“DÜNYA parayla dönüyor.” Birçok kişinin düşüncesini yansıtan bu söz bir bakıma doğrudur. Yiyecek ve giyecek ihtiyacımızı karşılamak, kiramızı ödemek ya da ev satın almak için para gereklidir. Bir finans editörü “Para toplumda çok önemli bir yere sahip” diye yazdı. Ayrıca şunu belirtti: “Para ortadan kaldırılırsa, bir aya kalmadan dünyada savaş ve panik ortamı oluşur.”

Kuşkusuz paranın satın alamayacağı şeyler de vardır. Norveçli şair Arne Garborg parayla ilgili şunları söyledi: “Yiyecek satın alabilirsin, ama iştah satın alamazsın; ilaç alırsın ama sağlık alamazsın; bilgi alırsın ama bilgelik alamazsın; gösteriş alırsın ama güzellik alamazsın; eğlence alırsın ama neşe alamazsın; tanıdık alırsın ama dost alamazsın; hizmetçi alırsın ama sadakat alamazsın; boş vakit alırsın ama huzur alamazsın.”

Parayı amaç değil araç olarak gören kişi parayla ilgili dengeli görüşü koruduğundan daha mutlu bir yaşam sürer. Kutsal Kitap bizi şöyle uyarır: “Her türlü zararlı şeyin bir kökü de para sevgisidir. Bazıları bu sevdaya kapılarak . . . . büyük acılarla kendilerini yaraladılar” (1. Timoteos 6:10).

Zararlı olan şeyin para değil, para sevgisi olduğuna dikkat edelim. Gerçekten de paraya aşırı önem vermek dostların ve aile üyelerinin arasını bozabilir. Şimdi bazı kişilerin yaşadıklarına bakalım.

 Daniel: * “Arkadaşım Thomas’ın nazik ve dürüst biri olduğunu düşünürdüm. Ona arabamı satana kadar hiçbir anlaşmazlık yaşamamıştık. Thomas’ın arabamı olduğu haliyle almayı kabul ettiğini gösteren bir sözleşme yapmıştık. Arabamda herhangi bir sorun olduğunun farkında değildim. Fakat üç ay sonra araba bozuldu. Thomas kendini kandırılmış hissedip sinirlendi ve ona parasını geri ödemem için ısrar etmeye başladı. Çok şaşırmıştım. Onunla konuşmaya çalıştığımda daha da öfkelendi ve düşmanca bir tavır takındı. Söz konusu para olduğunda Thomas artık tanıdığım o cana yakın kişi değildi.”

Esin: “Nesrin benim tek kardeşim. Her zaman çok iyi anlaşırdık ve para yüzünden ilişkimizin bozulabileceği hiç aklıma gelmezdi. Fakat maalesef böyle oldu. Anne babamız öldüğünde bize küçük bir miras bıraktı ve paranın aramızda eşit şekilde paylaştırılmasını vasiyet ettiler. Kız kardeşim onların isteğine karşı çıkarak daha fazla pay istedi. Anne babamın vasiyetine uymak istediğim için bana çok sinirlendi ve tehditler savurmaya başladı. O günden beri bana dargın.”

Parayla ilgili çarpık bir görüş insanların eleştirici olmasına yol açabilir. Örneğin zengin birisi, fakir kişilerin tembellikleri yüzünden o halde olduğunu düşünebilir. Ya da maddi durumu iyi olmayan bir kişi zenginlerin maddiyatçı ve açgözlü olduğu sonucuna varabilir. Varlıklı bir ailesi olan Lale isimli genç böyle bir önyargıya maruz kaldı. Şunları anlatıyor:

“Çevremde babası çok para kazanan biri olarak tanınıyordum. Bu yüzden sık sık şu sözleri duyardım: ‘Bir şey istiyorsan babana söylemen yeter’ ya da ‘Kusura bakma ama biz zengin değiliz, senin ailen gibi güzel arabalar alacak paramız yok.’ Sonunda arkadaşlarıma bu sözlerin beni ne kadar incittiğini açıkladım ve bana böyle şeyler söylememelerini rica ettim. Çok parası olan biri olarak değil, başkalarına iyilik yapan biri olarak tanınmak istiyordum.”

Kutsal Kitap parayı ya da çok parası olan kişileri kınamaz. Önemli olan, kişinin sahip olduklarının miktarı değil, sahip oldukları ya da sahip olmak istedikleriyle ilgili tutumudur . Kutsal Kitabın parayla ilgili verdiği öğütler makuldür ve yazıldığı günlerde olduğu gibi günümüz için de geçerlidir. Bazı örneklere bakalım.

KUTSAL KİTAP ŞÖYLE DER: “Servet edinmek için didinip durma” (Özdeyişler 23:4).

Asrın Vebası: Narsisizm İlleti isimli kitaba göre zengin olmaya çalışan insanların “zihin sağlığı bozuluyor. Bu kişiler, boğaz ağrısı, sırt ağrısı ve baş ağrısı gibi sağlık sorunlarını daha sık yaşıyor. Ayrıca aşırı alkol almaya ve uyuşturucu kullanmaya daha yatkın oluyorlar. Görünen o ki, çok para kazanma çabası insanları mutsuz ediyor.”

 KUTSAL KİTAP ŞÖYLE DER: “Elinizdekilerle yetinerek para sevgisinden uzak bir yaşam sürün” (İbraniler 13:5).

Elindekilerle yetinen biri ekonomik kaygılardan muaf değildir fakat bu kaygıların onu yıpratmasına izin vermez. Örneğin böyle biri maddi kayıp yaşadığında aşırı tepki göstermez. Aksine şu sözleri yazan elçi Pavlus’un tutumunu yansıtmaya çalışır: “Yokluk içinde olmayı da bilirim, bollukta olmayı da bilirim. Her bakımdan ve her koşulda, tok olmanın ve aç olmanın, bollukta olmanın ve yokluk çekmenin sırrını öğrendim” (Filipililer 4:12).

KUTSAL KİTAP ŞÖYLE DER: “Servetine güvenen yıkılır” (Özdeyişler 11:28).

Araştırmacılar parasal sorunlar yüzünden birçok evliliğin boşanmayla sonuçlandığını belirtiyor. Ayrıca parasal sorunlar birçok kişinin intihar etmesine neden oluyor. Bazı insanlar parayı evliliklerinden, hatta kendi hayatlarından daha önemli görüyor. Bunun tersine dengeli bir görüşe sahip olanlar paraya bel bağlamaz. İsa’nın şu sözlerinin doğruluğunu kabul ederler: “Bir insanın çok malı mülkü olsa bile, hayatı bunlara bağlı değildir” (Luka 12:15).

Parayla ilgili dengeli bir görüşe sahip olmak için kendinizi gözden geçirmeniz yararlı olacak. Örneğin kendinize şunları sorun:

• Kısa yoldan zengin olma vaatlerinden etkileniyor muyum?

• Söz konusu para olunca cömert davranmakta zorlanıyor muyum?

• Sürekli para ve sahip oldukları şeyler hakkında konuşan kişilerle mi arkadaşlık kuruyorum?

• Para kazanmak için yalana ya da dürüst olmayan yollara başvuruyor muyum?

• Para kendimi önemli hissetmeme neden oluyor mu?

• Sürekli parayla ilgili şeyler mi düşünüyorum?

• Parayla ilgili tutumum sağlığımı ve aile hayatımı olumsuz etkiliyor mu?

  Sahip olduklarınızı paylaşarak cömertlik geliştirin

Bu sorulardan herhangi birini evet diye yanıtladıysanız maddiyatçı düşünceleri ve tuzakları reddetmek için çaba gösterin. Paraya ve mal mülke aşırı önem veren kişilerle arkadaşlık etmekten kaçının. Bunun yerine maddi şeylerden çok ahlaki değerlere önem veren kişilerle dostluk kurun.

Yüreğinizde para sevgisinin kök salmasına asla izin vermeyin. Para, dostlarınızdan, ailenizden, duygusal ve fiziksel sağlığınızdan önce gelmesin ve ona asla aşırı önem vermeyin. Böyle yaparak parayla ilgili dengeli bir görüşünüz olduğunu göstereceksiniz.