Mlu u Wang La—Inja Na Jim Kanyi?

KEN uderimbaanyomov mba sha 18 man 19 la tar u Yuropa man u United States lu ken mbamlu mba hwangeregh mba kpilighyol je gande mbamishen mba sha shighe la lu pasen kwagh u á fatyô u yilan ér ka “ityesen i mlu u wang” yô. Ityesen ne yange i gber hwanger igber i môm a isholibo, kpa í gema i kaa ér mlu u wang yô una va a or ikyua a Aôndo. Alaghga ka kwagh ne yange na ve injakwagh i kaa ér “Or u lun wang la ka Aôndo je nan civir ye” la i ze gwa yum ye.

Ka nongo u i yer ér Salvation Army u yange William man Catherine Booth hii la yange ú due a angwe u yôôn ne ye. Sha kwagh u takerada u i yer ér Health and Medicine in the Evangelical Tradition la ú kaa yô, angwe ugen u yange i yôôn tsuaa yô, lu angwe u: “Icahur man Iyue man Myom” la. Nahan Louis Pasteur man mbagenev mba va tesen gbar gbar ér mbaanyigôô mba ne angev yô, angwe la maa hemba seer a seer cii, shi i gema yaren tom a kwaghfan u sangen yeke sha u keren mkpeyol u ior.

Akaa a yange i hii u eren fese je yô, kera lu keng u orshiada ken atejir nana suse Bibilo sha u bumun i̱ ga, shi i tswer mngerem ma mán shin akem môm ken makeranta man sha utashan mba igirgidogo la. Iyongo i mán ken ayough a aduagh je kpa yange i nôngo u tsweren ér hanma or nana̱ geman van a i̱ nan. Een, iniôngon i ior mba tsuaa mbara nôngo ér vea gema  mnenge u ior sha kwagh u mlu u wang la yange i̱ zua zakera je zua ga. Kwagh la na yô kwase u ngeren ugen yila mzehemen ve la ér “mlu u wang girim iyol.”

Nahan kpa, ‘mlu u wang ne girim iyol’ za ica ga cii. Ica gba ga tsô mbakasuav gema icahur i yange i lu kwagh ga cii la hingir kwagh u keren mdoom ma sha ashe a mi. Mbayôôn kasua mba fan ayom na ior u henen ér u or ôôn iyol shin shien ma icahur la una na nana due kposo je yô mbagenev vea tôm a tôm. Televishen hemba gbungur a mhen ne cii. Mbainyarev man mba doonashe mba ka i tese ufoto vev sha anumbe a yôôn kasua sha televishen la cii mba fe tesen er ve lu esen iyou shin ve lu esen tembe shin kuran ihyôghônov shin kuran akôngo a kpatema shin a iwa ga.

Ior mbagen tôô ér ka tom uke u eren ú ve a inyaregh ki kuren hanma gbayol ye, kpa ya u sôron shin ityom igenegh i eren hen ya yô ngi ne or inyaregh ga. Shi ka ve hen ken ishima ve ér, er u wan akôngo a ya ikyo la a ve a inyaregh ga yô, ka sha ci u nyi ve kwagh ma a gbe ve sha mini? Kwagh ne na yô ior mbagenev ainge hen ér mlu u wang yô ka di u or nengen sha iyol i nan tseegh.

Mnenge u Aôndo sha Kwagh u Mlu u Wang

Iniôngon i yange i nôngo sha ayange a tsuaa sha u tesen mlu u wang la yange na mbamlu mba iorov lu guda je gande. Man kwagh ne lu sha inja je, gadia mlu u wang ka ieren i Yehova Aôndo jighilii, ka hen a na icighan mlu man mlu u wang la ve dugh ye. Tesen se kwagh u una wase se u hingir icighan shi lun wang sha igbenda yase cii yô.—Yesaia 48:17; 1 Peteru 1:15.

Yehova Aôndo tese ikyav sha gbenda ne. Mlu u wang na man aeren a na agen a i nengen a mi sha ashe ga la mba nengen a á wang ken akaa a Aôndo a gbe i nengen a mi la. (Mbaromanu 1:20) Se nenge yô akaa a igbetar la iyol i á nga vihin mlu u wang saan her ga. Tar a akaa a a lu shin u kpishi la ngu wanger iyol i ú sha gbenda u kpilighyol, shi i gba ú ér u̱ lu wang, u̱ doo u lun sha ú kpaa. Ka Ornderan u a lu a mhen u wang tseegh nana fatyô u eren imba tom i wang ngila nahan ye. Se fatyô u kaven ken akaa ne cii ser gba u mbacivir Aôndo vea lu wang sha hanma gbenda u uma ve cii.

Avegher Anyiin a Mlu u Wang

Bibilo tese avegher a mlu u wang anyiin a i gbe u mbacivir Aôndo vea nôngo u dondon yô. De se nenge sha á asange asange.

Mlu u ken Jijingi. A fatyô u kaan ér ka gbenda u mlu u wang u hemban lun a inja cii je ne, sha ci u ú bende sha ian i or i va lun uma gbem sha won la. Nahan kpa, ka vegher u mlu u wang u kwagh a hembe gban ior sha mi ga jimin cii je ne. U ngeen kwagh ga yô, inja i u lun wang ken mlu u ken jijingi la ka u mayange peren atindi a Aôndo a we sha kwagh u mcivir u mimi man u aiegh la ga, sha ci u Aôndo nengen nyityô mcivir u aiegh cii ér ka kwagh u hôngorough. Apostoli Paulu yange nger ér: “Due nen ken atô ve kera, lu nen kposo, kape Ter A kaa la, kwagh u hôngorough kpaa, de benden nen ave ga. Nahan Mo Me rumun ne.” (2 Mbakorinte 6:17) Shi orhenen Yakobu kpa ôr kwagh sha kwagh ne jighilii ér: “Mcieaôndo u wang u a lu a acôghor iyol sha ishigh ki Aôndo ga yô, ka un ne: ka . . . u kuran iyol you wang sha kwagh u taregh.”—Yakobu 1:27.

Aôndo yange tese ishima na ken igbar sha kwagh u nungwan mcivir u aiegh sha mcivir u mimi la. Ashighe kpishi mcivir u aiegh ka a lu a aeren a hôngorough man ieev mbi ndôhôrshima man mbaaôndo mba civir kpaa. (Yeremia 32:35) Nahan, i taver Mbakristu mba mimi ishima ér ve̱ nyagh nyityô mcivir u aiegh cii.—1 Mbakorinte 10:20, 21; Mpase 18:4.

Aeren. Heen ne kpaa, Aôndo tese mkposo u kwagh u wang man kwagh u a lu u hôngorough la wang. Kohol cii yô, tar va hingir vough er i er kwagh u ú ken Mbaefese 4:17-19 nahan, ér: “Mfe ve la wa ime, mba paleghaa a uma u Aôndo . . . Asema a ve wa akpema, ve na ayol a ve sha ijimba i eren sha u keren hanma kwagh u hôngorough sha hua.” Mhen u jimbagh la dugh ken igbar sha igbenda kpishi, í ken myer man í ken igbar kpaa, nahan gba u Mbakristu vea kura ayol a ve.

Ior mba Aôndo a doo ve ishima yô ve fa  er agbaga u eren man u nomso yaven a nomso man u yaven a kwase u or nan lu a̱ vôso ga la man u kenger ufoto mba ijimbagh cii i lu u peren tindi u Yehova u aeren a lun wang yô. Nahan kpa, aeren ne dumbur ken ugurgur man hwe u eren u tar ne. Nahan gba u Mbakristu vea kura ayol a ve sha akaa a a ze inja nahan cii. U huan akondo a gban sha ngeseer man a nengen tsula zan mbamkombo mba Mbakristu shin uiniongo mba gong gong la ka a tsen alegh a iyolough a or sha inja ga, shi a tese ér or la nan haa iyol inya sha kwagh u mlu u wang hen iaven la. Dugh u van a mhen u taregh ken mkombo u Mbakristu sha kpa, u eren imba hwe la una jire mbamhen mba hwangeregh ken mbagenev. Ka vegher u i gbe u Mbakristu vea nôngo taveraa sha u tesen “kwaghfan u a dugh Sha” je ne.—Yakobu 3:17.

Ken Mhen. Ishima i or i̱ de luun ijiir i yeren mbamhen mba hwangeregh ker ga. Yesu yange ta icin sha kwagh u mhen u hôngorough la, shighe u á kaa ér: “Hanma or u nana kenger kwase sha u nana tôm un yô, nan er idya a na ken ishima je ve” la. (Mateu 5:28; Marku 7:20-23) Kape or a nenge ufoto mba ijimbagh shin usenema mba ijimbagh, shin nana ôr ityakerada i i tese ityom idyaa i ikyoo ga shin nana ungwa ityogholouv mbi atsam a jimbagh kpa i lu la. Nahan, saa Mbakristu vea palegh u hôngor ayol a ve sha mbamhen mba dang mba vea fatyô u van a iliam i dang man aeren a hôngorough la.—Mateu 12:34; 15:18.

Sha Iyol. Icighan mlu man mlu u wang u sha iyol la zua sha Bibilo kôôsôô. Ikyav i tesen yô, Paulu yange nger ér: “Ne mbadoon mo ishima, . . . se wanger nen ayol a ase sha hanma kwagh u hôngorough u ken iyol kua ken jijingi cii, se sôr nen mtsegh wase, a̱ hingir vough sha mcie u cian Ter la.” (2 Mbakorinte 7:1) Sha nahan yô, gba u ayol a Mbakristu mba mimi aa lu wang shi aa lu tsembelee sha er ve fetyô cii, kua ya ve man akôngo a ya ve kpaa. Henpe mngerem ma kiren a kaa shin ma ôôn iyol ma ban je kpaa, Mbakristu ve̱ nôngo sha afatyô ve cii ve̱ lu iyol wang man sha inja kpaa.

Shi u lun iyol wang la una kua u nyaghen taav u man sha nyityô gbenda cii, kua msôrom ma man ngeen kpishi la man u menan icimbiv mbi bov mbi ka mbi hôngor iyol i or shi mbi vihi í kpaa la. Orkuranilev u i pase kwagh na ken Icam i Hemban la yange wuese ihuma i dedoo i ikondo i wankwase Shulam la. (Icam i Hemban 4:11) U wan iyol yase ikyo ka kwagh u doon u eren, sha ci u se soo u tan mba ve ve ikyua a vese la ihuma i bo ga. Tulali ka a huma i doo, kpa una fatyô u karen tilen sha iyol i ôôn sha ashighe ashighe la ga, shin akondo a tsembelee kpaa ga.

U Lun a Mnenge u Vough

Ka a̱ va sha kwagh u iyol i lun wang la yô, ior mbagen ka ve er kwagh je i za per uwegh. Sha vegher ugen yô, u geman ishima cii haren sha kwagh u mlu u wang la una fatyô u yangen  se iember ken uma. Shi una fatyô u yan se shighe kpishi kpaa. Gema sha vegher ugen di yô, uya mba lun côu côu mba i nengen sha ve ga la vea vihi sôron kpen kpen. Gbenda u injaa ngu u se er ve uya asev vea lu wang man a dooashe u nengen, kpa se kera gema ishima cii se har sha mi ga, shin kwagh a kera gba se sha mi ga kuaa kpaa ga yô.

De te ikyav atihi ga. Uya shin ayou a a iv a ikyav ker poo la nga a er ican u esen, shi alaghga a taver u nengen a ihôghônov fele ken iyou i iv a ikyav la. Uya mba ve lu a ikyav akuma akuma la, ka tee shighe u esen ve ga. Bibilo hemba tsuwan uma u lun akuma akuma la, ér: “Sea lu a kwaghyan man akondo yô, i̱ kuma se.”—1 Timoteu 6:8.

A lu wang. Ka tom u hanmaor hen ya u nengen ér ya ngu wang. Uya mba hiin lun côu côu ken ayou je. Ikyav i kwagh u lun wang yô ka u veren hanma kwagh sha inja sha inja. Ikyav i tesen yô, de haan akondo a ilen hen inya hen tembe u iyou i tsan ga. U hemban gban kera je yô, u tsendan ikyav mbi mbayev ve numben a mi la man akaa agen wue wue la ne iyolvihin. Uaikôr mba ve eren hen ya kpishi ka i lu sha ci u i de ya ngu côu côu yum.

Kwagh ne wanger, mlu u wang man uma u Orkristu zua gande u paven. Gema uma u sha inja i Aôndo la yô, profeti Yesaia ôr kwagh u “Icighangbenda.” Shi a seer mhen ugen ér “or u nan lu wang ga yô, nana kar sha mi ga.” (Yesaia 35:8) Een, u maan aeren a dedoo a mlu u wang hegen la tese ikyav i jighjigh u se ne ityendezwa i Aôndo i a kaa ér shi kpuaa tsô una ver paradiso shin tar u lun wang la. Nahan, sha avegher a tar u doonashe ne cii, ior cica vea lu wuese Yehova Aôndo sha u dondon atindi na a mlu u wang la doo doo.—Mpase 7:9.

[Picture on page 6]

Ka tom u hanmaor hen ya u nengen ér ya ngu wang

[Picture on page 7]

Tar ngu wanger iyol i ú sha gbenda u kpilighyol