LILIU ʻE HE TOHI TAPÚ ʻA E MOʻUÍ
Naʻe ʻIkai Ke U Fie Mate!
-
TAʻU FĀʻELEʻI: 1964
-
FONUA TUPUʻANGA: ʻINGILANI
-
HISITŌLIA: FAʻĒ KEI TOʻUTUPU MATENGATAʻA
KO HOKU KUOHILÍ
Naʻá ku tupu hake ʻi Paddington, ko ha kiʻi feituʻu feʻefiʻefihi ʻi Lonitoni, ʻIngilani. Naʻá ku nofo fakataha mo ʻeku faʻeé mo hoku fanga tokoua lalahi ʻe toko tolu. Naʻe ʻalu pe mo haʻu ʻeku tamaí koeʻuhi ko ʻene palopalema ʻi he ʻolokahōliká.
ʻI heʻeku kei siʻí, naʻe akoʻi au heʻeku faʻeé ke lotu ʻi he pō kotoa pē. Naʻe ʻi ai ʻeku kiʻi Tohi Tapu ko e ngaahi tohi pē ʻa Sāmé naʻe ʻi aí pea naʻá ku fakafasi ia koeʻuhi ke u lava ʻo hivaʻi. ʻOku ou manatuʻi hono lau hifo ha kupuʻi lea ʻi he taha ʻo ʻeku ngaahi tohí: “ʻE ʻi ai ha ʻaho ʻe ʻikai ke toe ʻi ai ha ʻapongipongi.” Ko e ngaahi lea ko ení naʻá ku faʻa fakakaukau ki ai ʻi he poʻulí ʻo fekauʻaki mo e kahaʻú. ‘Ko e moʻoni ʻoku ʻi ai ha meʻa lahi ange ʻi he moʻuí,’ ko ʻeku fakakaukaú ia. ‘Ko e hā ʻoku ou ʻi heni aí?’ Naʻe ʻikai ke u fie mate!
Naʻá ku fuʻu fieʻilo ki he ngaahi meʻa fakafaimaná. Naʻá ku feinga ke talanoa mo e kau maté, ʻaʻahi ki he ngaahi faʻitoká mo hoku kaungāakó, pea sio ʻi he ngaahi faiva tēvoló. Naʻa mau fakakaukau naʻe fakalata pea fakailifia ʻi he taimi tatau.
Naʻe kamata ke u fai ha ngaahi tōʻonga kovi ʻi heʻeku taʻu hongofulú. Naʻá ku kamata ke ifi tapaka pea vave hono maʻunimā aú. Ki mui ai, naʻá ku hiki hake ʻo ifi maliuana. ʻI heʻeku taʻu 11, naʻá ku ʻahiʻahiʻi ʻa e ʻolokaholó. Neongo naʻe ʻikai ke u maʻu hono ifó, ka naʻá ku saiʻia ʻi he konaá. Naʻá ku toe saiʻia ʻi he hivá mo e tisikoú. Naʻá ku ʻalu ki ha ngaahi paati mo e ngaahi naiti kalapu ʻi he taimi pē ʻoku ou fie ʻalu ai ki aí. Naʻá ku faʻa hola he poʻulí pea toe totolo mai ki muʻa ke maʻa hake ʻa e ʻahó. Naʻá ku helaʻia ʻi he ʻaho ʻe tahá pea faʻa hola ʻi he akó. ʻI heʻeku ʻi ʻapiakó, naʻá ku faʻa inu ʻolokaholo ʻi he taimi fetongi pilioté.
Naʻe kovi ʻeku maaka ʻi heʻeku taʻu fakaʻosi ʻi he akó. Ko e meʻa lahi tahá ko e ʻikai ke u fakatokangaʻi ʻa e kovi ʻaupito ʻeku tōʻongá, naʻe loto-mamahi mo ʻita ʻeku faʻeé. Naʻá ma felāuaki peá u mavahe mei ʻapi. Taimi nounou mei ai, naʻá ku nofo ai mo hoku kaumeʻa ko Tony, ʻa ia ko ha Rastafar. Naʻá ne kau ki ha ngaahi faihia iiki mo tila faitoʻo kona tapu pea ʻiloa ko ha tokotaha faihia tōtuʻa. Naʻá ku feitama pē ʻi hoku taʻu 16 pea fāʻeleʻi homa fohá.
FOUNGA HONO LILIU ʻE HE TOHI TAPÚ ʻA ʻEKU MOʻUÍ
Naʻá ku ʻuluaki fetaulaki mo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová lolotonga ʻeku nofo ʻi he fale nofoʻanga fakataimi ki he ngaahi faʻē taʻemalí mo ʻenau pēpeé. Naʻe maʻu ai hoku loki mei he
kau maʻu mafai fakalotofonuá. Ko ha ongo fefine Fakamoʻoni naʻá na ʻaʻahi tuʻumaʻu mai ki he ngaahi faʻē kei siʻi kehé. ʻI ha ʻaho ʻe taha naʻá ku kau ai ʻi heʻenau fetalanoaʻakí. Naʻá ku taumuʻa ke fakahalaki ʻa e ongo Fakamoʻoní. Neongo ia naʻá na tali ʻeku fehuʻi taki taha ʻi ha founga fakaalaala mo mahino mei he Tohi Tapú. Naʻá na anga-ʻofa ʻaupito mo anga-malū, ʻa ia naʻe fakamānako ʻaupito ia kiate au. Ko ia naʻá ku loto ke ako Tohi Tapu mo kinaua.Naʻe vave ʻeku ako ha meʻa mei he Tohi Tapú ʻa ia naʻá ne liliu ʻeku moʻuí. Talu mei heʻeku kei siʻí mo ʻeku ilifia he maté. Kae kehe, ʻi he taimí ni ʻoku ou ʻilo ʻa e akonaki ʻa Sīsū ki he toetuʻú! (Sione 5:28, 29) Naʻá ku toe ʻiloʻi foki ʻoku tokanga fakafoʻituitui mai ʻa e ʻOtuá. (1 Pita 5:7) Naʻe tautefito ʻene maongo kiate au ʻa e lea ʻi he Selemaia 29:11, ʻoku pehē ai: “He ʻoku ou ʻilo pe ʻa e ngaahi fakakaukau ʻoku ou fakakaukau kiate kimoutolu—ko Sihova ia mei he Taʻehamai—ko e ngaahi fakakaukau lelei, ʻo ʻikai sio kovi, ke ʻange kiate kimoutolu ha ʻamui mo ha ʻamanaki.” Naʻe kamata ke u tui ʻe lava ke u maʻu e ʻamanaki ʻo e moʻui taʻengata ʻi he Palataisí he māmaní.—Saame 37:29.
Naʻe fakahāhā mai kiate au ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e ʻofa moʻoni. ʻI he ʻuluaki taimi naʻá ku kau ai ki he taha ʻo ʻenau ngaahi fakatahá, ko e ʻātakai ʻi aí naʻe māfana mo talitali lelei—naʻe anga-fakakaumeʻa ʻa e tokotaha kotoa! (Sione 13:34, 35) Naʻe kehe ʻaupito eni ia mei he meʻa naʻá ku maʻu ʻi ha siasi fakalotofonua. Naʻe talitali lelei au ʻe he Kau Fakamoʻoní neongo hoku ngaahi tuʻungá. Naʻa nau tuku mai honau taimí, tokangá pea mo ha ngaahi tokoni ʻaonga lahi. Ko ia naʻá ku ongoʻi ai naʻá ku kau ki ha konga ʻo ha fuʻu fāmili lahi mo ʻofa.
ʻI heʻeku ako Tohi Tapú naʻá ku ʻiloʻi ai naʻe fiemaʻu ke u fai ha ngaahi liliu ʻi heʻeku moʻuí ke fehoanaki mo e ngaahi tuʻunga māʻolunga fakaʻulungāanga ʻa e ʻOtuá. Naʻe ʻikai faingofua kiate au ke taʻofi ʻeku ifi tapaká. ʻI he taimi tatau, naʻá ku ʻiloʻi naʻe ʻi ai ha faʻahinga fasi naʻá ne ʻai ke u fie ifi maliuana, ko ia naʻá ku liliu ʻa e fasi naʻá ku fanongo ki aí. ʻI heʻeku loto ke ʻoua te u toe fai e meʻá ni naʻe ʻikai ke u toe ʻalu ki he pātí mo e naiti kalapú ʻa ia ʻe fakataueleʻi ai au ke u konā. Pea naʻá ku kumi leva ha ngaahi kaungāmeʻa foʻou naʻa nau hoko ko ha ngaahi tākiekina lelei ʻa ia te nau tokoniʻi au ki heʻeku founga moʻui foʻoú.—Palōveepi 13:20.
ʻI he taimi ko ení, naʻe ako Tohi Tapu ʻa Tony mo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. ʻI hono tali ʻe he ongo Fakamoʻoní ʻene ngaahi fehuʻí mei he Tohi Tapú, naʻá ne tuipau foki ko e meʻa ʻokú ne akó ko e moʻoní ia. Naʻá ne fai ha ngaahi liliu lahi ʻi heʻene moʻuí: naʻá ne mavahe mei hono kaungāfeohi fakamālohi ki muʻá, taʻofi ʻene ngāue faihiá pea tuku ʻene ifi maliuaná. Koeʻuhi ke fakahōifuaʻi kakato ʻa Sihová, ʻokú ma fakatou sio ki he fiemaʻu ke feʻunuaki ʻema moʻui fakaeʻulungāngá pea ʻoatu ha ʻātakai malu ki homa fohá. Naʻá ma mali ʻi he 1982.
“ʻOku ʻikai ke u toe ʻā ʻi he poʻulí ʻo hohaʻa ki he kahaʻú pe maté”
ʻOku ou manatuʻi ʻeku fekumi ʻi he ngaahi kupu ʻi he makasini Taua Leʻo mo e Awake! a ʻo fekauʻaki mo e ngaahi talanoa ʻo e kakai naʻa nau lavameʻa ʻi hono fai e ngaahi liliu naʻá ku loto ke faí. Naʻe fakalototoʻaʻi au heʻenau ngaahi faʻifaʻitakiʻangá! Naʻe fakaivimālohiʻi au ke hokohoko atu ʻeku feingá pea ʻoua ʻe foʻi. Naʻá ku lotu maʻu pē kia Sihova ke ʻoua te ne liʻaki au. Naʻá ku papitaiso mo Tony ko ha ongo Fakamoʻoni ʻa Sihova ʻi Siulai 1982.
FOUNGA ʻO ʻEKU MAʻU ʻAONGÁ
Ko hono fakatupulekina ha kaumeʻa mo Sihova ko e ʻOtuá naʻá ne fakahaofi ai ʻeku moʻuí. Naʻá ku toe aʻusia mo Tony ʻa e poupou ʻa Sihova ʻi he ngaahi taimi faingataʻá. Kuó ma ako ke falala ki he ʻOtuá ʻi he ngaahi taimi faingataʻá, pea ʻokú ma ongoʻi ʻokú ne tokoniʻi mo poupouʻi maʻu pē homa fāmilí.—Saame 55:22.
Kuó u fiefia ʻi hono tokoniʻi homa fohá mo homa ʻofefiné ke ʻilo kia Sihova ʻo hangē pē ko e ʻilo naʻá ku maʻú. ʻI he taimí ni ʻoku ou maʻu ʻa e fiefia tatau ʻi heʻeku sio ki heʻena fānaú ʻoku tupulekina ʻenau ʻilo ki he ʻOtuá.
ʻOku ʻikai ke u toe ʻā ʻi he poʻulí ʻo hohaʻa ki he kahaʻú pe maté. Ko au mo Tony ʻokú ma kau kakato ki he ngāue fefonongaʻaki ki he ngaahi fakatahaʻanga kehekehe ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi he uike taki taha ke fakalototoʻaʻi kinautolu. ʻOkú ma kau mo kinautolu ʻi hono akoʻi ʻa e niʻihi kehé koeʻuhi ke nau ngāueʻi ʻenau tui kia Sīsuú ke nau lava foki mo kinautolu ʻo maʻu ʻa e moʻui taʻengatá.
a Ko e pulusi foki ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová.