1-2. Kumbi ntchinthu wuli cho Yehova watichiwona kuti ntchakukhumbika ukongwa, nanga iyu wakhumba kuti isi tichitengenji?

 MO TICHITIYA vinthu ndi anyidu vitimukwaska ukongwa Yehova. Yesu wakutisambiza kuti tiyanjengi anyidu nge mo titijiyanjiya taŵeni. (Mate. 22:​37-39) Venivi visazgapu kuchitiya lisungu ŵanthu wosi chinanga ndi wo ateŵete Yehova cha. Asani tilongo lisungu, tiyezga Yehova Chiuta yo ‘waŵaliskiya lumwi laki ŵanthu aheni ndi amampha, ndipu wawisiya vuwa ŵanthu arunji ndi ambula urunji.’—Mate. 5:45.

² Chinanga kuti Yehova watanja ŵanthu wosi, kweni watanja ukongwa ŵanthu wo atimuvwiya. (Yoha. 14:21) Iyu wakhumba kuti timuyezgengi. Ndipu watitichiska kuti ‘tiŵayanjengi ukongwa’ abali ndi azichi ŵidu kweniso ‘tiŵayanjengi ndi mtima wosi.’ (1 Petu. 4:8; Aro. 12:10) Chanju chenichi chiyanana ndi chanju cho tilongo mubali widu chayiyu yo titimuyanja ukongwa pamwenga mubwezi widu wapamtima.

3. Kumbi tikhumbika kukumbukanji pa nkhani ya kwanja anyidu?

³ Chanju chenge maluŵa ndipu chikhumbika kuchiphwere kuti chikuwi. Wakutumika Paulo wanguchiska Akhristu kuti: “Lutirizgani kwanja abali.” (Ahe. 13:1) Yehova wakhumba kuti tilutirizgi kwanja Akhristu anyidu. Munkhani iyi, tikambiskanengi chifukwa cho tikhumbikiya kwanjana ukongwa ndi Akhristu anyidu kweniso vo tingachita kuti tilutirizgi kwanjana.

 NTCHIFUKWA WULI TIKHUMBIKA KWANJANA UKONGWA NDI AKHRISTU ANYIDU

4. Nge mo pakambiya pa Salimo 133:​1, kumbi tingachita wuli kuti tilutirizgi kuwona kuti kukoliyana ko kulipu pakati pa abali ndi azichi nkhwakukhumbika ukongwa? (Wonaniso vithuzi.)

⁴ Ŵerengani Salimo 133:1. Tikoliyana ndi vo wamasalimo wangukamba kuti kwanjana ndi ŵanthu wo atanja Yehova ‘nkhwamampha ukongwa’ kweniso ‘nkhwakukondwesa.’ Nge mo munthu yo wakuziŵiliya kuwona nyanja zuŵa lelosi wangatondeke kuwona kutowa kwaki, nasi tingatondeka kuwona umampha wa kukoliyana ko kulipu pakati pa abali ndi azichi. Tiwonana ndi abali ndi azichi ŵidu kaŵikaŵi, nyengu zinyaki maulendu nganandiku sabata yeyosi. Kumbi tingachita wuli kuti tilutirizgi kuŵawona kuti mbakukhumbika ukongwa? Tingalutirizga kuŵayanja ukongwa abali ndi azichi asani tiwona kuti weyosi ngwakuzirwa ukongwa kwaku isi kweniso watovya ukongwa mu mpingu.

5. Kumbi ŵanthu anyaki achita wuli asani awona kuti titanjana ukongwa?

⁵ Ŵanthu anyaki wo aza ku maunganu ngidu kakwamba achiskika ukongwa ndi chanju cho tilongorana. Chifukwa cha venivi, yiwu asimikiza kuti asaniya uneneska. Yesu wangukamba kuti: “Pa chifukwa chenichi, ŵanthu wosi azamuziŵa kuti ndimwi akusambira ŵangu, asani mwaŵeni mutanjana.” (Yoha. 13:35) Tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya Chaithra yo wasambira ku yunivesite yinyaki ndipu wasambiranga Bayibolu ndi Akaboni aku Yehova. Ŵati amudaniya ku unganu wachigaŵa, iyu wanguluta. Wati waluta zuŵa lakwamba ku unganu, wangukambiya  yo wamusambizanga Bayibolu kuti: “Chiwiyi, apapi ŵangu ŵechendandihagepu. Kweni pa unganu winu, pa zuŵa lakwamba pe ŵanthu 52 angundihaga! Kuziya mu banja la uzimu lenili ndingujivwa kuti Yehova watindiyanja ukongwa. Ndikhumba kuti ndije mubanja lenili.” Chaithra wangulutirizga kuluta panthazi mwauzimu ndipu wangubatizika mu 2024. Kukamba uneneska, asani ŵanthu wo ayamba ŵaka sonu kusambira Bayibolu awona vinthu vamampha vo tichita, kusazgapu chanju cho tilongorana, kanandi vitiŵawovya kuti ayambi kuteŵete Yehova.—Mate. 5:16.

6. Kumbi kwanjana ukongwa ndi abali ndi azichi ŵidu kutitivikiliya wuli?

⁶ Tivikilirika asani titanjana ukongwa ndi abali ndi azichi ŵidu. Paulo wangukambiya Akhristu anyaki kuti: “Lutirizgani kuchiskana . . . kuti paŵevi wakunonopa mtima chifukwa cha nthazi yachinyengu ya ubudi.” (Ahe. 3:13) Asani taguŵa ndipu tayamba kulanda ndi kutuwapu panthowa ya urunji, Yehova wangagwiriskiya ntchitu Mkhristu munyidu kuti watiwovyi. (Salimo 73:​2, 17, 23) Chovyu chaviyo ntchakukhumbika ukongwa kwaku isi.

7. Ntchifukwa wuli tikamba kuti chanju chitovya kuti ŵanthu akoliyanengi? (Akolose 3:​13, 14)

⁷ Te mu gulu la ŵanthu wo atesesa kulongorana chanju ndipu tikondwa ndi vitumbiku vinandi vo tisaniya. (1 Yoha. 4:11) Mwakuyeruzgiyapu, chanju chititichiska kuti ‘tilutirizgi kuzizipizgiyana’ ndipu venivi vititiwovya kuti tikoliyanengi ndi Akhristu anyidu. (Ŵerengani Akolose 3:​13, 14; Aefe. 4:​2-6) Mwaviyo, asani te pa maunganu, tikondwa ukongwa kusopa Yehova limoza ndi abali ndi azichi ŵidu ndipu palivi gulu linyaki pacharu chosi lo lingayanana nasi.

TILONGORANENGI ULEMU

8. Kumbi Yehova watitiwovya wuli kuti tikoliyanengi?

⁸ Kukoliyana ko kulipu pakati pa abali ndi azichi pacharu chosi ntchinthu chapade ukongwa. Ndi Yehova pe yo wachitiska kuti tikoliyanengi chinanga kuti ndisi ŵanthu ambula kufikapu. (1 Akori. 12:25) Bayibolu likamba kuti ‘tisambizika ndi Chiuta kuti tiyanjanengi.’ (1 Ate. 4:9) Kuziya mu Malemba, Yehova watitikambiya vo tikhumbika kuchita kuti tiyanjanengi ukongwa. ‘Tisambizika ndi Chiuta’ asani tisambira mwakuphwere fundu zaki kweniso kuzigwiriskiya ntchitu. (Ahe. 4:12; Yako. 1:25) Ndipu venivi ndivu isi Akaboni aku Yehova titesesa kuchita.

9. Kumbi tisambiranji pa Aroma 12:​9-13 pa nkhani ya kulongorana ulemu?

⁹ Kumbi Mazu ngaku Chiuta ngatitiwovya wuli kuti tiyanjanengi? Wonani vo Paulo wangukamba pa nkhani yeniyi pa Aroma 12:​9-13. (Ŵerengani.) Pa lemba ili, iyu wangukamba kuti “pa kulongorana ulemu, mujengi panthazi.” Kumbi venivi ving’anamuwanji? Tikhumbika kwamba ndisi kulongo kuti ‘titiŵayanja ndi mtima wosi’ anyidu mwa kuŵagowoke, kulonde alendu kweniso kuja ndi mtima wakupaska. (Aefe. 4:32) Tikhumbika cha kulindizga mubali pamwenga mzichi kuti ndiyu wayambi kwanjana nasi. ‘Tijengi panthazi’ pamwenga kuti tiyambengi ndisi kuchita viyo. Yesu wangukamba kuti: “Kupaska kuchitiska kuti munthu wakondwengi ukongwa kuluska kulonde.”—Machi. 20:35.

10. Kumbi tingalongo wuli kuti tichita phamphu pakovya anyidu? (Wonaniso chithuzi.)

¹⁰ Paulo wati wakamba kuti ‘tijengi panthazi’ kulongorana ulemu, wangutichiska so kuti ‘tigwirengi ntchitu mwaphamphu, tingachitanga ulesi cha.’ Munthu yo wagwira ntchitu mwaphamphu walimbikiya kugwira ntchitu.  Kweniso asani wapaskika ntchitu, watiyigwira ndi mtima wosi. Lemba la Nthanthi 3:​27, 28 lititichiska kuti: “Ungatondekanga cha kuchitiya vamampha ŵanthu wo ukhumbika kuŵachitiya vamampha asani ungafiska kuŵawovya.” Mwaviyo, asani tawona kuti munthu munyaki wakhumbika chovyu, mwaliŵiliŵi titesesa kuchita vo tingafiska kuti timuwovyi. Tichita vidazi cha pamwenga kuŵanaŵana kuti munthu munyaki wamuwovyengi.—1 Yoha. 3:​17, 18.

11. Kumbi ntchinthu wuli chingatiwovya kuti tiyanjanengi?

¹¹ Nthowa yinyaki yo tingaŵalongore ulemu anyidu nkhuŵagowoke asani atinangiya. Lemba la Aefeso 4:26 likamba kuti: “Mungalutirizganga cha kukwiya mpaka lumwi kusere.” Chifukwa wuli? Vesi 27 likamba kuti asani tilutirizga kukwiya, ‘titimupaska mpata Dyaboli.’ Kuziya mu Mazu ngaki, Yehova watitikambiya mwakuwerezawereza kuti tigowokiyanengi. Lemba la Akolose 3:13 likamba kuti tilutirizgi “kugowokiyana ndi mtima wosi.” Asani tigowoke anyidu vo atinangiya, vitovya kuti tiyanjanengi nawu ukongwa. Venivi vichitiska kuti tisungi “umoza wa mzimu, mwakuja ndi chimangu cho chimanga pamoza.” (Aefe. 4:3) Asani tigowoke Akhristu anyidu vitovya kuti tikoliyanengi kweniso tijengi mwachimangu.

12. Kumbi Yehova watitiwovya wuli kuti tigowokiyengi anyidu?

¹² Mbuneneska kuti vingatisuzga kugowoke ŵanthu wo atiguŵisa. Kweni mzimu waku Chiuta ungatiwovya kuti tiŵagowoke. Pavuli pakukamba fundu yakuti ‘tiyanjanengi ndi mtima wosi’ kweniso ‘tigwirengi ntchitu mwaphamphu,’ Bayibolu lititichiska kuti: “Jani akukole ndi mzimu.” Munthu yo ‘wakole’ ndi mzimu, wagwira ntchitu mwaphamphu kweniso ndi mtima wosi mwakuwovyeka ndi mzimu wakupaturika. Mwaviyo, mzimu waku Chiuta ungatiwovya kuti tiyanjanengi kweniso tigowokiyanengi ndi mtima wosi. Ndichu chifukwa chaki titimupempha Yehova ndi mtima wosi kuti watiwovyi.—Luka 11:13.

 “PAKATI PINU PAŴEVI KUGAŴIKANA”

13. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingachitiska kuti tigaŵikani?

¹³ Mu mpingu wachikhristu mwe “ŵanthu amitundu yosi” wo atuliya mumidawuku yakupambanapambana. (1 Timo. 2:​3, 4) Asani tingaleka kuphwere, venivi vingachitiska kuti tigaŵikani pa nkhani zo munthu wakhumbika kusankha yija nge pa nkhani ya kuvwala ndi kujitowesa, chovyu cha munkhwala pamwenga vakukondwesa. (Aro. 14:4; 1 Akori. 1:10) Chifukwa chakuti Chiuta watitisambiza kuti tiyanjanengi, titenere kuphwere kuti tileki kuwona kuti vo isi tisankha ndivu vamampha ukongwa kuphara vo anyidu asankha.—Afi. 2:3.

14. Kumbi nyengu zosi titenere kuyesesa kuchitanji, nanga ntchifukwa wuli?

¹⁴ Asani nyengu zosi tikamba vinthu vakusisipuwa kweniso vakuchiska, vingawovya kuti mpingu uleki kugaŵikana. (1 Ate. 5:11) Pambula kuswera yapa, ŵanthu anandi wo ŵenga akulopwa kweniso wo angumikika dankha mu mpingu, akuweriyamu mu gulu. Titiŵalonde ndi manja ngaŵi! (2 Akori. 2:8) Wonani vo vinguchitikiya mzichi munyaki yo wanguza ku Nyumba ya Ufumu wati waleka kuwungana kwa vyaka 10. Iyu wangukamba kuti, “Weyosi wanditawuzganga mwalikondwa.” (Machi. 3:19) Kumbi venivi vingumukwaska wuli? Iyu wangukamba kuti, “Ndingujivwa nge kuti Yehova watindiwovya kuti  ndiyambi so kukondwa.” Asani tichiska anyidu, Khristu wangatigwiriskiya ntchitu kuti tisisipuwengi ŵanthu wo “akulakatuka ndi ntchitu ndipuso akufyoka ndi katundu muzitu.”—Mate. 11:​28, 29.

15. Kumbi ndi vinthu wuli so vinyaki vo vingawovya kuti tikoliyanengi? (Wonaniso chithuzi.)

¹⁵ Vo tikamba, vingawovya so kuti tikoliyanengi. Lemba la Yobu 12:11 likamba kuti: “Asi gutu litesa mazu nge mo lilimi liyese chakurya?” Mwakuyeruzgiyapu, munthu yo wabika chakurya walaŵa dankha chakurya cho wechendagaŵiyi ŵanthu. Mwakuyanana ŵaka, nasi tikhumbika kuŵanaŵaniya mwakuphwere vo tikhumba kukamba techendalongoro. (Salimo 141:3) Nyengu zosi tiwonesesengi kuti mazu ngo tilongoro ngajengi ngakuchiska, ngakusisipuwa kweniso ‘ngakovya kwaku wo atingavwa.’—Aefe. 4:29.

16. Kumbi mbayani wo akhumbika kuphwere ukongwa ndi vo akamba?

¹⁶ Anthulumi akuto kweniso apapi akhumbika kuphwere ukongwa ndi vo akamba kuti nyengu zosi akambengi vinthu vakuchiska. (Ako. 3:​19, 21; Tito 2:4) Ŵara nawu akhumbika kusisipuwa kweniso kupembuzga mbereri zaku Yehova. (Yesa. 32:​1, 2; Aga. 6:1) Ndipu nthanthi yinyaki ya mu Bayibolu yititikumbusa kuti: “Mazu ngakukambika pa nyengu yakwenere ngamampha ukongwa!”—Nthanthi 15:23.

“TIYANJANENGI MU VAKUCHITA NDIPUSO MWAUNENESKA”

17. Kumbi tingachita wuli kuti tiyanjengi Akhristu anyidu kutuliya pasi pa mtima?

¹⁷ Wakutumika Yohane wakutichiska kuti: “Tingayanjananga ŵaka ndi mazu cha pamwenga ndi lilimi, kweni tiyanjanengi mu vakuchita ndipuso mwauneneska.” (1 Yoha. 3:18) Tikhumba kuti abali ndi azichi ŵidu tiŵayanjengi kutuliya pasi pa mtima. Kumbi tingachita wuli venivi? Asani ticheza ukongwa ndi Akhristu anyidu, aja mabwezi ngidu nga pa mtima ndipu vititiwovya kuti tiyanjanengi ukongwa. Musaniyengi nyengu yakucheze ndi abali ndi azichi ŵinu pa maunganu kweniso muyendengi nawu limoza mu uteŵeti. Musaniyengi nyengu yakuchiŵawona. Asani tichita venivi tilongo kuti ‘tisambizika ndi Chiuta kuti tiyanjanengi.’ (1 Ate. 4:9) Ndipu tijiwoniyengi tija kuti “ntchinthu chamampha ukongwa kweniso chakukondwesa kuti abali aje pamoza mwakukoliyana!”—Salimo 133:1.