Zengin Olmayı Hedef Edinmek Sizi Nasıl Etkileyebilir?

DÜNYADA 850 milyonu aşkın insan açken, zengin olmanın sorunlara yol açabileceğini düşünmek zor olabilir. Ancak önceki makalede alıntılanan ayetin paraya ya da zenginliğe değil, para sevgisine ve zengin olma hedefine karşı uyarıda bulunduğunu mutlaka fark ettiniz. Acaba insanlar zengin olmayı ve paranın satın alabileceği şeyleri elde etmeyi yaşamlarının başlıca amacı haline getirdiklerinde ne olur? İlk olarak bunun, çocuklarını nasıl etkilediğini görelim.

Çocuklar Üzerindeki Etkisi

ABD’de yaşayan bir çocuğun sadece bir yılda televizyonda ortalama 40.000 reklam izlediği tahmin ediliyor. Bunlara bir de çocukların dükkânlarda ve arkadaşlarının evinde gördüğü video oyunlarını, müzik çalarları, bilgisayar programlarını ve marka kıyafetleri ekleyin ve ana babaların bunun sonucunda maruz kaldığı istek yağmurunu hayal etmeye çalışın. Bazı ana babalar çocuklarının her isteğini yerine getiriyor. Neden mi?

Çocuklukları her tür lüksten mahrum geçen bazı ana babalar, çocuklarının kendilerini bir şeylerden yoksun hissetmemesi için ellerinden geleni yapıyorlar. Bazıları da eğer herhangi bir isteklerine hayır derlerse çocuklarının artık onları sevmeyeceğinden korkuyor. Boulder’da (Colorado, ABD) ana babalara yönelik bir dayanışma grubunun kurucularından biri, “Çocuklarının en iyi arkadaşı olmak ve onların iyi vakit geçirdiğinden emin  olmak istiyorlar” diyor. Başka ana babalar da bol bol hediye alarak, iş yüzünden çocuklarından uzakta geçirdikleri uzun saatleri telafi edebilmeyi umuyorlar. Bazıları da, stresli uzun bir haftanın sonunda, çocuklarıyla tartışmaya girecek halleri kalmadığı için onların isteklerini kabul ediyor.

Peki çocuklarına istediği her şeyi veren ana babalar onlara yarar mı sağlıyor, yoksa zarar mı veriyor? İlginç olarak, şımartılmış çocukların, ana babalarını daha çok sevmek yerine, takdirsiz olmaya eğilimli oldukları görülüyor. Hatta ana babalarından yalvar yakar aldıkları hediyelere bile değer vermiyorlar. Bir ortaokul müdürü şöyle dedi: “Çocukların istekleri hemen karşılandığında, almak için yanıp tutuştukları şeylerin çoğunlukla iki hafta içinde elden çıkarıldığını kendi deneyimlerime dayanarak söyleyebilirim.”

Peki şımartılmış çocuklar büyüdüklerinde nasıl kişiler oluyorlar? Newsweek dergisine göre araştırmalar böyle çocukların, “hayattaki hayal kırıklıklarıyla başa çıkmakta zorlanan” yetişkinler haline geldiklerini gösteriyor. Bu kişilerden bazıları, sahip oldukları şeyler için hiç emek vermemiş olduklarından okulda, işte ve evlilikte başarısız oluyorlar, sonrasında da ana babalarına maddi yönden bağımlı duruma geliyorlar. Ayrıca strese ve depresyona eğilimli olabiliyorlar.

Dolayısıyla, şımartılmış çocuklar sonuçta yine yoksun durumda kalırlar. Onlar emeklerinin sonuçlarını tatma fırsatından, özsaygıdan ve sağlam bir kişiliğin sağladığı özgüvenden yoksundurlar. Terapist Jessie O’Neill şu sözleriyle uyarıda bulunuyor: “Çocuklara istedikleri şeye istedikleri zaman sahip olabileceklerini öğreterek onları perişan bir hayata hazırlıyorsunuz.”

Yetişkinler Üzerindeki Etkisi

Bir psikoloji dergisine göre, evliyseniz, “ne kadar süredir evli olursanız olun ya da ne kadar paranız olursa olsun, bir sonraki kavganız muhtemelen para yüzünden çıkacak” (Psychology Today). Dergide ayrıca şöyle yazıyor: “Bir çiftin para konusundaki anlaşmazlıkları ve hayal kırıklıklarını ele alış tarzı, o ilişkinin uzun süreli başarısını ya da başarısızlığını önceden gösterebilir.” Paraya ve maddi şeylere aşırı önem veren bir çift evliliğini açıkça büyük riske sokar. Gerçekten de, boşanma davalarının yüzde 90’ında parayla ilgili tartışmaların baskın bir rol oynadığı tahmin ediliyor.

Bir çift ayrılmasa bile, eğer para ve paranın  satın aldığı lüks şeyler hayatlarının odak noktası olursa evliliklerinin kalitesi bozulabilir. Örneğin borcu olan bir çift kolaylıkla sinirlenebilir ve maddi kaygıları yüzünden sık sık birbirini suçlayabilir. Bazı durumlarda eşlerden her biri maddi servetiyle o kadar meşguldür ki ilişkisine çok az zaman ayırır. Peki eşlerden biri yüklü bir harcama yapıp bunu eşinden saklarsa ne olur? Böyle davranmak samimiyetsizlik, suçluluk ve güvensizliğe yol açar ve tüm bunlar zamanla evliliği yıpratır.

Evli ya da bekâr olsun bazı yetişkinler, hayatlarını maddi şeylere gerçek anlamda kurban ettiler. Batı’nın maddeci tutumunu benimseyen bazı Güney Afrikalılar bunun yarattığı baskı sonucunda intihar girişiminde bulundular. ABD’de bir adam, muhtemelen yaşadığı maddi sorunlar nedeniyle, karısını ve 12 yaşındaki oğlunu öldürdükten sonra intihar etti.

Elbette çoğu insan zengin olmaya uğraştığı için ölmez. Ancak bu koşuşturma içinde hayatları boşa geçebilir. Bu durumda iş stresi ya da maddi kaygılar panik atağa, uykusuzluğa, kronik baş ağrılarına ya da ülsere yol açarsa hayat kaliteleri bozulabilir ve bu sağlık sorunları onların ömrünü kısaltabilir. Ve bir kişi, sonunda önceliklerini değiştirmesi gerektiğini fark ettiğinde de artık çok geç olabilir. Eşi artık ona güvenmiyordur, çocukları çoktan duygusal yaralar almıştır ve kendi sağlığı bozulmuştur. Belki zararın bir kısmı onarılabilir, ama büyük çaba harcanması gerekir. Böyle kişiler gerçekten de ‘büyük acılarla kendilerini yaralarlar’ (1. Timoteos 6:10).

Siz Ne İstiyorsunuz?

Çoğu insan mutlu bir aile hayatı, sağlık, doyum veren bir iş ve rahat içinde yaşamasına yetecek kadar para ister. Tüm bunlara sahip olmak için denge gereklidir ve eğer birinin başlıca kaygısı para olursa bu denge bozulur. Birçok kişinin yapması gereken, daha düşük maaşlı bir işi, daha küçük bir evi, daha ucuz bir arabayı veya daha düşük bir sosyal seviyeyi kabul etmek olabilir. Acaba kaç kişi daha önemli değerlere öncelik vermek için sahip olduğu maddi şeylerden kendi isteğiyle vazgeçer? Bir kadın şöyle dedi: ‘Onlara ihtiyacım olmadığını biliyorum, ama onlardan vazgeçmek o kadar zor ki!’ Bazıları da tüm bu şeyleri bırakmak istiyor, ama bulunduğu çevrede bunu yapan ilk kişi olmak istemiyor.

Peki ya siz? Eğer para ve maddi şeylerle ilgili uygun bir bakış açısını korumanın bir yolunu bulduysanız övülmeyi hak ediyorsunuz. Diğer taraftan hayat standardınız yüzünden zamanınız çok az olduğundan bu makaleyi aceleyle mi okuyorsunuz? Fiziksel ve duygusal sağlık  için maddi yönden yaşamını sadeleştirmeye ihtiyaç duyan kişiler arasında mısınız? Öyleyse maddecilik ev halkınızda yıkıcı bir etki yaratmadan önce kararlılıkla harekete geçin. Bu sayfadaki çerçevede bulunan önerileri uygulayarak işe başlayabilirsiniz.

Maddi şeylere karşı dengeli bir bakış açısına sahip olunursa ailenin her ferdi bundan fiziksel ve duygusal yönden yarar görür. Ancak manevi değerlere önem veren kişilerin başka bir kaygısı daha var: Onlar maddi şeylerin Tanrı’yla ilişkilerine zarar vermesini istemezler. Peki maddecilik bir kişinin manevi sağlığı için nasıl tehdit oluşturabilir ve kişi bunun olmasını nasıl engelleyebilir? Sonraki makalede bu konuyu ele alacağız.

[Sayfa 5’teki pasaj]

Şımartılmış çocuklar çoğunlukla takdirsiz oluyorlar ve elde etmek için yanıp tutuştukları şeyleri hızla elden çıkarıyorlar

[Sayfa 7’deki çerçeve/resim]

Hayatta Dengeli Bir Görüşe Sahip Olmak

Maddi yönden hayatınızı basitleştirmek kararlı olmayı ve dikkatle plan yapmayı gerektirir. Aşağıda bazılarının yarar gördüğü öneriler bulunuyor.

▪ HARCAMALARINIZI GÖZDEN GEÇİRİN. Neleri satın almayı bırakabilirsiniz? Nelerden kurtulabilirsiniz? Dergi abonelikleri mi? Müzik CD’leri mi? Gereksiz ev ya da araba aksesuarları mı?

▪ HAYATINIZI BİR SÜRELİĞİNE SADELEŞTİRMEYİ DENEYİN. Daha sade bir yaşam sürmek konusunda ciddi şüpheleriniz varsa neden bunu sadece altı aylığına ya da bir yıllığına denemiyorsunuz? Para kazanmak ve mal mülk edinmek için çok fazla vakit harcamak sizi gerçekten daha mutlu mu yoksa daha mutsuz mu ediyor kendiniz görün.

▪ HAYATINIZI BASİTLEŞTİRMEKLE İLGİLİ SOHBETLERİNİZE ÇOCUKLARINIZI DA DAHİL EDİN. Bu sayede muhtemelen size destek olacaklar ve onların isteklerine gerektiğinde hayır demek o kadar zor olmayacak.

▪ ÇOCUKLARINIZA HARÇLIK VERMEYİ DENEYİN. Çocuklarınız ister arzu ettikleri şeyi almak için harçlıklarını biriktirmeye isterse de o şeyi almaktan vazgeçmeye karar versinler, sabırlı olmayı ve sahip oldukları şeylerin değerini bilmeyi öğrenecekler. Ayrıca kararlar vermeyi de öğrenecekler.

▪ TASARRUF YAPMANIZA YARDIMCI OLACAK YÖNTEMLER ÖĞRENİN. İndirimleri takip edin. Kendinize bir bütçe yapın. Grup olarak bir yere giderken birleşip tek arabayla gitmeye çalışın. Elektrikli ya da yakıtla çalışan gereçleri daha az kullanın. Kitap satın almak yerine, arkadaşlarınızdan ödünç alın ya da kütüphanelerden yararlanın. Gereksiz yere cep telefonuyla uzun görüşmeler yapmaktan kaçının.

▪ KAZANDIĞINIZ VAKTİ DEĞERLENDİRİN. Unutmayın, yaşamınızı sadeleştirmekle ilgili hedefiniz sadece daha az şeye sahip olmayı değil, daha önemli konulara, örneğin hayatınızdaki insanlara daha çok vakit ayırmayı içerir. Bunu yapıyor musunuz?

[Sayfa 6’daki resim]

Zengin olmayı hedef edinmek evlilikte gerginliğe yol açabilir