Skip to content

Skip to table of contents

KUPU AKO 11

HIVA 57 Malanga ki he Kakai Kotoa Pē

Faʻifaʻitaki ki he Faivelenga ʻa Sīsū ʻi he Ngāue Fakamalangá

Faʻifaʻitaki ki he Faivelenga ʻa Sīsū ʻi he Ngāue Fakamalangá

[Naʻe] fekauʻi atu kinautolu [ʻe he ʻEikí] ʻo tautau toko ua ke nau muʻomuʻa ʻiate ia ki he kolo mo e feituʻu kotoa pē naʻá ne teu ʻalu ki aí.”LUKE 10:1.

TAUMUʻÁ

Ko e founga ʻe fā ʻa ia ʻe lava ke ke faʻifaʻitaki ai ki he faivelenga ʻa Sīsuú ʻi hoʻo ngāue fakafaifekaú.

1. Ko e hā ʻa e ʻulungaanga ʻe taha ʻokú ne ʻai ke kehe ʻa e kakai ʻa Sihová mei he māmaní?

 KO E meʻa ʻe taha ʻokú ne ʻai ke kehe ʻa e kau sevāniti ʻa Sihová mei he kau Kalisitiane lau peé ko ʻenau faivelenga a ʻi he ngāue fakafaifekaú. (Tai. 2:14) Neongo ia, ʻi he taimi ʻe niʻihi, ʻe faingataʻa nai ke ke ongoʻi vēkeveke ke malanga. Mahalo ʻokú ke maʻu ʻa e ongoʻi tatau mo ha mātuʻa ngāue mālohi ʻe taha ʻa ia naʻá ne fakahaaʻi, “ʻI he taimi ʻe niʻihi, ʻoku ʻikai pē ke ʻi ai haʻaku holi ke malanga.”

2. Ko e hā ʻe lava ke ne ʻai ʻi he taimi ʻe niʻihi ke faingataʻa ke tauhi maʻu ʻa e faivelenga ʻi he ngāue fakafaifekaú?

2 Te tau fiefia ange nai ke kau ʻi he ngaahi tafaʻaki kehe ʻo e ngāue toputapú ʻi he kau ʻi he ngāue fakamalanga ki he kakaí. Ko e hā hono ʻuhingá? Te tau sio vave nai ki he ngaahi olá pea ongoʻi kuo tau lavameʻa ʻi he taimi ʻoku tau langa mo tauhi ai ʻa e ngaahi fale fakateokalatí, poupou ki he ngāue tokoni fakatamakí pe fakalototoʻaʻi hotau fanga tokouá. ʻOku tau fiefia ʻi he ʻātakai nonga mo ʻofa ʻoku tau hokosia ʻi he ngāue fakataha mo hotau fanga tokouá, pea ʻoku tau ʻiloʻi ko e meʻa ʻoku tau fai maʻanautolú ʻoku fakahoungaʻi. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, kuo tau malanga nai ʻi he laui taʻu ʻi he feituʻu ngāue tatau mo e ʻikai pē ke loko ʻi ai ha ola lelei. Pe ʻoku tau fetaulaki nai mo e kakai ʻoku nau talitekeʻi ʻa e pōpoakí. ʻOku tau ʻiloʻi foki ʻi he fakaofiofi mai ʻa e ngataʻangá, ko ʻetau pōpoakí ʻe hoko nai ʻo toe taʻemanakoa ange. (Māt. 10:22) Ko e hā ʻe lava ke ne tokoniʻi kitautolu ke tauhi maʻu pe naʻa mo hono fakalahi ʻetau faivelenga ʻi he ngāue fakamalangá?

3. ʻOku anga-fēfē hono fakatātaaʻi ʻi he Luke 13:​6-9 ʻa e faivelenga ʻa Sīsuú?

3 ʻE lava ke tau ako ha meʻa fekauʻaki mo e faivelenga ʻi heʻetau ngāue fakamalangá ʻaki ʻa e lāulea ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sīsuú. Lolotonga ʻene ngāue fakafaifekaú, naʻe ʻikai ʻaupito tuku ʻene faivelengá. Ko hono moʻoní, ʻi he faai atu ʻa e taimí, naʻá ne fakalahi ʻene ngāué. (Lau ʻa e Luke 13:​6-9.) Hangē ko e tokotaha ngāue he ngoue kālepí ʻa ia naʻá ne fakamoleki ʻa e taʻu ʻe tolu ʻi he feinga ke tauhi ha fuʻu fiki naʻe ʻikai pē ke fua, naʻe fakamoleki ʻe Sīsū ʻa e taʻu nai ʻe tolu ʻi he malanga ki he kau Siú, ʻa ia ko e tokolahi tahá naʻe ʻikai ke nau tali lelei ia. Kae kehe, hangē pē ko e ʻikai ke foʻi ʻa e tokotaha ngāue he ngoue kālepí ʻo tā hifo ʻa e fuʻu fikí, naʻe ʻikai ke foʻi ʻa Sīsū ʻi he kakaí pe fakatuotuai ʻi heʻene ngāue fakafaifekaú. ʻI hono kehé, naʻá ne fakalahi ʻene ngaahi feinga ke aʻu ki honau lotó.

4. Ko e hā ʻa e tafaʻaki ʻe fā ʻo e faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sīsuú te tau lāulea ki aí?

4 ʻI he kupu ko ení, te tau lāulea ai ki he founga naʻe fakahāhā ai ʻe Sīsū ʻa e faivelengá, tautefito ʻi he lolotonga ʻa e ngaahi māhina fakaʻosi ʻe ono ʻo ʻene ngāue fakafaifekaú. Ko e ako mei he meʻa naʻá ne akoʻí pea faʻifaʻitaki ki he meʻa naʻá ne faí te ne tokoniʻi kitautolu ke hanganaki faivelenga ʻi he ʻahó ni. Tau lāulea angé ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sīsuú ʻi he tafaʻaki ʻe fā: (1) Naʻá ne tokangataha ki he finangalo ʻo Sihová, (2) naʻá ne tokanga ki he kikite Fakatohitapú, (3) naʻá ne falala ki he poupou ʻa Sihová, pea (4) naʻá ne tauhi maʻu ha fakakaukau pau ʻe ʻi ai ha niʻihi ʻe fanongo kiate ia.

NAʻÁ NE TOKANGATAHA KI HE FINANGALO ʻO SIHOVÁ

5. Naʻe anga-fēfē hono fakahāhā ʻe Sīsū naʻá ne tokangataha ki hono fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá?

5 Naʻe malangaʻi faivelenga ʻe Sīsū “ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻanga” koeʻuhí naʻá ne ʻiloʻi ko e ngāue ia naʻe finangalo ʻa e ʻOtuá ke ne faí. (Luke 4:43) Naʻe ʻai ʻe Sīsū ʻa e ngāue fakafaifekaú ko e meʻa muʻomuʻa taha ia ʻi heʻene moʻuí. Naʻa mo e ofi ki he ngataʻanga ʻene ngāue fakafaifekaú, naʻá ne fononga “mei he kolo lahi ki he kolo lahi pea mei he kolo siʻi ki he kolo siʻi,” ʻo akoʻi ʻa e niʻihi kehé. (Luke 13:22) Naʻá ne akoʻi foki mo ha toe kau ākonga ke ngāue fakataha mo ia ko e kau malanga.—Luke 10:1.

6. ʻOku anga-fēfē ʻa e felāveʻi ʻa e ngāue fakamalangá mo e ngaahi vāhenga-ngāue kehe ʻoku tau maʻu nai? (Sio foki ki he fakatātaá.)

6 ʻI he ʻahó ni foki, ko hono malangaʻi ʻa e ongoongo leleí ko e ngāue tefito ia ʻoku loto ʻa Sihova mo Sīsū ke tau fakahokó. (Māt. 24:14; 28:​19, 20) ʻOku ʻi ai ʻa e felāveʻi hangatonu ʻi he ngāue fakamalangá mo e ngaahi vāhenga-ngāue fakateokalati kehé. Ko e fakatātaá, ʻoku tau langa ʻa e ngaahi fale fakateokalati pe ngāue ʻi he Pētelí ke poupou ki he ngaahi fiemaʻu ʻi he malaʻe malangá. ʻOku tau tokonaki ʻa e ngaahi tokoni fakatamakí ʻo ʻikai koeʻuhí pē ke tokoniʻi hotau fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné ka ke toe tokoniʻi foki kinautolu ke toe hoko atu ʻenau taimi-tēpile fakalaumālié, ʻa ia ʻoku kau ai ʻa e ngāue fakamalangá. ʻI he taimi ʻoku tau lāuʻilo ai ki he mahuʻinga ʻo e ngāue fakamalangá pea manatuʻi ko e ngāue tefito ia ʻoku loto ʻa Sihova ke tau faí, ʻe ueʻi ai kitautolu ke kau maʻu pē ʻi he ngāue fakafaifekaú. Ko János, ko ha mātuʻa ʻi Hungali, ʻokú ne pehē, “ʻOku ou fakamanatu kiate au ʻoku ʻikai ha ngāue fakateokalati ʻe lava ke ne fetongi ʻa e ngāue fakamalangá; ko hotau vāhenga-ngāue tefitó ia.”

ʻI he ʻahó ni, ko hono malangaʻi ʻa e ongoongo leleí ʻa e ngāue tefito ʻoku loto ʻa Sihova mo Sīsū ke tau faí (Sio ki he palakalafi 6)


7. Ko e hā ʻoku loto ai ʻa Sihova ke tau hanganaki malangá? (1 Tīmote 2:​3, 4)

7 ʻE lava ke tau fakaivimālohiʻi ʻetau faivelenga ʻi he ngāue fakafaifekaú ʻaki ʻa e vakai ki he kakaí ʻo hangē ko Sihová. ʻOkú ne loto ke fanongo ʻa e tokolahi taha ʻe ala lavá ki he ongoongo leleí pea tali ia. (Lau ʻa e 1 Tīmote 2:​3, 4.) Ke fakahoko iá, ʻokú ne akoʻi kitautolu ke hoko ʻo lavameʻa ange ʻi hono vahevahe atu ʻa e pōpoaki fakahaofi moʻui ko ení. Ko e fakatātaá, ko e polosiua ʻOfa ki he Kakaí—Ngaohi Ākonga ʻoku tokonaki mai ai ʻa e ngaahi fokotuʻu ʻaonga ʻe lava ke ne tokoniʻi kitautolu ke kamataʻi ʻa e ngaahi fetalanoaʻaki mo e taumuʻa ke ngaohi ākonga. Neongo kapau ʻoku ʻikai ke tali ʻe he kakaí ʻi he taimí ni, te nau maʻu nai ha faingamālie ke fai pehē ki muʻa ke ngata ʻa e fuʻu mamahi lahí. Ko e meʻa ʻoku tau leaʻaki kiate kinautolu he taimi ní ko e meʻa nai ia te ne ueʻi kinautolu ke tali lelei ʻi he kahaʻú. Ka ʻe lava ke toki hoko pē ia kapau te tau hanganaki malanga.

NAʻÁ NE TOKANGA KI HE KIKITE FAKATOHITAPÚ

8. Naʻe anga-fēfē hoko hono ʻiloʻi ʻe Sīsū ʻa e kikite Fakatohitapú ʻo tākiekina ʻa e founga naʻá ne ngāueʻaki ai hono taimí?

8 Naʻe mahinoʻi ʻe Sīsū ʻa e founga ʻe fakahoko ai ʻa e ngaahi kikite ʻi he Tohi Tapú. Naʻá ne ʻiloʻi ko ʻene ngāue fakafaifekaú ʻe feʻunga mo e taʻu pē ʻe tolu mo e konga. (Tan. 9:​26, 27) Naʻá ne ʻiloʻi foki ʻa e meʻa naʻe kikiteʻi fekauʻaki mo e taimi mo e founga te ne pekia aí. (Luke 18:​31-34) Naʻe fakaʻatā ʻe Sīsū ʻa e meʻa naʻá ne ʻiloʻí ke ne tākiekina ʻa e founga naʻá ne ngāueʻaki ai hono taimí. Ko hono olá, naʻá ne malanga fakataha mo e faivelenga ke fakaʻosi ʻa e ngāue naʻe ʻoange kiate iá.

9. Ko e hā ʻoku ueʻi ai kitautolu ʻe he ngaahi kikite Fakatohitapú ke malanga fakataha mo e faivelengá?

9 Ko ʻetau mahinoʻi ʻa e kikite Fakatohitapú ʻe lava ke ne ueʻi kitautolu ke malanga fakataha mo e faivelenga. ʻOku tau ʻiloʻi ʻoku tātāiʻi pē ʻa e taimí pea ngata ʻa e fokotuʻutuʻu ko ení. ʻOku tau ʻiloʻi ko e ngaahi meʻa ʻoku lolotonga hokó pea mo e tōʻonga ʻa e kakai ʻi he ʻaho ní ʻoku tapua atu ai ʻa e meʻa naʻe tomuʻa tala ʻi he Tohi Tapú te ne fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi ʻaho fakaʻosí. ʻOku tau lāuʻilo ki he feʻauʻauhi ʻi he vahaʻa ʻo e Puleʻanga Hau ʻi Māmani ko Pilitānia-ʻAmeliká mo Lūsia mo ʻene faʻahí ʻoku fakahoko ai ʻa e kikite fekauʻaki mo e tuʻi ʻo e tongá mo e tuʻi ʻo e tokelaú “ʻi he hoko ʻa e ngataʻangá.” (Tan. 11:40) ʻOku tau toe mahinoʻi ko e Puleʻanga Hau ʻi Māmani ko Pilitānia-ʻAmeliká ʻoku fakafofongaʻi ʻe he louhiʻivaʻe ʻo e ʻīmisi ʻoku fakamatalaʻi ʻi he Taniela 2:​43-45. ʻOku tau tuipau ai, hangē pē ʻoku fakahaaʻi ʻi he kikité, ʻoku vavé ni ʻaupito ke fakaʻauha ʻe he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻa e ngaahi puleʻanga fakaetangatá. Ko e ngaahi kikite kotoa ko ení ʻoku fakahaaʻi mai ai pe ko e taimi fē ʻoku tau lolotonga moʻui aí pea fakalototoʻaʻi kitautolu ke malanga fakataha mo e ongoʻi fakavavevave.

10. Ko e hā ha toe ngaahi founga ʻe lava ke fakalahi ai ʻe he ngaahi kikite Fakatohitapú ʻetau faivelengá?

10 ʻOku toe tokonaki mai ʻe he ngaahi kikite Fakatohitapú ha pōpoaki ʻoku tau vēkeveke ke vahevahe atu. “Ko e ngaahi talaʻofa fakalotomāfana ʻa Sihova fekauʻaki mo ha kahaʻu lelei angé ʻokú ne ueʻi au ke vahevahe ʻa e moʻoní ki he niʻihi kehé,” ko e lea ia ʻa Carrie, ko ha tuofefine ʻoku ngāue ʻi he Lepupilika Tominiká. ʻOkú ne toe pehē: “ʻI heʻeku sio ki he meʻa ʻoku fekuki mo e kakaí ʻi he ʻaho ní, ʻoku ou ʻiloʻi ko e ngaahi talaʻofa ko ení, ʻoku ʻikai ke fakataumuʻa pē kiate au, ka kiate kinautolu foki.” ʻOku fakalototoʻaʻi kitautolu ʻe he ngaahi kikite Fakatohitapú ke ʻoua te tau tauholomui koeʻuhí ʻoku tau ʻiloʻi ko Sihova ʻokú ne poupouʻi ʻetau ngāue fakamalangá. Ko Leila, ʻoku nofo ʻi Hungali, ʻokú ne pehē: “ʻOku ueʻi au ʻe he ʻAisea 11:​6-9 ke vahevahe ʻa e ongoongo leleí ʻo aʻu ki he faʻahinga ʻoku hā ngali heʻikai ke nau tali iá. ʻOku ou ʻiloʻi ʻe lava ke liliu ha taha pē ʻi he tokoni ʻa Sihová.” Pea ko Christopher, ko ha tokoua mei Semipia, ʻokú ne pehē: “Hangē ko ia naʻe tomuʻa tala ʻi he Maʻake 13:​10, ko e ongoongo leleí ʻoku fakamafola ʻi māmani lahi, pea ʻoku ou ongoʻi ko ha monū ia ke tokoni ki hono fakahoko ʻo e kikite ko ení.” Ko e hā ʻa e ngaahi kikite Fakatohitapu ʻokú ne ueʻi koe ke hanganaki malangá?

NAʻÁ NE FALALA KI HE POUPOU ʻA SIHOVÁ

11. Ko e hā naʻe fiemaʻu ai kia Sīsū ke falala kia Sihova ki ha tokoni ke hanganaki malanga faivelengá? (Luke 12:​49, 53)

11 Naʻe falala ʻa Sīsū ʻe poupouʻi ia ʻe Sihova ke ne hanganaki malanga faivelenga. Neongo naʻe fakapotopoto ʻa Sīsū, naʻá ne ʻiloʻi ko e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá te ne fakatupunga ha fekīhiaki anga-kakaha pea mo e fakafepaki mālohi. (Lau ʻa e Luke 12:​49, 53.) Koeʻuhi ko e ngāue fakamalanga ʻa Sīsuú, naʻe toutou feinga ʻa e kau taki lotú ke tāmateʻi ia. (Sione 8:59; 10:​31, 39) Ka naʻe hanganaki malanga ʻa Sīsū koeʻuhí naʻá ne ʻiloʻi naʻe kau ʻa Sihova mo ia. Naʻá ne pehē: “ʻOku ʻikai te u toko taha pē, ka ʻoku kau mo au ʻa e Tamaí ʻa ia naʻá ne fekau mai aú. . . . Naʻe ʻikai te ne siʻaki au ke u toko taha, koeʻuhi ʻoku ou fai maʻu pē ʻa e ngaahi meʻa ʻoku fakahōifua kiate iá.”—Sione 8:​16, 29.

12. Naʻe anga-fēfē hono teuʻi ʻe Sīsū ʻene kau ākongá ke hanganaki malanga ʻi he fehangahangai mo e fakafepakí?

12 Naʻe fakamanatu ʻe Sīsū ki heʻene kau ākongá ʻe lava ke nau falala ki he poupou ʻa Sihová. Naʻá ne toutou fakapapauʻi kiate kinautolu ʻe tokoniʻi kinautolu ʻe Sihova naʻa mo e ʻi he taimi te nau fehangahangai ai mo e fakatangá. (Māt. 10:​18-20; Luke 12:​11, 12) Ko ia ai, naʻá ne ekinaki kiate kinautolu ke nau hoko ʻo pōtopotoʻi. (Māt. 10:16; Luke 10:3) Naʻá ne fakahinohino kinautolu ke ʻoua ʻe fakamālohiʻi ʻenau pōpoakí ki he faʻahinga ʻoku ʻikai ke nau loto ke fanongó. (Luke 10:​10, 11) Pea naʻá ne tala kiate kinautolu ke hola kapau ʻe fakatangaʻi kinautolu. (Māt. 10:23) Neongo naʻe faivelenga ʻa Sīsū pea falala kia Sihova, naʻe ʻikai ke ne taʻetokanga ʻo tuku atu ʻene moʻuí ke ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmaki.—Sione 11:​53, 54.

13. Ko e hā ʻe lava ke ke fakapapauʻi ai ʻe tokoniʻi koe ʻe Sihová?

13 ʻOku tau fiemaʻu ʻa e tokoni ʻa Sihová ke hanganaki malanga faivelenga ʻi he fehangahangai mo e fakafepakí he ʻahó ni. (Fkh. 12:17) Ko e hā ʻe lava ke ke fakapapauʻi ai ʻe poupouʻi koe ʻe Sihová? Fakakaukau ki he lotu ʻa Sīsū ʻoku hiki ʻi he Sione vahe 17. Naʻe kole ʻe Sīsū kia Sihova ke ne tokangaʻi ʻene kau ʻapositoló, pea naʻe tali ʻe Sihova ʻa e kole ko iá. Ko e tohi ʻa Ngāué ʻoku hiki ai ʻa e founga naʻá ne tokoniʻi ai ʻa e kau ʻapositoló ke malanga faivelenga neongo ʻa e fakatangá. ʻI he lotu ʻa Sīsuú, naʻá ne toe kole kia Sihova ke tokangaʻi ʻa e faʻahinga te nau tui ki he malanga ʻa e kau ʻapositoló. ʻOkú ke kau foki mo koe ai. Kuo teʻeki ke taʻofi ʻe Sihova ʻene tali ʻa e lotu ʻa Sīsuú; te Ne tokoniʻi koe ʻo hangē tofu pē ko ʻEne tokoniʻi ʻa e kau ʻapositoló.—Sione 17:​11, 15, 20.

14. ʻOku anga-fēfē ʻetau ʻiloʻi ʻe malava ke tau hanganaki malanga mo e faivelenga? (Sio foki ki he fakatātaá.)

14 Neongo kapau ʻe faai atu pē ʻo toe faingataʻa ange ke malangaʻi faivelenga ʻa e ongoongo leleí ʻi he fakaofiofi mai ʻa e ngataʻangá, te tau maʻu ʻa e poupou kotoa ʻoku tau fiemaʻú. (Luke 21:​12-15) Hangē ko Sīsū mo ʻene kau ākongá, ʻoku tau tuku ki he kakaí ke nau fili pe te nau fanongo pe ʻikai, pea ʻoku tau fakaʻehiʻehi mei he fakakikihi ʻikai fiemaʻú. Neongo kapau ʻoku fakangatangata ʻetau ngāué, ko hotau fanga tokouá kuo malava ke nau hanganaki talaki ʻa e ongoongo leleí koeʻuhí ʻoku nau falala kia Sihova, ʻo ʻikai ki honau mālohí tonu. Hangē pē ko e ʻoange ʻe Sihova ʻa e mālohi ki heʻene kau sevāniti ʻi he ʻuluaki senitulí, ʻi he ʻahó ni ʻokú ne ʻomai kiate kitautolu ʻa e mālohi koeʻuhi ke “fakahoko kakato ʻa e malangá” ʻo fakatatau ki hono finangaló. (2 Tīm. 4:17) ʻE lava ke ke fakapapauʻi kapau te ke falala kia Sihova, ʻe malava ke ke hanganaki malanga mo e faivelenga.

Naʻa mo hono fakataputapui ʻetau ngāué, ʻoku maʻu ʻe he kau malanga faivelengá ʻa e ngaahi founga fakapotopoto ke vahevahe ʻenau tuí (Sio ki he palakalafi 14) b


NAʻÁ NE TAUHI MAʻU ʻA E FAKAKAUKAU PAU

15. Ko e hā ʻokú ne fakahaaʻi naʻe maʻu ʻe Sīsū ʻa e fakakaukau pau ki he ngāue fakafaifekaú?

15 Naʻe tauhi maʻu ʻe Sīsū ha fakakaukau pau fekauʻaki mo e ngāue fakamalangá. Naʻe tokoniʻi ai ia ke nofoʻaki vēkeveke fekauʻaki mo ʻene ngāue fakafaifekaú. Ko e fakatātaá, ʻi he konga ki mui ʻo e 30 T.S., naʻe vakai ʻa Sīsū ko e tokolahi naʻa nau mateuteu ke tali ʻene ngāue fakamalangá, pea naʻá ne fakahoa kinautolu ki ha ngoue kuo hina ki he utu-taʻú. (Sione 4:35) ʻI ha taʻu nai ʻe taha ki mui ai, naʻá ne tala ange ki heʻene kau ʻapositoló: “Ko e utu-taʻú ʻoku lahi.” (Māt. 9:​37, 38) Pea ki mui ai naʻá ne toe fakamamafaʻi: “Ko e utu-taʻú ʻoku lahi . . . Mou kōlenga ki he ʻEiki ʻo e utu-taʻú ke ne fekau atu ha kau ngāue ki heʻene utu-taʻú.” (Luke 10:2) Naʻe nofoʻaki falala pau ʻa Sīsū ʻe ʻi ai ʻa e kakai te nau tali ʻa e ongoongo leleí, pea naʻá ne fiefia ʻi heʻenau fai peheé.—Luke 10:21.

16. Naʻe anga-fēfē hono fakahaaʻi ʻi he ongo talanoa fakatātā ʻa Sīsuú ʻa e fakakaukau pau ki he ngāue fakafaifekaú? (Luke 13:​18-21) (Sio foki ki he fakatātaá.)

16 Naʻe akoʻi ʻe Sīsū ʻene kau ākongá ke tauhi maʻu ha fakakaukau pau ki heʻenau pōpoakí, ʻa ia naʻe fakalototoʻaʻi ai kinautolu ke tauhi maʻu ʻenau faivelengá. Ko e fakatātaá, fakakaukau ki ha talanoa fakatātā ʻe ua ʻa Sīsū. (Lau ʻa e Luke 13:​18-21.) Naʻe ngāueʻaki ʻe Sīsū ʻa e tengaʻi mūsitá ke akoʻi ko e pōpoaki ʻo e Puleʻangá ʻe tupulaki lahi taʻealataʻofi ʻi ha founga fakaofo. Pea naʻá ne ngāueʻaki ʻa e lēvaní ke fakatātaaʻi ʻa e founga ʻe mafolalahia ai ʻa e pōpoaki ʻo e Puleʻangá pea ʻe lava ke ne fakatupunga ʻa e ngaahi liliu heʻikai nai ke vave ʻene haá. Ko ia ai, naʻe tokoniʻi ʻe Sīsū ʻene kau ākongá ke nau sio ko e pōpoaki naʻa nau malangaʻí ʻe lavameʻa moʻoni.

Hangē ko Sīsuú, ʻoku tau tauhi maʻu ʻa e fakakaukau pau ʻe ʻi ai ʻa e niʻihi te nau tali ʻa e ngāue fakamalangá (Sio ki he palakalafi 16)


17. Ko e hā ʻa e ngaahi ʻuhinga ʻoku tau maʻu ke nofoʻaki fakakaukau pau ai fekauʻaki mo e ngāue fakafaifekaú?

17 ʻOku ueʻi kitautolu ke hanganaki malanga faivelenga ʻaki ʻa e fakakaukauloto ki he meʻa kuo fakahoko takatakai ʻi he māmaní he ʻaho ní. ʻI he taʻu taki taha, ʻoku maʻu ʻe he laui miliona ʻo e faʻahinga mahuʻingaʻiá ʻa e Fakamanatú pea ʻoku nau ako ʻa e Tohi Tapú mo kitautolu. ʻOku papitaiso ʻa e laui kilu pea kau fakataha mo kitautolu ʻi he ngāue fakamalangá. ʻOku ʻikai ke tau ʻiloʻi pe ko e toko fiha nai ʻoku toe ke nau tali ʻetau ngāue fakamalangá, ka ʻoku tau ʻiloʻi ʻoku fakatahatahaʻi ʻe Sihova ha fuʻu kakai lahi, ʻa ia te nau hao atu ʻi he fuʻu mamahi lahi ʻoku tuʻunuku maí. (Fkh. 7:​9, 14) Ko e ʻEiki ʻo e utu-taʻú ʻoku hokohoko atu ʻene vakai ki he ngoué ʻoku kei ʻi ai pē ʻa e meʻa ke utu, ko ia ʻoku tau maʻu ai ʻa e ʻuhinga lelei ke hanganaki malanga.

18. Ko e hā ʻoku tau loto ke vakai mai ki ai ʻa e niʻihi kehé?

18 Ko e kau ākonga ʻa Sīsuú kuo ʻiloʻi maʻu pē kinautolu ʻaki ʻenau malanga faivelengá. ʻI he siotonu ʻa e kakaí ki he lea hangatonu ʻa e ongo ʻapositoló, “naʻe kamata ke nau ʻiloʻi naʻá na faʻa ʻia Sīsū.” (Ngā. 4:13) ʻI he vakai mai ʻa e kakaí kiate kitautolu ʻi he ngāue fakafaifekaú, ʻofa ke nau sio ko kitautolu foki kuo tākiekina ʻe he faʻifaʻitakiʻanga faivelenga ʻa Sīsuú.

HIVA 58 Kumi ki he Ngaahi Kaumeʻa ʻo e Melino

a LEA MO HONO ʻUHINGA: ʻI he kupu ko ení, ko e “faivelengá” ʻoku ʻuhinga ia ki he loto-māfana mo e vēkeveke ʻa ia ʻoku lotu ai ʻa e kau Kalisitiané kia Sihová.

b FAKAMATALA ʻO E FAKATĀTĀ: Ko ha tokoua ʻokú ne faifakamoʻoni fakapotopoto ki ha tangata ʻi ha pausa.