7 TEMMUZ 2015
GÜNEY KORE
Güney Kore’deki Yargıçlar Vicdani Retçilerle İlgili Uluslararası Standartlara Uymaya Hazır mı?
Güney Kore Anayasa Mahkemesi hükümetin vicdani ret hakkını tanımayı kabul etmemesinin anayasaya uygun olup olmadığını bir kez daha ele alacak. * 2011’de Mahkeme, Güney Kore Askerlik Yasasına göre vicdani retçileri cezalandırmanın anayasaya aykırı olmadığına hükmetmişti. Aynı karar 2004 yılında da verilmişti.
Mahkeme 9 Temmuz 2015’te, üç vicdani retçinin davasını bir arada ele alarak bu meseleyi tekrar görüşecek ve böylece olağandışı bir adım atmış olacak. Daha önce çeşitli kuruluşlar vicdani ret hakkını desteklemek için bilirkişilerin hazırladığı belgelerle Mahkemeye başvurmuştu. Artık vicdani ret uluslararası hukuk tarafından kabul gördüğünden, Güney Kore’nin değişiklik yapmamaktaki ısrarı küresel çapta dikkat çekiyor.
Uluslararası Tepkiler Artıyor
BM İnsan Hakları Komitesi, Güney Kore’ye değişiklik yapması için çağrıda bulundu. 2006’dan beri bu komite 500’den fazla vicdani retçiyle * ilgili beş karar çıkardı ve Güney Kore’nin vicdani ret hakkını güvence altına alan bazı yasal düzenlemeler yapması gerektiğine hükmetti.
Merkezi Londra’da bulunan ve insan haklarını savunan Uluslararası Af Örgütü, 13 Mayıs 2015’te yayımladığı bir makalede Güney Kore’nin vicdani retçilere karşı davranışlarına değinerek Dünya Vicdani Retçiler Gününe dikkat çekti. Makale özellikle askerlik çağındaki genç Şahitleri ve Güney Kore yasaları karşısındaki durumlarını ele alıyordu. Aynı hafta içinde CNN ve The Washington Post gibi çeşitli uluslararası basın kuruluşları vicdani ret konusunu ve genç Şahitlerin durumunu ele alan haberler yayımladı.
Yargıçların Karşı Karşıya Olduğu Zorluk
Güney Kore’de bir Yehova’nın Şahidi askere gitmeyi reddettiğinde, yargıçlar kanun gereği onu yoklama kaçağı olarak suçlu buluyor. Bununla birlikte, tek suçları dinsel inançlarına bağlı kalmak olan bu barışçı gençleri mahkûm etmek yargıçları giderek daha çok rahatsız ediyor. * Örneğin, Suwon Bölge Mahkemesi başyargıcı bir Şahidi yasal olarak suçlu bulmaktan başka seçeneği olmadığı için duruşma sırasında ağladı.
12 Mayıs 2015’te Gwangju (Gvangcu) Bölge Mahkemesindeki bir yargıç Şahitlerin suçsuz olduğuna karar verdi. Bu yargıç üç Yehova’nın Şahidinin yargılandığı davada vicdanen yaşadığı ikilem sonucu var olan yasalara karşı geldi. Bu alanda bir değişiklik yapılmasını teşvik etmek amacıyla şöyle söyledi: “Sizin için tek yapabildiğim küçük bir kibrit yakmak, fakat umarım siz bunu büyük bir ateşe dönüştürebilirsiniz.” Daha sonra savcı bu kararı temyize götürdü.
Bölge mahkemelerinden yedi yargıç, Anayasa Mahkemesinin 2004 ve 2011’de aldığı kararlara rağmen, vicdani retçileri suçlu bulmak yerine davaları Anayasa Mahkemesine götürdü. Bu yargıçlar bir genci sadece vicdanına uygun davrandığı için suçlu bulmayı reddetti. Seul Kuzey Bölge Mahkemesi yargıcı Young-hoon Kang bir davada vicdani retçileri cezalandırmanın onların ‘haklarının ve kimliklerinin inkâr edilmesi anlamına geldiğini ve bunun insan onurunu ihlal ettiğini’ söyledi.
Yargıçlar Mahkemelere Baskı Yapılmasını Söyledi
Aralık 2014’te Kore Barolar Birliği vicdani ret konusunda bir konferans düzenledi. Açılış konuşmasında Adalet Yüksek Mahkemesi eski yargıcı Su-an Cheon, BM İnsan Hakları Komitesi ve BM İnsan Hakları Konseyinin Güney Kore aleyhine verdiği kararları “ulusal bir utanç” olarak adlandırdı. “Yüzlerce genci hapse göndermenin haklı gösterilemeyeceğini” belirtti ve orada bulunan yargıç ve avukatları davalarda uluslararası standartlara uygun kararlar alınması için “mahkemelere baskı yapmaya” teşvik etti.
Su-an Cheon sözlerine şöyle son verdi: “Alternetif hizmet uygulamasını mümkün olduğu kadar çabuk yürürlüğe koymalıyız. ... Alternatif hizmet uygulamasının başlaması Kore tarihinde bir dönüm noktası ve ilk kadın cumhurbaşkanının önderliğinde insan hakları alanında göze çarpar bir başarı olacaktır. İnsan hakları konusunda geri kalmış bir ülke olma utancını ancak bunu yaparak silebiliriz.”
Anayasa Mahkemesi Uluslararası Standartlara Uyacak mı?
Güney Kore’deki binlerce Yehova’nın Şahidi dini inançlarına bağlı kaldıkları için yıllardır hapsediliyor. Anayasa Mahkemesinin kararını ümitle bekleyen Şahitler şunları soruyor: Anayasa Mahkemesinin yargıçları vicdani retçiler lehine harekete geçmeye hazır mı? Güney Kore uluslararası çapta tanınmış olan insan hakları standartlarına uygun davranacak mı?
^ p. 2 Kore Cumhuriyeti askerlik hizmetini vicdanen reddetme hakkını kabul etmiyor. Geçen 60 yıl içinde dinsel inancı nedeniyle askerlik hizmetini vicdanen reddeden 18.000’den fazla Yehova’nın Şahidi hapsedildi. Güney Kore’de şu an hapiste bulunan tüm Yehova’nın Şahitlerinin listesini görmek için “İnançları Nedeniyle Hapsediliyorlar: Güney Kore” makalesine bakın.
^ p. 5 İletişim No. 1321/2004 ve 1322/2004, BM Doc. CCPR/C/88/D/1321-1322/2004, 3 Kasım 2006; İletişim No. 1593-1603/2007, BM Doc. CCPR/C/98/D/1593-1603/2007, 23 Mart 2010; İletişim No. 1642-1741/2007, BM Doc. CCPR/C/101/D/1642-1741/2007, 24 Mart 2011; İletişim No. 1786/2008, BM Doc. CCPR/C/106/D/1786/2008, 25 Ekim 2012; İletişim No. 2179/2012, BM Doc. CCPR/C/112/D/2179/2012, 15 Ekim 2014.
^ p. 8 “Vicdani Ret Davalarına Bakan Hâkimler Kendi Vicdanlarıyla Savaşıyor” makalesine bakın.