Skip to content

Skip to table of contents

ʻEKE HEʻETAU KAU LAUTOHÍ . . .

Ko e Kilisimasí ki he Kau Kalisitiané?

Ko e Kilisimasí ki he Kau Kalisitiané?

ʻOku tui ʻa e kakai ʻe laui miliona ʻi he māmaní ko e talatukufakaholo ʻo e Kilisimasí ko e kātoanga ia ʻo e ʻaho ʻaloʻi ʻo Sīsū Kalaisí. Kae kehe, kuo faifai ange peá ke fakakaukau pe naʻe kātoangaʻi ʻe he kau Kalisitiane ʻo e ʻuluaki senitulí, ʻa e faʻahinga naʻa nau ofi taha kia Sīsuú, ʻa e Kilisimasí? Pea, ʻokú ke lāuʻilo ki he meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he Tohi Tapú fekauʻaki mo e ngaahi faiʻahó? Ko hono maʻu ʻa e tali ki he ongo fehuʻí ni ʻe tokoni ia ke tau fakapapauʻi pe ko e Kilisimasí ki he kau Kalisitiané.

ʻUluakí, ʻoku ʻikai lave ʻa e Tohi Tapú ki ha ngaahi kātoanga faiʻaho moʻo Sīsū pe ko ha tokotaha lotu kehe ki he ʻOtuá. ʻOku lave ʻa e Tohi Tapú ki ha toko ua pē naʻe kātoangaʻi hona ʻaho fāʻeleʻí. Naʻe ʻikai ha taha ʻo kinaua naʻe lotu kia Sihova, ko e ʻOtua ʻo e Tohi Tapú, pea ko hona ongo kātoanga faiʻahó naʻe hoko ai ha meʻa naʻe kovi. (Sēnesi 40:20; Maʻake 6:21) Fakatatau ki he Encyclopædia Britannica, naʻe fakafepakiʻi ʻe he muʻaki kau Kalisitiané ʻa e “talatukufakaholo fakapangani ʻo hono kātoangaʻi ʻa e ʻaho fāʻeleʻí.”

Ko e hā ʻa e ʻaho naʻe ʻaloʻi ai ʻa Sīsuú?

ʻOku ʻikai tala mai ʻe he Tohi Tapú ʻa e taimi tonu ko ia naʻe ʻaloʻi ai ʻa Sīsuú. “Ko e ʻaho ʻaloʻi ʻo Kalaisí ʻoku ʻikai lava ke fakapapauʻi ia mei he F[uakava] F[oʻoú], pe, ko hono moʻoní, mei ha toe maʻuʻanga fakamatala kehe,” ko e lau ia ʻa e Cyclopedia ʻa McClintock mo Strong. Ko hono moʻoní, kapau naʻe fiemaʻu ʻe Sīsū ke kātoangaʻi ʻe hono kau muimuí ʻa hono ʻaho ʻaloʻí, naʻá ne mei fakapapauʻi ne nau ʻilo ki he ʻaho naʻe ʻaloʻi ai iá.

Uá, ʻoku ʻikai ha lēkooti ʻi he Tohi Tapú naʻe kātoangaʻi ʻe Sīsū pe ko ha taha ʻo ʻene kau ākongá ʻa e Kilisimasí. Fakatatau ki he New Catholic Encyclopedia, ko hono kātoangaʻi ʻo e Kilisimasí naʻe fuofua lave ki ai “ʻi he Saati Tala-Taimi ʻa Philocalus, ko ha tohi māhina fakaʻasitalōnoma faka-Loma ʻa ia ko ʻene maʻuʻanga fakamatalá ʻoku lava ke fakaʻaho mei he 336 [T.S.].” ʻOku hā mahino, ko e hili ia ʻa e kakato ʻa e Tohi Tapú pea mo e laui senituli hili ʻa e ʻi māmani ʻa Sīsuú. Ko ia, ʻoku lave ʻa McClintock mo Strong “ko e fakamanatu ʻo e Kilisimasí ʻoku ʻikai ko ha fokotuʻu ia ʻe he ʻOtuá, pea ʻoku ʻikai tupu ia mei he F[uakava] F[oʻoú].” a

Ko e hā ʻa e meʻa naʻe fakahinohino ʻe Sīsū ki heʻene kau ākongá ke nau fakamanatú?

ʻI he tuʻunga ko e Faiako Lahí, naʻe ʻoange ʻe Sīsū ʻa e fakahinohino mahino ki he meʻa naʻá ne fiemaʻu ke fai ʻe heʻene kau muimuí, pea ʻoku lēkooti eni ʻi he Tohi Tapú. Kae kehe, ʻoku ʻikai kau ai ʻa hono kātoangaʻi ʻo e Kilisimasí. Hangē pē ko e ʻikai fiemaʻu ʻe ha faiako ʻa ʻene kau akó ke nau fakalaka atu ʻi he fakahinohino naʻá ne ʻoange kiate kinautolú, ʻoku fiemaʻu ʻe Sīsū ʻene kau muimuí ke nau ‘fai pē ki he ngaahi meʻa kuo tohi’ ʻi he Tohi Tapu Māʻoniʻoní.​—1  Kolinitō 4:6.

ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ko e meʻa mahuʻinga pē ʻe taha naʻe anga-maheni ʻaupito ki ai ʻa e muʻaki kau Kalisitiané​—ko e kātoangaʻi pe Fakamanatu, ʻo e pekia ʻa Sīsuú. Naʻe tala ʻe Sīsū tonu ki heʻene kau ākongá ʻa e taimi ke fai ai ʻa e kātoangá ni pea fakahaaʻi kiate kinautolu ʻa e founga ke fai ai iá. Ko e ngaahi fakahinohino pau ko ení, pea pehē ki he ʻaho ʻo ʻene pekiá ʻi he tohimāhiná, ʻoku lēkooti ia ʻi he Tohi Tapú.​—Luke 22:19; 1 Kolinitō 11:25.

Hangē ko ia kuo tau sio ki aí, ko e Kilisimasí ko ha kātoanga ia ʻo ha ʻaho fāʻeleʻi, pea naʻe ʻikai ke muimui ʻa e muʻaki kau Kalisitiané ki he tōʻonga fakapangani ko iá. ʻIkai ngata aí, ʻoku ʻikai ha lave ʻa e Tohi Tapú naʻe kātoangaʻi ʻe Sīsū pe ko ha taha kehe ʻa e Kilisimasí. ʻI he mahino ʻoku maʻu mei he ngaahi meʻá ni, kuo fakaʻosiʻaki ai ʻe he kau Kalisitiane ʻe laui miliona ʻi he māmaní ko e Kilisimasí ʻoku ʻikai kiate kinautolu ia.

a Ki ha fakamatala lahi ange ʻo fekauʻaki mo e Kilisimasí, ʻalu ki he www.jw.org Fekauʻaki mo e Kimautolu > Ngaahi Fehuʻi ʻOku Toutou ʻEke > Anga Fakafonua mo e Ngaahi Kātoanga > Ko e Hā ʻOku ʻIkai ke Kātoangaʻi Ai ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e Kilisimasí?