1. Kumbi Ezekiele wanguwona vinthu vakuziziswa nivi?

 KUMBI mwatingi muvwengi wuli asani munguwona vo mchimi Ezekiele wanguwona vyaka pafufupi 2,500 vo vajumpha? Yeruzgiyani kuti mwafika pafupi ndi nyumba yakutowa kweniso yikulu ukongwa yakusopiyamu. Pafupi pe mungelu wanthazi yo wakhumba kuti wakulongoni nyumba yakuziziswa yeniyi. Mukwera masitepusi 7 kuti mufiki pakhomu lakwamba la makhomu ngatatu nga nyumba yeniyi. Makhomu yanga ngatikuchitiskani mantha chifukwa ngatali pafufupi mamita 30. M’makhomu ngakuselere muwona kuti mwe vipinda va alonda. Ndipu vipilala viwoneka nge vimiti va kanchindi.​—Ezek. 40:1-4, 10, 14, 16, 22; 41:20.

2. (a) Kumbi nyumba yakusopiyamu yo Ezekiele wanguwona yimiyanji? (Wonani so mazu ngam’mphata.) (b) Kumbi tingasambiranji pa vinthu vo ve pamakhomu nga nyumba yeniyi?

² M’uchimi uwu, Ezekiele wanguwona nyumba yakusopiyamu yauzimu. Iyu wangukonkhoska vinthu vinandi vakukwaskana ndi nyumba yeniyi, mwakuti nkhani iyi ye m’machaputala 40 mpaka 48 m’buku laki lauchimi. Nyumba yakusopiyamu yeniyi yimiya ndondomeku yo Yehova wakujalikiska kuti paje kusopa kwauneneska. Chinthu chechosi chimiya chinthu chinyaki pa kusopa kwauneneska ko kuchitika mazuŵa nganu ngakumaliya. a Kumbi makhomu ngatalingatali ngamiyanji? Ngatitikumbuska kuti wo asere mu ndondomeku yo Yehova wakujalikiska kuti paje kusopa kwauneneska, atenere kuja ndi mijalidu yapachanya kweniso ya urunji yaku Chiuta. Vipilala vange va kanchindi navu vilongo fundu yeniyi chifukwa m’Bayibolo kanchindi nyengu zinyaki wamiya urunji. (Sumu 92:12) Nanga vipinda va alonda vimiyanji? Ŵanthu wo atondeka kulondo mijalidu yapachanya yeniyi akanizgika kusere m’nyumba yakusopiyamu yauzimu yo yitovya kuti ŵanthu asaniyi umoyu.​—Ezek. 44:9.

3. Nchifukwa wuli Akhristu akhumbika kulutirizga kutoweseka?

³ Kumbi chiwona chaku Ezekiele chafiskika wuli? Nge mo tinguwone m’Mutu 2 wa buku ili, Yehova wangugwiriskiya nchitu Khristu kuti watowesi ŵanthu ŵaki kutuwa mu 1914 mpaka kukwamba kwa 1919. Kumbi nchitu yakutowesa yingumaliya penapa? Awa! Kutuliya m’vyaka va m’ma 1900, Khristu walutirizga kutowesa ŵanthu kuti aje ndi mijalidu yo yikondweska Yehova. Mwaviyo, ŵanthu wo atimulondo akhumbika kulutiriya kutoweseka. Chifukwa wuli? Chifukwa Khristu wawunganiska ŵanthu ŵaki kuturiya m’charu chiheni kweni Satana  walutirizga kuŵaguza kuti awere so kumawulambwi nga mijalidu yiheni. (Ŵerengani 2 Petro 2:20-22.) Tiyeni tiwoni mo Akhristu auneneska awovyeke kuti aje akutowa. Chakwamba, tiwonengi mo atoweseke kuti aje ndi mijalidu yamampha. Chachiŵi, ndondomeku yo yikujalikiskika m’mpingu kuti uje wakutowa ndipu pakumaliya paki umoyu wa banja.

4, 5. Kumbi ndi nyambu wuli yo Satana wayigwiriskiya nchitu kwa nyengu yitali, nanga wafiskanji?

⁴ Kutuwa kali ŵanthu aku Yehova akhumbisiska kuja ndi mijalidu yamampha. Mwaviyo, awovyeka kuziŵa fundu zinandi pa nkhani iyi. Wonani vakuyeruzgiyapu ivi.

⁵ Ureŵi. Yehova wachiyambisa nthengwa wenga ndi chilatu chakuti ŵanthu akutorana pe ndiwu agonanengi. Satana wakondwa ukongwa kusintha chawanangwa chakutuliya kwaku Chiuta chenichi kuti chije chinthu chawukazuzi cho chingakwiyiska Yehova. Satana wangufiska kugwiriskiya nchitu nyambu yeniyi m’nyengu yaku Balamu ndipu walutirizga kuyigwiriskiya nchitu m’mazuŵa nganu ngakumaliya.​—Maŵ. 25:1-3, 9; Chiv. 2:14.

6. Kumbi ndi layizgu wuli lo lingulembeka mu Chigongwi cha Alinda? Kumbi lagwiriskikiyanga wuli nchitu, nanga nchifukwa wuli lingulekeka? (Wonani so mazu ngam’mphata.)

⁶ Pakutimbanyizga chilatu chaku Satana, mu Chigongwi cha Alinda cha June 15, 1908, mwenga mazu ngo munthu walapizganga ngakuti: “Nyengu zosi asani nde kumphepeti, ndichitengi vinthu ndi ŵanthu wo mbanthurumi pamwenga anthukazi anyangu cha nge mo ndingachitiya nawu asani nde pakweru.” b Chinanga kuti layizgu ili lenga lakuchichizga cha, ŵanthu anandi angwamba kuligwiriskiya nchitu ndipu anguzomerezga kuti mazina ngawu ngalembeki mu Chigongwi cha Alinda. Chinanga kuti mazu yanga ngenga ngakovya pa nyengu yo, kweni pati pajumpha nyengu ŵanthu angwamba kungapepuwa ndipu nganguja nge ndi mdawuku ŵaka, mwaviyo lingulekeka kugwiriskikiya nchitu. Chinanga wuli anguleka kulapizga kweni fundu za mijalidu yamampha zo zenga m’mazu yanga zingulutiriya kugwira nchitu.

7. Kumbi Chigongwi cha Alinda chingukamba vakukwaskana ndi suzgu wuli mu 1935, nanga chinguchiska jalidu wuli?

⁷ Satana wangulutirizga kunyenga ŵanthu. Chigongwi cha Alinda cha March 1, 1935, chingukamba mwambula kubisa kuti pakati pa ŵanthu aku Yehova pe suzgu yikulu. Anyaki aŵanaŵananga kuti kuchita mijalidu yabwekabweka kwengavi suzgu, chikulu yiwu apharazga. Chigongwi cha Alinda chingukambiya limu kuti: “Weyosi wakhumbika kukumbuka kuti kupharazga pakukwija nkhwakukwana cha. Akaboni aku Yehova amiya Yehova, ndipu ŵe ndi udindu ukulu wakuwonesesa kuti atimumiya ndipuso amiya ufumu waki.” Nkhani iyi yingupereka ulongozgi wanthazi wakukwaskana ndi nthengwa kweniso ureŵi, ndipu yinguwovya kuti ŵanthu aku Chiuta ‘athaŵi ureŵi.’​—1 Ŵakor. 6:18.

8. Nchifukwa wuli Chigongwi cha Alinda chikonkhoska mwakuwerezgawerezga vo mazu nga Chigiriki ngo ngakufwatulikiya kuti ureŵi ngang’anamuwa?

⁸ M’vyaka va pambula kuswera yapa, magazini nga Chigongwi cha Alinda ngaja ngachikonkhoska vo mazu ngakuti por·neiʹa ngo  ngasanirika m’Malemba Ngachigiriki ngang’anamuwa. Mazu yanga ngang’anamuwa kugonana pe cha. M’malu mwaki, mazu ngakuti por·neiʹa ngasazgapu mijalidu yosi yawuyu yakukwaskana ndi kugonana yo yichitikiya munyumba za mahuli. Ivi vachitiska kuti Akhristu avikiliriki ku mijalidu yawuyu yakugonana yo yawanda ukongwa pacharu mazuŵa nganu.​—Ŵerengani Ŵaefesu 4:17-19.

9, 10. (a) Kumbi ndi jalidu liheni nili lo Chigongwi cha Alinda chingukamba mu 1935? (b) Kumbi Bayibolo likambanji pa nkhani ya kumwa moŵa?

⁹ Kuloŵe. Chigongwi cha Alinda cha March 1, 1935, chingukonkhoska so jalidu linyaki liheni. Chingukamba kuti: “Vawoneka kuti anyaki amwapu dankha moŵa achiluta kuchipharazga pamwenga achichita mauteŵeti nganyaki nga mpingu. Kumbi Malemba ngazomerezga kumwa moŵa pa nyengu niyi? Kumbi mphakwenere kumwa moŵa tichichita uteŵeti ŵidu m’gulu la Ambuya?”

¹⁰ Magazini iyi yingukonkhoska vo Mazu ngaku Chiuta ngakamba pa nkhani ya moŵa. Bayibolo likanizga cha kumwapu moŵa kamanavi, kweni likanizgiya limu kuloŵe. (Sumu 104:14, 15; 1 Ŵakor. 6:9, 10) Pa nkhani ya kumwapu dankha moŵa techendayambi kuchita uteŵeti, ŵanthu aku Yehova akwamba kali kukumbuskika nkhani ya ŵana aku Aroni, wo angubayika ndi Yehova chifukwa cha kupereka sembi kwaku Chiuta pamotu wambula kuzomerezgeka. Ivi vati vachitika, Chiuta wangupereka dangu lo lakanizganga asembi kumwa moŵa achichita uteŵeti wawu ndipu ivi vilongo cho chinguchitiska kuti ŵana aku Aroni achiti chinthu chambula kwenere. (Ŵal. 10:1, 2, 8-11) Mwakugwiriskiya nchitu ulongozgi wenuwu, Akhristu amwapu dankha moŵa cha ŵechendayambi kuchita uteŵeti wakupaturika.

11. Kumbi kuziŵa vinandi pa nkhani ya moŵa kwaŵawovya wuli ŵanthu aku Chiuta?

¹¹ M’vyaka va pambula kuswera yapa, Akhristu atumbikika ukongwa chifukwa aziŵa vinandi pa nkhani ya kuloŵe, vo visazgapu kuja ndi chiryokuryoku chakuti nyengu zosi umwengi moŵa. Tiwonga chakurya chauzimu cha pa nyengu yaki cho chitovya kuti ŵanthu anandi ayambi kuwona moŵa m’nthowa yakwenere kweniso kuti ajikongi. Ŵanthu anandi awovyeka so kumalana ndi suzgu yeniyi. Palivi yo wangayanja kuti moŵa umulondi ulemu waki, banja laki kweniso mwaŵi wakusopa Yehova m’nthowa yakwenere.

12. Kwamba kali, kumbi Akhristu atikuwona wuli kugwiriskiya nchitu foja?

¹² Kugwiriskiya nchitu foja. Mazuŵa ngakumaliya ngechendayambi, Akhristu angwamba kuwona kuti kugwiriskiya nchitu foja nkhuheni. Vyaka vinandi kuvuli uku, M’bali Charles Capen, wangukumbuka nyengu yo wangukumana kakwamba ndi Charles Taze Russell kukumaliya kwa vyaka va m’ma 1800. Pa nyengu iyi, Capen wenga ndi vyaka 13 ndipu wenga ndi mku waki kweniso avurwa ŵaki ŵaŵi, yiwu anguja pamasitepusi nga nyumba yo yaziŵikanga kuti Bible House yo yenga ku Allegheny, Pennsylvania. Russell wachijumpha po yiwu anguja wanguŵafumba kuti: “Kumbi anyamata yimwi mukweŵa? Ndavwa fungu  la foja.” Yiwu angumumuka kuti akweŵa cha. Ivi vinguŵachitiska kuti aziŵi mo iyu wayiwoniyanga nkhani ya kukweŵa foja. Mu Chigongwi cha Alinda cha August 1, 1895, M’bali Russell wangukambamu vakukwaskana ndi lemba la 2 Ŵakorinte 7:1. Iyu wanguti: “Ndiziŵa cha kuti Mkhristu watumbika Chiuta asani wagwiriskiya nchitu foja m’nthowa yeyosi kweniso asani iyu mweneku wayanduwa chechosi. . . . Ambuya angakondwa cha kuti anunkhengi fungu la foja pamwenga kuŵika m’mulomu mwawu chinthu chechosi chakufipiska.”

13. Kumbi mpingu ungutoweseka wuli mu 1973?

¹³ Mu 1935, Chigongwi cha Alinda chingukamba kuti foja ndi “dondu launyakazi,” ndipu chingukamba so kuti palivi yo wakweŵa pamwenga kutafunya foja yo wazomerezgeka kuja pa Beteli kweniso kuteŵete nge mpayiniya pamwenga kuyendere mipingu. Mu 1973, mpingu ungutoweseka so pa nkhani ya foja. Chigongwi cha Alinda cha June 1 chingukonkhoska kuti palivi Kaboni yo wangalutirizga kuja mumpingu asani walutirizga kuchita jalidu liheni ukongwa lenili lo lingabaya munthu, lawuyu, kweniso lo lilongo kuti munthu walivi chanju. Wosi wo angulutirizga kugwiriskiya nchitu foja angwamba kusezgeka. c Khristu wanguchitapu nadi kanthu kuti watowesi ŵanthu ŵaki.

14. Kumbi Chiuta watiyiwona wuli nkhani yakugwiriskiya nchitu ndopa, nanga nthowa yakuŵikana ndopa yinguwanda wuli?

¹⁴ Kugwiriskiya nchitu ndopa m’nthowa yambula kwenere. M’mazuŵa ngaku Nowa, Chiuta wangukamba kuti kurya ndopa nkhunanga. Iyu wanguwerezga so nkhani yeniyi mu Chilangulu cho wangupaska mtundu wa Yisraele, kweniso wangukambiya Akhristu kuti ‘ajikanizgi . . . ndopa.’ (Mac. 15:20, 29; Chiy. 9:4; Ŵal. 7:26) Vakuziziswa cha kuti mazuŵa nganu, Satana wakusaniya nthowa yo wagwiriskiya nchitu kuti ŵanthu anandi aleki kuvwiya ulongozgi wenuwu. M’vyaka va m’ma 1800, madokotala ngangwamba kuyesere nthowa yakuŵikiya ŵanthu ndopa, ndipu ŵati aziŵa vakukwaskana ndi magulu nga ndopa, ŵanthu anandi angwamba kuŵikika ndopa. Mu 1937, angwamba kusunga ndopa munyumba zakusungiyamu ndopa, ndipu ŵanthu anandi angwamba kuŵikika ndopa pa Nkhondu Yachiŵi Yapacharu Chosi chifukwa angupwetekeka ukongwa. Pati pajumpha nyengu yimanavi, ŵanthu anandi angwamba kuŵikika ndopa pacharu chosi.

15, 16. (a) Kumbi Akaboni aku Yehova atiyiwona wuli nkhani ya kuŵikika ndopa? (b) Kumbi Akhristu awovyeka wuli pa nkhani ya kuŵikika ndopa ndipuso chovyu chambula kugwiriskiya nchitu ndopa, nanga nchinthu wuli cho chachitika?

¹⁵ Mu 1944, Chigongwi cha Alinda chingukamba kuti kuwikika ndopa kuyanana ŵaka ndi kurya ndopa. Mu 1945, fundu yeniyi ya m’Malemba yingukonkhoskeka so umampha. Mu 1951, kungutuwa nkhani ya mafumbu ndi kwamuka yo yinguwovya ŵanthu aku Chiuta kuziŵa mo angakambiskiyana ndi madokotala. Akhristu akugomezgeka pacharu chosi angwamba kukana ndopa ndipu venivi vakhumbikanga chiganga chifukwa anyozekanga, asuskikanga kweniso atombozgekanga. Kweni Khristu wangulutirizga kuwovya gulu laki kuti liperekengi chovyu chakwenere. Gulu laki lingutuzga timabuku kweniso nkhani zakufufuzika umampha.

 ¹⁶ Mu 1979, ŵara a mpingu anyaki angwamba kwenda m’vipatala kuti awovyi madokolata kuvwisa vo isi tigomezga, vifukwa va m’Malemba vo tikaniya ndopa kweniso nthowa zinyaki zo angagwiriskiya nchitu m’malu mwa ndopa. Mu 1980, ŵara akuturiya m’misumba 39 ya ku United States, angusambizgika mo angagwiriya umampha nchitu yeniyi. Pati pajumpha nyengu, Wupu Wakulongozga unguzomerezga kuti pacharu chosi paje Makomiti Ngakukambiskana ndi Achipatala. Kumbi venivi vawovya? Mazuŵa nganu, madokotala nganandi ngatovya Akaboni wo atama, ndipu ngatiŵapaska chovyu cha munkhwala kwambula kugwiriskiya nchitu ndopa. Vipatala vinandi vitovya ŵanthu kwambula kugwiriskiya nchitu ndopa, ndipu madokotala nganyaki ngawona kuti yeniyi ndi nthowa yapachanya ukongwa. Kumbi vakukondweska cha kuwona mo Yesu wavikiriya ŵanthu ŵaki ku nthowa ziheni zaku Satana?​—Ŵerengani Ŵaefesu 5:25-27.

17. Kumbi tingalongo wuli kuti tiwona kuzirwa kwa nthowa yo Khristu wagwiriskiya nchitu pakutowesa ŵanthu ŵaki?

¹⁷ Tingachita umampha kujifumba kuti, ‘Kumbi tiwona kuzirwa kwa nthowa yo Khristu watowese wo atimulondo kweniso mo waŵawovye kuti alondongi mijalidu yapachanya yaku Yehova?’ Asani ndi viyo, nyengu zosi tikumbukengi kuti Satana wakhumbisiska kuti tiyuyuwengi mijalidu yapachanya yaku  Chiuta ndi chilatu chakuti tinangi ubwezi widu ndi Yehova kweniso Yesu Khristu. Gulu laku Yehova lilutirizga kutitcheŵeska kweniso kutikumbuska mijalidu yiheni ya charu ichi ndi chilatu chakuti tileki kunanga ubwezi widu ndi Yehova. Tiyeni tije masu kweniso tilutirizgi kuvwiya ulongozgi wakovya wenuwu.​—Nthanthi 19:20.

18. Kumbi chiwona chaku Ezekiele chititikumbuskanji pa nkhani ya ŵanthu wo agarukiya dala mijalidu yapachanya yaku Chiuta?

¹⁸ M’chigaŵa chachiŵi cha nchitu yakutowesa mwauzimu, tiwonengi ndondomeku yo yikujalikiskika m’mpingu kuti uje wakutowa. Nchachitima kuti ŵanthu anyaki asani ajipereka kwaku Chiuta ndi kuzomerezga kulondo mijalidu yaki yapachanya, alutirizga cha kuchita venivi. Anyaki mtima wawu usintha kamanakamana ndipu pavuli paki asankhiya dala kugarukiya mijalidu yapachanya yeniyi. Kumbi ŵanthu aviyo akhumbika kuchita nawu wuli? Chiwona chaku Ezekiele chakukwaskana ndi nyumba yakusopiyamu cho che kukwamba kwa mutu uwu, chititiwovya kusaniya kwamuka. Kumbukani kuti nyumba yeniyi ye ndi makhomu ngatalingatali. Pakhomu lelosi pe chipinda cha mulonda. Alonda avikiriyanga nyumba yeniyi kuti ŵanthu wo ŵenga ‘ambula kuchinjika mumtima’ aleki kusere. (Ezek. 44:9) Ivi vititikumbuska kuti kusopa kwauneneska ndi mwaŵi wo uperekeka ku ŵanthu ŵija wo atesesa kuja mwakukoliyana ndi Fundu zaku Yehova za mijalidu yamampha. Mwakuyana ŵaka, mbanthu wosi cha wo ŵe ndi mwaŵi wakuchitiya vinthu limoza ndi Akhristu pa kusopa kwauneneska mazuŵa nganu.

19, 20. (a) Kumbi Khristu wawovya wuli ŵanthu ŵaki kusintha mo ayeruzgiyanga ŵanthu wo achita maubudi ngakulungakulu? (b) Kumbi ŵanthu wo aleka kulapa asani achita maubudi asezgeka pa vifukwa vitatu nivi?

¹⁹ Mu 1892, Chigongwi cha Alinda chingukamba kuti, “mbudindu widu (nge Akhristu) kusezga ŵanthu wo akana kuti Khristu wakujipereka nge sembi [yakukwana, NW] yakuwombo ŵanthu wosi.” (Ŵerengani 2 Yohane 10.) Mu 1904, buku la The New Creation lingukamba kuti ŵanthu wo alutirizga kuchita mijalidu yiheni angatimbanyizga mpingu. Pa nyengu iyi, ŵanthu wosi mumpingu ayeruzgangaku “milandu” ya ŵanthu wo achita maubudi ngakulungakulu. Kweni ivi vachitikanga kaŵikaŵi cha. Mu 1944, Chigongwi cha Alinda chingukamba kuti abali amaudindu pe ndiwu atenere kuyeruzga nkhani zenizi. Ndipu mu 1952, mu Chigongwi cha Alinda mwenga ndondomeku ya m’Malemba yakuyeruzgiya nkhani, ndipu chingulongo kuti kutowesa mpingu ndichu chifukwa chikulu cho ŵanthu wo aleka kulapa asezgeke.

²⁰ Kutuliya nyengu yeniyi, Khristu wawovya ŵanthu ŵaki kusintha mo ayeruzgiya ŵanthu wo achita maubudi ngakulungakulu. Ŵara mumpingu wachikhristu, asambizika umampha mo angayeruzgiya nkhani mwaurunji kweniso mwalisungu nge mo Yehova wakhumbiya. Mazuŵa nganu tiziŵa kuti pe vifukwa vitatu vo ŵanthu wo abuda ndipu akhumba cha kulapa asezgeke mumpingu: (1) kuti zina laku Yehova lileki kunyozeka, (2) kuvikiliya  mpingu ku maubudi ngakulungakulu ndipuso (3) kuchiska munthu yo wabuda kuti walapi asani nkhwamachitika.

21. Nchifukwa wuli tingakamba kuti kusezga ŵanthu wo akhumba cha kulapa kutovya ŵanthu aku Chiuta?

²¹ Kumbi muwona mo kusezga ŵanthu akubuda wo aleka kulapa kuwovye Akhristu mazuŵa nganu? M’nyengu ya Ayisraele, ŵanthu wo achitanga maubudi atimbanyizganga anyawu ndipu nyengu zinyaki yiwu ajanga anandi kuluska ŵanthu wo akhumbanga kukondweska Yehova. Kanandi ivi vachitiskanga kuti zina laku Yehova linyozeki ndipuso kuti waleki kuŵayanja. (Yer. 7:23-28) Kweni mazuŵa nganu Yehova we ndi ŵanthu wo atimuyanja. Chifukwa chakuti ŵanthu wo akhumba cha kulapa atuzgika pakati pidu, Satana watondeka kuŵagwiriskiya nchitu nge vidya vakutimbanyizgiya kweniso vakufipiskiya mpingu. M’malu mwaki, yiwu angawutimbanyizga ukongwa cha mpingu. Nge gulu, tisimikizga kuti Yehova walutirizgengi kutiyanja. Kumbukani layizgu laku Yehova lakuti: “Palivi chidya cho chapangikiya . . . iwi chikachitanga kanthu.” (Yes. 54:17) Kumbi tikoliyana nawu mwakugomezgeka ŵara wo agwira nchitu yikulu yakuphwere milandu?

22, 23. Nchifukwa wuli titiŵawonga Akhristu anyidu wo ŵengaku kukwamba kwa vyaka va m’ma 1900, nanga nchinthu wuli cho chilongo kuti akhumbikanga kuyiŵanaŵaniya umampha nkhani ya banja?

²² Akhristu atoweseka so pa nkhani ya umoyu wa banja. Kumbi maŵanaŵanu ngidu pa nkhani ya umoyu wa banja nangu ngatoweseka? Hinya. Mwakuyeruziyapu, asani tiŵerenga vakukwaskana ndi ateŵeti aku Chiuta a muvyaka va m’ma 1900, tikondwa ukongwa kweniso tizizwa kuwona mo ajiperekiyanga. Tiwonga kuziŵa kuti ayanjanga ukongwa uteŵeti kujumpha vinthu vinyaki vosi pa umoyu wawu. Kweni tiwona so kuti akhumbikanga mbwenu kuchita vinthu mwakuŵanaŵana umampha. M’nthowa wuli?

²³ Kanandi abali ateŵetiyanga kutali ukongwa ndi kwawu ndipu patonga myezi yinandi kuti awere kunyumba. Nyengu zinyaki agongoweskanga ŵanthu pa nkhani yakutorana kuluska mo Bayibolo likambiya kweni nkhani yakukwaskana ndi vo Akhristu angachita kuti aje ndi mabanja ngakukho yakambikanga ukongwa cha. Kumbi venivi ndivu vichitika so mazuŵa nganu? Awa!

24. Kumbi Khristu waŵawovya wuli ŵanthu ŵaki akugomezgeka kuti awonengi nthengwa kweniso banja mwakwenere?

²⁴ Mazuŵa nganu Akhristu akhumbika cha kuluwa udindu wakuphwere mabanja ngawu chifukwa cha maudindu nga mumpingu. (Ŵerengani 1 Timote 5:8.) Khristu wawonesesa kuti nyengu zosi Akhristu akugomezgeka wo ŵe pacharu alonde ulongozgi wa m’Malemba pa nkhani ya nthengwa kweniso umoyu wa banja. (Ŵaef. 3:14, 15) Mwaviyo, mu 1978 kungutuwa buku la Making Your Family Life Happy. Ndipu pati pajumpha vyaka 18 kungutuwa so linyaki la The Secret of Family Happiness. M’magazini nga Chigongwi cha Alinda musanirika nkhani zinandi zo zingawovya ŵanthu akutorana kuti agwiriskiyengi nchitu fundu za m’Malemba pa umoyu wawu.

25-27. Kumbi ŵana amisinkhu yakupambanapambana awovyeka wuli?

 ²⁵ Nanga ŵana awovyeka wuli? Kwa vyaka vinandi, ŵana nawu aluwika cha. Gulu laku Yehova lapereka vinthu vamampha ukongwa ku ŵana amisinkhu yakupambanapambana. Kali laperekanga kamozakamoza kweni sonu lipereka nyengu zosi. Mwakuyeruzgiyapu, kwambiya mu 1919 mpaka mu 1921, m’magazini ya The Golden Age mwasanirikanga nkhani zamutu wakuti, “Sambiru la Bayibolo la Ŵana.” Mu 1920, kungutuwa kabuku ka The Golden Age ABC, ndipu mu 1941, kungutuwa buku la Children. M’vyaka va m’ma 1970 kungutuwa mabuku yanga: Listening to the Great Teacher, Your Youth—Getting the Best out of It, ndi Buku Langu la Nkhani za m’Bayibolo. Mu 1982 mu Galamukani! mwatuwanga nkhani zamutu wakuti, “Vo Ampupuka Afumba” ndipu mu 1989 kungutuwa buku la Questions Young People Ask—Answers That Work.

²⁶ Sonu te ndi mabuku ngaŵi ngo ngakunozgeka so nga Young People Ask, kweni nkhani zo zajanga mu Galamukani! zilutiriya kusanirika pa Webusayiti yidu ya jw.org. Te ndi buku la Learn From the Great Teacher. Pa Webusayiti yidu pasanirika vinthu vinandi vaŵana nge: makadi nga ŵanthu wo azumbulika  m’Bayibolo, vakuti ŵana achiti pakusambira, vithuzi vakukonkhoska nkhani za m’Bayibolo, mavidiyo, nchitu zakuti ŵana amalizi kulemba kweniso kachigaŵa kaŵana avyaka vitatu kusikiya pasi ko kadanika kuti vo ndisambira m’Bayibolo. Ivi vilongole limu kuti Khristu weche kuwona ŵana nge po waŵawoniyanga pa nyengu yo wanguŵanyamuwa m’nyengu ya akutumika. (Marko 10:13-16) Iyu wakhumba kuti ŵana ŵidu ajivwengi kuti atanjika kweniso atovyeka mwauzimu.

²⁷ Yesu wakhumba so kuti ŵana ajengi akuvikilirika. Po mijalidu yiheni ya charu ichi yalutiya panthazi, nkhani za kuchitiya ŵana nkhaza zawanda ukongwa. Mwaviyo, apapi angavikiriya ŵana ŵawu ku mijalidu yakofya yeniyi mwakugwiriskiya nchitu nkhani zo ze m’mabuku ngidu. d

28. (a) Mwakukoliya ndi chiwona chaku Ezekiele, kumbi titenere kuchitanji asani tikhumba kusere m’nyumba yakusopiyamu yauzimu? (b) Kumbi mukhumbisiska kuchitanji?

²⁸ Kumbi nchakukondweska cha kuwona mo Khristu watowese ŵanthu ŵaki, kweniso mo waŵawovye kuti atumbikengi mijalidu yapachanya yaku Yehova ndipuso kuti ajengi mwakukoliyana ndi mijalidu yeniyi? Ŵanaŵaniyani so nyumba yakusopiyamu ya m’chiwona chaku Ezekiele. Kumbukani makhomu ngatalingatali. Mbuneneska kuti nyumba iyi ndi nyumba chayiyu cha, kweni ndi nyumba yauzimu. Kumbi titiyiwona kuti ndi nyumba chayiyu? Pe vinandi vo tingachita kuti tisere m’nyumba iyi kuluska kuluta ŵaka ku Nyumba ya Ufumu, pamwenga kujula Bayibolo, kweniso kupharazga. Ivi ndi vinthu vakuwoneka ndi masu vo munthu weyosi wangachita. Chinanga mbanthu akunyenga nawu angachita venivi kwambula kusere m’nyumba yakusopiyamu yaku Yehova. Tisere kweniso titeŵete Yehova m’nyumba yaki yakusopiyamu yauzimu, asani tichita vinthu venivi uku tilondo mijalidu yapachanya yaku Chiuta kweniso kusopa m’nthowa yakwenere. Tiyeni nyengu zosi tiwonengi kuti wenuwu ndi mwaŵi ukulu ukongwa. Tiyeni tilutirizgi kulongo kuti Yehova ndi mutuŵa mwakuchita vinthu mwakukoliyana ndi mijalidu yaki yaurunji!