VAHE 47
Founga ‘e Lava Ke Ta ‘Ilo Ai—‘Oku Ofi ‘a ‘Āmaketoné
‘OKÚ KE ‘ilo ‘a e faka‘ilongá, ‘ikai ko ia?— ‘I he Vahe 46 na‘á ta lau ai ‘o fekau‘aki mo e faka‘ilonga na‘e foaki ‘e he ‘Otuá ‘a ia ‘e ‘ikai ‘aupito te ne toe faka‘auha ‘a e māmaní ‘aki ha lōmaki. ‘Ikai ngata aí, na‘e kole ‘a e kau ‘apositoló ki ha faka‘ilonga koe‘uhi ke nau ‘ilo ai ‘a e taimi ‘e toe foki mai ai ‘a Sīsuú mo e taimi ‘oku ofi ai ke ngata ‘a e māmaní, pe ko e fokotu‘utu‘u ‘o e ngaahi me‘á.—Mātiu 24:3.
Koe‘uhi ‘e ta‘ehāmai ‘a Sīsū ‘i hēvani, na‘e fiema‘u ha faka‘ilonga ‘e lava ke sio ki ai ‘a e kakaí ke fakahaa‘i ai na‘á ne ‘osi kamata pule. Ko ia, na‘e fakamatala ai ‘a Sīsū ‘o fekau‘aki mo e ngaahi me‘a ‘oku totonu ke tokanga ki ai ‘a ‘ene kau ākongá ‘i heni ‘i he māmaní. ‘I he taimi ‘e hoko ai ‘a e ngaahi me‘a ko ení, ‘e ‘uhinga iá kuó ne toe foki pea kuó ne kamata pule ‘i hēvani ko e Tu‘i.
Ke ako‘i ‘a ‘ene kau ākongá ki he mahu‘inga ‘o e le‘o hokohokó, na‘e tala ange ‘e Sīsū kia kinautolu: “Mou vakai ‘a e fiki, mo e ngaahi ‘akau Luke 21:
‘I he pēsí ni mo e peesi hoko maí, te ta sio ai ki he fakatātā ‘o e ngaahi me‘a na‘e pehē ‘e Sīsū ‘e hoko ko e konga ‘o e faka‘ilonga ‘oku ofi ‘a e Pule‘anga ‘o e ‘Otuá. ‘I he taimi ‘e hoko kotoa ai ‘a e ngaahi me‘a ko ení, ‘e laiki ai ‘e he Pule‘anga ‘o e ‘Otuá ‘a ia ko Kalaisi ‘a Vahe 46.
hono tokotaha Pulé ‘a e ngaahi pule‘anga kehe kotoa pē, hangē ko ia na‘á ta lau ‘i heKo ia, sio fakalelei ki he ngaahi fakatātā ‘i he ongo peesi ki mu‘á, pea te ta talanoa leva ‘o fekau‘aki mo ia. ‘I he Mātiu 24:
(1) Na‘e pehē ‘e Sīsū: ‘Te mou fanongo ki he ngaahi tau mo e ongoongo ‘o e tau: . . . ‘e tu‘u hake ‘a e kakai ki he kakai, mo e pule‘anga ki he pule‘anga.’ Kuó ke fanongo ‘i ha ngaahi ongoongo ‘o fekau‘aki mo e taú?— Ko e ‘uluaki tau ‘a māmaní na‘e fakahoko ia ‘i he 1914 ki he 1918, pea na‘e hoko mo e Tau II ‘a Māmaní, ‘i he 1939 ki he 1945. Na‘e te‘eki ai ‘aupito ke hoko ki mu‘a ha tau ‘a e māmani! ‘I he taimí ni, ‘oku ‘i ai ‘a e ngaahi tau ‘i he māmaní kotoa. ‘Oku ngalingali ko e ‘aho kotoa pē ‘i he TV, ‘i he letioó, pea ‘i he nusipepá, ‘okú ta fanongo ai pe lau ‘o fekau‘aki mo e taú.
(2) Na‘e toe pehē ‘e Sīsū: “ ‘E ai ha ngāhi honge . . . ‘i he ngāhi potu kehekehe.” Hangē nai ko ia ‘okú ke ‘iló, ‘oku ‘ikai ke ma‘u ‘e he tokotaha kotoa pē ha me‘akai fe‘unga ke nau kai. ‘I he ‘aho kotoa pē ‘oku mate ‘a e laui afe ‘o e kakaí koe‘uhi ko e ‘ikai te nau ma‘u ha me‘akai fe‘ungá.
(3) Na‘e tānaki mai ‘e Sīsū: ‘ ‘E ‘i ai ‘a e ngaahi mahaki faka‘auha ‘i he ngaahi potu kehekehe.’ ‘Okú ke ‘ilo ko e hā ‘a e mahaki faka‘auha?— Ko ha puke ia, pe mahaki ‘okú ne tāmate‘i ha kakai tokolahi. Ko e mahaki faka‘auha lahi ‘e taha na‘e ui ko e fulū Sipeiní, na‘á ne tāmate‘i ‘a e kakai ‘e toko 20 miliona nai ‘i he fo‘i ta‘u pē ‘e taha pe ofi ki ai. ‘I he ‘ahó ni, ‘oku tokolahi ange ai ‘a e kakai te nau mate nai ‘i he ‘eitisí. Pea ko e kanisaá, mahaki mafú, mo e ngaahi mahaki kehé ‘okú ne tāmate‘i ‘a e laui afe lahi ‘o e kakaí ‘i he ta‘u kotoa pē.
(4) Na‘e ‘omai ‘e Sīsū ‘a e konga ‘e taha ‘o e faka‘ilongá, ‘i he‘ene pehē: “ ‘E ai . . . ha ngāhi mofuike ‘i he ngāhi potu kehekehe.” ‘Okú ke ‘ilo ko e hā ‘a e mofuike?— Ko e mofuiké ‘okú ne ‘ai ‘a e kelekelé ke ngalulu ‘i lalo ‘i ho va‘é. ‘Oku holo ‘a e ngaahi falé, pea ‘oku fa‘a mate ai ‘a e kakaí. Talu mei he ta‘u 1914, kuo ‘i ai ‘a e ngaahi mofuike lahi ‘i he ta‘u kotoa pē. Kuó ke fanongo ‘i ha ngaahi mofuike?—
(5) Na‘e pehē ‘e Sīsū ko e toe konga ‘e taha ‘o e faka‘ilongá ko e ‘fakautuutu ‘a e koví.’ Ko e ‘uhinga ia ‘oku lahi ‘aupito ai ‘a e kaiha‘á mo e fakamālohí. ‘Oku ilifia ‘a e kakai ‘i he feitu‘u kotoa pē na‘a feinga nai ha taha ke hae honau ngaahi ‘apí. Kuo ‘ikai ‘aupito ke ‘i ai ha faihia mo ha fakamālohi lahi pehē ki mu‘a ‘i he feitu‘u kotoa pē ‘o e māmaní ‘o hangē ko ia he taimi ní.
(6) Na‘e ‘omai ‘e Sīsū ha konga mātu‘aki mahu‘inga ‘o e faka‘ilongá ‘i he‘ene pehē: “ ‘E ‘oua ke fanongonongo ki mamani katoa ‘a e ongoongolelei ko eni ‘o e pule‘anga, ke ai ha fakamatala ki he ngāhi kakai kotoa pe, pea toki hoko ‘a e ngata‘anga.” (Mātiu 24:14) Kapau ‘okú ke tui ki he “ongoongolelei ko eni,” ‘oku totonu leva ke ke talanoa ia ki he ni‘ihi kehé. ‘I he me‘a ko iá, ‘e malava ai ke ke kau ‘i hono fakahoko ‘a e konga ko eni ‘o e faka‘ilongá.
‘E pehē nai ‘e he kakai ‘e ni‘ihi ko e ngaahi me‘a na‘e tomu‘a tala ‘e Sīsuú kuo hoko ma‘u pē ia. Ka kuo te‘eki ai ke hoko kotoa ki mu‘a ‘a e ngaahi me‘a ia ko iá ‘i ha ngaahi feitu‘u lahi ‘o e māmaní pea ‘i he taimi tatau pē. Ko ia, ‘okú ke mahino‘i ‘a e ‘uhinga ‘o e faka‘ilongá?— ‘Oku ‘uhinga iá ‘i he taimi te ta sio ai ‘oku hoko kotoa ‘a e ngaahi me‘a ko ení, ‘e vavé ni ke fetongi ‘a e māmani kovi ko ení ‘e he māmani fo‘ou ‘a e ‘Otuá.
‘I he taimi na‘e ‘omai ai ‘e Sīsū ‘a e faka‘ilonga ko ení, na‘á ne toe lea foki ‘o fekau‘aki mo ha taimi makehe ‘o e ta‘ú. Na‘á ne pehē: “Mou lotua ke ‘oua na‘a hoko ho‘omou hola ‘i he fa‘ahita‘u momoko.” (Mātiu 24:
Sai, kapau ‘e hola ha taha mei ha fakatu‘utāmaki lolotonga ‘a e taimi momokó, ‘a ia ‘e ‘ai ai ‘e he ‘eá ke mātu‘aki faingata‘a pe a‘u ‘o fakatu‘utāmaki ke fononga, ko e hā ‘e lava ke hokó?— Kapau te ne lava ‘o hola, ‘e hoko ia ‘i he tu‘unga faingata‘a lahi. ‘Ikai ‘e fakamamahi ki ha taha ke mate ‘i ha afā koe‘uhi pē na‘á ne fu‘u femo‘uekina ‘i he fai ‘o e ngaahi me‘a kehé ke kamata ai ki mu‘a ‘a ‘ene fonongá?—
‘Okú ke mahino‘i ‘a e fakakaukau na‘e fakamatala‘i ‘e Sīsū ‘i he‘ene talanoa ‘o fekau‘aki mo e ‘ikai tatali kae ‘oua ke hoko ‘a e taimi momokó pea toki holá?— Na‘á ne tala mai kia kitaua koe‘uhi ‘okú ta ‘ilo ‘oku ofi ‘a ‘Āmaketone, ‘oku ‘ikai fiema‘u ke toe tatali ‘eta ngāue ke fakamo‘oni‘i ‘okú ta ‘ofa ki he ‘Otuá ‘aki ‘a e tauhi kiate ia. Kapau te ta tatali, ‘e fu‘u tōmui nai ia kia kitaua. Ko ia, te ta hangē tofu pē ai ko e fa‘ahinga ‘i he taimi ‘o e fu‘u Lōmaki lahí ‘a ia na‘a nau fanongo kia Noa kae ‘ikai te nau hū ki he ‘a‘aké.
Ko hono hokó, ta talanoa leva pe ‘e fēfē ‘a e taimi ‘e ‘osi ai ‘a e tau lahi ‘o ‘Āmaketoné. Te ta ako ai ki he me‘a kuo teuteu mai ‘e he ‘Otuá ki he fa‘ahinga kotoa ‘o kitautolu ‘oku ‘ofa mo tauhi kiate ia he taimi ní.
Ko e ongo konga Tohitapu kehe eni ‘oku fakahaa‘i ai ‘oku ofi ‘a ‘Āmaketone: 2 Timote 3: