1, 2. Xana Petro a a langutele yini loko Yesu a vulavula eKapernawume, kambe i yini lexi humeleleke?

PETRO a a honolele vayingiseri va Yesu. A va ri esinagogeni eKapernawume. Kaya ra Petro a ri ri emutini wolowo; ntirho wakwe wo phasa tinhlampfi a wu endlela kwalaho eribuweni ra Lwandle ra Galeliya; vo tala va vanghana vakwe, maxaka ni van’wamabindzu lava a va toloveleke a va tshama kwalaho. A swi kanakanisi leswaku Petro a swi navela hi mbilu hinkwayo leswaku vanhu va laha a a tshama kona va xixima Yesu hilaha a a n’wi xixima hakona va tlhela va tsaka na yena hilaha a a tsake hakona loko a dyondza hi Mfumo wa Xikwembu eka mudyondzisi lonkulu. Kambe sweswo a swi nga ta humelela hi siku leri Yesu a wu endzeleke ha rona muti wa Kapernawume.

² Vanhu vo tala va tshike ku n’wi yingisa. Van’wana a va ri eku gunguleni va kaneta rungula ra Yesu. Lexi nga heta Petro matimba, i ndlela leyi van’wana va vadyondzisiwa va Yesu va anguleke ha yona. Swikandza swa vona a swi nga ha wu kombisi ntsako lowu a va ri na wona loko va dyondza hi swilo swa nkoka ro sungula ni ntsako lowu a va ri na wona loko va dyondza ntiyiso. Sweswi, a va vonaka va hlundzukile. Van’wana va vule leswaku mhaka ya Yesu yi tsema nhlana. Leswi a va nga ha swi lavi ku n’wi yingisa, va hume esinagogeni va tlhela va tshika ku n’wi landzela.—Hlaya Yohane 6:60, 66.

3. Xana ripfumelo ra Petro ri n’wi pfune leswaku a endla yini eka minkarhi yo hlayanyana?

³ Wolowo a ku ri nkarhi wo tika eka Petro ni vaapostola-kulobye. Petro a a nga swi twisisanga hi ku helela leswi Yesu a swi vuleke siku rero. A swi kanakanisi leswaku na yena u swi vonile leswaku loko leswi Yesu a swi vuleke swi nga hlamuseriwi, swi nga tikomba swi khunguvanyisa. Kambe, xana Petro a a ta endla yini? Phela a ku nga ri ro sungula ripfumelo rakwe eka N’wini wakwe ri ringiwa; naswona a ku nga ri ro hetelela. A hi voneni ndlela leyi ripfumelo rakwe ri n’wi pfuneke ha yona leswaku a langutana ni swiphiqo sweswo ni leswaku a tshama a tshembekile.

4, 5. Xana Yesu a a endle swilo leswi vanhu a va nga swi ehleketi hi ndlela yihi?

⁴ Minkarhi yo tala Petro a a hlamarisiwa hileswi Yesu a a swi vula.  Nkarhi na nkarhi, N’wini wakwe a vula ni ku endla swilo leswi vanhu a va nga swi ehleketi. Hi xa tolo xa kona, a ha ku phamela vanhu va magidi swakudya hi singita. Endzhaku ka sweswo, vanhu volavo va ringete ku n’wi endla hosi. Kambe u hlamarise vo tala loko a ala kutani a byela vadyondzisiwa vakwe leswaku va nghena exikepeni va ya eKapernawume. Hi vusiku byebyo, loko vadyondzisiwa vakwe va ri karhi va tluta, Yesu u tlhele a va hlamarisa hi ku famba ehenhla ka mati hi nkarhi lowu a ku ri ni xidzedze eLwandle ra Galeliya, a dyondzisa Petro nkoka wo va ni ripfumelo.

⁵ Nimixo, va kume leswaku ntshungu wu va landzele hi le tlhelo ka nambu. Kambe ntshungu wolowo a wu lava leswaku Yesu a tlhela a wu phamela swakudya hi singita, a wu nga lavi swakudya swa moya. Yesu u wu tshinyile hikwalaho ka sweswo. (Yoh. 6:25-27) Loko Yesu a fika esinagogeni eKapernawume u ye emahlweni ni bulo rero naswona u tlhele a endla leswi vanhu a va nga swi langutelanga hi ku ya emahlweni a va dyondzisa ntiyiso lowu a wu nga olovi ku wu twisisa kambe wu nga wa nkoka.

6. Xana Yesu u vule xifaniso xihi, naswona vayingiseri vakwe va angule njhani?

⁶ Yesu a a lava leswaku ntshungu wolowo wu nga n’wi tivi tanihi munyiki wa swakudya swa nyama kambe wu n’wi tiva tanihi munyiki wa swakudya swa moya leswi humaka eka Xikwembu, loyi vutomi ni rifu rakwe swi nga pfula ndlela ya leswaku vanhu va kuma vutomi lebyi nga heriki. Kutani u vulavule hi xifaniso lexi eka xona a ti faniseke ni mana, xinkwa lexi a xi huma etilweni esikwini ra Muxe. Loko van’wana va n’wi kaneta, u tirhise xifaniso lexi twisisekaka, a hlamusela leswaku i swa nkoka ku dya nyama yakwe ni ku nwa ngati yakwe leswaku va kuma vutomi. Laha hi kona laha timhaka ti nga sungula ku biha kona. Van’wana va te: “Mhaka leyi yi tsema nhlana; i mani la nga yi yingisaka?” Vo tala va vadyondzisiwa va Yesu va tshike ku n’wi landzela. *—Yoh. 6:48-60, 66.

7, 8. (a) I yini leswi Petro a a nga si swi twisisa hi ntirho wa Yesu? (b) Xana Petro u xi hlamule njhani xivutiso xa Yesu lexi a xi ya eka vaapostola?

⁷ Xana Petro a a ta endla yini? Swi nga ha endleka leswaku na yena ma n’wi pfilunganyile marito ya Yesu. A a nga swi twisisi leswaku Yesu u fanele a fa leswaku a ta hetisisa ku rhandza ka Xikwembu. Xana Petro na yena u ringekile lerova a navela ku siya Yesu hilaha vadyondzisiwa van’wana va endleke hakona siku rero? A swi tano; kambe ku ni nchumu wun’wana wa nkoka lowu nga endla leswaku Petro a nga fani ni ntshungu wolowo. Hi wihi nchumu wa kona?

⁸ Yesu u hundzulukele eka vaapostola vakwe kutani a ku: “N’wina a mi swi lavi ku famba, a hi swona ke?” (Yoh. 6:67) Loko a vulavula,  vaapostola vakwe hinkwavo va 12 a va n’wi yingisile, kambe i Petro loyi a nga hlamula. Minkarhi yo tala a ku hlamula yena. Swi nga ha endleka leswaku Petro a ku ri yena lonkulu eka vona. Eswiyin’weni swo tala hi yena loyi a a tala ku vulavula; swi tikomba onge a a nga kanakani ku vula leswi a swi ehleketaka. Emhakeni leyi, leswi a swi ri emianakanyweni yakwe a ku ri xivutiso lexi, lexi nga rivalekiki lexi nge: “Hosi, xana hi ta ya eka mani? Hi wena u nga ni marito ya vutomi lebyi nga heriki.”—Yoh. 6:68.

9. Xana Petro u tshame a tshembekile eka Yesu hi ndlela yihi?

⁹ Xana marito wolawo a ma yi khumbi mbilu ya wena? Ripfumelo leri Petro a a ri na rona eka Yesu ri n’wi pfune leswaku a hlakulela mfanelo ya nkoka, ku nga vutshembeki. Petro u swi vone kahle leswaku Yesu a ku ri yena ntsena Muponisi loyi a vekiweke hi Yehovha nileswaku Yesu a a ponisa vanhu hileswi a swi vulaka, ku nga leswi a a swi dyondzisa malunghana ni Mfumo wa Xikwembu. A a swi tiva leswaku hambiloko ku ri ni leswi a a nga swi twisisi hi Yesu, a ku ri hava laha a a ta ya kona loko a lava ku amukeriwa hi Xikwembu ni ku kuma mikateko ya vutomi lebyi nga heriki.

10. Xana hi nga ku tekelela njhani ku tshembeka ka Petro?

¹⁰ Xana yoleyo hi yona ndlela leyi na wena u titwaka ha yona? Lexi twisaka ku vava hileswaku vo tala namuntlha va vula leswaku va rhandza Yesu kambe va n’wi landzula loko va langutane ni miringo. Ku tshembeka eka Kreste swi lava leswaku na hina hi titwa hi ndlela leyi Petro a a titwa ha yona hi tidyondzo ta yena. Hi fanele hi ti dyondza, hi ti twisisa hi tlhela hi hanya ha tona—hambiloko ti nga ri hi ndlela leyi a hi ti langutele ha yona. Hi nga va ni ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki lebyi Yesu a lavaka leswaku hi byi kuma ntsena loko hi tshama hi tshembekile.—Hlaya Pisalema 97:10.

11. Yesu u fambe ni valandzeri vakwe hi ndlela yihi? (Nakambe vona nhlamuselo ya le hansi.)

¹¹ Endzhakunyana ka sweswo, Yesu u teke riendzo ro leha ni vaapostola vakwe swin’we ni vadyondzisiwa van’wana va ya en’walungwini. Ntshava ya Herimoni leyi a yi funengetiwe hi gamboko, en’walungwini wa Tiko leri Tshembisiweke, minkarhi yin’wana a wu yi vona ematini ya wasi ya Lwandle ra Galeliya. Loko va ya va ri karhi va tshinela, ntshava yoleyo a yi vonaka yi ri yikulu, ngopfu-ngopfu loko va ri karhi va gonya switsunga va kongoma eswimitanini leswi nga ekusuhi na Khezariya wa Filipi. * Loko va ri ekusuhi ni Tiko leri Tshembisiweke hi le dzongeni, Yesu u vutise valandzeri vakwe xivutiso xa nkoka.

12, 13. (a) Ha yini Yesu a a lava ku tiva leswaku mintshungu yi ri hi yena mani? (b) Xana Petro u ri kombise njhani ripfumelo ra xiviri eka marito lawa a ma byeleke Yesu?

 ¹² U te: “Xana mintshungu yi ri ndzi mani?” Nakambe hi nga vona Petro hi tihlo ra mianakanyo loko a honolele Yesu, a vona musa, matimba ni vutlhari lebyi N’wini wakwe a nga na byona. Yesu a a lava ku twa leswi vayingiseri vakwe va nga ta swi vula eka leswi va nga swi vona ni ku swi twa. Loko vadyondzisiwa vakwe va n’wi hlamula, va n’wi byele ndlela leyi vanhu van’wana a va n’wi teka ha yona. Kambe a a lava ku twa leswi engetelekeke. Xana ni vaapostola vakwe a va n’wi teka hi ndlela yoleyo? U tlhele a va vutisa a ku: “Kambe, n’wina mi ri ndzi mani?”—Luka 9:18-20.

¹³ Nakambe, Petro hi yena loyi a nga rhanga a hlamula. U swi vule hi ku kongoma leswi vo tala lava a va ri kwalaho a va swi ehleketa. U te: “U Kreste, N’wana wa Xikwembu lexi hanyaka.” Anakanya ndlela leyi Yesu a a n’wayitela ha yona loko a ri karhi a bumabumela Petro. Yesu u tsundzuxe Petro leswaku a hi munhu loyi a nga endla leswaku ntiyiso lowu wa nkoka wu dzika eka lava hakunene va nga ni ripfumelo, kambe i Yehovha Xikwembu. Petro u kote ku xiya yin’wana ya mintiyiso ya nkoka swinene leyi Yehovha a a nga si yi paluxa, ku nga vukona bya Mesiya kumbe Kreste loyi se a ku ri khale a tshembisiwile!—Hlaya Matewu 16:16,17.

14. Yesu u nyike Petro malunghelo wahi?

¹⁴ Kreste loyi, hi yena loyi vuprofeta bya khale byi nga vula leswaku i ribye leri vaaki va nga ta ri bakanya. (Ps. 118:22; Luka 20:17) Hi ku pfumelelana ni vuprofeta byebyo, Yesu u vule leswaku Yehovha a a ta simeka vandlha ehenhla ka ribye rero kumbe ehenhla ka ribye lerikulu leri Petro a ha ku paluxeriwa rona. Kutani u nyike Petro vutihlamuleri bya nkoka evandlheni rero. A nga n’wi endlanga a va lonkulu eka vaapostola lavan’wana hilaha van’wana va ehleketaka hakona kambe u n’wi nyike vutihlamuleri byo tala. U nyike Petro “xilotlelo xa mfumo.” (Mat. 16:19) A ku ta va ntirho wa Petro ku nyika vanhu va tinxaka tinharhu to hambana-hambana ntshembo wo nghena eMfun’weni wa Xikwembu—vo sungula a ku ta va Vayuda, ivi ku landzela Vasamariya kutani ku hetelela Vamatiko kumbe vanhu lava nga riki Vayuda.

15. I yini leswi endleke leswaku Petro a tshinya Yesu, naswona u n’wi tshinye a ku yini?

¹⁵ Hambiswiritano, endzhakunyana Yesu u vule leswaku lava nyikiwaka swo tala ku ta laviwa swo tala eka vona naswona ntiyiso wa marito wolawo wu vonake emhakeni ya Petro. (Luka 12:48) Yesu u ye  emahlweni a paluxa mintiyiso ya nkoka malunghana na Mesiya, ku katsa ni mhaka ya ku xaniseka ni ku fa kakwe loku a ku ta endleka ku nga ri khale eYerusalema. Loko Petro a twa sweswo u ve ni gome. Hiloko a ya na yena etlhelweni kutani a sungula ku n’wi tshinya, a ku: “Titsetselele, Hosi; khombo leri ri nga ka ri nga ku weli nikatsongo.”—Mat. 16:21, 22.

16. Xana Yesu u n’wi lulamise njhani Petro naswona hi yihi ndzayo ya nkoka leyi hinkwerhu hi nga yi kumaka eka marito ya Yesu?

¹⁶ Petro u titwe a vulavule kahle, kambe nhlamulo ya Yesu yi n’wi hlamarisile. Yesu u hundzuluke a languta Petro ni vadyondzisiwa lavan’wana—lava na vona a va anakanya leswaku Petro u vulavule kahle—kutani a ku: “Yana endzhaku ka mina, Sathana! U xikhunguvanyiso eka mina, hikuva a wu ehleketi miehleketo ya Xikwembu, kambe u ehleketa miehleketo ya vanhu.” (Mat. 16:23; Mar. 8:32, 33) Ku ni ndzayo ya nkoka leyi hinkwerhu hi nga yi kumaka emaritweni ya Yesu. Swa olova swinene ku vona onge leswi vanhu va swi vulaka i swa nkoka ku tlula leswi Xikwembu xi swi vulaka. Ku landzela mianakanyo ya vanhu swi nga endla leswaku hi hetisisa xikongomelo xa Sathana ku ri ni xa Xikwembu hambiloko hina hi vona onge ho pfuna. Xana Petro u angule njhani?

17. Xana Yesu a a vula yini loko a byela Petro a ku, “yana endzhaku ka mina”?

¹⁷ Petro a a swi tiva leswaku Yesu a a nga vuli swona leswaku yena i Sathana Diyavulosi. Phela Yesu a nga vulavulanga na Petro onge hiloko a vulavula na Sathana. Eka Sathana Yesu u te: “Suka”; kambe eka Petro u te: “Yana endzhaku ka mina.” (Mat. 4:10) Yesu a nga n’wi fularhelanga muapostola loyi a a vone timfanelo letinene eka yena, kambe u lulamise vonelo leri hoxeke leri Petro a a ri na rona. Swi le rivaleni leswaku Petro a a fanele a tshika ku va emahlweni ka N’wini wakwe tanihi xikhunguvanyiso, kambe a va endzhaku kakwe tanihi mulandzeri wakwe.

18. Xana Petro u kombise vutshembeki hi ndlela yihi naswona hi nga n’wi tekelela njhani?

¹⁸ Xana Petro u sungule ku kanetana na Yesu kumbe a n’wi hlundzukela? A nga swi endlanga sweswo; u amukele ndzayo hi ku titsongahata. Hi ndlela yoleyo, u tlhele a kombisa ku tshembeka kakwe. Hinkwavo lava landzelaka Kreste minkarhi yin’wana swi ta boha leswaku va nyikiwa ndzayo. Hi nga hambeta hi tshinela ekusuhi na Yesu Kreste ni Tata wakwe Yehovha Xikwembu ntsendze loko hi amukela ndzayo hi ku titsongahata naswona hi dyondza eka yona.—Hlaya Swivuriso 4:13.

19. Xana Yesu u vule mhaka yihi leyi hlamariseke vanhu vo tala naswona Petro a nga va a tibyele yini?

¹⁹ Endzhakunyana ka sweswo, Yesu u tlhele a vula mhaka yin’wana leyi hlamariseke vo tala, u te: “Ndzi tiyisile ndzi ri eka n’wina, ku ni van’wana lava yimeke laha lava nga ta ka va nga ri nantswi rifu nikatsongo va nga si rhanga va vona N’wana wa munhu a ta emfun’weni wakwe.” (Mat. 16:28) A swi kanakanisi leswaku marito lawa ma endle leswaku Petro a lava ku tiva swo tala. Xana Yesu a a vula yini hi marito lawa? Kumbexana leswi Petro a ha ku nyikiwa ndzayo, swi nga ha endleka leswaku a a tibyela leswaku a nge ri nantswi lunghelo rero.

20, 21. (a) Hlamusela xivono lexi Petro a xi voneke. (b) Xana bulo leri a ri ri kona exikarhi ka vanhu lava a va ri exivonweni ri n’wi pfune njhani Petro leswaku a vona leswaku a a hoxisile?

²⁰ Hambiswiritano, endzhaku ka vhiki, Yesu u teke Yakobo, Yohane na Petro a tlhandluka na vona “entshaveni leyi tlakukeke”—kumbexana va ye eNtshaveni ya Herimoni leyi a ku ri tikhilomitara ta 25 ku ya eka yona. Kumbexana se a ku ri vusiku, tanihi leswi vavanuna lavanharhu a  va khomiwa hi vurhongo. Loko Yesu a ri karhi a khongela ku humelele nchumu wun’wana lowu endleke leswaku va xalamuka.—Mat. 17:1; Luka 9:28, 29, 32.

²¹ Yesu u sungule ku cinca va n’wi langutile. Xikandza xakwe xi sungule ku vangama kukondza xi fana ni dyambu. Tinguvu takwe ti basa hi ku hatima. Ku humelele vanhu van’wana vambirhi va ri na Yesu, un’wana a a yimela Muxe kasi loyi un’wana a a yimela Eliya. Va bule na yena “hi ku famba ka yena loku a nga ta ku hetisisa eYerusalema”—ku nga ku fa ni ku pfuxiwa kakwe. Hakunene Petro a a hoxisile loko a ehleketa leswaku Yesu u fanele a titsetselela!—Luka 9:30, 31.

22, 23. (a) Xana Petro u hisekile ni ku va ni musa hi ndlela yihi? (b) Petro, Yakobo na Yohane va tlhele va kuma lunghelo rihi rin’wana hi vusiku byebyo?

²² Petro u titwe a boheka ku hoxa xandla eka xiendlakalo lexi, lexi nga tolovelekangiki. A swi vonaka onge Muxe na Eliya va hambanisiwa na Yesu. Hiloko Petro a ku: “Muleteri, i swinene leswaku hi va laha, kutani hi pfumelele hi dzima mintsonga yinharhu, wun’wana wu va wa wena, wun’wana wu va wa Muxe, wun’wana wu va wa Eliya.” Vayimeri volavo va Yehovha lava nga humelela exivonweni kambe va nga fa khale a va nga lavi mintsonga. Petro na yena a a nga swi tivi leswi a a swi vula. Xana a wu swi naveli ku fana ni wanuna loyi, loyi a a hiseka a tlhela a va ni musa?—Luka 9:33.

²³ Hi vusiku byebyo, Petro, Yakobo na Yohane va tlhele va kuma lunghelo rin’wana. Loko va ha ri entshaveni yoleyo va rhendzeriwe hi papa. Epapeni rero ku twakale rito ra Yehovha Xikwembu! A ri ku: “Loyi i N’wananga, loyi a hlawuriweke. N’wi yingiseni.” Xivono lexi xi fike emakumu kutani va sala na Yesu entshaveni.—Luka 9:34-36.

24. (a) Xana xivono lexi xi n’wi vuyerise njhani Petro? (b) Xana hina namuntlha hi nga vuyeriwa njhani eka xivono lexi?

²⁴ Hakunene xivono xexo i xa nkoka eka Petro ni le ka hina! Endzhaku ka makume ya malembe, Petro u tsale hi lunghelo leri a veke na rona vusiku byebyo ra ku va un’wana wa “timbhoni ta ku vona hi mahlo ku vangama kakwe lokukulukumba,” entiyisweni u vone Yesu a ri Hosi eMfun’weni wa le matilweni lowu tlakukeke. Xivono xexo xi tiyisekise byin’wana bya vuprofeta byo tala lebyi nga eRitweni ra Xikwembu xi tlhela xi tiyisa ripfumelo ra Petro eka miringo leyi a a ha ta langutana na yona. (Hlaya 2 Petro 1:16-19.) Ni le ka hina xi nga endla leswi fanaka, ntsendze loko hi tshama hi tshembekile eka N’wini wa hina loyi Yehovha a n’wi hlawuleke leswaku a hi rhangela, hi dyondza eka yena, hi amukela ndzayo ni nkongomiso lowu a hi nyikaka wona hi tlhela hi n’wi landzela siku ni siku hi ku titsongahata.