1. Kumbi Yehova watiwuwona wuli umoyu widu?

 TIYERUZGIYI kuti munyinu wakupaskani nyumba ndipu njakusisiwuka kweniso yisuluwa. Chinanga kuti ye ndi masuzgu ngenanga kweni iyu wangumaliyapu ndalama zinandi. Tikayika cha kuti mungamuwonga ukongwa kuti wakupaskani nyumba. Mwakuyanana waka, Yehova wakutipaska mphasu yakuzirwa ukongwa, mphasu ya umoyu. Ndipu Yehova wakulongo kuti umoyu widu ngwakuzirwa ukongwa chifukwa chakuti wakutipaska Mwana waki kuti waje sembi yakutiwombo.​—Yoha. 3:16.

2. Mwakukoliyana ndi 2 Akorinto 7:1, kumbi Yehova wakhumba kuti tichitengenji?

² Yehova ndiyu Chisimi cha umoyu. (Salimo 36:9) Wakutumika Paulo wayiziŵanga umampha fundu yeniyi ndipu wangukamba kuti: “Chifukwa chaku iyu te ndi umoyu, titenda kweniso tilipu.” (Machi. 17:25, 28) Mwaviyo, tingakamba kuti umoyu ndi mphasu yakutuliya kwaku Chiuta. Iyu watitipaska vinthu vo tikhumbikiya kuti tije ndi umoyu. (Machi. 14:15-17) Kweni Yehova wavikiliya umoyu widu mwakuziziswa cha. Mumalu mwaki, iyu wakhumba kuti tichitengi vo tingafiska kuti tijengi ndi liŵavu lamampha kweniso kulutirizga kumuteŵete. (Ŵerengani 2 Akorinto 7:1.) Ntchifukwa wuli tikhumbika kuja liŵavu lamampha, nanga tingachita wuli venivi?

3. Kumbi ntchifukwa wuli tikhumbika kuyesesa kuphwere liŵavu lidu?

³ Chifukwa chimoza cho tikhumbikiya kuphwere umoyu widu ntchakuti tingateŵete Yehova mo tingafiskiya. (Mariko  12:30) Tikhumbisiska kupereka “maliŵavu [ngidu] nge sembi yamoyu, yakupaturika kweniso yakuzomerezeka kwaku Chiuta.” Mwaviyo, tikhwecha kuchita vinthu vo tiziŵa kuti vingatitamisa. (Aro. 12:1) Mbuneneska kuti kwali tingayesesa wuli tingaleke limu cha kutama. Kweni tichita vo tingafiska kuti tilongo kuti tiwonga mphasu ya umoyu yo Awusefwi akuchanya akutipaska.

4. Kumbi Fumu Davidi yakhumbanga kuchitanji?

⁴ Fumu Davidi yingukonkhoska chifukwa cho yawoniyanga kuti umoyu ngwakuzirwa po yingulemba kuti: “Kumbi pe phindu wuli asani ndingafwa, asani ini ndingasikiya muzenji? Kumbi fuvu lingakuthamikani? Kumbi lingakamba vakukwaskana ndi kugomezgeka kwinu?” (Salimo 30:9) Davidi watenere kuti wangulemba mazu ngenanga pa nyengu yo wenga pafupi kufwa. Kweni iyu wakhumbisiskanga kuja ndi umoyu ndi chilatu chakuti walutirizgi kuteŵete Yehova. Tikayika cha kuti ndivu tosi tikhumba.

5. Kumbi tingachitanji chinanga kuti tingakota ukongwa pamwenga kutama?

⁵ Asani tatama pamwenga kukota tingatondeka kuchita vinthu vinandi nge mo tachitiyanga kali. Ndipu venivi vingatiguŵiska. Chinanga kuti vingaŵa viyo, tikhumbika mbwenu kulutirizga kujiphwere. Chifukwa wuli? Chifukwa chinanga tingakota ukongwa pamwenga kutama, tingamuthamika mbwenu Yehova nge mo Fumu Davidi yinguchitiya. Vakuchiska ukongwa kuziŵa kuti Chiuta widu watitiwona kuti te akuzirwa mbwenu chinanga tingatama pamwenga kukota! (Mate. 10:29-31) Ndipu chinanga tingafwa iyu wakhumbisiska kuzitiyuska. (Yobu 14:14, 15) Mwaviyo, pasonu panu tingachita umampha kuchita vosi vo tingafiska kuti tije ndi liŵavu lamampha.

6. Kumbi Yehova wakhumba kuti tichitengenji pa nkhani ya kurya ndi kumwa?

⁶ Chinanga kuti Bayibolu likonkhoska cha vo tingachita kuti tiphwere liŵavu lidu pamwenga vo tingarya, kweni lititikambiya mo Yehova wawone vinthu venivi. Mwakuyeruzgiyapu, iyu watitikambiya kuti ‘vinthu viheni vo vingananga liŵavu lidu vije kutali.’ (Waku. 11:10) Bayibolu likaniza kurya ukongwa pamwenga kumwa ukongwa moŵa chifukwa vinthu venivi vingaŵika umoyu widu pangozi. (Nthanthi 23:20) Yehova wakhumba kuti tijikongi pa nkhani ya vakurya kweniso vo tingamwa.​—1 Akori. 6:12; 9:25.

7. Kumbi ulongozgi wa pa Nthanthi 2:11, utitiwovya wuli kuti tisankhengi umampha vinthu pa nkhani yakuphwere liŵavu lidu?

⁷ Lusu lidu la kuŵanaŵana lingatiwovya kusankha vinthu vo vilongo kuti tiwonga ukongwa mphasu ya umoyu yo Chiuta wakutipaska. (Salimo 119:99, 100; ŵerengani Nthanthi 2:11.) Mwakuyeruzgiyapu, tingasankha mwazeru vo tikhumba kurya. Asani titanja kurya chakurya chinyaki kweni tiziŵa kuti chingatitamisa, lusu lakuŵanaŵana lititiwovya kuti tileki kuchirya. Tilongo so kuti tichita vinthu mwazeru asani tigona mwakukwana, tichita maekisasayizi kaŵikaŵi, tilutirizga kuja achanda kweniso kuphwere panyumba pidu.

8. Kumbi Bayibolu likambanji vakukwaskana ndi mo Yehova wawone nkhani yakuphwere umoyu widu?

⁸ Yehova wanguŵapaska marangu Ayisirayeli ngakukwaskana ndi vo akhumbikanga kuchita kuti ajivikiliyi kuti aleki kuchita ngozi panyumba pawu pamwenga ku ntchitu. (Eki. 21:28, 29; Doto. 22:8) Asani munthu munyaki  wabaya munyaki mwangozi wakumananga ndi masuzgu ngakulu. (Doto. 19:4, 5) Ndipu Dangu lakambanga kuti ŵanthu wo apweteka mwangozi mwana yo we mumoyu mwa anyina alangikengi. (Eki. 21:22, 23) Malemba ngakamba mwakuvwika umampha kuti Yehova wakhumba kuti tiyesesengi kukhwecha ngozi.

9. Kumbi tingachita wuli kuti tikhwechi kuchita ngozi? (Wonani so vithuzi.)

⁹ Tilongo kuti tiwona kuti umoyu wo Chiuta wakutipaska ngwakuzirwa asani titesesa kuphwere kuti tileki kuchita ngozi panyumba kweniso ku ntchitu. Mwakuyeruzgiyapu, asani tikhumba kutaya vinthu vakuthwa, vinthu vapoyizoni pamwenga mapilisi titiviŵika mu nthowa yakuti vileki kupweteka ŵanthu anyaki ndipuso tiwonesesa kuti ŵana angavisaniyanga cha vinthu venivi. Tikhumbika so cha kwendesa galimotu asani titondeka kuŵanaŵana umampha chifukwa chakuti tamwa munkhwala, moŵa pamwenga asani taleka kugona mwakukwana. Kweniso tikhumbika cha kumuka foni pamwenga kulemba meseji uku titendesa galimotu.

10. Kumbi tingachitanji asani vinthu vakofya vechendachitiki kweniso asani vachitika?

¹⁰ Nyengu zinyaki tingavitondekesa cha vinthu vo vingaŵika umoyu widu pangozi. Venivi vichitika ukongwa asani kwachitika masoka ngachilengedu, kwabuka mulili kweniso nkhondu. Kweni asani venivi vachitika, tingajivikiliya kweniso tingapona asani tivwiya marangu ngakuti tisami kweniso marangu nganyaki nga boma. (Aro. 13:1, 5-7) Vingachitika kunozgeke limu vinthu vinyaki va mabuchibuchi, mwaviyo titenere kuvwiya ulongozgi wakutuliya ku boma kuti utiwovyi kunozgeke limu. Mwakuyeruzgiyapu, tingachita umampha kusunga maji, vakurya vambula kunangika liŵi ndipuso vinthu vinyaki vakukhumbika nge mabandeji ndi munkhwala.

11. Kumbi tikhumbika kuchitanji asani ko tija kwabuka matenda ngakuyambuzgiyana?

¹¹ Kumbi titenere kuchitanji asani ko tija kwabuka matenda ngakuyambuzgiyana? Tikhumbika kuvwiya ulongozgi wakutuliya ku boma nge wakuti tisambengi mumanja, tijengi patalipatali, tivwalengi masiki kweniso tijengi kwakutija asani te ndi matenda ngenanga. Asani tichita venivi, tilongo kuti tiwonga ukongwa mphasu ya umoyu yo Chiuta wakutipaska.

12. Kumbi fundu ya pa Nthanthi 14:15 yingatiwovya wuli kuti tisankhengi umampha vo titenere kugomezga asani kwabuka matenda?

¹² Asani kwachitika vinthu vamabuchibuchi, nyengu zinyaki tituvwa fundu zaboza kwa anyidu, ŵanthu wo tija nawu pafupi, pa TV, pa wayilesi, mu nyuzipepala pamwenga pa intaneti. Mumalu mwa kugomezga “mazu ngengosi” ngo tavwa, titenere kugomezga fundu za kulondo kutuliya ku boma kweniso kwa madokotala. (Ŵerengani Nthanthi 14:15.) Wupu Wakulongozga ndipuso ma ofesi nga nthambi, atesesa kusaniya fundu zauneneska ŵechendatipaski ulongozgi wa mo tingachitiya maunganu kweniso upharazgi. (Ahe. 13:17) Asani tilondo ulongozgi wenuwu titijivikiliya taŵeni kweniso anyidu. Ndipuso venivi vingawovya kuti ŵanthu anyaki aŵawonengi mwakwenere Akaboni aku Yehova.​—1 Petu. 2:12.

13. Kumbi tilongo wuli kuti umoyu ngwakuzirwa asani tivwiya dangu laku Yehova lakukwaskana ndi ndopa?

¹³ Ŵanthu anandi aziŵa kuti Akaboni aku Yehova agomezga kuti ndopa zakupaturika. Tivwiya dangu laku Yehova pa nkhani ya ndopa mwa kukana kuŵikika ndopa chinanga kuti umoyu widu ungaŵa pangozi. (Machi. 15:28, 29) Kweni venivi ving’anamuwa kuti tikhumba kufwa cha. Mumalu mwaki, tiwona kuti mphasu ya umoyu yo Chiuta wakutipaska njakuzirwa. Mwaviyo, tifufuza madokotala ngo ngangapereka chovyu chambula kukhumba kuŵikika ndopa.

14. Kumbi tingachita wuli kuti tikhwechi kuchitika opaleshoni ya mabuchibuchi?

¹⁴ Asani tiphwere liŵavu lidu mwa kuchita vinthu vo takambiskana mu nkhani iyi, vingawovya kuti tileki kuchitika opaleshoni pamwenga kupenja chovyu chikulu cha kuchipatala. Ndipu asani te ndi liŵavu lamampha tingachira liŵi asani angatipanga opaleshoni. Kweniso tingakhwecha kuchitika opaleshoni ya mabuchibuchi asani tiŵika pamalu ngakwenere vinthu vo vingachitiska kuti tichiti ngozi kwali nkhunyumba kwidu pamwenga ku ntchitu ndipuso asani tivwiya marangu nga pa msewu.

15. (a) Ntchifukwa wuli tikhumbika kuja ndi kadi lasonu la ndopa? (Wonani so chithuzi.) (b) Nge mo tinguwonere muvidiyo, kumbi tingachita wuli kuti tisankhi umampha pa nkhani yakugwiriskiya ntchitu ndopa?

 ¹⁵ Chifukwa chakuti tiwonga mphasu ya umoyu tisayina kadi la ndopa (Kadi Lakupasa Munthu Mazaza Ngakundimiya pa Chovyu cha Kuchipatala) ndipu titenda nalu kwekosi. b Pa kadi lenili tilembapu maŵanaŵanu ngidu pa nkhani ya kuŵikika ndopa kweniso chovyu chinyaki cha munkhwala cho tikhumba. Kumbi kadi la ndopa lo mwenalu ndasonu? Asani mwechendasayini pamwenga mukhumba kusayina lasonu mungasweranga cha. Vo takonkhoska pa kadi ili vingawovya kuti madokotala ngatipaski chovyu chaliŵi. Vingawovya so madokotala kuti ngaleki kutipaska chovyu chambula kwenere. c

16. Kumbi tingachita wuli asani tiziŵa cha mo tingasayiniya kadi la ndopa?

¹⁶ Kwali te anamana pamwenga titamatama cha, tosi tingachita ngozi pamwenga tingatama. (Waku. 9:11) Mwaviyo, tingachita umampha ukongwa kusayina kadi la ndopa. Asani muziŵa cha mo mungasayiniya kadi lenili mungapempha  ŵara mumpingu winu kuti akuwovyeni. Yiwu aziŵa mo tingasayiniya kadi lenili kweni angakusankhiyani vakuchita cha pa nkhani ya chovyu cha munkhwala. Wenuwu mbudindu winu. (Aga. 6:4, 5) Kweni yiwu angakuwovyani kuti muvwisi vo mukhumba kusankha ndipu angakuwovyani pa nyengu yo mutilisayina.

17. Kumbi tingalongo wuli kuti te akoloŵa pa nkhani yakusankha chovyu cha kuchipatala?

¹⁷ Vo tisankha pa nkhani yakuphwere liŵavu lidu kweniso chovyu cha munkhwala vituliya pa vo tisambira mu Bayibolu. (Machi. 24:16; 1 Timo. 3:9) Asani tisankha vakuchita ndipuso tikambiya anyidu vo isi tasankha, titenere kukumbuka vo lemba la Afilipi 4:5 likamba. Lemba ili lititi: “Ŵanthu wosi aziŵi kuti mwe akoloŵa.” Asani te akoloŵa tijaliyengi waka kuŵanaŵaniya masuzgu ngidu nga muliŵavu cha kweniso tiŵachichizgengi cha anyidu kuti ayendiyengi maŵanaŵanu ngidu pa nkhani yeniyi. Titiŵayanja abali ndi azichi ndipuso titiŵatumbika chinanga kuti vo asankha vipambana ndi vo isi tasankha.​—Aro. 14:10-12.

18. Kumbi tingalongo wuli kuti tiwonga mphasu ya umoyu?

¹⁸ Tilongo kuti titimuwonga Yehova yo Ntchisimi cha umoyu asani tivikiliya umoyu widu kweniso asani titimuteŵete ndi mtima widu wosi. (Chivu. 4:11) Pasonu panu, tilekengi cha kutama ndipuso kukumana ndi masuzgu nganyaki. Kweni Mlengi widu wakhumbanga kuti tijengi umoyu uwu cha. Pambula kuswera yapa, wazakutipaska umoyu wamuyaya wambula urwirwi kweniso nyifwa. (Chivu. 21:4) Kweni pasonu panu vakukondwesa ukongwa kuja ndi umoyu ndi kuteŵete Awusefwi akuchanya, a Yehova!