1, 2. (a) Kumbi lemba la Yesaya 60:22 lifiskika wuli mazuŵa nganu ngakumaliya? (b) Kumbi mumipingu yinandi mukhumbikanji?

“MUMANA wazamukuŵa ŵanthu 1000, ndipu ŵanthu amanavi azamusambuka mtundu ukulu.” (Yes. 60:22) Uchimi wenuwu, ufiskika mazuŵa nganu ngakumaliya. Tikamba viyo chifukwa mu chaka cha uteŵeti cha 2015, apharazgi a Ufumu akukwana 8,220,105 angugwira ntchitu yakupharazga pacharu chosi. Mazu ngakumaliya nga uchimi wenuwu ngakwasa Mkhristu weyosi pakuyija, chifukwa Awusefwi akuchanya atitikambiya kuti: “Ini Yehova, ndazamuchita venivi mwaliŵi ndipuso pa nyengu yaki.” Mwakuyanana ndi ŵanthu wo awona kuti galimotu yo akwera yitchimbiya ukongwa, nasi tiwona mo ntchitu yakusambiza ŵanthu yilutiya panthazi. Kumbi venivi vititikwasa wuli? Kumbi titesesa kuchita vosi vo tingafiska kuti tipharazgengi mwaphamphu? Abali ndi azichi anandi alembesa upayiniya wakovya pamwenga wa nyengu zosi. Kumbi tikondwa cha asani tiwona abali ndi azichi anandi wo azomera kuluta kuchiteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi, pamwenga kuchita vinthu vinyaki vo vilutisa panthazi ntchitu za Ufumu?

² Tiwona so kuti mumipingu yinandi mukhumbika a ntchitu anandi. Chaka chechosi, mipingu yakukwana 2,000 yijalikiskika. Asani ŵara 5 angateŵete mumpingu wewosi wasonu, ndikuti chaka chechosi pakhumbikengi kuti ateŵeti akovya 10,000 aje ŵara. Ivi ving’anamuwa kuti  abali masawuzandi nganandi akhumbika kufiska fundu za m’Malemba zo munthu yo wakhumba kuja mteŵeti wakovya, watenere kufiska. Kusaziyapu pa fundu yeniyi, kaya ndisi abali pamwenga azichi, tosi te ndi “vakuchita vinandi mu ntchitu ya Ambuya.”—1 Ŵakor. 15:58.

3, 4. Kumbi mukhumbika kuchitanji kuti muchiti vinandi pakuteŵete Yehova?

³ Ŵerengani 1 Timote 3:1. Mazu ngachigiriki ngo akungafwatuliya kuti ‘kulembe’ ngang’anamuwa kunyanyamiya kuti ufikiyi chinthu cho che patali. Pakukamba mazu yanga, wakutumika Paulo wang’anamuwanga kuti munthu wakhumbika kuyesesa kuti wachiti vinandi pakuteŵete Chiuta. Tiyeruziyi kuti mubali waŵanaŵaniya vo wangazichita mumpingu kunthazi. Pa nyengu iyi ndi mteŵeti wakovya cha. Iyu waziŵa kuti wakhumbika kuja ndi mijalidu yo yingalongo kuti we pa ubwezi wakukho ndi Chiuta. Chakwamba, watesesa kuti waje mteŵeti wakovya. Pavuli paki, wawona kuti wangaja mura. Kwali munthu wakhumba kuja mteŵeti wakovya pamwenga mura, watenere kuyesesa kulondo fundu za m’Malemba zo zikhumbika kuti wazifiski umampha udindu wo wapasikengi mumpingu.

⁴ Mwakuyanana ŵaka, abali ndi azichi wo akhumba kuchita upayiniya, kuteŵete pa Beteli pamwenga kuzenga nawu Nyumba za Ufumu, atenere kuyesesa kuti afiski vo akhumba. Tiyeni tikambisani mo Mazu ngaku Chiuta ngangatiwovye kuti tichitengi vinandi pakusopa kwauneneska.

5. Kumbi achinyamata angagwirisiya wuli ntchitu nthazi zawu pakuteŵete Yehova?

⁵ Achinyamata angachita vinandi pakuteŵete Yehova chifukwa chakuti ŵe ndi nthazi. (Ŵerengani Nthanthi 20:29.) Achinyamata anyaki agwira ntchitu yakusindikiza ndi kupanga mabayibolu kweniso mabuku pa Beteli. Anandi agwira nawu ntchitu yakuzenga kweniso kunoza Nyumba za Ufumu. Yiwu atijipereka so kuti akagwiri ntchitu limoza ndi abali kweniso azichi wo atovya asani kwachitika ngozi zachilengedu. Apayiniya anandi achinyamata, apharazga uthenga wamampha muvigaŵa vawu ndipuso muvigaŵa va chineneru chinyaki.

6-8. (a) Kumbi munyamata munyaki wangusintha wuli maŵanaŵanu ngaki pa nkhani ya kuteŵete Chiuta, nanga wasaniya vitumbiku wuli? (b) Kumbi tingachita wuli kuti ‘tilaŵi ndi kuwona kuti Yehova ngwamampha’?

⁶ Mwambula kukayika, muziŵa kuti kuteŵete Chiuta ndi mtima wosi nkhwakukhumbika ukongwa. Kumbi mungachita wuli asani mutijivwa nge mo Aaron wajivwiyanga? Chinanga kuti wangukuliya mu banja lachikhristu, iyu wangukamba kuti, “Ndakondwanga cha ndi maunganu kweniso kupharazga.” Iyu wakhumbanga kuteŵete Chiuta ndi mtima walikondwa kweni waziŵanga cha chifukwa cho walekiyanga kukondwa. Kumbi wanguchitanji?

⁷ Aaron wanguyesesa kuchita vinandi nge kuŵerenga Bayibolu, kunozeke maunganu ndipuso kumukapu. Iyu wangwamba kupemphera kaŵikaŵi. Wati wayamba kwanja ukongwa Yehova, wayesesanga kuchita vinandi pakumuteŵete. Kutuliya pa nyengu iyi, Aaron wakondwanga kuchita upayiniya, kugwira ntchitu limoza ndi abali kweniso azichi wo atovya asani kwachitika ngozi zachilengedu ndipuso kuchipharazga kucharu chinyaki. Sonu Aaron wateŵete pa Beteli kweniso ndi mura mumpingu. Kumbi watuvwa wuli ndi vo wanguchita? Iyu wangukamba kuti, “‘Ndalaŵa ndipu ndawona kuti Yehova ngwamampha.’ Nditimuwonga ukongwa chifukwa chakuti wanditumbika ndipu ndichita vinandi pakumuteŵete. Venivi vandiwovya kuti ndisaniyi so vitumbiku vinandi.”

⁸ Munthu munyaki yo wakulembaku sumu wangumba kuti: “Wo apenja Yehova azamusoŵa kanthu cha.” (Ŵerengani Sumu 34:8-10.) Kukamba uneneska, Yehova watiŵaguŵisa cha wo atimuteŵete ndi mtima wosi. Asani titesesa kuchita vosi vo tingafiska pakumuteŵete, nasi  ‘tilaŵa ndi kuwona kuti Yehova ngwamampha.’ Tikondwa ukongwa asani titeŵete Chiuta ndi mtima wosi.

9, 10. Ntchifukwa wuli mukhumbika ‘kulindiza’?

⁹ Po mutesesa kuti mufiski vo mukhumba pakuteŵete Yehova, mutenere ‘kulindiza.’ (Mika 7:7) Nyengu zosi Yehova watovya ateŵeti ŵaki akugomezeka, chinanga kuti wangazomereza kuti pajumphi nyengu yitali vinthu vinyaki vechendasinthi pa umoyu wawu pamwenga ŵechendasaniyi udindu mumpingu. Iyu wangulayiza Abrahamu kuti wajengi ndi mwana munthurumi kweni wakhumbikanga kuja ndi chivwanu kweniso kulindiza. (Ŵah. 6:12-15) Chinanga kuti Abrahamu wangulindiza kwa vyaka vinandi kuti wabali Yisaki, iyu wanguvuka cha ndipu Yehova wangufiska vo wangumulayiza.—Chiy. 15:3, 4; 21:5.

¹⁰ Mbuneneska kuti ntchipusu cha kulindiza. (Nthanthi 13:12) Asani tiŵanaŵaniya vinthu vakuguŵisa pe, tingawere vuli. M’malu mwaki, tikhumbika kugwirisiya ntchitu nyengu yidu mwazeru kuti tije ndi udindu mumpingu. Tiyeni tikambisani nthowa zitatu zo tingachitiya viyo.

11. Ndi mijalidu niyi yo tikhumbika kuyesesa kuja nayu, nanga ntchifukwa wuli njakukhumbika?

¹¹ Jani ndi mijalidu yakulongo kuti mwe paubwezi wamampha ndi Chiuta. Kuŵerenga Mazu ngaku Chiuta ndi kungalunguruka kungatiwovya kuja ndi zeru, kuwamu, kuŵanaŵana umampha kweniso kuziŵa vinthu. Mijalidu yeniyi njakukhumbika ukongwa kwa abali wo alongoza mumpingu. (Nthanthi 1:1-4; Tito 1:7-9) Asani tiŵerenga mabuku ngidu ngo ngakonkhosa Bayibolu, tingaziŵa maŵanaŵanu ngaku Chiuta pa nkhani zinandi. Zuŵa lelosi tikhumbika kusankha vakusangalusa, vo titenere kuvwala, mo tingajitowese, mo tingagwirisiya ntchitu ndalama kweniso mo tingajaliya  umampha ndi anyidu. Kugwirisiya ntchitu vo tisambira m’Bayibolu, kungatiwovya kusankha vinthu vo vikondwesa Yehova.

12. Kumbi abali ndi azichi angalongo wuli kuti mbakugomezeka mumpingu?

¹² Mulongongi kuti ndimwi akugomezeka. Kaya ndisi abali pamwenga azichi, tikhumbika kuyesesa kuti tifiski ntchitu yeyosi yo tingapasika kuti titeŵete Yehova. Nehemiya yo wenga nduna, wakhumbikanga kusankha ŵanthu kuti waŵapasi maudindu ngakupambanapambana kutuliya mugulu la ŵanthu aku Chiuta. Kumbi iyu wangusankha yani? Wangusankha ŵanthu wo awopanga Chiuta kweniso akugomezeka. (Neh. 7:2; 13:12, 13) Mazuŵa nganu napu “cho chikhumbika ku akuwonere, nkhuja akugomezeka.” (1 Ŵakor. 4:2) Kukamba uneneska, ŵanthu awona ntchitu zamampha zo munthu wachita.—Ŵerengani 1 Timote 5:25.

13. Kumbi mungachita wuli nge mo Yosefe wanguchitiya asani ŵanthu anyaki atikuchitiyani vinthu mwambula urunji?

¹³ Zomerezani kuti Yehova wakuyengeni. Kumbi mungachita wuli asani ŵanthu anyaki atikuchitiyani vinthu mwambula urunji? Panyaki mungakhumba kuti muyimalisi mwaliŵi nkhani yo. Chinanga kuti mungakhumba kuchita viyo, kumbukani kuti kujiŵikiya ukongwa kuvuli kungachitisa kuti vinthu vinangiki ukongwa. Abali aku Yosefe amuchitiyanga nkhaza kweni iyu wangusunga vifukwa cha. Pavuli paki, Yosefe angumupusikiya ndipu angumuŵika mujeri pa vinthu vakuti wanguchita cha. Kweni iyu wanguzomereza kuti Yehova wamulongozi pa nyengu yakusuza yeniyi. Kumbi ntchinthu wuli chinguchitika? ‘Mazu ngaku Yehova ngangumuyenga.’ (Sumu 105:19) Masuzgu ngo Yosefe wangukumana nangu ngati ngamala, wangupasika ntchitu yapade. (Chiy. 41:37-44; 45:4-8) Po mulimbana ndi masuzgu ngakulu, murombengi kuti Yehova wakupaseni zeru, muŵereŵetengi ndi kuchita vinthu mwaulemu kweniso mugomezengi Chiuta kuti wakupaseni nthazi. Iyu wakuwovyeningi.—Ŵerengani 1 Petro 5:10.

14, 15. (a) Ntchifukwa wuli tikhumbika ‘kuphwere’ ndi nthowa yo tipharazgiya? (b) Kumbi mungachita wuli kuti musinthi nthowa yo mupharazgiya mwakukoliyana ndi mo vinthu viliri? (Wonani chithuzi cho che papeji 20 ndipuso bokosi lakuti, “ Kumbi Mungasintha Nthowa yo Mupharazgiya?”)

¹⁴ Paulo wanguchiska Timote kuti: “Lutiriza kuŵerenga pagulu la ŵanthu, kuchiska ndipuso kusambiza. Uphwere ndi vo uchita ndipuso vo usambiza.” (1 Tim. 4:13, 16) Timote wapharazganga umampha uthenga wa Ufumu. Chinanga kuti venga viyo, ŵanthu atingi ayanduwengi ndi uteŵeti waki asani ‘waphweriyanga’ ndi vo wasambizanga. Iyu wakhumbikanga cha kuja ndi maŵanaŵanu ngakuti ŵanthu avwisiyengi uthenga waki, chifukwa chakuti nthowa yo wagwirisiya ntchitu pakupharazga wakuyiziŵiriya. Kuti walutirizi kufika ŵanthu pamtima, wakhumbikanga kusintha nthowa zakupharazgiya mwakukoliyana ndi vo ŵanthu akumananga navu. Pakuti nasi tipharazga uthenga wa Ufumu, tikhumbika kulondo vo Timote wachitanga.

¹⁵ Kanandi asani tipharazga nyumba ndi nyumba, titiŵasaniya cha ŵanthu. Muvigaŵa vinyaki, tingasere cha mu nyumba zakuyerekana kweniso zo ze ndi mageti. Asani ndimu viliri muchigaŵa chinu, kumbi mungayesa cha nthowa zinyaki zakupharazgiya uthenga wamampha?

16. Kumbi tingachita wuli kuti tipharazgiyengi ŵanthu anandi?

¹⁶ Kupharazga kumalu ngo kusanirika ŵanthu anandi ndi nthowa yamampha ukongwa yakupharazgiya uthenga wamampha. Akaboni anandi apharazgiya ŵanthu anandi mwakugwirisiya ntchitu nthowa yeniyi ndipu ayanduwa nayu. Yiwu aluta kuchipharazgiya ŵanthu ku siteji ya sitima kweniso ya basi, mumisika, ko ŵanthu acheze ndipuso malu nganyaki ngo musanirika ŵanthu anandi. Mupharazgi wangayamba kukambisana ndi munthu mwakukamba nkhani yo yachitika pambula kuswera, kukamba vinthu vamampha vakukwasana ndi ŵana a munthu yo pamwenga kumufumba za ntchitu yo wagwira.  Iyu watenere kuchita venivi mwazeru. Po alutiriza kukambisana, Kaboni wangakonkhosa fundu yinyaki yakutuliya m’Malemba yo yingachitisa kuti munthu yo wamuki. Kanandi vo munthu wangamuka vingachitisa kuti wazilutirizi kukambisana nayu fundu za m’Bayibolu.

17, 18. (a) Ntchinthu wuli chingakuwovyani kuti muleki kuchita mantha kupharazga kumalu ngo kusanirika ŵanthu anandi? (b) Ntchifukwa wuli muwona kuti maŵanaŵanu ngo Davidi wenga nangu pakuthamika Yehova ngakukhumbika asani mupharazga?

¹⁷ Asani muwona kuti nkhwakusuza kupharazga kumalu ngo kusanirika ŵanthu anandi, mungachitanga mphwayi cha. Eddie, yo ndi mpayiniya mutawuni ya New York, wachitanga mantha kukambisana ndi ŵanthu kumalu ngo kwe ŵanthu anandi. Pati pajumpha nyengu wanguleka kuchita mantha. Ntchinthu wuli cho chingumuwovya? Iyu wanguti: “Pa nyengu ya kusopa kwa pabanja, ini ndi muwolu wangu tafufuzanga mo tingachimukiya ŵanthu akususa kweniso anyaki wo akamba maŵanaŵanu ngawu. Tafumbanga so masachizu kwa Akaboni anyidu.” Mazuŵa nganu, Eddie wakondwa ukongwa kupharazga ko kusanirika ŵanthu anandi.

¹⁸ Asani mupharazga uthenga wamampha mwalusu kweniso mwambula mantha, ŵanthu awonengi kuti mutesesa kuteŵete Yehova. (Ŵerengani 1 Timote 4:15.) Mwambula kukayika, muthamikengi Awusefwi akuchanya nge mo Davidi wangumbiya kuti: “Nditumbikengi Yehova nyengu zosi. Ndimutumbikengi ndi milomu yangu nyengu zosi. Ndijilumbengi mwaku Yehova. Ndipu ŵanthu akufwasa avwengi ndi kukondwa.” (Sumu 34:1, 2) Vingachitika kuti chifukwa cha kupharazga kwinu, ŵanthu akufwasa angayamba kusopa kwauneneska.

19. Ntchifukwa wuli mteŵeti wakugomezeka waku Yehova watenere kuja walikondwa, chinanga kuti wakumana ndi masuzgu ngakulu?

¹⁹ Davidi wangumba so kuti: “Ntchitu zinu zosi zikankhusengi imwi Yehova, ndipu ŵanthu ŵinu akugomezeka akutumbikeningi. Yiwu akambengi za unkhankhu wa ufumu winu ndi kulongoro za nthazi zinu kuti aziŵisi ŵanthu za ntchitu zinu zanthazi ndi unkhankhu wa ufumu winu.” (Sumu 145:10-12) Mwambula kukayika, mazu ngenanga ngalongo mo Akaboni aku Yehova akugomezeka avwiya mumtima mwawu. Nanga asani mutama pamwenga ndimwi akukota ndipu panyaki mutondeka kuchita vinandi? Nyengu zosi asani mupharazgiya wo atikuphweriyani pamwenga ŵanthu anyaki, ziŵani kuti uteŵeti wakupaturika wo muchita utumbika Chiuta widu. Vingachitika kuti mwe mujeri chifukwa cha vo mugomeza ndipu mutenere kuti mupharazga asani mwasaniya mpata. Vo muchita vikondwesa mtima waku Yehova. (Nthanthi 27:11) Yehova wakondwa so ukongwa asani mulutiriza kusambira Bayibolu pakumwija, kupharazga kweniso kuwungana chinanga kuti anyaki mubanja linu mbakaboni cha. (1 Pet. 3:1-4) Chinanga mpha nyengu yo mukumana ndi masuzgu ngakulu, mungathamika Yehova ndipuso mungalutiriza kumuteŵete.

20, 21. Ntchinthu wuli chingachitika asani muchita vinandi mugulu laku Yehova?

²⁰ Yehova wakutumbikeningi asani mulutirizengi kumuteŵete. Asani mungasintha ndondomeku yinu pamwenga vinthu vinyaki pa umoyu winu, mungapharazgiya ŵanthu anandi wo akhumba kuziŵa vo vichitikengi kunthazi. Kuchita vinandi pakuteŵete Yehova kweniso kujipereka kwinu, kungaŵawovya ukongwa Akhristu anyinu. Yiwu akuyanjeningi, akuwongeningi ndipuso akuwovyeningi chifukwa chakuti mutesesa kuja akujiyuyuwa mumpingu.

²¹ Kaya tikwamba kali kuteŵete Yehova pamwenga tayamba sonu, tosi tingachita vinandi pakumuteŵete. Kumbi Akhristu wo ateŵete Yehova kwa vyaka vinandi, angaŵawovya wuli wo ayamba sonu kuti nawu achiti vinandi? Tikambisanengi nkhani yeniyi sabata yamawa.