbilu ta hina naswona xi tiva swilo hinkwaswo.” (1 Yohane 3:19, 20) Kutani ke, a hi xiyeni tindlela ta mune laha eka tona Matsalwa ma hi pfunaka ku “tiyisekisa timbilu ta hina” hi rirhandzu ra Yehovha.
Yehovha U Ku Teka U Ri Wa Nkoka
4, 5. Xana xikombiso xa Yesu xa swindzingiri xi swi kombisa njhani leswaku hi va nkoka ematihlweni ya Yehovha?
4 Ndlela yo sungula, Bibele yi swi veka erivaleni leswaku Xikwembu xi teka un’wana ni un’wana wa malandza ya xona a ri wa nkoka. Hi xikombiso, Yesu u te: “Xana swindzingiri swimbirhi a swi xavisiwi hi sente yin’we? Kambe ku hava ni xin’we xa swona lexi nga welaka ehansi Tata wa n’wina a nga swi tivi. Kambe hambi ku ri misisi ya tinhloko ta n’wina yi hlayiwile hinkwayo. Hikwalaho mi nga chavi; mi va nkoka ku tlula swindzingiri swo tala.” (Matewu 10:29-31) Xiya leswaku marito wolawo a ma vula yini eka vayingiseri va Yesu va le ka lembexidzana ro sungula.
5 Hi nga ha hlamala leswaku munhu u tikarhatela yini hi ku xava xindzingiri. Phela, esikwini ra Yesu xindzingiri a xi ri xona xo chipa ngopfu eka tinyenyana hinkwato leti a ti dyiwa. Xiya leswaku hi mali yin’we ya nsimbi leyi nga riki ya nkoka ngopfu, muxavi a a kuma swindzingiri swimbirhi. Kambe endzhakunyana Yesu u vule leswaku loko munhu a lava ku xava hi timali timbirhi ta nsimbi, a a kuma swindzingiri swa ntlhanu ku nga ri swa mune. Xinyenyana lexa vuntlhanu a wu bazeriwa hi xona tanihi leswi a xi nga ri xa risima. Kumbexana swivumbiwa sweswo a swi nga ri swa risima ematihlweni ya vanhu, kambe xana Muvumbi wa swona u swi languta njhani? Yesu u te: “Xikwembu a xi rivali hambi ku ri xin’we xa swona.” (Luka 12:6, 7) Leswi swa hi pfuna leswaku hi twisisa yinhla ya Yesu. Loko Yehovha a nga xi rivali xindzingiri ni xin’we, munhu yena i wa risima ku tlula xindzingiri! Hilaha Yesu a hlamuseleke ha kona, Yehovha u tiva vuxokoxoko hinkwabyo hi hina. Phela, misisi ya tinhloko ta hina yi hlayiwile!
6. Hi swi tivisa ku yini leswaku Yesu a a nga hundzeleti loko a vulavula hi ku hlayiwa ka misisi ya hina?
6 Xana misisi ya hina yi hlayiwile? Van’wana va nga ha ehleketa leswaku Yesu a a hundzeleta swilo. Wa nga ehleketa hi ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi. Yehovha u fanele a hi tiva swinene loko a ta kota ku tlhela a hi pfuxa! U hi teka hi ri va nkoka swinene lerova u tsundzuka xin’wana ni xin’wana, ku katsa ni xitekela xa hina ni swilo hinkwaswo leswi hi swi tivaka ni leswi hi swi endleke. a Ku hlayela misisi ya hina—laha nhloko ha yin’we yi nga ni misisi ya 100 000 hi xiringaniso—sweswo a hi ntirho eka yena.
I Yini Leswi Yehovha A Swi Vonaka Eka Hina?
7, 8. (a) Hi byihi vumunhu lebyi Yehovha a tsakelaka ku byi kuma loko a ri karhi a kambisisa timbilu ta vanhu? (b) Hi yihi mitirho yin’wana leyi hi yi endlaka leyi Yehovha a yi tsakelaka?
7 Ndlela ya vumbirhi, Bibele yi hi dyondzisa hileswi Yehovha a tsakelaka ku swi vona eka malandza yakwe. Kahlekahle, u tsakisiwa hi vumunhu bya hina lebyinene ni matshalatshala lama hi ma endlaka. Hosi Davhida u byele n’wana wakwe Solomoni a ku: “Yehovha u kambisisa timbilu hinkwato naswona u tiva swilo hinkwaswo leswi munhu a swi ehleketaka.” (1 Tikronika 28:9) Loko Xikwembu xi kambisisa timbilu ta vanhu va tibiliyoni emisaveni leyi nga ni madzolonga, leyi teleke hi rivengo, handle ko kanakana xa tsaka swinene loko xi vona mbilu leyi rhandzaka ku rhula, ntiyiso ni vululami! Xana ku humelela yini loko Xikwembu xi kuma mbilu leyi xi rhandzaka, leyi lavaka ku dyondza ha xona ni ku avelana vutivi lebyi ni van’wana? Yehovha u hi byela leswaku u va tekela enhlokweni lava byelaka van’wana ha yena. U ni “buku” ya hinkwavo “lava n’wi chavaka va tlhela va anakanyisisa hi vito ra yena.” (Malakiya 3:16) Vumunhu byebyo i bya risima eka yena.
8 Hi yihi mitirho leyinene leyi Yehovha a yi tsakelaka? I matshalatshala ya hina yo tekelela N’wana wa yena Yesu Kreste. (1 Petro 2:21) Ntirho wun’wana wa nkoka lowu Xikwembu xi wu tsakelaka i ku hangalasiwa ka mahungu lamanene ya Mfumo wa xona. Eka Varhoma 10:15, ha hlaya: “Yi sasekile milenge ya lava vulaka mahungu lamanene ya swilo leswinene!” Hi ntolovelo a hi nge ehleketi leswaku milenge ya hina leyi nga nyawuliki yi nga saseka. Kambe laha, yi yimela matshalatshala lawa malandza ya Yehovha ya ma endlaka hi ku chumayela mahungu lamanene. Matshalatshala wolawo hinkwawo ma xongile naswona i ya risima ematihlweni ya yena.—Matewu 24:14; 28:19, 20.
9, 10. (a) Hikwalaho ka yini hi nga tiyisekaka leswaku Yehovha a nga ku honisi ku tiyisela ka hina loko hi langutane ni swiphiqo? (b) Hi wahi malangutelo lamanene lawa Yehovha a nga na wona hi malandza yakwe yo tshembeka?
9 Nakambe Yehovha a nga ku tekeli ehansi ku tiyisela ka hina. (Matewu 24:13) Tsundzuka, Sathana u lava leswaku u fularhela Yehovha. Siku rin’wana ni rin’wana loko ri pela wa ha tshembekile, u va u nyike Yehovha nhlamulo eka tlhontlho wa Sathana. (Swivuriso 27:11) Mikarhi yin’wana a swi olovi ku tiyisela. Mavabyi, swiphiqo swa timali, ntshikilelo ni swihinga swin’wana swi nga endla leswaku siku rin’wana ni rin’wana ri va ndzingo. Loko munhu a nga xi kumi lexi a xi languteleke, na swona swi nga n’wi heta matimba. (Swivuriso 13:12) Yehovha wa tsaka swinene loko a hi vona hi tiyisela ehansi ka mitlhontlho yo fana ni leyi. Hi yona mhaka leyi Hosi Davhida a kombeleke Yehovha leswaku a chela mihloti yakwe ‘eguleni ra dzovo,’ naswona u engeterile a ku: “Xana maxangu ya mina a ma tsariwanga ebukwini ya wena?” (Pisalema 56:8) Ina, Yehovha u yi teka yi ri ya nkoka naswona wa yi tsundzuka mihloti ni ku xaniseka loku hi ku tiyiselaka loko hi ri karhi hi lwela ku tshembeka eka yena. Na yona i ya nkoka ematihlweni ya yena.
Yehovha a nga ku languteli ehansi ku tiyisela ka hina loko hi langutane ni miringo
10 Kambe mbilu leyi tivonaka yi nga pfuni nchumu yi nga ha ala leswaku hi va risima ematihlweni ya Xikwembu. Yi nga ha hlevetela hi ku phindhaphindha yi ku: ‘Kambe ku ni vo tala lava nga xikombiso lexinene ku tlula mina. Yehovha u fanele a khomiwa hi tingana swinene loko a ndzi pimanisa na vona!’ Yehovha a nga va pimanisi vanhu naswona wa anakanyela. (Vagalatiya 6:4) U twisisa timbilu ta hina hi vuenti, naswona u vona leswinene eka tona, hambi swi ri switsongo.
Yehovha U Sefa Leswinene Eka Leswo Biha
11. Hi nga dyondza yini eka ndlela leyi Yehovha a khomeke Abiya ha yona?
11 Ndlela ya vunharhu, loko Yehovha a ri karhi a kambisisa timbilu, u xiyisisa leswi nga swinene eka hina. Hi xikombiso, loko Yehovha a lerisa leswaku yindlu ya Hosi Yerobuwamu leyi xandzukeke yi fanele yi lovisiwa, U lerise leswaku un’wana wa vana va yona, ku nga Abiya, a lahliwa hi ndlela yo xiximeka. Hikwalahokayini? Hikuva ‘Yehovha Xikwembu xa Israyele u kume nchumu lowunene embilwini ya yena.’ (1 Tihosi 14:1, 10-13) Entiyisweni, Yehovha u kambisise mbilu ya jaha rero kutani a kuma nchumu “lowunene” eka rona. Hambileswi a swi ri switsongo leswi a swi kumeke embilwini ya jaha leri, Yehovha u vone swi fanerile leswaku mhaka ya rona yi tsariwa eRitweni ra yena. Exikarhi ka ndyangu wolowo wa vaxandzuki, u tlhele a hakela jaha rero hi ku ri kombisa tintswalo.
12, 13. (a) Mhaka ya Hosi Yohoxafati yi swi kombisa njhani leswaku Yehovha u languta leswinene eka hina hambiloko hi dyohile? (b) Loko swi ta eka mitirho ni vumunhu bya hina lebyinene, xana Yehovha u tikombisa a fana ni Mutswari loyi a nga ni rirhandzu hi ndlela yihi?
12 Xikombiso xin’wana lexinene xi nga ha dyondziwa eka Hosi yo lulama, ku nga Yohoxafati. Loko hosi leyi yi endle vuphukuphuku, muprofeta wa Yehovha u yi byele leswi: “Yehovha u ku hlundzukerile hikwalaho ka sweswo.” Swa vavisa hakunene! Kambe rungula ra Yehovha a ri helelanga kwalaho. Ri ya emahlweni: “Nilokoswiritano, Xikwembu xi vone swilo leswinene eka wena.” (2 Tikronika 19:1-3) Ku hlundzuka ka Yehovha a ku n’wi endlanga leswaku a nga swi voni swilo leswinene eka Yohoxafati. Wa nga vona ndlela leyi a nga faniki ni vanhu lava nga hetisekangiki hayona! Loko vanhu va hi hlundzukisa, hi nga ha va ni mboyamelo wo tsandzeka ku vona leswinene eka vona. Loko hi dyoha, hi hela matimba, hi tlhela hi va ni tingana, naswona ndlela leyi hi tivonaka nandzu hayona yi nga hi sivela ku vona leswinene eka hina. Kambe tsundzuka, leswaku loko hi hundzuka eswidyohweni swa hina naswona hi lwela ku nga swi phindhi, Yehovha wa hi rivalela.
13 Loko Yehovha a ri karhi a kambisisa mbilu ya wena, u susa swidyoho swoleswo, ku fana ni musefi la lavaka nsuku loko a ri karhi a susa maribye lama nga pfuniki nchumu. Xana ku vuriwa yini hi vumunhu ni mitirho ya wena leyinene? Ina, leti i “tindzalama” leti a ti hlayisaka! U tshama u xiya ndlela leyi vatswari lava nga ni rirhandzu va swi tsakelaka hayona swifaniso leswi vana va vona va swi endleke exikolweni, va swi teka swi ri swa nkoka hambiloko ku hundze malembe yo tala va swi endlile ni vana se va swi rivele. Yehovha i Mutswari la nga ni rirhandzu swinene. Ntsena loko hi tshama hi tshembekile eka yena, a nge yi rivali nikatsongo mitirho ni vumunhu bya hina lebyinene. Kahlekahle, eka yena ku nga va ku ri ku pfumala vululami loko o swi rivala, naswona u tshama a lulamile. (Vaheveru 6:10) Nakambe ku ni ndlela yin’wana leyi a hi kambisisaka hayona.
14, 15. (a) Leswi hi nga hetisekangiki, hikwalahokayini swi nga endli leswaku Yehovha a honisa leswinene eka hina? Kombisa. (b) Xana Yehovha u ta endla yini hi leswinene leswi a swi kumaka eka hina, naswona u ma languta njhani malandza layo tshembeka?
14 Yehovha a nga xiyi ku nga hetiseki ka hina kambe u languta leswi hi nga kotaka ku swi endla. Hi xikombiso: Vanhu lava rhandzaka swilo leswi endliweke hi mavoko, va tikarhata va lunghisa swifaniso leswi onhakeke swinene. Hi xikombiso, loko xifaniso xa Leonardo da Vinci lexi durhaka 30 wa timiliyoni ta tidolara, lexi nga eka National Gallery eLondon, le Nghilandhi xi onhiwile hi un’wana loyi a xi baleseleke, a nga kona la ringanyeteke leswaku leswi se xi nga onhiwa xi fanele xi cukumetiwa. Hi ku hatlisa ntirho wo lunghisa xifaniso lexi xi endliweke hi vutshila, lexi nga ni malembe ya kwalomu ka 500, wu sunguriwile. Hikwalahokayini? Hikuva a xi ri xa risima eka lava rhandzaka swilo leswi endliweke hi mavoko. Xana wena a wu wa risima ku tlula xifaniso lexi tsariweke hi choko ni pensele? U wa risima hakunene ematihlweni ya Xikwembu—hambileswi u nga vaka u onhiwile swinene hi xidyoho lexi u tswariweke na xona. (Pisalema 72:12-14) Yehovha Xikwembu, Muvumbi wa ndyangu wa vanhu, la nga ni vutshila, u ta endla leswaku hinkwavo lava amukelaka nkhathalelo wa yena wa rirhandzu va hetiseka.—Mitirho 3:21; Varhoma 8:20-22.
15 Ina, Yehovha u vona leswinene eka hina, leswi hina vini hi nga swi voniki. Loko hi ri karhi hi n’wi tirhela, u ta endla leswaku leswinene swi engeteleka kukondza hi hetiseka hilaha ku heleleke. Ku nga khathariseki ndlela leyi misava ya Sathana yi hi khomiseke xiswona, Yehovha u languta malandza ya yena yo tshembeka ma ri ma nkoka.—Hagayi 2:7.
Yehovha U Kombisa Rirhandzu Ra Yena
16. Hi xihi xitiyisekiso lexikulu xa leswaku Yehovha wa hi rhandza, naswona hi swi tivisa ku yini leswaku nyiko leyi yi endleriwe hina?
16 Ndlela ya vumune, Yehovha u kombisa leswaku wa hi rhandza hi tindlela to tala. Hakunene, gandzelo ra Kreste ra nkutsulo i nhlamulo ya matimba eka mavunwa ya Sathana ya leswaku a hi pfuni nchumu kumbe a hi rhandzeki. A hi fanelanga hi rivala leswaku ndlela yo vava leyi Yesu a feke hayona emhandzini ya nxaniso, swin’we ni gome leri Yehovha a veke na rona loko a langute N’wana wa yena la rhandzekaka a ri karhi a fa, i xikombiso xa leswaku va hi rhandza. Khombo ra kona, vanhu vo tala swa va tikela ku tshemba leswaku nyiko leyi, a yi endleriwa vona hi ku kongoma. Va titwa va nga faneleki. Kambe tsundzuka leswaku muapostola Pawulo a a ri muxanisi wa valandzeri va Kreste. Kambe u tsarile: ‘N’wana wa Xikwembu u ndzi rhandzile kutani a tinyiketa hikwalaho ka mina.’—Vagalatiya 1:13; 2:20.
17. Xana Yehovha u hi kokela njhani eka yena ni le ka N’wana wakwe?
17 Yehovha u kombisa leswaku wa hi rhandza hi ku hi pfuna ha un’weun’we leswaku hi vuyeriwa eka gandzelo ra Kreste. Yesu u te: “A ku na munhu loyi a nga taka eka mina handle ka loko Tatana, loyi a ndzi rhumeke, a n’wi koka.” (Yohane 6:44) Ina, Yehovha u hi kokela eka N’wana wa yena ni le ka ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki. Njhani? U endle leswaku hi dyondzeriwa mahungu lamanene naswona u tirhisa moya wakwe lowo kwetsima ku hi pfuna hi twisisa Bibele ni ku tlhela hi tirhisa leswi hi swi dyondzaka hambiloko hi nga hetisekanga. Hikwalaho, leswi Yehovha a swi vuleke eka Vaisrayele a nga swi vula ni le ka hina a ku: “Ndzi ku rhandze hi rirhandzu leri nga heriki. Hi yona mhaka leyi ndzi ku kokeleke eka mina hi rirhandzu.”—Yeremiya 31:3.
18, 19. (a) Hi yihi ndlela leyi Yehovha a kombisaka ha yona leswaku wa hi rhandza swinene, naswona i yini leswi kombisaka leswaku ntirho lowu a tiendlela wona hi yexe? (b) Xana Rito ra Xikwembu ri hi tiyisekisa njhani leswaku Yehovha i muyingiseri la nga ni ntwelavusiwana?
18 Kumbexana loko hi khongela hi swi vona kahle leswaku Yehovha u hi rhandza ngopfu. Bibele yi rhamba un’wana ni un’wana wa hina leswaku hi ‘khongela mikarhi hinkwayo.’ (1 Vatesalonika 5:17) Wa yingisela. Naswona u vuriwa “Mutwi wa xikhongelo.” (Pisalema 65:2) Xikhundla lexi a nga xi nyikanga un’wana, hambi ku ri N’wana wa yena. Wa nga ehleketa hi leswi: Muvumbi wa vuako hinkwabyo u hi khutaza leswaku hi n’wi tshinelela hi vulavula na yena hi ntshunxekile hi xikhongelo. Xana yena i muyingiseri wa njhani? Xana Xikwembu a xi na musa, a xi na ntwelavusiwana, naswona a xi khathali? A swi tano nikatsongo.
19 Yehovha u ni ntwelavusiwana. Xana ntwelavusiwana i yini? Mukreste un’wana wo tshembeka la kuleke u te: “Ntwelavusiwana i ku twa xitlhavi lexi nga eka wena embilwini ya mina.” Xana Yehovha u twa xitlhavi xa hina? Hi dyondza hi ta ku xaniseka ka vanhu va yena Vaisrayele: “Nkarhi hinkwawo lowu a va twa ku vava, na yena a a twa ku vava.” (Esaya 63:9) Yehovha a nga lo vona maxangu ya vanhu va yena ntsena; kambe u va twele vusiwana. Ndlela leyi a titweke hayona yi kombisiwa hi marito ya yena lama a ma vuleke eka malandza ya yena a ku: “Loyi a [mi] khumbaka u khumba ndzololo ya tihlo ra mina.” b (Zakariya 2:8) A hi ku vava ka swona! Ina, Yehovha u hi twela ku vava. Loko hi twa ku vava, na yena wa vaviseka.
20. Hi yihi mianakanyo leyi nga riki yinene leyi hi faneleke hi yi papalata loko hi yingisa ndzayo leyi kumekaka eka Varhoma 12:3?
20 A nga kona Mukreste loyi a tlhariheke kahle, loyi a nga tirhisaka vumbhoni byolebyo bya rirhandzu ra Xikwembu ni ku khathala ka xona hi malandza ya xona, leswaku a tivona a ri wa le henhla kumbe a tidzunisa. Muapostola Pawulo u tsarile: “Hikwalaho ka musa lowukulu lowu ndzi kombiweke wona hi Xikwembu, ndzi mi byela hinkwenu leswaku mi nga tiehleketeleli ku tlula mpimo lowu mi faneleke mi tiehleketelela ha wona, kambe mi ehleketa kahle hikuva Xikwembu xi nyike un’wana ni un’wana wa n’wina ripfumelo ro karhi.” (Varhoma 12:3) Vuhundzuluxeri byin’wana byi vula leswaku: “Ndzi ta byela un’wana ni un’wana wa n’wina leswaku a nga titeki a ri wa nkoka kambe a tiveke exiyin’weni lexi faneleke.” (A Translation in the Language of the People, hi Charles B. Williams) Loko hi ri karhi hi tiphina hi rirhandzu ra Tata wa hina wa le tilweni, a hi hlutekeni emianakanyweni naswona hi tsundzuka leswaku rirhandzu ra Xikwembu a hi ri fanelekeli.—Luka 17:10.
21. Hi wahi mavunwa ya Sathana lawa hi faneleke hi ya emahlweni hi ma ala, naswona i ntiyiso wihi wa Xikwembu lowu hi nga yaka emahlweni hi tiyisekisa timbilu ta hina ha wona?
21 Hinkwerhu a hi endleni leswi nga ematimbeni ya hina leswaku hi ala mavunwa ya Sathana swin’we ni vunwa bya leswaku a hi pfuni nchumu kumbe a hi rhandzeki. Loko swilo leswi swi ku humeleleke evuton’wini swi ku endla u tivona u ri ni xiphiqo lexikulu lerova u vona u nga faneriwi hi rirhandzu ra Xikwembu, kumbe u vona mitirho ya wena leyinene yi ri yitsongo swinene lerova u anakanya leswaku a xi yi voni hi mahlo ya xona lama vonaka hinkwako, kumbe u vona onge swidyoho swa wena i swikulu swinene lerova hambi ku ri rifu ra N’wana wa xona ri nge swi susi, u dyondzisiwe mavunwa ya rihlaza. Ala mavunwa yo tano hi mbilu ya wena hinkwayo! A hi yeni emahlweni hi tiyisekisa timbilu ta hina hi ntiyiso lowu vuriweke hi marito ya Pawulo lama nge: “Hikuva ndza kholwa leswaku rifu kumbe vutomi kumbe tintsumi kumbe mifumo kumbe swilo leswi nga laha sweswi kumbe swilo leswa ha taka kumbe matimba kumbe ku tlakuka kumbe vuenti kumbe xivumbiwa xihi ni xihi, a swi nge swi koti ku hi hambanisa ni rirhandzu ra Xikwembu leri xi hi kombiseke rona ha Kreste Yesu Hosi ya hina.”—Varhoma 8:38, 39.
a Loko Bibele yi vulavula hi ku phindhaphindha hi ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi, yi tlhela yi vulavula hi vuswikoti bya Yehovha bya ku tsundzuka. Yobo wanuna wo tshembeka u byele Yehovha a ku: “Onge u nga . . . ndzi vekela nkarhi kutani u ndzi tsundzuka!” (Yobo 14:13) Yesu u vulavula hi ku pfuxiwa ka “hinkwavo lava nga emasirheni.” Leswi a swi fanela hikuva Yehovha u va tsundzuka kahle vafi lava a tiyimiseleke ku va pfuxa.—Yohane 5:28, 29.
b Vuhundzuluxeri byin’wana byi vula leswaku loyi a khumbaka vanhu va Xikwembu, u khumba tihlo ra rakwe hi yexe kumbe tihlo ra Israyele, ku nga ri tihlo ra Xikwembu. Xihoxo lexi xi endliwe hi vatsari van’wana lava languteke xiga lexi xi ri lexi nga xiximekiki, kutani va xi soholota. Matshalatshala ya vona lama hoxeke ma funengete vuenti bya ntwelavusiwana wa Yehovha.