Zina laku Chiuta ndi Yehova ndipu ling’anamuwa kuti, “Wachitisa Kuja.” Yehova ndi Chiuta Wanthazizosi, ndiyu wakulenga vinthu vosi. Iyu we ndi nthazi ndipu wangachita chechosi cho waŵanaŵana.

Mu Chiheberi, zina laku Chiuta lingulembeka ndi vilembu vinayi. Mu Chingelezi vilembu venivi vilembeka kuti, YHWH pamwenga JHVH. Zina laku Chiuta lisanirika pafupifupi nyengu 7,000 mu malemba ngakwambiriya nga Chiheberi, nga m’Bayibolu. Pacharu chosi, ŵanthu alemba zina laku Yehova mwakupambanapambana ndipu atilizumbuwa mwakukoliyana ndi mo akambiya mu chineneru chawu.

▸ Mutu 1, ndimi 15

Yo wakulemba Bayibolu ndi Chiuta kweni wangugwirisiya ŵaka ntchitu ŵanthu kuti alembi. Ivi vingayanana ŵaka ndi agogu wo apempha mzuku wawu kuti waŵalembe kalata. Kalata yo yijengi ndi maŵanaŵanu nga mzuku cha kweni nga agogu. Chiuta wangugwirisiya ntchitu mzimu waki utuŵa kuti ulongozi wo angulemba Bayibolu kulemba maŵanaŵanu ngaki. Mzimu waku Chiuta waŵalongozanga mu nthowa zakupambanapambana. Nyengu zinyaki waŵachitisanga kuti awoni viwona pamwenga aloti malotu ndipu pavuli paki avilembanga.

▸ Mutu 2, ndimi 5

Fundu ndi vinthu vo tisambira m’Bayibolu vo vititiwovya kusankha umampha vinthu. Mwakuyeruziyapu, fundu yakuti “kwanjana ndi ŵanthu aheni kunanga mijalidu yamampha” yititisambiza kuti tingatoliyaku mijalidu yamampha pamwenga yiheni ya ŵanthu wo ticheza nawu.  (1 Ŵakorinte 15:33) Ndipuso fundu yakuti “chechosi cho munthu wapanda wakolola chenicho,” yititisambiza kuti tingagwentha cha vinthu vo vingachitika chifukwa cha vakuchita vidu.—Ŵagalatia 6:7.

▸ Mutu 2, ndimi 12

Uchimi ndi uthenga wakutuliya kwaku Chiuta. Ungaja uthenga wakukonkhosa khumbu laku Chiuta, wakusambiza mijalidu yamampha, wakulamula pamwenga wacheruzu. Ungaja so uthenga wa vinthu vo vichitikengi kunthazi. M’Bayibolu mwe so mauchimi nganandi ngo ngakufiskika kali.

▸ Mutu 2, ndimi 13

Yesu ndiyu wakufiska mauchimi nganandi nga m’Bayibolu ngakukamba zaku Mesiya. Wonani bokosi lakuti, “ Mauchimi Ngakukamba Zaku Mesiya.”

▸ Mutu 2, ndimi 17, mazu ngamumphata

Yehova wangulenga charu chapasi chakutowa kuti ŵanthu wo atimuyanja ajengemu. Khumbu laki likusintha cha. Pambula kuswera yapa, Chiuta wazamutuzapu vinthu viheni vosi ndipu wazamupereka umoyu wamuyaya ku ŵanthu wo atimuvwiya.

▸ Mutu 3, ndimi 1

Satana ndi mungelu yo wangwamba kugalukiya Chiuta. Wadanika kuti Satana kung’anamuwa kuti, “Wakususa” chifukwa walimbana ndi Yehova. Iyu wadanika so kuti Dyaboli, kung’anamuwa kuti, “Waboza.” Wakupasika zina  lenili chifukwa wakamba maboza ngakukwasana ndi Chiuta kweniso walandiza ŵanthu.

▸ Mutu 3, ndimi 4

Yehova wati walenga angelu, pangujumpha nyengu yitali ndipu walenganga charu. Wanguŵalenga kuti ajengi kuchanya. Angelu alipu akujumpha handiredi miliyoni. (Danyele 7:10) Yiwu ŵe ndi mazina kweniso mijalidu yakupambanapambana ndipu mbakugomezeka, akana kuti ŵanthu aŵasopengi. Akupasika maudindu kweniso ntchitu zakupambanapambana. Zinyaki mwa ntchitu zenizi nkhuteŵete Yehova kuchanya, kupereka mauthenga ngaki, kuwovya kweniso kuvikiriya ateŵeti aku Chiuta pacharu chapasi, kupereka cheruzu chaku Chiuta kweniso kuwovya pa ntchitu yakupharaza. (Sumu 34:7; Chivumbuzi 14:6; 22:8, 9) Munthazi, azamuwovya Yesu pa nkhondu ya Aramagedoni.—Chivumbuzi 16:14, 16; 19:14, 15.

▸ Mutu 3, ndimi 5; Mutu 10, ndimi 1

Chechosi cho tiŵanaŵana kweniso kuchita asani chisusana ndi khumbu laku Yehova mbubudi. Chifukwa chakuti ubudi unanga ubwezi widu ndi Chiuta, iyu watipasa marangu kweniso fundu zo zititiwovya kuti tingachitiyanga dala ubudi cha. Pakwamba vinthu vosi vo Yehova wangulenga vengavi ubudi kweni Adamu ndi Eva ŵati asankha kuleka kumuvwiya, anguja akubuda. Yiwu angukota ndi kufwa ndipu chifukwa chakuti nasi tikutoliyaku ubudi waku Adamu, tikota ndipuso titufwa.

▸ Mutu 3, ndimi 7; Mutu 5, ndimi 3

Ndi nkhondu yaku Chiuta yo yazamutuzapu charu chaku Satana ndi vinthu vosi viheni.

▸ Mutu 3, ndimi 13; Mutu 8, ndimi 18

Ndi boma lo Yehova wakujalikisa kuchanya. Yesu Khristu ndiyu Fumu ndipu walamuliya mu Ufumu wenuwu. Kunthazi, Yehova wazamugwirisiya ntchitu Ufumu wenuwu kuzituzapu vinthu vosi viheni. Ufumu waku Chiuta, wazamulamuliya charu chosi.

▸ Mutu 3, ndimi 14

Yehova wangulenga Yesu wechendalengi chechosi. Iyu wangutuma Yesu pacharu kuti wazifwiyi ŵanthu wosi. Yesu wati wabayika, Yehova wangumuyusa. Sonu, Yesu ndi Fumu ndipu ndiyu walamuliya mu Ufumu waku Chiuta kuchanya.

▸ Mutu 4, ndimi 2

Bayibolu lingukambiya limu nyengu yo Mesiya watingi waziziŵikiyengi. Venivi vinguchitika kukumaliya kwa masabata 69. Nyengu yeniyi yingwamba mu chaka cha 455 B.C.E. ndipu yingumala mu chaka cha 29 C.E.

Kumbi tiziŵa wuli kuti nyengu yeniyi yingumala mu chaka cha 29 C.E.? Masabata 69 ngangwamba mu chaka cha 455 B.C.E. pa nyengu yo Nehemiya wangufikiya ku Yerusalemu ndi kwamba kuzenga so tawuni ya Yerusalemu. (Danyele 9:25; Nehemiya 2:1, 5-8) Asani tavwa mazu ngakuti “sabata,” kanandi tiŵanaŵana za mazuŵa 7. Masabata ngo ngakambika mu uchimi uwu, ndi masabata nga mazuŵa 7 cha kweni sabata yeyosi yimiya vyaka 7, mwakukoliyana ndi mo kanandi mazuŵa ngaŵerengeke mu uchimi wa m’Bayibolu kuti “zuŵa limiya chaka.” (Maŵerengedu 14:34; Ezekiele 4:6) Pakuti sabata yimoza yimiya vyaka 7, mwaviyo masabata 69 ngamiya vyaka 483 (69 x 7). Asani tingatuziyaku vyaka 483 ku chaka cha 455 B.C.E., tifika mu chaka cha 29 C.E. Chenichi ndichu chaka cho Yesu wangubatizikiya kuti waje Mesiya!—Luka 3:1, 2, 21, 22.

 Uchimi wenuwu ungukamba so za sabata yinyaki yo yamiyanga vyaka vinyaki 7. Mu nyengu yeniyi, Mesiya wazibayikanga mu chaka cha 33 C.E., ndipu kwamba mu chaka cha 36 C.E., uthenga wamampha wa Ufumu waku Chiuta wazipharazikanga kwa Ayuda pe cha kweni ku mitundu yosi.—Danyele 9:24-27.

▸ Mutu 4, ndimi 7

Bayibolu lisambiza kuti Yehova Chiuta ndiyu Mulengi, ndipu wangulenga Yesu wechendalengi vinthu vinyaki vosi. (Ŵakolose 1:15, 16) Yesu ndi Chiuta Wanthazizosi cha. Iyu wakukambapu cha kuti wayanana ndi Chiuta. Yesu wakukamba kuti: “Ada mbara kuphara ini.” (Yohane 14:28; 1 Ŵakorinte 15:28) Matchalitchi nganyaki ngasambiza kuti mwaku Chiuta yumoza mwe achiuta atatu: Ada, Mwana ndi mzimu utuŵa. M’Bayibolu mulivi chisambizu chakuti mwaku Chiuta yumoza mwe achiuta atatu. Chenichi ntchisambizu chaboza.

Mzimu utuŵa ndi nthazi yaku Chiuta yo wagwirisiya ntchitu kuti wafiski khumbu laki. Mzimu utuŵa ndi munthu cha. Mwakuyeruziyapu, Akhristu a mu nyengu ya akutumika “anguzazika ndi mzimu utuŵa,” ndipu Yehova wanguti: “Ndipunguliyengeku munthu weyosi mzimu wangu.”—Machitidu 2:1-4, 17.

▸ Mutu 4, ndimi 12; Mutu 15, ndimi 17

Ntchifukwa wuli Akhristu aunenesa agwirisiya ntchitu mphinjika cha pakusopa?

1. Mphinjika yaja yichigwirisikiya ntchitu ndi visopa vaboza kwa nyengu yitali. Mu nyengu yakali, yagwirisikiyanga ntchitu pakusopa vinthu va muchilengedu ndipuso pa miyambu yo ŵanthu wo ŵenga Akhristu cha achitanga asani munthu wabala cha. Kwa vyaka 300 kutuliya po Yesu wangufwiya, Akhristu agwirisiyanga ntchitu mphinjika cha pakusopa. Pavuli paki, Constantine yo wenga Fumu ya Aroma wangupangisa kuti mphinjika yimiyengi Chikhristu. Mphinjika yagwirisikiyanga ntchitu kuti Chikhristu chiwandi ukongwa. Yesu Khristu wangupayikika pamphinjika cha. Buku linyaki likamba kuti: “Ŵanthu wo ŵengaku  Chikhristu chechendayambi ndipuso wo ŵenga Akhristu cha ndiwu agwirisiyanga ntchitu mphinjika.”—The New Catholic Encyclopedia

2. Yesu wangufwiya pamphinjika cha. Mazu nga Chigiriki ngo akungafwatuliya kuti “mphinjika,” ngang’anamuwa “polu,” “ thabwa,” pamwenga “chimiti.” Bayibolu linyaki likamba kuti: “Mu Chigiriki [Chipanganu Chasonu] mulivi mazu ngo ngang’anamuwa kuti mphinjika.” Mwaviyo Yesu wangupayikika pachimiti.

3. Yehova wakhumba cha kuti tigwirisiyengi ntchitu vikozgu pamwenga angoza pakumusopa.—Chituwa 20:4, 5; 1 Ŵakorinte 10:14.

▸ Mutu 5, ndimi 12

Yesu wangulamula akusambira ŵaki kuti akumbukiyengi nyifwa yaki. Yiwu achita ivi chaka chechosi pa Nisani 14. Ayisraele nawu achitanga so Phaska pa deti lenili. Chiŵandi cho chimiya liŵavu laku Yesu ndipuso vinyu yo wamiya ndopa zaki, ativiyendesa kwaku weyosi pa Chikumbusu. Wo amulamuliya ndi Yesu kuchanya ndiwu aturya chiŵandi ndipuso kumwa vinyu. Ŵanthu wosi wo alindiza kuzija pacharu chapasi kwamuyaya, atuza pa mwambu uwu kweni aturya cha chiŵandi kweniso kumwa vinyu.

▸ Mutu 5, ndimi 21

• Visopa visambiza vinthu vakupambanapambana ndipuso vakusuza kuvivwisa pa nkhani ya vo vichitika asani munthu wafwa. Ivi vichitisa kuti ŵanthu agomezengi vinthu vakupambanapambana. Anandi agomeza kuti asani munthu wafwa, mzimu ulutiriza kuja ndi umoyu. Anyaki agomeza kuti asani munthu wafwa, wayuka ndipu wasambuka chinthu chinyaki. Penipo anyaki agomeza kuti mzimu waki uluta kuchanya pamwenga ku motu wamuyaya.

•  Bayibolu likonkhosa nkhani iyi mwakuvwika umampha. Ilu likambapu cha kuti mzimu ulutiriza kuja ndi umoyu. Bayibolu likamba kuti, asani munthu wafwa wawere ku fuvu. Pa nyengu yo Chiuta waperekanga cheruzu kwaku Adamu, wangukamba kuti waweriyengi ku fuvu ndipu wajengi so fuvu chifukwa wangupangika kutuliya ku fuvu. Iyu wanguti: “Chifukwa ndiwi fuvu, uweriyengi kufuvu.”—Chiyambo 3:19.

• Ntchinthu wuli chichitika asani munthu wafwa? Malemba ngatitikonkhose kuti, munthu yo wafwa ‘wagwira ntchitu cha, waŵanaŵana vakuchita cha, waziŵa vinthu cha ndipuso waja ndi zeru cha ku Masanu’ ko waluta. Umoyu waki umaliya penipo. (Wakutaula 9:10) Iyu ‘wawere kufuvu ndipu waŵanaŵana so cha.’ (Sumu 146:4) Munthu asani wafwa wangachita chechosi cha ndichu chifukwa chaki Malemba ngayeruziya nyifwa ndi tulu.—Mateyu 9:24.

▸ Mutu 6, ndimi 5; Mutu 15, ndimi 17

Mazu nga Chiheberi ndipuso Chigiriki ngo m’Bayibolu ngakufwatulikiya kuti “mzimu,” ngang’anamuwa vinthu vinandi. Mazu ngenanga nyengu zosi ngamiya vinthu vo ŵanthu angaviwona cha nge mphepu pamwenga mvuchi wo nyama kweniso ŵanthu atuta. Ngangamiya so angelu, mzimu utuŵa wo ndi nthazi yaku Chiuta yo yigwira ntchitu. Bayibolu lisambiza cha kuti pe chinthu chinyaki cho chija ndi umoyu asani munthu wafwa.—Chituwa 35:21; Sumu 104:29; Mateyu 12:43; Luka 11:13.

▸ Mutu 6, ndimi 5; Mutu 15, ndimi 17

Gehena ndi zina la chidika cho chenga kufupi ndi Yerusalemu, cho atayangaku ndipuso kuwotchiyaku viswaswa. Palivi ukaboni wewosi wo ulongo kuti mu nyengu yaku Yesu, malu ngenanga atomboziyangaku pamwenga kuwotchiyaku  nyama ndi ŵanthu amoyu. Mwaviyo, Gehena ndi malu ngo awotchiyaku ŵanthu akufwa cha pamwenga kuŵatomboziyaku. Yesu wachikamba za ŵanthu wo aponyeka ku Gehena wang’anamuwanga nyifwa yambula chiyuka.—Mateyu 5:22; 10:28.

▸ Mutu 7, ndimi 20

Ndi pempheru lo Yesu wangusambiza akusambira ŵaki mo angapemphere. Pempheru lenili lidanika so kuti, pempheru la Ambuya pamwenga lakuwoniyapu. Mwakuyeruziyapu, Yesu wakutisambiza kupemphera kuti:

• “Zina linu lipaturiki”

  Tipempha Yehova kuti watowesi zina laki, chifukwa cha maboza ngosi ngo atimupusikiya. Tichita venivi kuti weyosi kuchanya ndi pacharu chapasi wazitumbiki zina laku Chiuta.

• “Ufumu winu uzi”

  Tipempha kuti boma laku Chiuta lituzepu charu chiheni chaku Satana ndipu ilu ndilu lilamuliyi charu ndi kuchisintha kuja paradayisu.

• “Khumbu linu lichitiki, . . . pacharu chapasi”

  Tipempha kuti vo Yehova wakhumbanga kuchita pacharu chapasi vichitiki kuti ŵanthu akuvwiya wo azamuja ambula ubudi azije mu Paradayisu nge po iyu wakhumbiyanga wachilenga ŵanthu pakwamba.

▸ Mutu 8, ndimi 2

Yehova wakupereka sembi yaku Yesu kuti watasi ŵanthu ku ubudi ndi nyifwa. Sembi yeniyi yenga yakukhumbika kuti umoyu wambula ubudi wo Adamu wangutaya uwezekiyepu ndipuso kuti ŵanthu aje so pa ubwezi ndi Yehova. Chiuta wangutuma Yesu pacharu chapasi kuti wazifwiyi ŵanthu wosi. Nyifwa yaku Yesu yikuwovya kuti ŵanthu  wosi aje ndi mwaŵi wakuzija ndi umoyu wamuyaya kweniso wambula ubudi.

▸ Mutu 8, ndimi 21; Mutu 9, ndimi 13

Uchimi wa pa Danyele chaputala 4, utitisambiza kuti Chiuta wazijalikisanga Ufumu waki mu 1914.

Uchimi: Yehova wanguchitisa kuti Fumu Nebukadanezara waloti chimiti chikulu, cho chingudumulika. Iyu wangulota kuti chisina cha chimiti cho, anguchivwalika mukombelu wo wenga wachisulu ndi mukuŵa kuti chileki kukuwa mpaka po zikwaniyengi “nyengu 7.” Pavuli paki chatingi chikuwengi so.—Danyele 4:1, 10-16.

Vo tisambira pa uchimi wenuwu: Chimiti chimiya ulamuliru waku Chiuta. Kwa vyaka vinandi Yehova wagwirisiyanga ntchitu mafumu ku Yerusalemu kuti alamuliyengi mtundu wa Yisraele. (1 Mikoka 29:23) Mafumu ngenanga nganguleka kuja ngakugomezeka ndipu ulamuliru wawu ungumala. Yerusalemu wangubwangandulika mu 607 B.C.E. Mu chaka chenichi ndimu “nyengu 7” zingwambiya. (2 Ŵakaronga 25:1, 8-10; Ezekiele 21:25-27) Yesu wachikamba kuti, ‘Yerusalemu wazamukandikakandika ndi mitundu yinyaki mpaka po nyengu zakuŵikika za mitundu yo zafisikiya,’ wakambanga za “nyengu 7.” (Luka 21:24) Mwaviyo, “nyengu 7” zingumala pa nyengu yo Yesu wenga pacharu chapasi cha. Yehova wangulayiza kuti wazamusankha Fumu asani “nyengu 7” zamala. Ulamuliru wa Fumu yasonu yeniyi, wazichitisanga kuti ŵanthu aku Chiuta pacharu chosi alonde vitumbiku vambula kumala.—Luka 1:30-33.

Kumbi “nyengu 7” zingumala zukwanji?: Kuti “nyengu 7” zimali, panguto vyaka 2,520. Asani tingatuziyaku vyaka 2,520 ku chaka cha 607 B.C.E., tifika mu chaka cha 1914. Mu chaka chenichi, Yehova wanguŵika Yesu yo ndi Mesiya kuti waje Fumu ya Ufumu waku Chiuta kuchanya.

 Kumbi vyaka 2,520 titivisaniya wuli? Bayibolu likamba kuti nyengu zitatu ndi hafu ziyanana ndi mazuŵa 1,260. (Chivumbuzi 12:6, 14) Mwaviyo, asani tingasazga kaŵi mazuŵa 1,260 ngayanana ndi “nyengu 7,” yo ndi mazuŵa 2,520. Mazuŵa 2,520 ngamiya vyaka 2,520 mwakukoliyana ndi mo kanandi mazuŵa ngaŵerengeke mu uchimi wa m’Bayibolu kuti “zuŵa limiya chaka.”—Maŵerengedu 14:34; Ezekiele 4:6.

▸ Mutu 8, ndimi 23

Bayibolu likamba za mungelu yumoza kuti ndiyu mura wa angelu ndipu zina laki ndi Mikaeli.—Danyele 12:1; Yuda 9.

Mikaeli ndiyu walongoza gulu lankhondu laku Chiuta, la angelu akugomezeka. Lemba la Chivumbuzi 12:7 likamba kuti: “Mikaeli limoza ndi angelu ŵaki anguchita nkhondu ndi chinjoka . . . ndi angelu ŵaki.” Buku la Chivumbuzi likamba kuti Yesu ndi Mulongozi wagulu lankhondu laku Chiuta. Mwaviyo, Mikaeli ndi zina linyaki laku Yesu.—Chivumbuzi 19:14-16.

▸ Mutu 9, ndimi 4

Mazu yanga ngang’anamuwa nyengu yo vinthu vikuluvikulu vazichitikiyanga pacharu chapasi asani kwaja nyengu yimanavi kuti Ufumu waku Chiuta unangi charu chaku Satana. Bayibolu ligwirisiya so ntchitu mazu ngakuti “umali wa vinthu va mucharu” ndi “kuŵapu kwa Mwana wa munthu” pakukamba za mazuŵa ngakumaliya. (Mateyu 24:3, 27, 37) “Mazuŵa ngakumaliya” ngakwamba mu 1914 po Ufumu waku Chiuta ungwamba kulamuliya kuchanya ndipu ngazamumala pa Aramagedoni, po charu chaku Satana chazamubwangandulikiya.—2 Timote 3:1; 2 Petro 3:3.

▸ Mutu 9, ndimi 5

Chiyuka ching’anamuwa kuti, munthu yo wangufwa wayusika ndi Chiuta. Bayibolu likamba za ŵanthu 9 wo anguyusika. Ŵanthu anyaki mwa ŵanthu ŵenaŵa, anguyusika ndi Eliya, Elisha, Yesu, Petro ndipuso Paulo. Vakuziziswa venivi vinguchitika chifukwa cha nthazi yaku Chiuta. Yehova wakulayiza kuti wazamuyusa ŵanthu ‘arunji ndi ambula urunji’ kuti azije so ndi umoyu pacharu chapasi. (Machitidu 24:15) Bayibolu likamba so kuti ŵanthu anyaki ayusika kuti akaje kuchanya. Ŵanthu ŵenaŵa ndi wo akusankhika ndi Chiuta ndipu ayusika kuti akaje kuchanya ndi Yesu.—Yohane 5:28, 29; 11:25; Ŵafilipi 3:11; Chivumbuzi 20:5, 6.

▸ Mutu 9, ndimi 13

Kugomeza viŵanda pamwenga kuchita vamasenga nkhuheni. Ŵanthu wo achita venivi, akambisana navu ŵija viŵanda pamwenga kuziya kwa ang’anga ndipuso wo alose vamunthazi. Yiwu agomeza kuti asani munthu wafwa, mzimu waki utufwa cha ndipu usambuka mzukwa wanthazi kweni ichi ntchisambizu chaboza. Viŵanda vichitisa so kuti ŵanthu aleki kuvwiya Chiuta. Kugomeza viŵanda kusazapu so kugomeza nyenyezi, kuwombeza, kuchita masenga ndipuso ufwiti. Mabuku, magazini, mafilimu, vikwangwani kweniso chinanga ndi sumu vichitisa kuti ŵanthu agomezengi kuti kuchita vamasenga, vinthu vakuziziswa ndipuso viŵanda, vakofya cha kweni vakukondwesa. Miyambu yinandi yo yichitika pa maliru nge kupereka sembi kwa akufwa, kuchita sadaka, kupeyere masanu, kusere choko ndipuso miyambu yinyaki yikwasana ndi kugomeza viŵanda. Ŵanthu wo agwirisiya ntchitu nthazi za viŵanda, kanandi atumwa munkhwala wakutimbanyiza wongu.—Ŵagalatia 5:20; Chivumbuzi 21:8.

▸ Mutu 10, ndimi 10; Mutu 16, ndimi 4

Yehova ndi Chiuta Wanthazizosi ndipu wakulenga chilengedu chosi. (Chivumbuzi 15:3) Ndichu chifukwa chaki iyu ndi Mweneku wa vinthu vosi ndipu ngwakwenere kulamuliya muchilengedu chosi. (Sumu 24:1; Yesaya 40:21-23; Chivumbuzi 4:11) Chechosi cho wakulenga wakuchipasa malamuru. Yehova we ndi nthazi zakusankha ŵanthu anyaki kuti aje akulamuliya. Asani titimuyanja ndipuso titimuvwiya ndikuti titumbika ulamuliru waki.—1 Mikoka 29:11.

▸ Mutu 11, ndimi 10

Munthu yo watuza nthumbu wabaya mwadala mwana yo wechendaweku. Venivi vipambana ndi kufyoka. Kutuliya pa nyengu yo munthukazi wama nthumbu, mwana waja ŵaka chiŵalu cha liŵavu la anyina cha. Mwana nayu waja so munthu pakuyija.

▸ Mutu 13, ndimi 5

Ndi nthowa yo achipatala agwirisiya ntchitu. Yiwu ato vigaŵa vikuluvikulu vinayi va ndopa pamwenga chigaŵa chimoza mwa vigaŵa vinayi, kutuliya muliŵavu la munthu ndipu aŵika muliŵavu la munthu munyaki. Nyengu zinyaki ato ndopa zo akusunga kali. Vigaŵa vikuluvikulu vinayi va ndopa vidanika kuti, maji nga mundopa, maselu ngayera, maselu ngatuŵa ndipuso maselu ngo ngachitisa ndopa kuti zileki kulutiriza kutuwa asani munthu wajipweteka.

▸ Mutu 13, ndimi 13

M’Bayibolu mazu ngakuti “kuchenya” ngang’anamuwa ŵaka kulanga pe cha. Asani tichenyeka ndikuti tilongozeka, tisambizika ndipuso tiwovyeka kuti tisinthi vakuchita vidu. Yehova wachita vinthu mwankhaza cha asani wachenya munthu. (Nthanthi 4:1, 2) Iyu walongo chakuwoniyapu chamampha kwa apapi. Asani Yehova wachenya munthu vitovya kuti munthu yo wasambirepu kanthu vo vichitisa kuti wawonengi kuti kuchenyeka nkhwamampha. (Nthanthi 12:1) Yehova watanja ŵanthu ŵaki ndipu watiŵasambiza. Watiŵapasa ulongozi wo utiŵawovya kuti aleki kuŵanaŵana vinthu viheni ndipu asambiri kuŵanaŵana vinthu vamampha ndi kuchita vinthu vo vitimukondwesa. Asani apapi achenya ŵana ŵawu, atenere kuŵawovya kuziŵa chifukwa cho akhumbikiya kuvwiya. Akhumbika so kuŵawovya kwanja Yehova ndi Mazu ngaki kweniso kuvwisa fundu za m’Bayibolu.

▸ Mutu 14, ndimi 13

Mbangelu aheni wo tingaŵawona cha ndipu ŵe ndi nthazi kuphara ŵanthu. Ŵati aleka kuvwiya Chiuta, anguja arwani ŵaki. (Chiyambo 6:2; Yuda 6) Yiwu angugalukiya Yehova ndipu anguja chigaŵa chaku Satana.—Marangu 32:17; Luka 8:30; Machitidu 16:16; Yakobe 2:19.

▸ Mutu 16, ndimi 4