1-3. (a) Xana khombo ri wu wele njhani ndyangu wa Abigayele? (b) Xana hi ta dyondza yini hi wansati loyi, loyi a xiyekaka?

LOKO Abigayele a languta nandza wa Nabali, u n’wi vone a chuhile. A swi fanerile leswaku a chuha hikuva a va langutane ni rifu. Hi nkarhi wolowo vuthu ra nyimpi leri nga ni vanhu va 400 a ri ri endleleni ri tiyimisele ku dlaya vavanuna hinkwavo va ndyangu wa Nabali, loyi a a ri nuna wa Abigayele. Hikwalaho ka yini?

² Nabali hi yena loyi a vangeke timhaka. Leswi a a ri munhu wa tihanyi naswona a nga ri na mhaka ni vanhu van’wana, u endle hi ku ya hi ntolovelo wakwe. Kambe sweswi se a swi n’wi khele matluka, hikuva a nga vanga ni musa eka wanuna la rhandzekaka swinene loyi a a rhangela vuthu ra tinhenha leri nga leteriwa kahle. Kutani un’wana wa malandza ya Nabali loyi kumbexana a a ri murisi u byele Abigayele leswi a swi ri kusuhi ni ku endleka, naswona a a tiyiseka leswaku Abigayele a ta ta ni rhengu leri nga ta ponisa vavanuna lava nga endlwini ya Nabali. Xana wansati un’we a a ta swi kotisa ku yini ku ponisa vavanuna lava eka vuthu leri?

³ A hi sunguleni hi kambisisa vutomi bya wansati loyi. Abigayele a a ri mani? I yini leswi vangeke mpfilumpfilu lowu? Naswona i yini leswi hi nga swi dyondzaka eka xikombiso xakwe xa vutshembeki?

4. Xana Nabali a a ri wanuna wa muxaka muni?

⁴ Abigayele na Nabali a va nga fanelani. Nsati wakwe a a ri ni vumunhu, kambe yena a nga ri na byona. Leswi a a fuwile, a a titeka a ri wa nkoka. Kambe, xana vanhu van’wana a va n’wi languta njhani? EBibeleni a swi talanga ku kuma munhu loyi vito rakwe ri nga ni nhlamuselo yo biha ku fana ni ra Nabali. Vito rakwe a ri vula leswaku i “Xihunguki” kumbe “Xiphukuphuku.” Xana leri hi rona vito leri vatswari vakwe va n’wi thyeke rona loko a velekiwa, kumbe u ri kume hikwalaho ka mahanyelo yakwe? Ku nga khathariseki leswaku u ri kume njhani, mhaka hileswaku a a hanya hi ku pfumelelana ni leswi ri vulaka swona. A a “karhata naswona swiendlo swakwe a swi bihile.”  A a ri ni tihanyi, a tshama a pyopyiwile, a chaviwa naswona a nga rhandzeki.—1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25.

5, 6. (a) Xana u ehleketa leswaku a ti ri tihi timfanelo leti tsakisaka swinene ta Abigayele? (b) Ha yini swi nga ha endlekaka leswaku Abigayele a tekane ni wanuna wo tano la nga xiphukuphuku?

⁵ Abigayele a a hambane hi ku helela na Nabali. Vito rakwe ri vula leswaku “Tata Wanga U Tsakile.” Vatatana vo tala va tsaka loko va ri ni vana va vanhwanyana vo saseka, kambe tatana wo tlhariha u tsaka no tlurisa loko a xiya leswaku n’wana wakwe u na mahanyelo lamanene. Minkarhi yo tala vanhu lava nga saseka a va swi voni swi ri swa nkoka ku va ni timfanelo letinene to tanihi vutlhari, xivindzi kumbe ripfumelo. Kambe a swi nga ri tano hi Abigayele. Bibele yi vula leswaku a a tlharihile swinene naswona a a sasekile.—Hlaya 1 Samuwele 25:3.

⁶ Van’wana va nga ha hlamala leswaku ha yini wansati loyi wo tlhariha hi ndlela leyi a tekiwe hi wanuna la nga xiphukuphuku. Tsundzuka leswaku eminkarhini ya ku tsariwa ka Bibele vanhu vo tala lava tekanaka a va hlanganisiwa hi vatswari va vona. Hambiloko va nga ku hlawuleli munhu loyi u faneleke u tekana na yena kambe vonelo ra vatswari a ri ri ra nkoka. Xana vatswari va Abigayele hi vona va nga endla leswaku a tekiwa hi Nabali hileswi a a ri ni rifuwo a tlhela a va ni ndhuma? Xana swi nga ha endleka leswaku vusweti a byi tinyike matimba? Ku nga khathariseki xivangelo xa kona, rifuwo leri Nabali a a ri na rona a ri n’wi pfunanga leswaku a va wanuna lonene.

7. (a) Xana namuntlha vatswari va fanele va papalata yini loko va lava ku dyondzisa vana va vona leswaku va teka vukati tanihi lebyi xiximekaka? (b) Xana Abigayele a a tiyimisele ku endla yini?

⁷ Vatswari lava tlhariheke va dyondzisa vana va vona leswaku va teka vukati tanihi lebyi xiximekaka. A va va khutazi vana va vona leswaku va tekiwa hi swigwili kumbe va va sindzisa ku sungula timhaka to rhandzana va nga si mila ni meno. (1 Kor. 7:36) Kambe eka Abigayele mati se a ma halakile hikuva yena na Nabali se a va vutanile. Hambiswiritano, Abigayele a a tiyimiserile ku endla leswi nga ematimbeni yakwe ehansi ka xiyimo lexi xo tika.

8. Xana Nabali u rhukane mani naswona ha yini u nga vulaka leswaku leswi a ku nga ri vutlhari?

⁸ Nabali u endle leswaku xiyimo xa Abigayele xi ya xi tika swinene. Wanuna loyi a n’wi rhukaneke a ku nga ri un’wana handle ka Davhida. Davhida a a ri nandza wa Yehovha wo tshembeka loyi muprofeta Samuwele a n’wi toteke leswaku a siva Sawulo tanihi hosi. (1 Sam. 16:1, 2, 11-13) Leswi Hosi Sawulo a a ri ni mavondzo ni nsele, Davhida a a hanya hi ku baleka ni ku tumbela emananga ni mavuthu yakwe yo tshembeka ya 600.

9, 10. (a) Hi le hansi ka xiyimo xihi laha Davhida ni malandza yakwe a swi va tikela ku tihanyisa? (b) Ha yini Nabali a a fanele a tlangele leswi Davhida ni vavanuna vakwe a va swi endla? (Nakambe vona nhlamuselo ya le hansi ya ndzimana 10.)

⁹ Nabali a a tshama eMawoni kambe a a tirhela ekusuhi ni le Karimeli naswona swi nga ha endleka leswaku a a ri ni ndhawu leyi a a yi lawula  etikweni rero. * Miti leyi a yi ri ni byanyi lebyinene naswona hi kona laha tinyimpfu ta Nabali ta 3 000 a ti riseriwa kona. Ematlhelo ka miti leyi a ko va nhova ntsena, kasi hala dzongeni a ku ri ni mananga ya Parani. Evuxeni, a ku ri ni ndlela leyi hundzaka hi le Lwandle ra Munyu leyi ya ka etindhawini leti nga ni minkova ni mabako. Davhida ni malandza yakwe a swi va tikela ku tihanyisa, ngopfu-ngopfu ku kuma swakudya loko hi hala tlhelo va ri karhi va tiyiselela swiyimo swo tika. Hakanyingi a va hlangana ni varisi va swifuwo swa Nabali loyi a a fuwile.

¹⁰ Xana malandza ya Davhida lama gingiritekaka ma va khome njhani varisi va Nabali? Leswi a va ri vuthu ra matimba, a swi ta va swi va oloverile ku titekela tinyimpfu va ti dyela, kambe a va swi endlanga sweswo. Ku ri na sweswo, va pfunete varisi va Nabali ku sirhelela tinyimpfu. (Hlaya 1 Samuwele 25:15, 16.) Tinyimpfu ni varisi a va langutana ni makhombo yo tala. Hi nkarhi wolowo swiharhi leswi dyaka nyama enhoveni a swi tele naswona ndzilakana wa Israyele lowu nga edzongeni a wu ri ekusuhi, lerova a swi ta ma olovela makhamba lama humaka ematikweni man’wana ku ta ma ta yiva swifuwo. *

11, 12. (a) Xana Davhida u byi kombise njhani vuxiyaxiya ni xichavo eka rungula rakwe leri yaka eka Nabali? (b) I yini leswi a swi hoxile eka ndlela leyi Nabali a anguleke ha yona eka rungula ra Davhida?

¹¹ Davhida a swi nga n’wi oloveli ku kumela malandza yakwe swakudya leswi eneleke siku rin’wana ni rin’wana loko va ri emananga. Kutani siku rin’wana Davhida u rhumele varhumiwa va khume leswaku va ya kombela mpfuno eka Nabali. Davhida u ye a ya kombela mpfuno hi nkarhi wa kahle hikuva a ku ri nkarhi wa leswaku tinyimpfu ti tsemetiwa voya naswona hi nkarhi wolowo vanhu a va ri ni malwandla. Ku endla nkhuvo hi nkarhi lowu, a ku ri mukhuva wa vanhu va le nkarhini wolowo. Davhida u tlhele a vulavula hi ku titsongahata emahlweni ka Nabali. Leswi Nabali a a ri nkulu eka yena, u n’wi xiximile a ku hi mina “n’wana wa wena Davhida.” Xana Nabali u endle yini?—1 Sam. 25:5-8.

¹² Ematshan’weni yo n’wi pfuna, u hlundzukile. “U va tshinye hi vukarhi” varhumiwa va Davhida hilaha nandza loyi ku nga vulavuriwa ha yena eku sunguleni ka xihloko lexi a hlamuseleke Abigayele hakona. Nabali a a nga lavi ku twa nchumu hi xinkwa xakwe, mati kumbe ku dlaya swin’wana swa swifuwo swakwe. A a teka Davhida a ri xikangalafula naswona a a n’wi vitana hlonga leri tshamelaka ku baleka. Ndlela leyi a a endla swilo ha yona yi fana hi ku helela ni ndlela leyi Sawulo a n’wi khome ha yona Davhida tanihi leswi a a n’wi venga. Havumbirhi bya vona a va nga byi tirhisi vutlhari lebyi humaka eka Yehovha. Xikwembu a xi rhandza Davhida naswona a xi nga n’wi languti tanihi hlonga leri nga xandzuka,  kambe a xi n’wi languta tanihi loyi a nga ta va hosi ya Israyele enkarhini lowu taka.—1 Sam. 25:10, 11, 14.

13. (a) Eku sunguleni, xana Davhida u angule njhani eka ndzhukano wa Nabali? (b) Xana nawu lowu tsariweke eka Yakobo 1:20 wu hi dyondzisa yini malunghana ni ndlela leyi Davhida a anguleke ha yona?

¹³ Loko varhumiwa va vuya kutani va byela Davhida xiviko, u hlundzukile. U lerise malandza yakwe a ku: “Un’wana ni un’wana a a khame banga rakwe!” Davhida swin’we ni malandza yakwe ya 400 a va tiyimisele ku ya hlasela Nabali. A a lava leswaku va fika va dlaya wanuna un’wana ni un’wana loyi a a ri endlwini ya Nabali. (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22) A swi fanerile leswaku Davhida a hlundzuka, kambe ndlela leyi a a lava ku swi kombisa ha yona leswaku u hlundzukile a yi bihile. Bibele yi ri: “Vukarhi bya munhu a byi ku endli ku lulama ka Xikwembu.” (Yak. 1:20) Xana Abigayele a a ta n’wi ponisa njhani nuna wakwe?

14. (a) Xana Abigayele u ringete ku ponisa Nabali hi ndlela yihi eka khombo leri a ri ri kusuhi ni ku endleka? (b) Hi yihi dyondzo leyi twisisekaka leyi hi nga yi dyondzaka eka ku hambana loku nga kona exikarhi ka Nabali na Abigayele? (Nakambe vona nhlamuselo ya le hansi.)

¹⁴ Hi n’wi vonile Abigayele loko a ringeta ku ponisa nuna wakwe eka khombo leri a ri ri kusuhi ni ku endleka. Ku hambana ni nuna wakwe Nabali, yena u yingisile. Un’wana wa malandza ya Nabali u byele Abigayele a ku: “[Nabali] i munhu la nga pfuniki nchumu leswaku u nga vulavula na yena.” * (1 Samuwele 25:17) Leswi Nabali a a titeka a ri wa nkoka, swi endle leswaku a nga lavi ku yingisa. Ku tikurisa ko tano ku tolovelekile swinene hambi ku ri namuntlha. Nandza loyi a a swi tiva leswaku Abigayele a a nga fani ni nuna wakwe, leswi hi swona leswi nga endla leswaku a ya n’wi byela hi mhaka leyi.

15, 16. (a) Xana Abigayele u swi kombise njhani leswaku u n’wi fanekisela kahle wansati loyi a fanelekaka loyi ku vulavuriwaka ha yena ebukwini ya Swivuriso? (b) Ha yini leswi Abigayele a swi endleke swi nga kombisi swona leswaku a nga byi xiximi vunhloko bya nuna wakwe?

¹⁵ Abigayele u teke goza hi ku hatlisa. Bibele yi ri: “Xikan’we-kan’we Abigayele a hatlisa.” Eka rungula leri vulavulaka hi Abigayele riendli leri nge “hatlisa” ri humelela minkarhi ya mune. U lunghiselele Davhida ni malandza yakwe swakudya. Swakudya swa kona a swi katsa xinkwa, vhinyo, nyama ya nyimpfu, mavele lama nga katingiwa, swimbundzwa swa mukhusu wa madiriva ni swimbundzwa swa makuwa lama omisiweke. Swi le rivaleni leswaku Abigayele a a swi tiva kahle leswi a a swi endla naswona hi yena loyi a a endla mintirho yo tala endlwini ya Nabali, naswona u n’wi fanekisela kahle wansati loyi a fanelekaka loyi ku vulavuriwaka ha yena ebukwini ya Swivuriso. (Swiv. 31:10-31) U rhangise malandza yakwe ni swakudya kutani yena a ma  landzela hi le ndzhaku. Rungula ra Bibele ri ri: “Kambe a nga n’wi byelanga nchumu Nabali nuna wakwe.”—1 Sam. 25:18, 19.

¹⁶ Xana leswi swi vula leswaku Abigayele a a nga byi xiximi vunhloko bya nuna wakwe? A swi tano. Nabali a nga n’wi kombisanga musa nandza wa Yehovha la totiweke, naswona a ku lo sala katsongo leswaku swiendlo swakwe swa vuphukuphuku swi koxa vutomi bya vanhu vo tala lava a va to fela sopo nyama va nga dyanga. Loko Abigayele a a nga nghenelelanga, xana leswi a swi ta vula leswaku u hlanganyerile eka nandzu wa nuna wakwe? Phela eka hinkwaswo leswi a a swi endla, a a fanele a xixima Xikwembu ku tlula nuna wakwe.

17, 18. Xana Abigayele u n’wi tshinelele njhani Davhida, u te yini eka yena naswona i yini leswi nga endla leswaku Davhida a yingisa xikombelo xakwe?

¹⁷ Swi nga si ya kwihi, Abigayele u tsutsume a ya hlangana na Davhida ni malandza yakwe. Nakambe hi ku hatlisa loko a vona Davhida a xika embhongolweni, u wele emahlweni kakwe. (1 Sam. 25:20, 23) U fike a phofula leswi nga embilwini yakwe, a n’wi kombela leswaku a rivalela nuna wakwe swin’we ni vavanuna hinkwavo lava a va ri endlwini ya Nabali. I yini leswi nga endla leswaku Davhida a yingisa xikombelo xakwe?

¹⁸ Loko a ya eka Davhida u fike a kombela ku rivaleriwa onge hi yena loyi a nga n’wi dyohela. U pfumerile leswaku nuna wakwe u endla swilo hi ku pfumelelana ni nhlamuselo ya vito rakwe, naswona swi nga ha endleka leswaku u tlhele a byela Davhida leswaku a swi nga ta pfuna nchumu ku xupula munhu wo tano. Leswi a a swi tiva leswaku Davhida i murhumiwa wa Yehovha naswona “u lwa tinyimpi ta Yehovha,” u n’wi xiximile. Marito yakwe lama landzelaka ma kombisa leswaku a a xi tiva xitshembiso xa Yehovha malunghana ni mhaka ya leswaku Davhida u ta va hosi, hikuva u te: “Yehovha . . . u ta ku veka u va murhangeri wa Israyele.” Kutani u n’wi komberile leswaku a nga endli nchumu lexi nga ta n’wi siya a ri ni nandzu wa ngati kumbe “xivangelo xa ku tshetsheleka,” ku nga ku kingindziwa hi ripfalo. (Hlaya 1 Samuwele 25:24-31.) Hakunene marito yakwe ma khumba mbilu!

19. Xana Davhida u angurise ku yini eka marito ya Abigayele naswona ha yini a n’wi nkhense swinene?

¹⁹ Xana Davhida u angurise ku yini? U swi yingisile leswi Abigayele a nga n’wi byela swona kutani a ku: “A a dzunisiwe Yehovha Xikwembu xa Israyele loyi a ku rhumeke esikwini leri leswaku u ta hlangana na mina! Nakambe a ku katekisiwe ku twisisa ka wena, a ku katekisiwe wena u nga ndzi sivela esikwini leri leswaku ndzi nga vi na nandzu wa ngati.” Davhida u n’wi nkhense swinene Abigayele hileswi a veke ni xivindzi xo tsutsuma a ta hlangana na yena nileswi a nga endla leswaku a nga vi na nandzu wa ngati. Hi ku titsongahata Davhida u te: “Tlhandlukela endlwini ya wena hi ku rhula. Ndzi yingise rito ra wena.”—1 Sam. 25:32-35.

20, 21. (a) I yini leswi u swi kumaka swi tsakisa malunghana ni ku tiyimisela ka Abigayele ku va a tlhelela eka nuna wakwe? (b) Xana Abigayele u xi kombise njhani xivindzi ni vutlhari hi ku va a hlawula nkarhi wo vulavula na Nabali?

²⁰ Endzhaku ka loko fambile, Abigayele a a nga ta swi rivala hi ku  olova leswi swi nga endleka; naswona a swi kanakanisi leswaku u ku vonile ku hambana loku nga kona exikarhi ka wanuna loyi a a tshembekile a tlhela a va ni musa ku ri ni nuna wakwe loyi a a ri ni tihanyi. Kambe a a nga ri na mhaka na swona sweswo hinkwaswo hikuva Bibele yi ri: “Endzhaku Abigayele a fika eka Nabali.” A ha tiyimiserile ku ya emahlweni a va nsati wakwe naswona a titsongahata eka yena. A a fanele a n’wi byela leswi a nga swi endla. Leswi Nabali a a ri nhloko ya ndyangu, a a fanele a swi tiva. Ku va a hatla a n’wi byela a swi ta n’wi pfuna leswaku a nga khomiwi hi tingana loko nuna wakwe a ya swi twa eka vanhu van’wana. Kambe sweswi a a nga ta kota ku n’wi byela hikuva a a pyopyiwile.—1 Sam. 25:36.

²¹ Abigayele u tlhele a kombisa xivindzi ni vutlhari hi ku n’wi tshika kukondza hi xa mundzuku xa kona loko se byala byi hangalakile. Sweswi a a ta swi kota ku n’wi twisisa kahle, kambe a a fanele a va ni vuxiyaxiya hikuva nuna wakwe a a ri munhu wa vukarhi. Nilokoswiritano, Abigayele u n’wi byele hinkwaswo leswi nga endleka. A swi kanakanisi leswaku a a ehleketa leswaku u ta n’wi makala. Kambe leswi a nga swi twa swi n’wi hete matimba.—1 Sam. 25:37.

22. Xana ku endleke yini eka Nabali naswona hi nga dyondza yini malunghana ni swiendlo hinkwaswo swa tihanyi?

²² Xana xiphiqo xa wanuna loyi a ku ri yini? Bibele yi vula leswaku ‘mbilu yakwe a yi fa endzeni kakwe hikuva a a fana ni ribye.’ Swi nga ha endleka leswaku a a khomiwe hi vuvabyi byo oma swirho. Leswi swi endle leswaku a fa endzhaku ka kwalomu ka masiku ya khume naswona rifu rakwe a ri vangiwanga hi xiphiqo xa swa vutshunguri ntsena hikuva Bibele yi ri: “Yehovha a ba Nabali lerova a fa.” (1 Samuwele 25:38) Sweswi Abigayele se a a ta ku hefu! Hambileswi Yehovha a nga hatlisiki a nghenelela eka swilo swo biha leswi vanhu va swi endlaka, rungula leri ri swi veka erivaleni leswaku a ku na swiendlo swa tihanyi leswi munhu a nga swi endlaka Yehovha a nga swi voni. U ta endla leswaku ku va ni vululami hi nkarhi wakwe lowu faneleke.—Hlaya Luka 8:17.

23. Hi yihi mikateko yin’wana leyi Abigayele a yi kumeke naswona u swi kombise njhani leswaku a nga tikurisanga?

²³ Abigayele u tlhele a kuma mikateko yin’wana. Loko Davhida a swi twa leswaku Nabali u file, u rhumele varhumiwa vakwe leswaku va ya teka Abigayele leswaku a ta va nsati wakwe. Loko Abigayele a twa sweswo u te: “Hlonga ra wena ra xisati hi leri leswaku ri ta va nandza wa xisati la nga ta hlambisa milenge ya malandza ya hosi yanga.” Hambileswi sweswi se a a ta va nsati wa Davhida a nga tikurisanga; kambe u hambete a titsongahata naswona a a tiyimiserile hambi ku ri ku va nandza wa malandza ya Davhida.  Kutani hi ku hatlisa a suka a yima leswaku a lunghekela ku ya eka Davhida.—1 Samuwele 25:39-42.

24. Xana Abigayele u langutane ni swiphiqo swihi eka vutomi bya yena lebyintshwa, kambe nuna wakwe ni Xikwembu xakwe va n’wi langute njhani?

²⁴ Leswi a swi nga vuli swona leswaku a nga ha ta va na swiphiqo; kumbe leswaku yena na Davhida a va ta hanya bya le ka byandlana. Phela Davhida a a ri ni nsati la vuriwaka Ahinowama, naswona hi nkarhi wolowo ku teka tshengwe a swi vanga swiphiqo eka vavasati lava nga tshembeka. Davhida a a nga si va hosi; a ha ta langutana ni swiphiqo swo tala emahlweni ko va a tirhela Yehovha. Kambe Abigayele u n’wi seketerile vutomi bya yena hinkwabyo, naswona eku heteleleni u n’wi velekele n’wana naswona u swi vonile leswaku sweswi se a a kume nuna loyi a a n’wi teka a ri wa nkoka a tlhela a n’wi sirhelela. Siku rin’wana u tshame a n’wi sirhelela eka vatlhakisi! (1 Sam. 30:1-19) Hakunene Davhida a a tekelela Yehovha Xikwembu. Phela Yehovha a a teka wansati loyi wo tshembeka a ri wa risima naswona a ri ni xivindzi a tlhela a tshembeka.