ʻI he hili hono fakatupu ʻe he ʻOtuá ʻa e ʻuluaki tangatá mo e fefiné naʻá ne fakatahaʻi kinaua ʻi he mali. Naʻá ne fokotuʻu ʻa e nofo malí ko ha haʻi makehe ia ʻi he vahaʻa ʻo ha tangata mo ha fefine ko ha makatuʻunga ia ki hono faʻu ʻo ha fāmili.​—Sēnesi 1:27, 28; 2:18.

 ʻOku loto ʻa e ʻOtuá ke fiefia ʻa e ngaahi hoa malí. (Palōveepi 5:18) ʻI he Tohi Tapú, ʻokú ne tokonaki mai ai ʻa e ngaahi tataki ki he nofo malí kae pehē foki ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe lava ke ne tokoniʻi ha nofo mali ke lavameʻa.

ʻI he kupu ko ení

•  Ko e hā ʻa e ngaahi tuʻunga ʻa e ʻOtuá ki he nofo malí?

•  Kae fēfē ʻa e māvaé mo e vete malí?

•  ʻOku fiemaʻu ke lēsisita fakalao ha nofo mali ke hoko ‘o fakahōifua ki he ʻOtuá?

•  Ko e hā ʻa e ngaahi ngafa mo e ngaahi fatongia ʻoku fakahaaʻi ʻi he Tohi Tapú ki he ngaahi husepānití mo e ngaahi uaifí?

•  ʻOku fiemaʻu ʻe he ʻOtuá ki he ngaahi hoa malí ʻi he ʻahó ni ke nau maʻu fānau?

•  ʻE lava fēfē ke tokoniʻi ʻe he Tohi Tapú ʻeku nofo malí?

•  Ngaahi veesi Tohi Tapu fekauʻaki mo e nofo malí

 ʻI he kamataʻangá naʻe fakatupu ʻe he ʻOtuá ʻa e nofo malí ko e fakatahaʻi ia ʻo ha tangata ʻe taha mo ha fefine ʻe taha. (Sēnesi 2:24) ʻOku ʻikai ke hōifua ʻa e ʻOtuá ki he mali tokolahí, tōʻonga fakasōtomá pe ko e nonofo ʻa ha ongo meʻa teʻeki mali. (1 Kolinitō 6:9; 1 Tesalonaika 4:3) Naʻe akoʻi ʻe Sīsū ʻene kau muimuí ke nau pipiki ki he muʻaki tuʻunga ʻa e ʻOtuá ki he nofo malí.​—Maʻake 10:6-8.

 ʻOku vakai ʻa e ʻOtuá ki he nofo malí ko ha haʻi tuʻuloa ia. ʻI he taimi ʻoku mali ai ha tangata mo ha fefine, ʻokú na fuakava te na femateakiʻaki pea nofo fakataha ʻi he kotoa ʻo ʻena moʻuí. ʻOku ʻamanekina ʻe he ʻOtuá meiate kinaua ke na tauhi ʻena fuakava ko iá.​—Maʻake 10:9.

 ʻE ʻi ai nai ha taimi ʻe fiemaʻu ai ki ha husepāniti mo ha uaifi ke na nofo mavahevahe ʻo hangē ko e folau ha taha ʻo kinaua ke tokangaʻi ha fiemaʻu fakavavevave ʻa e fāmilí. Ka ʻoku ʻikai ke fakalototoʻaʻi ʻe he Tohi Tapú ʻa e māvaé ʻi he hoko ha palopalema ʻi he nofo malí. ʻI hono kehé, ʻi he ngaahi tuʻunga pehē ʻoku ekinaki ʻa e Tohi Tapú ki he ngaahi hoa malí ke nau ngāue ke fakaleleiʻi ia.​—1 Kolinitō 7:10.

 Ko e tonó ko e makatuʻunga Fakatohitapu pē ia ki he vete malí. (Mātiu 19:9) Ko ia ai, kapau ʻe fili ha husepāniti mo ha uaifi ke na māvae pe vete ʻi ha faʻahinga ʻuhinga pē kae ʻikai ko e tonó, ʻoku ʻikai ke fakaʻatā ʻi he Tohi Tapú ha taha ʻi he ongo meʻa malí ke na toe faialea pe toe mali.​—Mātiu 5:32; 1 Kolinitō 7:11.

 ʻOku ʻamanekina ʻe he ʻOtuá ʻa e kau Kalisitiané ke nau talangofua ki he ngaahi lao fakapuleʻanga fekauʻaki mo e nofo malí. (Taitusi 3:1) ʻI he taimi ʻoku lēsisita fakalao ai ʻe ha ongo meʻa mali ʻena malí, ʻokú na fakahaaʻi ai ʻa e talangofua ki he kau maʻu mafai fakapuleʻangá pea mo e tuʻunga ʻa e ʻOtuá ki he nofo malí ʻa ia ko ha fuakava tuʻuloa. a

•   Fetokoniʻaki ʻi he ngaahi fatongiá. ʻOku totonu ki he ngaahi husepānití mo e ngaahi uaifí ke nau fefakafeangaiʻaki ʻi he ʻofa mo e fakaʻapaʻapa. (ʻEfesō 5:33) ʻOku totonu ke na tokanga ki heʻena ngaahi fiemaʻu fakaefehokotaki fakasinó ʻi he founga anga-ʻofa pea fakaʻehiʻehi mei he ngaahi tuʻunga kotoa pē ʻo e hoko ʻo taʻefaitōnungá. (1 Kolinitō 7:3; Hepelū 13:4) Kapau ʻoku ʻi ai haʻana fānau, ʻokú na fetokoniʻaki ʻi hono tauhi hake kinautolú.​—Palōveepi 6:20.

   ʻOku ʻikai ke fakamatalaʻi fakaikiiki ʻe he Tohi Tapú ʻa e founga ke vahevahe ai ʻe he ngaahi hoa malí ʻenau ngāue fakamāmaní mo e ngaahi ngāue fakaʻapí. ʻE lava ke nau fili ʻa e meʻa ʻe lelei taha ki hona fāmilí.

•   Ngafa ʻo e husepānití. ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú “ko ha husepāniti ko e ʻulu ia ʻo hono uaifí.” (ʻEfesō 5:23) ʻOkú ne hoko ko e ʻulu ʻi he ʻuhinga ko ia ʻoku totonu ke ne tataki ʻa e fāmilí pea fai ʻa e ngaahi fili ʻe maʻu ʻaonga mei ai hono uaifí mo e fānaú.

   ʻOku totonu ke ne fakapapauʻi ke tokangaʻi ʻa e ngaahi fiemaʻu fakamatelie, fakaeongo mo fakalaumālie ʻa hono fāmilí. (1 Tīmote 5:8) ʻOkú ne fakahaaʻi ʻokú ne fakamahuʻingaʻi ʻa e ngaahi ʻulungaanga mo e ngaahi malava ʻa hono uaifí ʻaki ʻa e ngāue fakataha mo ia pea tokanga fakaalaala ki heʻene ngaahi ongoʻí mo ʻene ngaahi fokotuʻú ʻi hono fai ha ngaahi fili. (Palōveepi 31:11, 28) ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú ko ha husepāniti ʻoku totonu ke ne tokanga ke fua ʻene ngaahi fatongiá ʻi he founga anga-ʻofa.​—Kolose 3:19.

•   Ngafa ʻo e uaifí. ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú “ʻoku totonu ki he uaifí ke ne fakaʻapaʻapa loloto ki hono husepānití.” (ʻEfesō 5:33) ʻOku hōifua mai ʻa e ʻOtuá ʻi he taimi ʻoku fakaʻapaʻapaʻi ai ʻe he uaifí ʻa hono ngafa kuo vaheʻi ange ke ne fakahoko ki hono husepānití.

   Ko hono ngafá ke tokoni ki hono husepānití pea tokoni kiate ia ke fai ʻa e ngaahi fili leleí pea poupou ki hono tuʻunga-ʻulú. (Sēnesi 2:18) ʻOku fakaongoongoleleiʻi ʻe he Tohi Tapú ʻa e uaifi ʻokú ne fakahoko ʻa hono ngafa mahuʻinga ʻi he nofo malí.​—Palōveepi 31:10.

 ʻIkai. ʻI he kuohilí naʻe fekau ʻe he ʻOtuá ki he niʻihi ʻo ʻene kau lotú ke nau maʻu fānau. (Sēnesi 1:28; 9:1) Ka ko e kau Kalisitiané ʻoku ʻikai ke nau haʻisia ki he fakahinohino ko ení. Naʻe ʻikai ʻaupito ke fekauʻi ʻe Sīsū ʻa hono kau muimuí ke nau maʻu fānau. Pea naʻe ʻikai ʻaupito ke leaʻaki ʻe heʻene muʻaki kau ākongá ʻoku totonu ki he ngaahi hoa malí ke nau maʻu fānau. Ko ha ongo meʻa mali ʻoku totonu ke na fili ʻiate kinaua pē pe te na tauhi hake ha fāmili.

 ʻOku ʻi he Tohi Tapú ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe lava ke ne tokoniʻi ʻa e ngaahi hoa malí ki hono kamataʻi lelei ʻenau nofo malí. ʻOku toe tokoniʻi foki ʻe he ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapú ʻa e ngaahi hoa malí ke nau fakaʻehiʻehi pe ikuʻi ʻa e ngaahi palopalemá.

  Ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapu ʻe lava ke ne tokoniʻi ha ongo meʻa mali ke . . .

•   fakahāhā ʻa e ʻofa moʻoní.​—1 Kolinitō 13:4-7; Kolose 3:14.

•   fekuki mo e ngaahi fefaikehekeheʻakí.​—1 Kolinitō 10:24.

•   hoko ʻo fanongo tokanga.​—Sēmisi 1:19.

•   fakahāhā ʻa e fakaʻapaʻapá.​—Loma 12:10.

•   hoko ʻo faʻa fakamolemole.​—1 Pita 4:8.

•   hoko ʻo femateakiʻaki.​—Maʻake 10:9.

•   hoko ʻo anga-kātaki.​—ʻEfesō 4:2, 3.

•   ngāue fakataha.​—Tangata Malanga 4:9.

•   fakaivimālohiʻi ʻena fakapapaú.​—Hiva ʻa Solomone 8:7.