Ayon kay Marcos 8:1-38
Talababa
Study Notes
Naaawa: O “Nahahabag.”—Tingnan ang study note sa Mat 9:36.
malalaking basket: Ang salitang Griego na ginamit dito, sphy·risʹ, ay posibleng tumutukoy sa basket na mas malaki kaysa sa mga basket na binanggit sa ulat tungkol sa pagpapakain ni Jesus sa mga 5,000 lalaki. (Tingnan ang study note sa Mar 6:43.) Ito rin ang salitang Griego para sa “malaking basket” na ginamit nang idaan si Pablo sa isang butas sa pader ng Damasco para makababa.—Tingnan ang study note sa Gaw 9:25.
Mga 4,000 lalaki: Si Mateo lang ang nag-ulat (Mat 15:38) na may mga babae at bata nang mangyari ang himalang ito. Kaya posibleng mahigit 12,000 ang lahat ng makahimalang pinakain.
Dalmanuta: Maliban sa Ebanghelyo ni Marcos, hindi na nabanggit ang lugar na ito sa iba pang bahagi ng Bibliya o sa mga sekular na akda. Hindi matukoy ang eksaktong lokasyon nito, pero ipinapalagay na malapit ito sa kanlurang baybayin ng Lawa ng Galilea, dahil ang lugar na iyon ay tinawag na Magadan sa kaparehong ulat sa Mateo. (Tingnan ang study note sa Mat 15:39.) Posibleng ang Dalmanuta ay ibang tawag sa Magadan.
Napabuntonghininga: Si Marcos, na madalas mag-ulat ng nadarama at reaksiyon ni Jesus (Mar 3:5; 7:34; 9:36; 10:13-16, 21), ay gumamit ng isang pandiwa na dito lang makikita sa Kristiyanong Griegong Kasulatan. Ang pinatinding anyo ng kaugnay na pandiwa na ginamit sa Mar 7:34 (tingnan ang study note), ay nagpapakita ng matinding emosyon. Posibleng nagbuntonghininga si Jesus sa sobrang pagkainis sa mga Pariseo na nanghihingi pa rin ng tanda kahit malinaw na nilang nakita ang kapangyarihan ni Jesus.
lebadura: O “pampaalsa.” Madalas itong gamitin sa Bibliya bilang sagisag ng kasamaan at kasalanan; dito, tumutukoy ito sa masasamang turo at impluwensiya. (Mat 16:6, 11, 12; 1Co 5:6-8) Posibleng inulit sa teksto ang salitang ito para ipakitang iba ang “lebadura” ng mga Pariseo sa lebadura ni Herodes at ng mga tagasuporta niya, ang mga Herodiano. Ang unang grupo ay relihiyoso at ang ikalawa naman ay politikal. Ang isang halimbawa ng politikal na “lebadura” ay ang pagtatanong kay Jesus ng dalawang grupong ito kung tama bang magbayad ng buwis para subukin si Jesus.—Mar 12:13-15.
Herodes: Sa ilang sinaunang manuskrito, “Herodiano” ang makikita dito.—Tingnan sa Glosari, “Herodes, mga tagasuporta ni.”
basket: Sa mga ulat tungkol sa dalawang pagkakataon na makahimalang nagpakain si Jesus ng maraming tao (tingnan ang study note sa Mar 6:43; 8:8, 20 at kaparehong ulat sa Mat 14:20; 15:37; 16:9, 10), espesipikong binabanggit ang magkaibang klase ng basket na ginamit sa pangongolekta ng natirang pagkain. Nang pakainin ang mga 5,000 lalaki, ginamit ang salitang Griego na koʹphi·nos (“basket”); nang pakainin ang 4,000 lalaki, ginamit naman ang salitang Griego na sphy·risʹ (“malalaking basket”). Ipinapakita nito na nakita mismo ng mga manunulat ang mga pangyayaring ito o nakuha nila ang detalyeng ito sa mapagkakatiwalaang mga saksi.
malalaking basket: Tingnan ang study note sa Mar 8:8, 19.
isang lalaking bulag: Si Marcos lang ang manunulat ng Ebanghelyo na nag-ulat tungkol sa pagpapagaling ni Jesus sa lalaking bulag na ito.—Mar 8:22-26.
Cesarea Filipos: Tingnan ang study note sa Mat 16:13.
Juan Bautista: Tingnan ang study note sa Mat 3:1; Mar 1:4.
Elias: Tingnan ang study note sa Mat 11:14.
ang Kristo: Tingnan ang study note sa Mat 16:16.
Anak ng tao: Tingnan ang study note sa Mat 8:20.
matatandang lalaki: Sa Bibliya, ang terminong Griego na pre·sbyʹte·ros ay pangunahing tumutukoy sa mga may malaking awtoridad at pananagutan sa isang komunidad o bansa. Minsan, tumutukoy ang termino sa edad ng isang tao (gaya sa Luc 15:25; Gaw 2:17), pero hindi lang ito tumutukoy sa matatanda. Dito, tumutukoy ang termino sa mga lider ng bansang Judio na madalas banggitin kasama ng mga punong saserdote at eskriba. Ang Sanedrin ay binubuo ng mga lalaki mula sa tatlong grupong ito.—Mar 11:27; 14:43, 53; 15:1; tingnan ang study note sa Mat 16:21 at Glosari, “Matanda; Matandang lalaki.”
punong saserdote: Tingnan ang study note sa Mat 2:4 at Glosari.
eskriba: Tingnan ang study note sa Mat 2:4 at Glosari.
Diyan ka sa likuran ko: Sa kaparehong ulat sa Mat 16:23, idinagdag ni Jesus: “Hinahadlangan mo ako sa dapat kong gawin.” (Tingnan ang study note sa Mat 18:7.) Dito, sinaway nang matindi ni Jesus si Pedro. Hindi hinayaan ni Jesus na may anumang humadlang sa pagtupad niya ng kalooban ng kaniyang Ama. Malamang na ipinaalala rin ng pananalitang ito kay Pedro kung saan siya dapat lumagay bilang tagasunod ng kaniyang Panginoon.
Satanas: Tingnan ang study note sa Mat 16:23.
dapat niyang itakwil ang kaniyang sarili: Ipinapakita nito ang pagiging handa ng isang tao na lubusang pagkaitan ang sarili o ibigay ang sarili niya sa Diyos. Ang pariralang Griego ay puwedeng isaling “dapat niyang hindian ang sarili niya,” na angkop lang dahil posibleng kasama rito ang pagtanggi sa personal na mga kagustuhan, ambisyon, o ginhawa. (2Co 5:14, 15) Iyon din ang pandiwang Griego na ginamit ni Marcos nang iulat niya ang pagtanggi ni Pedro na kilala nito si Jesus.—Mar 14:30, 31, 72.
pahirapang tulos: Tingnan ang study note sa Mat 16:24.
taksil: Lit., “mapangalunya.” O “di-tapat.” Sa espirituwal na diwa, ang pangangalunya ay kawalang-katapatan sa Diyos ng mga nakipagtipan sa kaniya. Nilabag ng mga Israelita ang tipang Kautusan dahil nakikibahagi sila sa gawain ng huwad na relihiyon, kaya nagkasala sila ng espirituwal na pangangalunya. (Jer 3:8, 9; 5:7, 8; 9:2; 13:27; 23:10; Os 7:4) Iyan din ang dahilan kaya tinawag ni Jesus na taksil ang mga Judio noong panahon niya. (Mat 12:39; 16:4) Kung hahayaan ng mga Kristiyanong bahagi ng bagong tipan na marumhan sila ng kasalukuyang sistemang ito, magkakasala rin sila ng espirituwal na pangangalunya. Totoo rin iyan sa lahat ng nakaalay kay Jehova.—San 4:4.