NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 7
SUMU 51 Tikujipereka Kwaku Chiuta
Vo Tingasambira Kwa Anaziri
“Iyu ngwakupaturika kwaku Yehova mu mazuŵa ngosi ngo wajengi Munaziri.”—NUME. 6:8.
FUNDU YIKULU
Mo chakuwoniyapu cha Anaziri chingatiwovye kuti titeŵetiyengi Yehova mwachiganga kweniso ndi mtima wakujipereka.
1. Kumbi ateŵeti aku Yehova alongo mtima wuli?
KUMBI mutimuyanja ukongwa Yehova? Tikayika cha kuti mutimuyanja! Ndipu ndimwi mwija pe cha. Kwambiya mu nyengu yakali, ŵanthu anandi aja achimuyanja ukongwa Yehova. (Salimo 104:33, 34) Ŵanthu anandi atijinola vinthu vinyaki kuti ateŵete Yehova. Venivi ndivu Anaziri anguchita mu nyengu ya Ayisirayeli. Kumbi yiwu ŵenga ayani, nanga tingasambiranji kwaku yiwu?
2. (a) Kumbi Anaziri ŵenga ayani? (Numeri 6:1, 2) (b) Ntchifukwa wuli Ayisirayeli anyaki angusankha kuja Anaziri?
2 Mazu ngakuti “Munaziri” ngatuliya ku mazu nga Chiheberi ngo ngang’anamuwa kuti “Munthu yo Wasankhika,” “Munthu yo Wajipatuwa,” pamwenga “Munthu yo Wajipereka.” Anaziri ŵenga Ayisirayeli aphamphu wo angusankha kujinola vinthu vinyaki kuti ateŵete Yehova mu nthowa yapade. Dangu laku Mozesi lazomerezanga munthulumi pamwenga munthukazi kuti walayizgi mwapade kwaku Yehova kuti nyengu yinyaki wajengi Munaziri. a (Ŵerengani Numeri 6:1, 2.) Asani Myisirayeli walayizga kuti wajengi Munaziri, wakhumbikanga kuchita vinthu vinyaki vo Ayisirayeli wosi avichitanga cha. Sonu ntchifukwa wuli Myisirayeli wasankhanga kuja Munaziri? Panyaki iyu wachitanga venivi chifukwa chakukhumba kulongo kuti watimuyanja ukongwa Yehova kweniso kumuwonga chifukwa cha vinthu vinandi vamampha vo wamuchitiya.—Doto. 6:5; 16:17.
3. Kumbi ateŵeti aku Chiuta ayanana wuli ndi Anaziri?
3 “Dangu laku Khristu” lati lasere mumalu mwa Dangu laku Mozesi, ŵanthu anguleka kuja Anaziri. (Aga. 6:2; Aro. 10:4) Kweni nge Anaziri, mazuŵa nganu ŵanthu aku Yehova akhumbisiska kuteŵete Yehova ndi mtima wawu wosi, ndi umoyu wawu wosi, ndi maŵanaŵanu ngawu ngosi, kweniso ndi nthazi zawu zosi. (Mariko 12:30) Tilayizga kuti titeŵetiyengi Yehova pa nyengu yo titijipereka kwaku iyu. Kuti tichiti vinthu mwakukoliyana ndi layizgu lenili, titenere kuchita khumbu laku Yehova kweniso kujinola vinthu vinyaki kuti timuteŵete. Tichikambiskana mo Anaziri achitiyanga vinthu mwakukoliyana ndi layizgu lawu, tisambirengi fundu zakukhumbika ukongwa zo nasi zingatiwovya kuti tifiski vo tikulayizga Yehova. b—Mate. 16:24.
MUJINOLENGI VINTHU VINYAKI
4. Mwakukoliyana ndi Numeri 6:3, 4, kumbi Anaziri angulongo wuli mtima wakujinola?
4 Ŵerengani Numeri 6:3, 4. Anaziri azomerezekanga cha kumwa moŵa wewosi kweniso kurya chechosi chakutuliya ku chimiti cha mphereska, kusazgapu mphereska chayizu ndipuso mphereska zakumira. Ayisirayeli anyaki amwanga moŵa kweniso aryanga mphereska ndipu vinthu venivi venga viheni cha. Bayibolu likamba kuti “vinyu yo wakondwesa mtima wa munthu” ndi mphasu yakutuliya kwaku Chiuta. (Salimo 104:14, 15) Kweni Anaziri ajinolanga vinthu venivi. c
Kumbi yimwi mwe akunozgeka kujinola vinthu vinyaki nge mo Anaziri achitiyanga? (Wonani ndimi 4-6)
5. Kumbi Madián ndi Marcela angusankha kuchitanji, nanga ntchifukwa wuli?
5 Mwakuyanana ndi Anaziri, nasi titijinola vinthu vinyaki kuti tichiti vinandi pakuteŵete Yehova. Tiyeni tikambiskani chakuwoniyapu chaku Madián ndi Marcela. d Banja lenili lenga ndi ndalama zinandi kweniso lajanga munyumba yakudula. Madián wagwiranga ntchitu yamampha yo yaŵawovyanga kuti ajengi munyumba yamampha ukongwa. Kweni yiwu akhumbanga kuchita vinandi pakuteŵete Yehova. Kuti afiski chilatu chawu angusintha vinthu vinyaki pa umoyu wawu. Yiwu angukamba kuti: “Tingwamba kugwiriskiya ntchitu ndalama zimanavi, tingusamiya munyumba yimana ndipuso tingugulisa galimotu yidu.” Madián ndi Marcela akhumbikanga cha kuchita venivi, kweni angusankha kuchita viyo chifukwa chakuti akhumbanga kuchita vinandi pakuteŵete Yehova. Yiwu akhorwa kweniso akondwa chifukwa chakuti akusankha kusintha vinthu pa umoyu wawu.
6. Ntchifukwa wuli mazuŵa nganu Akhristu atijinola vinthu vinyaki? (Wonani so chithuzi.)
6 Mazuŵa nganu, ateŵeti aku Yehova akondwa kuti atijinola vinthu vinyaki kuti achiti vinandi pakuteŵete Yehova. (1 Akori. 9:3-6) Yehova wakhumba cha kuti tijinolengi vinthu venivi ndipu vinthu venivi navu pakuvija viheni cha. Mwayeruzgiyapu, anyaki asankha kuleka kuja ndi nyumba, ntchitu yo ayiyanjanga ukongwa pamwenga vinthu vinyaki. Anandi asankha dankha kuleka kuto, kuyirwa pamwenga kubala ŵana. Ndipu anyaki asankha kuluta kuchiteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi, chinanga kuti kuchita viyo kungachitiska kuti aje kutali ukongwa ndi mabwezi ngawu kweniso ŵanthu a mu banja lawu. Tanandi titijinola vinthu venivi chifukwa chakuti tikhumba kumupaska vinthu vamampha ukongwa Yehova. Ziŵani kuti Yehova wakondwa ukongwa chifukwa cha vinthu vo mutijinola kuti mumuteŵete, kwali vimana pamwenga vikulu.—Ahe. 6:10.
MUKHUMBISISKENGI KUCHITA VINTHU MWAKUPAMBANA NDI ŴANTHU ANYAKI
7. Kumbi Anaziri akumananga ndi masuzgu wuli asani akhumba kuchita vinthu mwakukoliyana ndi layizgu lawu? (Numeri 6:5) (Wonani so chithuzi.)
7 Ŵerengani Numeri 6:5. Anaziri alayizganga kuti ametengi cha sisi lawu. Venivi valongonga kuti akujipereka ndi mtima wosi kwaku Yehova. Asani Myisirayeli wajengi Munaziri kwa nyengu yitali, sisi laki nalu lajanga litali ukongwa ndipu ŵanthu anyaki asuzgikanga cha kuziŵa kuti iyu ndi Munaziri. Asani ŵanthu anyaki atimuchiska kuti walutirizgi kuchita vinthu mwakukoliyana ndi layizgu laki, vamusuzganga cha Munaziri kuchita vinthu mwakupambana ndi ŵanthu anyaki. Kweni vachitima kuti nyengu zinyaki Ayisirayeli aŵatumbikanga cha pamwenga kuŵawovya Anaziri. Mu nyengu ya mchimi Amosi, Ayisirayeli akugaruka “aŵapaskanga vinyu Anaziri kuti amwi.” Yiwu atenere kuti achitanga venivi kuti atondekesi Anaziri kufiska layizgu lakuti amwengi cha vinyu. (Amosi 2:12) Nyengu zinyaki Anaziri akhumbikanga kuchita vinthu mwachiganga ukongwa kuti alutirizgi kufiska layizgu lawu ndipuso kuti achitengi vinthu mwakupambana ndi ŵanthu anyaki.
Munaziri yo wachitanga vinthu mwakukoliyana ndi layizgu laki wenga wakunozgeka kuchita vinthu mwakupambana ndi ŵanthu anyaki (Wonani ndimi 7)
8. Kumbi vo vinguchitikiya Benjamin vakuchiskani wuli?
8 Nasi Yehova wangatiwovya kuja ndi chiganga kuti tichitengi vinthu mwakupambana ndi ŵanthu anyaki, chinanga kuti tingaŵa ndi mantha pamwenga soni. Tiyeni tikambiskani chakuwoniyapu chaku mubali Benjamin wa vyaka 10, wa ku Norway. Chifukwa cha nkhondu ya ku Ukraine, sukulu yaki yingunozga mwambu wakulongo kuti akoliyana ndi ŵanthu a ku Ukraine. Ŵana wosi asukulu angupempheka kuti ambengi sumu avwala malaya nga mtundu wa mbendera ya ku Ukraine. Kuti Benjamin waleki kuchitaku nawu mwambu wenuwu, wangusankha kuti wakaje patali ndi po pachitikiyanga mwambu wenuwu. Kweni msambizi wangumuwona ndipu wangudaniriza kuti: “Iza kunu kuti uzichitengeku nasi. Tosi tilindizga yiwi.” Mwachiganga Benjamin wanguluta kwa msambizi ndipu wangumukambiya kuti: “Ini ndichitaku cha chechosi chakukwaskana ndi ndali. Ndipu Akaboni aku Yehova anandi ŵe mujeri chifukwa chakuti akana kuchita nkhondu.” Msambizi wanguvwisa vo wangumukonkhoske ndipu wangumukambiya kuti wangachitangaku cha. Kweni ŵana asukulu anyaki angwamba kumufumba kuti ntchifukwa wuli wachitangaku cha. Benjamin wanguchita mantha ukongwa mwakuti wenga pafupi kuliya, kweni wanguchita chiganga kuŵakonkhoske so vosi vo wangukambiya msambizi. Pavuli paki, Benjamin wangukambiya apapi ŵaki kuti wanguwona kuti Yehova wangumuwovya kuti wavikiliyi vo wagomezga.
9. Kumbi tingachita wuli kuti tikondwesi mtima waku Yehova?
9 Chifukwa chakuti tikusankha kuvwiya Yehova, ŵanthu anyaki awona kuti tichita vinthu mwakupambana ndi yiwu. Asani te kuntchitu pamwenga kusukulu, tikhumbika chiganga kuti tikambiyi ŵanthu kuti te Akaboni aku Yehova. Ndipu po mijalidu ya ŵanthu yihenekeheneke, vingaŵa vakusuzga ukongwa kuti tichitengi vinthu mwakukoliyana ndi fundu za mu Bayibolu kweniso kupharazgiya ŵanthu. (2 Timo. 1:8; 3:13) Kweni nyengu zosi tikumbukengi kuti ‘tikondwesa mtima waku Yehova,’ asani tichita chiganga kuti tichitengi vinthu mwakupambana ndi ŵanthu wo aleka kumuteŵete.—Nthanthi 27:11; Mala. 3:18.
MUŴIKENGI YEHOVA PAMALU NGAKWAMBA PA UMOYU WINU
10. Kumbi dangu lo lazumbulika pa Numeri 6:6, 7 layesanga wuli Anaziri?
10 Ŵerengani Numeri 6:6, 7. Anaziri akhumbikanga cha kuja pafupi ndi munthu wakufwa. Panyaki mungaŵanaŵana kuti kwenuku kwenga kujinola viŵi cha. Kweni mu nyengu yakali venivi vaŵanga vakusuzga kwa Munaziri asani yo wafwa ndi mubali waki. Pa nyengu yo, wenga mwambu wawu kuti ŵanthu ajengi pafupi ndi munthu yo wafwa. (Yoha. 19:39, 40; Machi. 9:36-40) Kweni Munaziri wakhumbikanga cha kuchita venivi. Chinanga mphanyengu yo mubali wawu watayika, Anaziri akhumbikanga kulongo kuti ŵe ndi chivwanu chakukho mwakulutirizga kusunga layizgu lawu. Yehova wanguŵawovya nadi ateŵeti akugomezgeka ŵenaŵa kuti akunthiyengepu.
11. Kumbi Mkhristu wakhumbika kusimikiza kuchitanji asani wachita vinthu ndi ŵanthu a mu banja laki? (Wonani so chithuzi.)
11 Nge Akhristu vo tikulayizga kwaku Yehova kuti timuteŵetiyengi titiviwona mwakupepuka cha. Venivi vikwaska vo tichita kweniso kusankha pa vinthu vo vikwaska ŵanthu a mu banja lidu. Tifwiyapu kuphwere ŵanthu a mu banja lidu kweni isi tiŵika vo Yehova wakhumba pa malu ngakwamba, kuphara vo yiwu akhumba. (Mate. 10:35-37; 1 Timo. 5:8) Nyengu zinyaki vo tingasankha vingaŵakondwesa cha abali ŵidu kweni vingakondwesa Yehova.
Kumbi yimwi mukhumbisiska kuŵika Yehova pa malu ngakwamba chinanga kuti vingaŵa vakusuzga kuchita viyo? (Wonani ndimi 11) e
12. Pa nyengu yo Alexandru wasuskikanga ndi muwolu waki, kumbi ndi vinthu wuli vo wanguchita, nanga ndi vinthu wuli vo wanguchita cha?
12 Tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya Alexandru ndi muwolu waki Dorina. Ŵati asambira Bayibolu kwa chaka champhumphu, Dorina wanguleka. Ndipu wakhumbanga so kuti mulumu waki Alexandru nayu waleki. Kweni mulumu waki wangukambiskana nayu mwakuzikira kuti walutirizgengi kusambira. Dorina wangukondwa cha ndipu wamuchichizganga mbwenu kuti waleki kusambira. Alexandru wangukamba kuti wayesesanga kuvwisa chifukwa cho muwolu waki wachitiyanga viyo, kweni chenga chipusu cha. Nyengu zinyaki asani Dorina watimusuzga kweniso kumumuka mwaukali, iyu waŵanaŵananga kuti waleki waka kusambira Bayibolu. Kweni Alexandru wangulutirizga kuŵika Yehova pa malu ngakwamba ndipuso wayesesanga kumuyanja ukongwa muwolu waki kweniso kumutumbika. Chifukwa chakuti wayesesanga kulongo chakuwoniyapu chamampha, muwolu waki wangwamba so kusambira Bayibolu ndipu pavuli paki wangubatizika.—Wonani vidiyo ya mutu wakuti, “Alexandru ndi Dorina Vacar: Chanju Chizikira Ndipuso Ntchalisungu,” pa jw.org pa chigaŵa chakuti “Uneneska Usintha Ŵanthu.”
13. Kumbi tingalongo wuli kuti titanja Yehova kweniso ŵanthu a mu banja lidu?
13 Yehova ndiyu wakwambisa banja ndipu wakhumba kuti tijengi ndi banja la likondwa. (Aefe. 3:14, 15) Asani tikhumba kuti tiŵi ndi likondwa chayilu tikhumbika kuchita vinthu vo Yehova wakhumba. Mungakayikanga cha kuti Yehova wawonga kujipereka kwinu kuti mumuteŵete, uku muphwere ŵanthu a mu banja linu kweniso kuchita nawu vinthu mwaulemu ndipuso mwachanju.—Aro. 12:10.
MUCHISKANENGI KUTI MUCHITENGI VINTHU NGE ANAZIRI
14. Kumbi mbayani ukongwa wo tikhumbika kuŵachiska?
14 Mazuŵa nganu, ŵanthu wosi wo asankha kusopa Yehova, akhumbika kujinola vinthu vinyaki chifukwa chakuti atimuyanja. Nyengu zinyaki kuchita venivi kutuŵa kwakusuzga. Kumbi tosi tingawovyana wuli kuti tijinolengi vinthu vinyaki kuti titeŵete Yehova? Tingachita venivi mwakuchiskana kuziya mu vo tikamba. (Yobu 16:5) Kumbi mu mpingu winu mwe ŵanthu anyaki wo asintha vinthu vinyaki kuti achiti vinandi pakuteŵete Yehova? Kumbi muziŵapu achinyamata anyaki wo achita chiganga kuchita vinthu mwakupambana ndi anyawu kusukulu chinanga kuti kuchita venivi nkhwakusuzga? Kumbi mu mpingu winu mwe abali ndi azichi pamwenga ŵanthu anyaki wo asambira Bayibolu wo asuskika ndi ŵanthu a mu banja lawu? Tiyeni tiyesesi kuchita vosi vo tingafiska kuchiska ŵanthu ŵenaŵa, ndipuso kuŵakambiya mo tichiskikiya chifukwa cha chiganga chawu kweniso chifukwa cha vo achita pakuteŵete Yehova.—Fili. 4, 5, 7.
15. Kumbi ŵanthu anyaki aŵawovyapu wuli ŵanthu wo achita uteŵeti wa nyengu zosi?
15 Nyengu zinyaki tingawovya Akhristu anyidu wo achita uteŵeti wa nyengu zosi. (Nthanthi 19:17; Ahe. 13:16) Venivi ndivu mzichi munyaki wakukota yo waja ku Sri Lanka wakhumbisiskanga kuchita. Ati amusazgiyaku ndalama zinyaki za peshoni, wakhumbanga kovya azichi ŵaŵi achisungwana wo achitanga upayiniya, kuti alutirizgi kuchita uteŵeti wawu chinanga kuti asuzgikanga kusaniya ndalama. Mwaviyo, mwezi wewosi waŵapaskanga ndalama zakuti alipiliyengi mabilu nga foni. Mzichi mwenuyu wenga ndi mtima wamampha ukongwa.
16. Kumbi tingasambiranji kwa Anaziri a mu nyengu yakali?
16 Tingasambira vinandi ukongwa kwa Anaziri a mu nyengu yakali. Vo Anaziri angulayizga kuchita vivumbuwa vinthu vinyaki vakukwaskana ndi Awusefwi akuchanya, a Yehova. Yehova waziŵa kuti tikhumba kumukondwesa kweniso kuti tikhumbisiska kujinola vinthu vinyaki kuti tifiski layizgu lidu lakuti timuteŵetiyengi. Iyu watititumbika chifukwa cha kutipaska mwaŵi wakusankha kuti tilongo kuti titimuyanja. (Nthanthi 23:15, 16; Mariko 10:28-30; 1 Yoha. 4:19) Vo Anaziri achitanga pakuteŵete Yehova vilongo kuti Yehova wawona mtima wakujinola wo tilongo ndipuso watitiyanja chifukwa cha vo titimuchitiya. Mwaviyo, tiyeni tilutirizgi kuteŵete Yehova ndipu tikhumbisiskengi kumupaska vinthu vamampha ukongwa.
KUMBI MUNGAMUKA WULI?
-
Kumbi Anaziri angulongo wuli kuti ŵenga ndi mtima wakujinola kweniso chiganga?
-
Kumbi tingachiskana wuli kuti tichitengi vinthu nge Anaziri mazuŵa nganu?
-
Kumbi vo Yehova wangusankha kuti ŵanthu ateŵetiyengi nge Anaziri vilongo kuti watiŵawona wuli ateŵeti ŵaki?
SUMU 124 Tije Akugomezgeka Nyengu Zosi
a Chinanga kuti Yehova wangusankha ŵanthu anyaki kuti ateŵetiyengi nge Anaziri kweni Ayisirayeli anandi angujipereka ŵija kuti achiti uteŵeti wenuwu.—Wonani bokosi lakuti, “ Anaziri wo Angusankhika ndi Yehova.”
b Nyengu zinyaki mabuku ngidu ngayeruzgiya Anaziri ndi ŵanthu wo achita uteŵeti wa nyengu zosi. Kweni mu nkhani iyi tikambengi mo ateŵeti wosi aku Yehova angalongore mtima wakujipereka nge Anaziri.
c Viwoneka kuti Munaziri wapaskikanga so ntchitu yinyaki cha yapade kuti wafiski layizgu laki.
d Wonani pa jw.org nkhani ya mutu wakuti, “Tingusankha Kuja Umoyu Wambula Kukhumba Vinandi” pa chigaŵa chakuti, “Vakuchitika pa Umoyu wa Akaboni aku Yehova.”
e CHITHUZI: Munaziri we pachanya pa nyumba wawona ŵanthu apinga maliru ndipu yo wafwa ndi munthu wa mu banja laki. Kuti wachiti vinthu mwakukoliyana ndi vo kulayizga Yehova walutaku cha ku maliru.
