1, 2. (a) I swivutiso swihi leswi u nga tsakelaka ku swi vutisa Xikwembu? (b) Muxe u xi vutise yini Xikwembu?

 XANA wa tivona u ri karhi u vulavula ni Xikwembu? Kumbexana swi nga ku hlamarisa leswaku Hosi Leyi Tlakukeke yi lava ku vulavula na wena! U nga rhanga hi ku kanakana, kutani endzhaku u sungula ku vulavula. Ya ku yingisela, ya hlamula yi tlhela yi ku byela leswaku u nga vutisa swivutiso swin’wana ni swin’wana leswi u nga na swona. Kutani, hi swihi swivutiso leswi a wu ta yi vutisa swona?

² A ku ri ni wanuna loyi a vulavuleke ni Xikwembu. Vito rakwe a ku ri Muxe. Kambe, xivutiso lexi a hlawuleke ku xi vutisa Xikwembu xi nga ku hlamarisa. A nga vutisanga nchumu hi yena n’wini, leswi a swi ta n’wi endlekela enkarhini lowu taka kumbe xivangelo lexi a xi endla vanhu va xaniseka. Ku ri na sweswo, a a lava ku tiva vito ra Xikwembu. Sweswo swi nga ha ku hlamarisa, hikuva Muxe a a ri tiva vito ra Xikwembu. Kutani, a a lava ku tiva leswi engetelekeke. Entiyisweni, xexo a ku ri xivutiso xa nkoka ku tlula swivutiso swin’wana leswi Muxe a a ta va a swi vutisile. Nhlamulo leyi Xikwembu xi yi nyikeke Muxe ya hi khumba hinkwerhu. Yi nga ku pfuna leswaku u teka xiboho xa nkoka xo tshinela eka Xikwembu. Njhani? A hi kambisiseni bulo rero ro hlawuleka.

3, 4. Ku endleke yini loko Muxe a nga si vulavula ni Xikwembu naswona va vulavule hi yini?

³ Muxe a a ri ni malembe ya 80. A a hete malembe ya 40 a hambanisiwe ni varikwavo, ku nga Vaisrayele, lava a va ri mahlonga eEgipta. Siku rin’wana, loko a ri karhi a risa ntlhambi wa mukon’wana wakwe, u vone nchumu  lowu nga tolovelekangiki. A ku ri ni ndzilo exihlahleni xa mitwa, kambe xona a xi nga tshwi. A xi ya emahlweni xi pfurha, xi hatima ku fana ni rivoni leri nga entshaveni. Muxe u tshinerile leswaku a ta vona leswi a swi humelela. U fanele a hlamale ngopfu loko a twa rito ri vulavula na yena ri huma endzilweni! Xikwembu xi vulavule na Muxe hi ku tirhisa ntsumi. Hilaha u nga ha vaka u swi tiva hakona, kwalaho Xikwembu xi byele Muxe loyi a a ri karhi a kanakana, leswaku a tshika vutomi byakwe bya vulovolovo, kutani a tlhelela eEgipta a ya kutsula Vaisrayele evuhlongeni.—Eksoda 3:1-12.

⁴ Hi nkarhi wolowo, Muxe a a ta va a vutise Xikwembu xivutiso xin’wana ni xin’wana. Kambe, xiya leswaku u hlawule ku vutisa yini: “Loko ndzo ya eka Vaisrayele ndzi fika ndzi ku: ‘Xikwembu xa vakokwa wa n’wina xi ndzi rhume eka n’wina,’ kutani va ku eka mina, ‘I mani vito ra xona?’ Ndzi fanele ndzi ku yini eka vona?”—Eksoda 3:13.

5, 6. (a) Hi dyondza ntiyiso wihi wa nkoka eka xivutiso xa Muxe? (b) Vanhu va endle yini hi vito ra Xikwembu naswona hikwalahokayini swi bihile? (c) Hikwalahokayini Xikwembu xi hi byele vito ra xona?

⁵ Xo sungula, xivutiso xexo xi hi dyondzisa leswaku Xikwembu xi ni vito. A hi fanelanga hi wu tekela ehansi ntiyiso lowu. Kambe vo tala va wu tekela ehansi. Vito ra Xikwembu ri susiwile eka vuhundzuluxeri byo tala bya Tibibele kutani ri siviwa hi swithopo, swo kota lexi nge “Hosi” ni lexi nge “Xikwembu.” Lexi hi xin’wana xa swilo swo biha swinene leswi endliweke hi vukhongeri. I yini lexi u rhangaka u xi endla loko u hlangana ni munhu un’wana? Xana a wu n’wi vutisi vito rakwe? Swi tano ni loko hi lava ku tiva Xikwembu. A hi Xikwembu lexi nga riki na vito, lexi nga ekule swinene, lexi hi nga taka hi nga xi tivi kumbe ku xi twisisa. Hambileswi xi nga vonakiki, xi kona naswona xi ni vito, i Yehovha.

⁶ Ku tlula kwalaho, loko Xikwembu xi hi byela vito ra  xona, ku ni nchumu wun’wana lowukulu ni lowu tsakisaka lowu xi lavaka hi wu endla. Xi hi rhamba leswaku hi xi tiva. Xi lava leswaku hi hlawula ndlela leyinene evuton’wini—ku nga ku tshinela ekusuhi na xona. Kambe Yehovha a nga hi byelanga vito rakwe ntsena u endle ni swin’wana swa nkoka. U tlhele a hi dyondzisa leswaku i Xikwembu xa njhani.

7. (a) Xana vito ra Xikwembu ri vula yini? (b) I yini lexi Muxe a a lava ku xi tiva loko a vutisa Xikwembu vito ra xona?

⁷ Yehovha u tihlawulele vito leri nga hi dyondzisaka swilo swo tala. Vito leri nge “Yehovha” ri vula leswaku “U Endla Leswaku Swi Va Kona.” U hlawulekile evuakweni hinkwabyo, hikuva hi yena la endleke swilo hinkwaswo. U tlhela a endla leswaku swikongomelo swakwe hinkwaswo swi hetiseka naswona a nga endla leswaku malandza yakwe lama nga ni xidyoho ma va nchumu wun’wana ni wun’wana lowu a lavaka ma va wona. Loko hi anakanyisisa hi sweswo, swi hi endla hi ya hi n’wi xixima swinene. Kambe vito ra Xikwembu ri hi dyondzisa swo tala ha xona. Muxe a a lava ku tiva swo tala, a a swi tiva leswaku Yehovha i Muvumbi naswona a a ri tiva vito ra Xikwembu. Vito ra Xikwembu a ri nga ri rintshwa. I khale vanhu va ri karhi va ri tirhisa. Entiyisweni, loko Muxe a vutisa Xikwembu vito ra xona, a a vutisa malunghana ni loyi a yimeriwaka hi vito rero. Handle ko kanakana, a a ku: ‘I yini lexi ndzi xi nga byelaka vanhu va wena va Israyele ha wena, lexi nga ta tiyisa ripfumelo ra vona eka wena, lexi nga ta va khorwisa leswaku u ta va kutsula hakunene?’

8, 9. (a) Yehovha u xi hlamule njhani xivutiso xa Muxe naswona i yini lexi hoxeke eka ndlela leyi nhlamulo ya xona yi talaka ku hundzuluxeriwa ha yona? (b) Xana xi vula yini xiga lexi nge, “Ndzi Ta Va Lexi Ndzi Hlawulaka Ku Va Xona”?

⁸ Loko Yehovha a hlamula u paluxe vumunhu byakwe lebyi tsakisaka, ku nga nchumu lowu fambisanaka ni  nhlamuselo ya vito rakwe. U byele Muxe a ku: “Ndzi Ta Va Lexi Ndzi Hlawulaka Ku Va Xona.” (Eksoda 3:14) Vuhundzuluxeri byo tala bya Bibele byi hlayekisa xileswi: “Ndzi lexi ndzi nga xona.” Kambe mavekelo ya vuxiyaxiya ma kombisa leswaku Xikwembu a xi nga tiyisekisi ntsena leswaku xi kona. Ematshan’weni ya sweswo, Yehovha a a dyondzisa Muxe—na hina hinkwerhu—leswaku A a ta ‘hlawula ku va lexi a lavaka ku va xona’ leswaku a hetisisa switshembiso swakwe. Vuhundzuluxeri bya J. B. Rotherham byi hundzuluxela ndzimana leyi hi ku kongoma, byi ku: “Ndzi Ta Va xin’wana ni Xin’wana lexi ndzi tsakelaka ku va xona.” Mutivi un’wana wa Xiheveru xa le Bibeleni u hlamusela xiga lexi hi ndlela leyi: “Eka xiyimo xin’wana ni xin’wana . . . , Xikwembu ‘xi ta’ tisa xintshuxo.”

⁹ Xana sweswo a swi vula yini eka Vaisrayele? Ku nga khathariseki xihinga hambi xi ri xihi lexi a va ta langutana na xona, swi nga ri na mhaka leswaku xiyimo lexi va tikumaka va ri eka xona xi tika ku fikela kwihi, Yehovha a a ta va nchumu wun’wana ni wun’wana lowu lavekaka leswaku a va kutsula evuhlongeni kutani a va nghenisa eTikweni leri Tshembisiweke. Vito leri a ri khutaza munhu leswaku a tshembela eka Xikwembu. Ri nga hi endlela leswi fanaka na hina namuntlha. (Pisalema 9:10) Hikwalahokayini?

10, 11. Xana vito ra Yehovha ri endla leswaku hi ehleketa hi yena a ri Tatana lonene ngopfu, la pfumelelanaka ni swiyimo hi ndlela yihi? Kombisa.

¹⁰ Hi xikombiso: Vatswari va swi tiva leswaku va fanele va cincacinca ni ku pfumelelana ni swiyimo leswaku va khathalela vana va vona. Hi siku rin’we, mutswari a nga ha boheka ku va muongori, musweki, mudyondzisi, mutshinyi, muavanyisi ni swin’wana swo tala. Vo tala va titwa va tshikilelekile loko va ehleketa hi mitirho yo hambanahambana leyi va faneleke va yi endla. Va swi xiya leswaku vana va vona va va tshemba swinene, a va kanakani leswaku Tatana  kumbe Manana a nga va chavelela, a nga herisa timholovo hinkwato, a nga lunghisa thoyi hambi yi ri yihi leyi tshovekeke, ni ku hlamula xivutiso xin’wana ni xin’wana lexi va xi ehleketaka emiehleketweni ya vona leyi tshamelaka ku lava ku tiva swo karhi. Vatswari van’wana va tivona va nga ri nchumu, mikarhi yin’wana va hela matimba hikwalaho ko tsandzeka ku endla swo karhi. Va titwa va nga faneleki nikatsongo ku endla mitirho yo tala leyi va faneleke va yi endla.

¹¹ Yehovha na yena i mutswari la nga ni rirhandzu. Kambe, loko a tirhisa milawu yakwe leyi hetisekeke, ku hava lexi a nga tsandzekaka ku va xona leswaku a khathalela vana vakwe va laha misaveni hi ndlela leyinene ngopfu. Hikwalaho vito rakwe leri nge Yehovha, ri endla leswaku hi ehleketa hi yena a ri Tatana lonene ngopfu. (Yakobo 1:17) Muxe swin’we ni Vaisrayele lavan’wana hinkwavo vo tshembeka va swi vone hi ku hatlisa leswaku Yehovha u hanya hi ku pfumelelana ni vito rakwe. Va hlalele va hlamarile loko a va Mukongomisi wa Nyimpi la nga hluriwiki, N’wini wa ntumbuluko hinkwawo, Munyiki wa Nawu loyi ku nga riki na munhu la fanaka na yena, Muavanyisi, Mupfapfarhuti, Munyiki wa swakudya ni mati, Muhlayisi wa swiambalo ni tintanghu leswaku swi nga onhaki ni swin’wana swo tala.

12. Xana langutelo ra Faro hi Yehovha ri hambana njhani ni ra Muxe?

¹² Xikwembu xi endle leswaku vito ra xona ri tiviwa, xi paluxe swilo swo tsakisa malunghana ni Loyi a yimeriwaka hi vito rero naswona xi tlhele xi swi kombisa leswaku leswi xi swi vulaka i ntiyiso. Handle ko kanakana, Xikwembu xi lava leswaku hi xi tiva. Xana ha swi lava ku xi tiva? Muxe a a lava ku tiva Xikwembu. Ku navela koloko lokukulu ku kongomise ndlela leyi Muxe a a hanya ha yona ni ku n’wi endla a tshinela eka Tata wakwe wa le tilweni.  (Tinhlayo 12:6-8; Vaheveru 11:27) Lexi twisaka ku vava, vanhu vo tala va le nkarhini wa Muxe a va nga swi lavi ku xi tiva ni ku tshinela eka xona. Loko Muxe a boxa vito leri nge Yehovha eka Faro, mufumi yoloye wa le Egipta la tikurisaka u vutise hi vukarhi a ku: “I mani Yehovha?” (Eksoda 5:2) Faro a a nga lavi ku dyondza nchumu hi Yehovha. Ku ri na sweswo, u sandze Xikwembu xa Israyele tanihi lexi nga riki xa nkoka kumbe lexi nga pfuniki nchumu. Leswi swi tolovelekile namuntlha. Langutelo leri ri sivela vanhu leswaku va nga wu voni ntiyiso wa nkoka ku tlula hinkwayo—ku nga leswaku Yehovha i Hosi leyi Tlakukeke.

13, 14. (a) Hikwalahokayini Yehovha a nyikiwe swithopo swo tala eBibeleni naswona hi swihi swin’wana swa swona? (Vona  bokisi eka tluka 16.) (b) Hikwalahokayini ku ri Yehovha ntsena la faneriwaka hi ku vitaniwa “Hosi Leyi Tlakukeke”?

¹³ Yehovha u pfumelelana ni swiyimo lerova swi fanerile leswi a nga ni swithopo swo hambanahambana eMatsalweni. Swithopo leswi a hi swa nkoka ku tlula vito rakwe; kambe swi hi dyondzisa swo tala malunghana ni leswi vito rakwe ri yimelaka swona. Hi xikombiso, u vitaniwa “Yehovha Hosi Leyi Tlakukeke.” (2 Samuwele 7:22) Xithopo xexo lexi tlakukeke, lexi humelelaka mikarhi yo tala eBibeleni, xi hi hlamusela xikhundlha xa Yehovha. Hi yena ntsena a nga ni mfanelo ya ku va Mufumi wa vuako hinkwabyo. Xiya xivangelo xa kona.

¹⁴ Leswi Yehovha a nga Mutumbuluxi, u hlawulekile. Nhlavutelo 4:11 yi ri: “Swa ku fanela Yehovha Xikwembu xa hina ku dzunisiwa ni ku xiximiwa ni ku va ni matimba hikuva u tumbuluxe swilo hinkwaswo naswona hinkwaswo swi kona hikwalaho ka ku rhandza ka wena, swi tumbuluxiwile.” A ku na munhu ni un’we loyi a nga faneriwaka hi marito lama ni vuhosi. Nchumu wun’wana ni wun’wana lowu nga evuakweni wu tumbuluxiwe hi Yehovha!  Handle ko kanakana, Yehovha u faneriwa hi ku dzunisiwa, matimba ni hi ku vangama hikwalaho ka leswi a nga Hosi leyi Tlakukeke tlhelo Mutumbuluxi wa swilo hinkwaswo.

15. Hikwalahokayini Yehovha a vuriwa “Hosi ya hilaha ku nga heriki”?

¹⁵ Xithopo xin’wana lexi tirhaka ntsena eka Yehovha hi lexi nge “Hosi ya hilaha ku nga heriki.” (1 Timotiya 1:17; Nhlavutelo 15:3) Xana leswi swi vula yini? Mianakanyo ya hina leyi nga nyawuliki a yi nge swi koti ku swi twisisa hi ku helela, kambe Yehovha a nga na masungulo naswona a nga na makumu. Pisalema 90:2 yi ri: “U Xikwembu hilaha ku nga heriki.” Hikwalaho Yehovha a nga na masungulo; a a ri kona hilaha ku nga riki na masungulo. Swi fanerile ku va a vuriwa “Nkulukumba wa Masiku,”—u ve kona hilaha ku nga riki na makumu ku nga si va na munhu kumbe nchumu evuakweni hinkwabyo! (Daniyele 7:9, 13, 22) I mani loyi a nga kanakanaka mfanelo yakwe ya ku va Hosi leyi Tlakukeke?

16, 17. (a) Hikwalahokayini hi tsandzeka ku vona Yehovha, naswona hikwalahokayini sweswo swi nga fanelanga swi hi hlamarisa? (b) Hi nga vurisa ku yini leswaku Yehovha i wa xiviri ku tlula nchumu hambi wu ri wihi lowu hi nga wu vonaka kumbe hi nga wu khumbaka?

¹⁶ Kambe, van’wana va yi kanakana mfanelo yoleyo, ku fana na Faro. Xiphiqo xin’wana hi leswi vanhu lava nga hetisekangiki va nga vamakholwa hi ku vona. A hi nge swi koti ku vona Hosi leyi Tlakukeke. I xivumbiwa xa moya, vanhu va nyama a va nge swi koti ku yi vona. (Yohane 4:24) Phela, loko munhu wa nyama ni ngati a a ta swi kota ku vona Yehovha Xikwembu, a a ta fa. Yehovha hi byakwe u byele Muxe a ku: “A wu nge xi voni xikandza xa mina hikuva a ku na munhu la nga ndzi vonaka ivi a hanya.”—Eksoda 33:20; Yohane 1:18.

¹⁷ Sweswo a swi fanelanga swi hi hlamarisa. Muxe u vone xiphemunyana xa ku vangama ka Yehovha, entiyisweni,  Yehovha a a tirhisa ntsumi. Ku ve ni vuyelo byihi? Mombo wa Muxe a wa ha “hatima” hambiloko se ku hundze nkarhinyana a yi vonile. Vaisrayele a va chava ni ku languta Muxe exikandzeni hi ku kongoma. (Eksoda 33:21-23; 34:5-7, 29, 30) Hakunene a nga kona munhu wa nyama la nga langutanaka ni Hosi leyi Tlakukeke eku vangameni ka yona hinkwako! Xana leswi swi vula leswaku a hi ka xiviri, a ku fani na nchumu lowu hi nga wu vonaka kumbe hi nga wu khumbaka? Doo, ha pfumela leswaku swi kona swilo swo tala leswi hi nga kotiki ku swi vona—hi xikombiso, moya, magandlati ya xiyanimoya ni miehleketo. Tlhandlakambirhi, Yehovha a nga na makumu, ku hundza ka nkarhi a ku n’wi khumbi helo, hambi ku ri magidi ya timiliyoni ta malembe! Xisweswo, i wa xiviri ku tlula nchumu wun’wana ni wun’wana lowu hi nga wu khumbaka kumbe lowu hi nga wu vonaka, hikuva swilo leswi hi swi vonaka swi hundzeriwa hi nkarhi, swa kurha ni ku bola. (Matewu 6:19) Kambe, xana hi fanele hi n’wi teka a ri matimba lama nga twisisekiki, naswona a nga ri munhu wa xiviri, kumbe a ri Mutumbuluxi la nga ni vutianakanyi? A hi voneni.

18. Xana Ezekiyele u kombisiwe xivono xihi, naswona swikandza swa mune swa ‘swivumbiwa leswi hanyaka’ leswi nga ekusuhi na Yehovha swi fanekisela yini?

¹⁸ Hambileswi hi nga swi kotiki ku vona Xikwembu, ku ni tindzimana leti tsakisaka eBibeleni leti hi pfunaka ku twisisa swilo swa le tilweni. Xikombiso xin’wana, i ndzima yo sungula ya Ezekiyele. Ezekiyele u nyikiwe xivono xa nhlangano wa Yehovha wa le tilweni, lowu a wu voneke wu ri kalichi leyikulu ya le tilweni. Lexi tsakisaka ngopfu i nhlamuselo ya swivumbiwa swa moya leswi nga ni matimba, leswi rhendzeleke Yehovha. (Ezekiyele 1:4-10) ‘Swivumbiwa leswi swi hanyaka’ swi le kusuhi swinene na Yehovha,  naswona swivumbeko swa swona swi hi byela nchumu wa nkoka mayelana ni Xikwembu lexi swi tirhelaka xona. Haxin’we xi ni swikandza swa mune—xikandza xa nkuzi, xa nghala, xa gama ni xa munhu. Handle ko kanakana leswi swi fanekisela timfanelo ta mune letikulu ta vumunhu bya Yehovha.—Nhlavutelo 4:6-8, 10.

19. Hi byihi vumunhu lebyi fanekiseriwaka hi (a) xikandza xa nkuzi? (b) xikandza xa nghala? (c) xikandza xa gama? (d) xikandza xa munhu?

¹⁹ EBibeleni, hakanyingi nkuzi yi fanekisela matimba, naswona swa fanela hakunene, hikuva i xifuwo lexi nga ni matimba swinene. Nghala, yona hakanyingi yi fanekisela vululami, hikuva vululami bya xiviri byi lava xivindzi, ku nga vumunhu lebyi tinghala ti tivekaka ha byona. Magama ma tiveka ngopfu hi matihlo ya wona lama kotaka ku vona ekule swinene, ma vona hambi ku ri swilo leswitsongo leswi nga ekule swinene. Hikwalaho xikandza xa gama xi byi fanekisela kahle vutlhari bya Xikwembu byo vona ekule. Ku vuriwa yini hi xikandza xa munhu? Phela, munhu u endliwe hi xifaniso xa Xikwembu, u hlawulekile hi vuswikoti byakwe byo kombisa vumunhu lebyikulu bya Xikwembu—ku nga rirhandzu. (Genesa 1:26) Vumunhu lebyi bya Yehovha—ku nga matimba, vululami, vutlhari ni rirhandzu—byi kandziyisiwa ngopfu eMatsalweni lerova byi nga ha hlamuseriwa tanihi vumunhu lebyikulu bya Xikwembu.

20. Xana hi fanele hi karhateka hileswaku vumunhu bya Yehovha swi nga ha endleka byi cincile, naswona hikwalahokayini u hlamula tano?

²⁰ Xana hi fanele hi karhateka hi ku anakanya leswaku swi nga ha endleka Xikwembu xi cincile emalembeni ya magidi, hi mpfhuka xi hlamuseriwile eBibeleni? Doo, vumunhu bya Xikwembu a byi cinci. Xa hi byela: “Hi mina Yehovha; a ndzi cinci.” (Malakiya 3:6) Ematshan’weni ya leswaku a tshamela ku cincacinca, Yehovha u tikombise a ri Tatana la fanelekaka hi ndlela leyi a langutanaka  ni xiyimo xin’wana ni xin’wana hayona. U tirhisa timfanelo ta vumunhu byakwe hi ku ya hi xiyimo xa kona. Eka vumunhu lebya mune, lebyikulu eka byona i rirhandzu. Byi vonaka eka hinkwaswo leswi Xikwembu xi swi endlaka. Xi tirhisa matimba ya xona, vululami bya xona ni vutlhari bya xona hi ndlela ya rirhandzu. Entiyisweni, Bibele yi hlamusela nchumu wo hlamarisa malunghana ni Xikwembu ni vumunhu lebyi. Yi ri: “Xikwembu i rirhandzu.” (1 Yohane 4:8) Xiya leswaku a yi vuli leswaku Xikwembu xi ni rirhandzu, kambe yi ri, Xikwembu i rirhandzu. Rirhandzu, ku nga vumunhu bya xona, xa ri tirhisa eka hinkwaswo leswi xi swi endlaka.

21. Xana hi ta titwa njhani loko hi ya hi tiva vumunhu bya Yehovha ku antswa?

²¹ Xana u tshama u vona n’wana a komba vanghana tata wakwe kutani a vula hi ntsako ni hi ku tinyungubyisa lokukulu  a ku, “Loyi i tatana”? Vagandzeri va Xikwembu va ni xivangelo lexi twalaka xo titwa hi ndlela leyi fanaka hi Yehovha. Bibele yi vulavula hi nkarhi lowu vanhu vo tshembeka va nga ta vula ha wona va ku: “Vonani! Lexi i Xikwembu xa hina.” (Esaya 25:8, 9) Loko u ya u byi twisisa kahle vumunhu bya Yehovha, u ta ya u swi vona leswaku u ni Tatana lonene ku tlula hinkwavo.

22, 23. Xana Bibele yi n’wi hlamusela njhani Tata wa hina wa le tilweni naswona hi swi tivisa ku yini leswaku u lava hi tshinela eka yena?

²² Tatana loyi a hi munhu la nga riki na vunghana, la nga khathaliki kumbe la nga ekule—hambileswi vanhu van’wana lava nghenaka kereke, lava hisekelaka etlhelo swin’we ni vativi va filosofi va dyondziseke sweswo. A hi nga ta tshinela eka Xikwembu lexi nga riki na vunghana naswona Bibele a yi n’wi hlamuseli hi ndlela yoleyo Tata wa hina la nga ni rirhandzu. Ematshan’weni ya sweswo, yi n’wi vitana “Xikwembu lexi tsakeke.” (1 Timotiya 1:11) Yehovha wa khathala hi l ndlela leyi va hanyaka hayona. Mayelana ni nkarhi lowu swivumbiwa swakwe swo tlhariha swi tluleke milawu leyi a swi nyikeke yona leswaku yi swi kongomisa, ha hlaya: “Mbilu yakwe yi vava.” (Genesa 6:6; Pisalema 78:41) Kambe loko hi kombisa vutlhari hi tlhela hi endla leswi Rito ra yena ri hi byelaka swona, hi “tsakisa mbilu” yakwe.—Swivuriso 27:11.

²³ Tata wa hina u lava leswaku hi tshinela eka yena. Rito rakwe ri hi khutaza leswaku hi xi “ambamba kutani [hi] xi kuma hakunene, hambileswi kahlekahle xi nga riki ekule ni un’wana ni un’wana wa hina.” (Mitirho 17:27) Xana swi nga koteka leswaku vanhu va nyama va tshinela ekusuhi ni Hosi Leyi Tlakukeke ya vuako hinkwabyo?