1. Kumbi mbanthu a mtundu wuli wo Yehova watiŵaguziya kwaki, nanga nchifukwa wuli atenere kulutirizga kuchita vinthu vamampha pa masu paku Chiuta?

YESU wangukamba kuti: “Asopi ŵenechu amsopengi Dada mu mzimu ndi mu uneneska: pakuti nadi Dada wapenja akumsopa aviyo.” (Yohane 4:23) Asani Yehova wasaniya ŵanthu aviyo nge mo wangusaniriya yimwi, watiŵaguziya kwaki ndipuso ku Mwana waki. (Yohane 6:44) Uwu ndi mwaŵi ukulu ukongwa! Chifukwa chakuti Satana ndiyu wakurandizga mura, ŵanthu wo atanja uneneska wa m’Bayibolo atenere ‘kulutirizga kwesa cho nchamarumbika ku Ambuya.’—Ŵaefesu 5:10; Chivumbuzi 12:9.

2. Konkhoskani mo Yehova wawone ŵanthu wo asazga kusopa kwauneneska ndi kwaboza.

² Kumbukani vo vinguchitika pafupi ndi Phiri la Sinai Ayisraele ŵati apempha Aroni kuti waŵapangiyi chiuta. Aroni wanguŵazomerezga, wangupanga mwana wa ng’ombi wagolidi ndipu wangukamba kuti wamiya Yehova. Iyu wanguti: “La mawa kukaŵanga dghera la Ambuya [Yehova].” Kumbi kusazga kusopa kwauneneska ndi kwaboza kungumukondweska Yehova? Awa. Yehova wangubaya ŵanthu pafufupi 3,000 wo angusopa mwana wa ng’ombi wagolidi. (Chituwa 32:1-6, 10, 28) Kumbi tisambiranjipu? Asani tikhumba kujisunga m’chanju chaku Chiuta, ‘tingakonga kanthu kaukazuzi cha’ ndipu titenere kuyesesa kuvikiriya uneneska kuti uleki kufipiskika munthowa yeyosi.—Yesaya 52:11; Ezekiele 44:23; Ŵagalatia 5:9.

3, 4. Nchifukwa wuli titenere kuvwiya fundu za m’Bayibolo pa nkhani ya midawuku ndi masekeresu ngo ngachitika mazuŵa nganu?

³ Akutumika aku Yesu ŵati ŵafwa, ŵanthu wo ajidananga kuti Akhristu wo awuyanjanga cha uneneska wa m’Bayibolo angwamba  kutole vakuchita va chisopa chaboza, masekeresu ndi maholidi nganyaki ngo akambanga kuti ngakuzomerezgeka m’mpingu wachikhristu. (2 Ŵatesalonika 2:7, 10) Muchisambira vakukwaskana ndi nganyaki mwa masekeresu ngenanga, muwonengi kuti ngalongo mzimu waku Chiuta cha kweni wa charu. Tingakamba kuti masekeresu ngacharu ngakoliyana pa fundu yimoza: Ngachiska malikhumbira nga liŵavu, vigomezgu va chisopa chaboza ndipuso kugomezga mizimu, vo vituliya ku “Babiloni Mukulu.” * (Chivumbuzi 18:2-4, 23) Kumbukani so kuti Yehova ndiyu wawaziŵa umampha unyakazi wa masekeresu nga chisopa chaboza, ko kukutuliya midawuku yinandi yo yichitika mazuŵa nganu. Mazuŵa nganu napu, Yehova wawona kuti masekeresu ngaviyo nga unyakazi. Isi nasi titenere kungawona nge mo Yehova watingawone.—2 Yohane 6, 7.

⁴ Nge Akhristu auneneska, tiziŵa masekeresu ngo ngaleka kukondweska Yehova. Mwaviyo, titenere kusimikizga m’mtima mwidu kuti tileki kuchitaku masekeresu ngaviyo. Kuziŵa chifukwa cho Yehova watinkhiya masekeresu ngaviyo, kutiwovyengi kuleka kuchita chechosi cho chingatitondekeska kulutirizga kuja m’chanju chaku Chiuta.

5. Nchifukwa wuli tisimikizga kuti Yesu wanguwa pa 25 December cha?

⁵ Ŵanthu anyaki agomezga kuti Khrisimasi ndi zuŵa lakukumbukiya kuwa kwaku Yesu. Kweni Bayibolo likambapu cha vakukwaskana ndi sekeresu lakuwa kwaki. Zuŵa lo Yesu wakuwiya liziŵika cha. Kweni tisimikizga kuti iyu wakuwa pa 25 December cha, chifukwa ku Betelehemu ko Yesu wanguwiya kuzizira ukongwa pa nyengu iyi. * Luka wakulemba kuti nyengu yo Yesu  wanguwiya, ‘aliska . . . atandaranga mudondu, ndipu achitanga ulinda ndi usiku pa mskambu wawu.’ (Luka 2:8-11) Kukumaliya kwa mwezi wa December, ku Betelehemu kuzizira ukongwa ndipuso kutuwa vuwa ya mya, mwaviyo mbereri azijaliyanga m’makhola ndipu aliska atingi afiskengi cha ‘kutandara kudondu . . . ndi usiku’ pa nyengu iyi. Kweniso Yosefe ndi Mariya anguluta ku Betelehemu chifukwa Kaisare Augusto wangulangula kuti ŵanthu akalembeski mazina ngawu. (Luka 2:1-7) Kwatingi kuŵengi kwakusuzga kuti Kaisare walanguli ŵanthu wo atinkhanga muwusu wachiroma kuti aluti ku muzi kwawu ko akutuliya apapi ŵawu m’nyengu ya kuzizira ukongwa yeniyi.

6, 7. (a) Kumbi midawuku yinandi ya Khrisimasi yikwamba wuli? (b) Kumbi kupaskana vinthu pa Khrisimasi ndi kupaskana vinthu ko Akhristu achita kupambana wuli?

⁶ Khrisimasi yikutuliya m’Malemba cha kweni ku masekeresu nga chisopa chaboza cha m’nyengu yakali nge sekeresu la Chiroma la Saturnalia, lo achitiyanga Saturn, yo wenga chiuta wa ulimi. Mwakuyana ŵaka, buku linyaki likamba kuti, ŵanthu wo asopanga Mithra yo wenga chiuta wa lumwi, ŵati aŵerengese angusankha kuti achitengi “sekeresu lakukumbukiya kuwa kwaki” pa 25 December. Buku lo likamba so kuti: “Khrisimasi yingwambika pa nyengu yo ŵanthu anandi asopanga lumwi m’charu cha Roma,” pati pajumpha vyaka pafufupi 300, kutuliya po Khristu wangufwiya.—New Catholic Encyclopedia.

⁷ Pa nyengu ya masekeresu ngawu apaskananga vinthu ndipuso achitanga phwandu, ndipu venivi ndivu vichitika so mazuŵa nganu pa Khrisimasi. Chinanga kuti ve viyo, kupaskana vinthu pa Khrisimasi ko kwachitikanga ndi ŵanthu a ku Roma kwakoliyananga cha ndi lemba la 2 Ŵakorinte 9:7, lo likamba kuti: “Munthu yosi wapaski uli ndimo wajiteme mumtima waki; kwachigwinini cha, pamwenga kwakukakamizgika cha; chifukwa Chiuta watanja mpaski wamasangu.” Akhristu auneneska apaskana vinthu chifukwa chakuti atanjana, ndipu achita kulindizga deti lapade cha ndipuso asani apaska chinthu munthu alindizga kuti waŵawezge cha. (Luka 14:12-14; ŵerengani Machitidu 20:35.) Kweniso akondwa ukongwa chifukwa akwaskika cha ndi masuzgu ngo ngatuza chifukwa cha Khrisimasi ndipuso aŵavi mphingu yo ŵanthu anandi atuŵa nayu chifukwa chakukongola ndalama pa nyengu iyi.—Mateyu 11:28-30; Yohane 8:32.

8. Kumbi akuwukwa angumupaska vinthu Yesu pakuwonga zuŵa laki lakuwiya? Konkhoskani.

 ⁸ Ŵanthu anyaki angafumba kuti, kumbi akuwukwa angumupaska vinthu cha Yesu pakuwonga zuŵa laki lakuwiya? Awa. Vinthu vo Yesu wangupaskika valongonga kuti wenga munthu wakukhumbika ukongwa ndipuso wakwenere kupaskika ulemu. Ivi ndivu vachitikanga m’nyengu yakali. (1 Ŵakaronga 10:1, 2, 10, 13; Mateyu 2:2, 11) Kweniso Yesu wati wawaku ndi usiku, yiwu anguchimuwona usiku weniwo cha. Pa nyengu yo anguluta kuchimuwona, Yesu wenga mwakuryiya viŵetu cha kweni wajanga munyumba ndipuso pa nyengu iyi ndipu we ndi myezi yinandi.

9. Kumbi nchinthu wuli cho chinguchitika pa masekeresu nga zuŵa lakuwiya ngo ngazumbulika m’Bayibolo?

⁹ Chinanga kuti kuwa kwa mwana kukondweska nyengu zosi, kweni Bayibolo likambapu cha kuti muteŵeti waku Chiuta wanguchitapu sekeresu pa zuŵa lakuwiya. (Sumu 127:3) Kumbi  ŵanthu wo alembanga Bayibolo anguluwa ŵaka kulembamu venivi? Awa, chifukwa pe masekeresu ngaŵi ngo Bayibolo likamba, nge sekeresu lo linguchitika pakukumbuka zuŵa lakuwiya Farao wa ku Egipiti kweniso laku Herode Antipasi. (Ŵerengani Chiyambo 40:20-22; Marko 6:21-29.) Kweni pa masekeresu ngosi ngaŵi yanga panguchitika vinthu viheni, ukongwa laku Herode chifukwa pa sekeresu lenili, Yohane M’batizi wangudumulika mutu.

10, 11. Kumbi Akhristu a m’nyengu ya akutumika angawonanga wuli masekeresu nga zuŵa lakuwiya, nanga nchifukwa wuli?

¹⁰ Buku linyaki likamba kuti: “Akhristu a m’nyengu ya akutumika, awonanga kuti kuchita sekeresu lakukumbuka zuŵa lakuwiya ndi mudawuku wa chisopa chaboza.” (The World Book Encyclopedia) Mwakuyeruzgiyapu, Agiriki agomezganga kuti munthu weyosi wenga ndi mzimu wo wamuvikiriyanga, wo walerezgiyanga  kuwa kwaki ndipu pavuli paki wajanga nayu nyengu zosi. Buku linyaki so likamba kuti, mzimu wo “wakoliyananga mwapade ndi chiuta yo zuŵa laki lakuwiya layanananga ndi lo munthu wawiya.” (The Lore of Birthdays) Kukumbuka zuŵa lakuwiya kukwamba kali ndipuso kukoliyana ndi kuloska vinthu vakunthazi, ndipu ŵanthu wo achita vinthu venivi, asanda nyenyezi ndi kuwona malu ngo nyenyezi yama pa nyengu yo munthu wawaku.

¹¹ Ateŵeti aku Chiuta akali achitangaku cha midawuku yakukumbuka zuŵa lakuwiya chifukwa chakuti yikutuliya ku chisopa chaboza pamwenga yikoliyana ndi vamizimu pe cha, kweni chifukwa cha fundu zo asambiranga. Nchifukwa wuli tikamba viyo? Yiwu ŵenga anthurumi ndi anthukazi akujiyuyuwa wo awonanga kuti kuwaku kwawu kwenga kwambula kukhumbika kuti akuchitiyengi sekeresu. * (Mika 6:8; Luka 9:48) M’malu mwaki, akankhuskanga Yehova ndi kumuwonga chifukwa chakuŵapaska umoyu wo nchaŵanangwa chakuzirwa. *—Sumu 8:3, 4; 36:9; Chivumbuzi 4:11.

12. Kumbi zuŵa lakufwiya liruska wuli zuŵa lakuwiya?

¹² Chiuta watiŵakumbuka ŵanthu wosi wo atufwa ŵeche akugomezgeka ndipu azamuja so ndi umoyu wa muyaya. (Jobu 14:14, 15) Lemba la Wakutaula 7:1, likamba kuti: “Mbiri yamampha njamampha kwakuruska mafuta ngakuzirwa; ndipu zuŵa lakufwiya, liruska zuŵa la kuwiya.” Kuja ndi “mbiri yamampha” kung’anamuwa kuja ndi zina lamampha ndi Chiuta, lo titilisaniya chifukwa chakumuteŵete mwakugomezgeka. Titenere kuziŵa kuti, zuŵa lija lo Akhristu akulangulika kuti akumbukengi ndi zuŵa lo Yesu wangufwiya, mweniyo “zina” laki ndakukhumbika ukongwa kuti tizitaskiki.—Ŵahebere 1:3, 4; Luka 22:17-20.

13, 14. Nchifukwa wuli kuchita sekeresu la Isitala nkhwakuzomerezgeka cha kwa Akhristu?

¹³ Isitala ndi holidi yo yikutuliya ku visopa vaboza vachikhristu ndipu yichitika pakukumbuka kuyuka kwaku Khristu. Kweni kumbi Khristu wangulangula kuti ŵanthu akumbukengi kuyuka kwaki? Awa. Mabuku ngakukonkhoska mbiri ngakamba kuti, Akhristu a m’nyengu ya akutumika achitanga sekeresu la Isitala cha chifukwa likutuliya ku chisopa chaboza. Buku linyaki likamba kuti: “Palivi ukaboni wewosi wakulongo kuti mu Phanganu Lale, ŵanthu akumbukanga Isitala. . . . Akhristu a m’nyengu ya akutumika awonanga kuti pengavi zuŵa lo lenga lakupaturika ukongwa kuruska linyaki.”—Encyclopædia Britannica.

¹⁴ Kumbi Yehova wangazomerezga kuti sekeresu lakutuliya ku chisopa chaboza lichitikengi pakukumbuka kuyuka kwa Mwana waki? Awa. (2 Ŵakorinte 6:17, 18) Malemba ngakambapu cha kuti tikumbukengi zuŵa lo Yesu wanguyukiya. Mwaviyo, tingalongo kuti tivwiya cha asani tikumbuka kuyuka kwaku Yesu mwakuchita Isitala.

15. Nchifukwa wuli Akhristu aleka kuchitaku midawuku yo yikwaskana ndi maliru?

¹⁵ Akhristu auneneska achitaku cha midawuku yinandi yo yichitika pa maliru. Midawuku yeniyi yisazgapu, kusamba munkhwala wakuŵingiya azimu asani munthu wako chiŵanda, kuŵawuwa vinthu vo anguruta navu kumasanu ndipuso kuŵika m’bokosi vinthu vo chipondi waviyanjanga. Kweniso ŵanthu anyaki achita chimeta, anyaki apemba motu pa maliru mwakuzunguliya nyumba ndi chilatu chakudikiska mizimu, anyaki atenguliya asani mwezi waŵalika, anyaki achita mwambu wakubenuwa nkhwichi ndipuso achita sadaka. Midawuku yosi iyi, yikoliyana ndi fundu yo ŵanthu agomezga yakuti akufwa apweteka pamwenga kuwovya ŵanthu amoyu. Kweni ivi visuskana ndi Bayibolo chifukwa akufwa “aziŵa kanthu cha.” Mwaviyo, ŵanthu wo akhumba kuja m’chanju chaku Chiuta,  achitaku cha midawuku yo yichitiska kuti ŵanthu awopengi ndi kutumbika akufwa.—Wakutaula 9:5, 10.

16, 17. Nchifukwa wuli ŵanthu wo akhumba kutorana atenere kusanda midawuku ya nthengwa yo yichitika m’chigaŵa chawu mwakukoliyana ndi fundu za m’Bayibolo?

¹⁶ Nthengwa zo zifipiskika chifukwa cha midawuku ya Babiloni Mukulu zambula kutowa pa masu paku Chiuta. (Marko 10:6-9) Ndichu chifukwa chaki lemba la Chivumbuzi 18:23 likamba kuti, “mazu nga mweninthengwa chinanga nga mwali-nthengwa kuti ngakavwikanga mwaku [Babiloni Mukulu] naku cha pe.”

¹⁷ M’vyaru vakupambanapambana mwe so midawuku yakupambanapambana ya nthengwa. Midawuku yinyaki yo chilatu chaki nkhukhumbiya vamampha ŵanthu wo atorana kweniso wo ŵaza pa zowala, yingawoneka nge njamampha kweni yija yakutuliya ku Babiloni Mukulu. (Yesaya 65:11) Pe so midawuku yinyaki yo yituliya ku Chisopa Chaboza yo ŵanthu achita pavuli pakuti akwatisa nthengwa. Yinyaki mwa midawuku yeniyi, yisazgapu kulanga ŵanthu wo atorana ŵaka sonu ndi chilatu chakuti aziŵi asani ŵanthu wo, ŵe ndi mphapu. Ŵanthu wo alanga ŵanthu wo atolana ŵaka sonu, atiŵakonkhoske mo angachitiya asani agonana. Kukamba uneneska, wosi wo akhumba kuja m’chanju chaku Chiuta, akhwecha midawuku yikazuzi ndi yakufipiska yaviyo.—Ŵerengani 2 Ŵakorinte 6:14-18.

18. Kumbi ndi fundu nizi za m’Bayibolo zo zingawovya ŵanthu wo anozgeke zowala ndipuso ŵanthu wo adanika ku zowala?

¹⁸ Ateŵeti aku Yehova akhwecha so vakuchitika vacharu vo vingayuyuwa nthengwa yachikhristu pa zuŵa lo akwatisiya ndipuso malu ngo achitiyaku phwandu la nthengwa pamwenga vo vingaguŵiska ŵanthu anyaki. Mwakuyeruzgiyapu, Akhristu atenere cha kukamba mazu nga vipongu, ngakutuka ndipuso ngo ngangachitiska soni ŵanthu wo atorana sonu kweniso ŵanthu anyaki wo ŵaza pa zowala zo. (Nthanthi 26:18, 19; Luka 6:31; 10:27) Akhristu atenere cha kupanga maphwandu nga zowala  ngakujumpha mwesu ngo ngangalongo “chitumbwa . . . cha umoyu” pamwenga kuti kujiwonesa chifukwa cha vinthu vo munthu wenavu. (1 Yohane 2:16) Asani munozgeke zowala, mungaluwanga cha kuti Yehova wakhumba kuti zuŵa linu la nthengwa muzilikumbukengi ndi likondwa. *

19, 20. Nchifukwa wuli Akhristu atenere cha kuchita masekeresu nga Chaka Chifya?

¹⁹ Masekeresu nga Chaka Chifya ngakutuliya ku midawuku ya chisopa chaboza. Buku linyaki likamba kuti: “M’chaka cha 46 B.C. Julius Kaisare yo wawusanga Roma ndiyu wangwambisa kuti 1 January, lije zuŵa lakwamba kwa chaka. Ŵanthu a ku Roma angujalikiska deti lenili kuti atumbikengi Janus yo wenga chiuta wa mageti, visasa ndipuso kwamba kwa vinthu. Zina la mwezi wa January, likutuliya ku zina laku chiuta Janus, yo wenga ndi visku viŵi, chimoza chalereskanga kunthazi chinyaki kuvuli.”—The World Book Encyclopedia.

²⁰ Deti ndipuso midawuku yakukwaskana ndi masekeresu nga Chaka Chifya vichitika mwakupambanapambana m’vyaru vinandi. Buku linyaki likamba kuti: “M’vyaru vinandi va ku America, ŵanthu achita vinthu mwakujumpha mwesu nge kuloŵe ndipuso kuchita vinthu vachiwawa kukumaliya kwa chaka ndi kukwamba kwa chaka.” Ivi ndivu so vichitika m’vyaru vinyaki chifukwa ŵanthu “awona kuti kumala kwa chaka ndipuso kwamba kwa chaka ndi nyengu yalikondwa.” (The Standard Dictionary of Folklore, Mythology, and Legend) Kweni lemba la Ŵaroma 13:13, likamba kuti: “Tendengi kwakukongora [mwakwenere] nge ndi mu msana; mu vitimbaheka ndi mauroŵevu cha, mu maureŵi ndi mauyaya cha, mu ndewu ndi mu bina cha.”—1 Petro 4:3, 4; Ŵagalatia 5:19-21.

21. Kumbi ndi masekeresu wuli ngo Akhristu atenere kungakhwecha chinanga kuti ngakwambika ndi visopa cha, nanga nchifukwa wuli?

²¹ Mijalidu yakuchitiska soni yo ye m’charu ichi mazuŵa nganu, yichiskika ndi Babiloni Mukulu pakweru pamwenga mwakubisa. Vyaru vinyaki vipereka ndalama zakwendeske masekeresu ngo ngachitika pachaka, ngo ngalongo ŵanthu avina ŵe nkhuli ndipuso masekeresu nga ŵanthu wo akutolana anthurumi pamwenga anthukazi pe. Kumbi kungaja kwakwenere kuti munthu yo watanja Yehova wasanirikengi pa vakuchitika vaviyo pamwenga kuviwonere? Kumbi kusanirikapu kungalongo kuti watinkha nadi cho nchiheni? (Sumu 1:1, 2; 97:10) Tingachita umampha ukongwa kuyezga wakulemba sumu yo wanguromba kuti: “Wezgani masu ngangu ku kulereska vo vambula chanduwu.”—Sumu 119:37.

22. Kumbi mphavakuchitika nivi po Mkhristu wangasankha yija chakuchita mwakukoliyana ndi njuŵi yaki?

²² Pa nyengu ya masekeresu nga charu, Mkhristu watenere kuphwere kuti vakuchita vaki vileki kupereka maŵanaŵanu ngakuti nayu wachitaku masekeresu ngo. Paulo wakulemba kuti: “Viyo chinanga muturya, chinanga mutumwa, chinanga muchitanji, chitiyani vosi ku unkhankhu waku Chiuta.” (1 Ŵakorinte 10:31; wonani bokosi lakuti: “ Musankhengi Mwazeru.”) Kweni asani midawuku pamwenga masekeresu ngawoneka kuti ngakwaskana cha ndi chisopa chaboza, ndali, sankhu ndipuso ngasuskana cha ndi fundu za m’Bayibolo, Mkhristu weyosi wangasankha yija chakuchita. Iyu watenere so kuŵanaŵaniya mo anyaki angavwiya kuti waleki kuŵaguŵiska.

23, 24. Kumbi tingakonkhoska wuli fundu zakukwaskana ndi mijalidu yamampha yaku Yehova?

²³ Ŵanthu anandi awona kuti mazuŵa nga masekeresu ngatiŵapaska mwaŵi wakucheze ndi mabanja ngawu kweniso anyawu. Mwaviyo, asani munthu munyaki waŵanaŵana kuti fundu za m’Malemba zo tilondo zakusuzga, tingamukonkhoske mwaulemu kuti Akaboni aku Yehova  atanja kucheza ndi mabanja ngawu ndipuso anyawu. (Nthanthi 11:25; Wakutaula 3:12, 13; 2 Ŵakorinte 9:7) Titanja kucheza ndi abali ŵidu nyengu zosi, kweni chifukwa chakuti titanja Yehova ndi marangu ngaki ngarunji, tikhumba cha kutimbanyizga vakuchitika vamampha venivi ndi midawuku yo yitimukwiyiska.—Wonani bokosi lakuti: “ Kusopa Kwauneneska Kukondweska Ukongwa.”

²⁴ Akaboni anyaki akambiskana umampha ndi ŵanthu wo akhumbisiska kuziŵa uneneska, mwakugwiriskiya nchitu mutu 16 wa buku lakuti: Kumbi Bayibolo Lisambizanji Weniukongwa? * Kweni titenere kukumbuka kuti chilatu chidu nkhukhumba kuŵalongo kuti vo agomezga vaboza cha, kweni tikhumba kuŵawovya kuti ayambi kusopa kwauneneska. Mwaviyo, mutenere kukamba nawu mwaulemu, mwakuzikira ndipuso “mazu nginu ngaŵi ngawezi nyengu zosi, ngakunoweskeka ndi mche.”—Akolose 4:6.

25, 26. Kumbi apapi angawovya wuli ŵana ŵawu kuti aje ndi chigomezgu chakukho ndipuso kuti ayanjengi Yehova?

²⁵ Nge ateŵeti aku Yehova, tisambizika vinthu vinandi. Tiziŵa chifukwa cho tigomezge ndipuso cho tichitiya vinthu vinyaki ndi kukana kuchita vinthu vinyaki. (Ŵahebere 5:14) Mwaviyo, apapi sambizani ŵana ŵinu kuti aziziŵengi umampha fundu za m’Bayibolo. Asani muchita viyo, muwovyengi ŵana ŵinu kuti aje ndi chivwanu chakukho, ndipuso aŵamukengi kutuliya m’Malemba ŵanthu wo atiŵafumba vo agomezga. Ivi viwovyengi kuti muŵasimikizgiyi kuti Yehova watiŵayanja.—Yesaya 48:17, 18; 1 Petro 3:15.

²⁶ Ŵanthu wo asopa Chiuta “mu mzimu ndi mu uneneska” atinkha ŵaka masekeresu ngo ngaleka kutuliya m’malemba pe cha, kweni atesesa so kuchita vinthu mwauneneska pa chechosi cho achita pa umoyu wawu. (Yohane 4:23) Mazuŵa nganu ŵanthu anandi awona kuti kugomezgeka nkhwakukhumbika cha. Kweni nge mo tiwoniyengi m’Mutu 14, nthowa zaku Chiuta zititiwovya nyengu zosi.