Hezekiel Kitabı—Tanrı’nın İsmini Yüceltir

BU DİKKATE değer kitap onu yazan peygamberin adını taşır. Kâhin Buzi’nin oğlu Hezekiel, kitabı yaklaşık MÖ 591 yılında Babil’de tamamlamış olabilir. Kitap MÖ 613’ten 591’e kadar yaklaşık 22 yıllık bir dönemi kapsar.—Hezekiel 1:1-3; 29:17.

Hezekiel kitabı rüyetleri, benzetmeleri ve alegori ya da meselleriyle, özellikle de simgesel hareketlerle yapılan canlandırmalarıyla dikkati çeker. Bu canlandırmalardan birinde Tanrı Hezekiel’e, İsrail’e bir işaret olması amacıyla, tuğla üzerine Yeruşalim’in bir krokisini kazımasını, sonra da Yeruşalim’e düzenlenecek sahte bir kuşatmayı hareketlerle canlandırmasını söylemişti. (Hezekiel 4:1-17) Kitapta geçen diğer simgesel hareketler, İsrail’in iki kısmını temsil eden iki değneğin birleştirilmesi (Hezekiel 37:15-23) ve Yeruşalim’in tutsaklığının simgesi olarak, Hezekiel’in duvarda bir delik açıp eşyasını oradan çıkarmasıdır. (Hezekiel 12:3-13) Ohola ve Oholiba’yla ilgili örnekleme de kitabın canlı mecazlarından biridir. (Hezekiel 23. bap) Kitabın dikkate değer bir başka özelliği, Hezekiel’in, peygamberliklerini tarihlendirirken gösterdiği büyük özendir. Örneğin, Kral Yehoyakin’in sürgünlük zamanının sadece yılını değil ayını ve gününü de belirtmiştir.—Hezekiel 1:1, 2; 29:1; 30:20; 31:1; 32:1; 40:1.

Güvenilirlik. Peygamberliklerinin yerine gelmiş olması onun güvenilir olduğunun bir kanıtıdır. Kitabın güvenilirliğini doğrulayan başka bir etken de arkeolojidir. Ünlü Amerikalı arkeolog W. F. Albright şunları yazdı: “Arkeolojik bulgular Yeremya, Hezekiel, Ezra ve Nehemya Kitaplarının orijinalliğini kuşkuya yer bırakmayacak şekilde kanıtlamanın yanı sıra kitaplarda anlatılan olayların zihinde canlandırdığı geleneksel tabloyu ve olayların sırasını da doğruladılar.”—The Bible After Twenty Years of Archeology (1932-1952), 1954, s. 547.

Hezekiel kitabının, Kutsal Yazıların diğer kitaplarıyla uyumlu olması da onun güvenilirliğini destekler. Yunanca Kutsal Yazıları kaleme alanların hiçbiri Hezekiel’den alıntıda bulunmuş ya da ona değinmiş olmasa da, Hezekiel’de geçen ifadeleri ima eden sözlere ve benzer anlatımlara sık sık rastlanır. Örneğin hem Hezekiel hem İsa yaş ağacın kurumasından söz eder. (Hezekiel 17:24; Luka 23:31) Yine gerek Hezekiel gerek İsa, insanlara koyun ve keçiler olarak hükmedileceğini söyler. (Hezekiel 34:17; Matta 25:32, 33) Vahiy kitabı da Hezekiel’dekilere benzeyen pek çok örnek kullanır.—Hezekiel 1:28 ile Vahiy 4:3’ü; Hezekiel 10:3, 4 ile Vahiy 15:8’i; Hezekiel 12:25 ile Vahiy 10:6’yı; Hezekiel 37:10 ile Vahiy 11:11’i karşılaştırın.

Chester Beatty Yunanca Mukaddes Kitap papirüsleri arasında, Mukaddes Kitabın başka kısımlarıyla birlikte Hezekiel, Daniel ve Ester’i de içeren bir kodeks olması dikkate değer. Bunlar, orijinali muhtemelen 118 sayfadan oluşan tek bir kodekstedir. Büyük ihtimalle üçüncü yüzyılın ilk yarısında iki yazıcı tarafından kopyalanan bu kodeks, Hezekiel kitabının günümüze dek güvenilirliğini koruduğunu gösterir.

Yeremya ve Hezekiel aynı dönemde yaşadıklarından onların peygamberliklerinde pek çok ortak nokta vardır. (Hezekiel 18:2 ile Yeremya 31:29’u; Hezekiel 24:3 ile Yeremya 1:13’ü; Hezekiel 34:2 ile Yeremya 23:1’i karşılaştırın.) Hezekiel, Daniel ile de aynı dönemde yaşadığından onların yazılarında da benzer ifadelere rastlanır. Hezekiel iplerle bağlıyken Yahuda  krallığı hakkında peygamberlik etti ve peygamberliğin yerine gelişinde ‘her günün bir yıl yerine’ yani her günün bir yıla karşılık olduğuna işaret etti. (Hezekiel 4:4-8) Daniel krallıkla ilgili bir peygamberlik olarak, bir ağaç kütüğünün çemberlenmesinden söz edip bu çemberin kaldırılmasına kadar belirli bir zaman geçeceğini belirtti. (Daniel 4:23) Daniel’in zamanla ilgili başka bir peygamberliği, mesholunan hükümdarın gelişiyle ilgili 70 hafta peygamberliğidir; bu peygamberliğin yerine gelişi hakkında Daniel de sembolik olarak her bir yıl için bir gün kullanmıştır.—Daniel 9:24-27.

Malzemenin Düzenlenişi. Genel olarak, Hezekiel’in peygamberlikleri ve rüyetleri hem konu sırasına göre hem de tarihsel sırayla düzenlenmiştir. 29. babın 17’den 20’ye kadar olan dört ayeti kendi tarihsel sırası içinde bulunmamakla birlikte bulunduğu yer konu sırasına göre Mısır’a karşı verilen peygamberlik içindedir. (Hezekiel 29:1 ve 30:20 ile karşılaştırın.) İlk sürgünün dokuzuncu yılının onuncu ayına kadar Hezekiel’in peygamberliklerinin ana noktası, Yeruşalim’in tamamen düşüşü ve harap oluşudur; Hezekiel Yeruşalim’in onarımına kısaca değinir. İlk 24 babın genel akışı böyledir. Yeruşalim’in kuşatılması sırasında peygamber, Yehova Tanrı’nın, Yeruşalim’in düşüşüne çok sevineceklerini önceden gördüğü putperest milletlerin başına gelecek lanet üzerinde durur. Peygamber, Yeruşalim’in düştüğü haberini aldıktan sonra, kitabın geri kalan kısmına hâkim olan temayı, muhteşem geri dönüşü ve onarımı ilan eder.—33:20, 21.

Hezekiel kitabı Babil’in sahte dinlerinin, özellikle de Babil tanrısı Tammuz’a tapınmanın Yehova’nın mabedinin çevresinde gelişmeye başlamış olduğunu ortaya seriyor. (Hezekiel 8:13, 14) Yehova’nın mabedinde sürdürülen bu iğrenç ve sahte tapınmanın yanı sıra, irtidat etmiş Yahudiler, Yahuda diyarını şiddetle doldurmuşlardı. Hezekiel’in, rüyetinde Yehova’nın infazcılarının paramparça etmek için silahlarını alıp mabedin iç avlusundaki sunağın yanında durmaları için yapılan çağrıyı duyması hiç de şaşırtıcı değildir. Yehova daha sonra onların sadakatsiz Yeruşalim’in ortasından geçip, Yehova’ya tapınan biri olarak işaret almayan herkesi öldürmeleri için şu emri verdi: “İhtiyarı, genci, ve ere varmamış kızı, ve çocuklarla kadınları helâk için vurun; fakat üzerinde işareti olan kimseye yaklaşmayın; ve makdisimden başlayın.” (Hezekiel 9:6) Hezekiel, Yehova’nın infazcılarının öldürme işine önce iç avludaki bir odada, duvardaki putperest şekillere tapınan 70 ihtiyarla başladıklarını söyler. Kapıda oturup Babil tanrısı Tammuz için ağlayan tüm kadınlar ve mabet eyvanında güneşe tapan irtidat edenler öldürülür. (Hezekiel 8:7–9:8) Hezekiel’in rüyeti Yeruşalim’in başına geleceklerin bir ön görünümüdür; zamanı geldiğinde Yehova, infazcıları olan Kral Nebukadnetsar (Nebukadretsar) ve orduları aracılığıyla Yeruşalim’e öfke şarabı kâsesini içirecektir.—Yeremya 25:9, 15-18.

Hezekiel’in geri dönüş ve onarımla ilgili peygamberliği sürgündeki Yahudiler için gerçek bir teselli olmuş olmalı. Sürgünlüğünün 25. yılında (MÖ 593) Hezekiel, Yehova Tanrı’nın kendisine planını verdiği yeni mabetle ve “Bizzat Yehova Orada” anlamına gelen Yehova-şamma adındaki komşu şehirle ilgili olağanüstü bir rüyet gördü. (Hezekiel 40:1–48:35) Bu rüyet, putperest bir ülkede, tövbe eden Yahudi sürgünlerin gerçek Tanrı Yehova’ya mabette tekrar tapınma ümitlerini güçlendirmişti.

Hezekiel’in peygamberliği Mukaddes Kitabın temasını, yani Mesihi Krallık vasıtasıyla Yehova’nın isminin kutsanmasını vurgular. Tanrı’nın, Davud’un tahtının uzun süre boş kalmasına izin vermekle birlikte krallık için Davud’la yaptığı ahitten vazgeçmediğini gösterir. Krallık, sonunda yasal hakkı olan Kişiye verilecekti. Hezekiel, Daniel’in de yaptığı gibi Yahudileri Maşiah’la ilgili ümide yöneltti. (Hezekiel 21:27; 37:22, 24, 25) Yehova Hezekiel’in 60’tan fazla kez ‘bilecekler ki Ben Yehova’yım’ demesini sağladı. Hezekiel, kitabın orijinal metninde 217 kez ‘Egemen Rab Yehova’ ifadesini kullanarak Tanrı’nın anılma ismini yüceltir.—Hezekiel 2:4.

 [Sayfa 22’deki çerçeve]

HEZEKİEL KİTABINDA VURGULANAN NOKTALAR

Yeruşalim’in, Babil tarafından yıkımı ve sadık bir artakalan tarafından onarılmasıyla ilgili peygamberlikler. Kitabın başlıca temalarından birini, ‘bilecekler ki Ben Yehova’yım’ sözleri oluşturur.

Kitabın büyük kısmı Yeruşalim’in MÖ 607’de yıkılışından önceki altı yılda ve bazı kısımları yaklaşık MÖ 591 gibi ileri bir tarihte, Babil’de yazılmıştır.

Yehova Hezekiel’i (Babil’de sürgünken) bir bekçi olarak görevlendirir (1:1–3:27)

Hezekiel’e, dört yüzü olan ve çemberleri gözlerle dolu tekerlekler ve bu tekerleklerin yanında duran kerubilerle ilgili Yehova’nın görkemini betimleyen olağanüstü bir rüyet verilir.

Bekçi olarak ciddi sorumluluk.

Sadakatsiz Yahuda ve Yeruşalim’e karşı uyarı peygamberlikleri (4:1–24:27)

Hezekiel yeterince yiyecek ve su olmadan yaşamaya çalışarak ve üzerine bir kroki kazıdığı tuğlanın yanında sağ tarafına 40 gün, sol tarafına 390 gün yatarak Yeruşalimin gelecekteki kuşatmasını canlandırmaya yönlendirilir.

Putperestlik için kullanılan yerler de dahil diyar harap edilir; sadakatsiz insanlar yok edilir, bir azınlık hayatta kalır; ne altın ne de gümüşleri kurtuluş sağlar.

Mabet çevresinde putperest uygulamalara devam edildiğinden Yehova sadece ketenler giyinmiş kâtip tarafından işaretlenenleri kurtararak, öfkesini acımadan göstermeye karar verir.

Hezekiel Kral Tsedekiya’nın ve kavmin kaçışını, kendi eşyasını taşıyıp duvarda açtığı bir delikten geçirerek örnekler.

Yehova’nın erkek ve kadın sahte peygamberlere karşı hükmü.

Halk Mısır’dan yardım beklediğinden, kartal ile asma bilmecesi yaşanacak acı sonuçlara işaret eder.

Yehova’nın insanlara babalarının günahlarına göre hükmettiği inanışı yanlıştır, O insanlara kendi davranışlarına göre hükmeder.

Kötü biri olan Tsedekiya’nın tacı alınır ve Davud’un soyundan gelenlerin krallık yönetimi, yasal hakkı olan Kişi gelinceye kadar bir daha kurulmamak üzere sona erdirilir.

Sadakatsiz Samiriye ve Yeruşalim iki fahişeyle, Ohola ve Oholiba’yla temsil edilir; Yeruşalim önceki sevgililerinden sert bir muamele görür.

Kuşatma altındaki Yeruşalim ısıtılan kazana, bireyler bu kazanın içindeki ete benzetilir.

Çevredeki milletlerin Yeruşalim’in düşüşüne sevineceğini Yehova’nın önceden görmesi ve onlarla ilgili peygamberlikler (25:1–32:32)

Ammon, Moab, Edom ve Filistiye’nin yok edilişi.

Nebukadnetsar’ın kuşattığı Sur kenti zamanla harap olmuş bir yer haline gelir; yıkım güzel bir geminin yüküyle birlikte batışına benzetilir; Sur hanedanlığı kibri ve hainliği yüzünden yok edilir.

Nebukadnetsar, Sur’a karşı Tanrısal hükmün infazcısı olarak hizmet etmesinin karşılığında, Mısır’ı yağmalar; Firavun ve ordusu kesilen bir erz ağacına benzetilir.

Tanrı’nın kavminin kurtuluşu ve geri dönüşle ilgili peygamberlikler (33:1–48:35)

Yehova kavmini, koyunlarını tekrar bir araya getirecek; hizmetçisi Davud’u çoban olarak onların üzerine koyacaktır.

Edom harap edilecek, İsrail diyarı Aden bahçesi gibi verimli olacaktır.

İsrailoğulları Babil’de sürgünken kuru, cansız kemiklere benzetilir, fakat onlar canlandırılacaktır.

Yusuf’u ve Yahuda’yı temsil eden iki değneğin birleşmesi, sürgünden geri dönenlerin Tanrı’nın hizmetçisi Davud’un yönetimi altında birleşmelerini örnekler.

Yehova’nın, vatanlarına dönen kavmi, Gog’un saldırısına uğrar, fakat Yehova onları koruyacağını ve Gog’un kuvvetlerini yok edeceğini vaat eder.

Hezekiel’e mabet ve onun özellikleriyle ilgili bir rüyet verilir; mabetten Lût Gölüne bir nehir akar, suları iyileştirir ve balıkçılık gelişir; nehir kıyısı boyunca ağaçlar meyve ve şifalı yapraklar verir.

Diyarın krokisi çizilir; şehir “Bizzat Yehova Orada” adıyla anılır.