NGEREN U TIMEN SHA MI 21
ICAM 21 Vande Keren Nen Tartor
Za Hemen u Keghen Gar u Una Lu Gbekeke La
“Se mba keren [gar] u a lu van la sha gbashima.”—HEB. 13:14.
KWAGH U SE LU HENEN YÔ
Se nenge er kwagh u i ôr ken Mbaheberu ityough 13 la una fatyô u wasen se nyian kua ken hemen yô.
1. Ka nyi Yesu yange tsengaôron ér ia er Yerusalem?
YESU Kristu yange ôr mbadondon un kwaghôron u profeti ugen ayange kar kpuaa cii ve mase kpen ye. Kwaghôron u profeti ne yange hii kuren sha mi shighe u i tim Yerusalem kua tempel na la. Yange kaa ér ushoja vea va “haa afo vea kase” gar u Yerusalem. (Luka 21:20) Nahan yange kaa a mbadondon un ér vea nengen shoja i Mbaroma ia haan afo ia kasen Yerusalem je, ve yevese ve due hen ijiir la kera fele fele.—Luka 21:21, 22.
2. Ka kwaghwan u nyi apostoli Paulu yange wa Mbakristu mba ve lu ken Yudia man ken Yerusalem laa?
2 Apostoli Paulu yange nger washika hen Mbaheberu mba ve lu ken Yerusalem, u lu a loho u hange hange ker yô. Yange nger washika ne shighe u shi anyom kpuaa u shoja i Mbaroma ia va kase Yerusalem la. Ka washika ne se yilan un ser takeda u Mbaheberu ye. Ken washika la, Paulu ôr ve kwagh u una wase ve u wan agoyol shighe u vea va nyôr ken ashighe a taver, a aa lu van ken hemen la yô. Kpa lu nyi jighilii lu u vea va tagher a mi ken hemene? Yange lu u a va tim Yerusalem, nahan gba kpee u Mbakristu mbara vea undu ikpenga ve kua uya vev ve, vea war ye. Paulu yange ôr kwagh u gar u Yerusalem ér: “Se mba a gar heen u una lu gbekeke ga.” Shi a kaa ér: “Kpa se mba keren u a lu van la sha gbashima.”—Heb. 13:14.
3. Ka nyi i lu “gar u i we un imaagh kpôô kpôô” laa? Man er nan ve se lu keghen unu?
3 Alaghga ior kpishi yange vea yila Mbakristu mba ve yevese ve undu Yerusalem kua Yudia la ibumegh, shi vea lu sen ve. Kpa kwagh u Mbakristu mban tsua u eren la war ve. Nyian ne kpa, alaghga ior vea kaa ér se bume sha ci u se suur sha inyar, shin sha uumace ser ve sôr mbamzeyol mba tar ne ga yum. Er nan ve se tsough u eren nahana? Se fa ser ica a gba ga tsô Tartor u Aôndo u a kar a botar ne kera. Nahan se mba keghen Tartor u Aôndo sha ci u se fa ser ka u u lu “gar u i we un imaagh kpôô kpôô” la ye. a (Heb. 11:10; Mat. 6:33) Hanma itinekwagh i kiriki ken ngeren ne yô, se lu timen fan: (1) er kwaghwan u Paulu la yange wase Mbakristu mba sha ayange a mbaapostoli la u keghen Tartor u Aôndo yô, (2) er Paulu wa ve agoyol sha kwagh u mtim u Yerusalem yô, man (3) er kwaghwan na la, a wasen se nyian yô.
SUUR SHA YEHOVA SHA CI U UNA UNDU U MAYANGE GA
4. Er nan ve gar u Yerusalem yange gba Mbakristu kwagh kpishi?
4 Gar u Yerusalem yange gba Mbakristu kwagh kpishi. Yange i ver tiônnongo u Kristu u hiihii hen gar ne ken inyom i 33 la, shi mbahemenev mba shin itine mba sha ayange la kpa ve lu ken gar ne. Heela tseegh ga, Mbakristu kpishi yange ve lu a uya kua akaa agen kpishi ken gar shon. Nahan kpa, Yesu wa mbadondon un kwagh ér ve due ken Yerusalem kua ken Yudia kera.—Mat. 24:16.
5. Paulu yange wa Mbakristu agoyol sha kwagh u una va er ken hemen la nena?
5 Er Paulu soo ér una wase Mbakristu ve wa agoyol u va yevese undun Yerusalem yô, a wase ve u fan er Yehova nenge gar u Yerusalem yô. Paulu yange umbur ve er Yehova kera lumun upristi mba ken tempel shin iniav mbi i naan ker la ga yô. (Heb. 8:13) Ior mba ken gar la kpishi yange ve venda Mesiya. Nahan lu u ior vea kera zaan ken Yerusalem u za civir Yehova ga, kpa lu u a tim un kera.—Luka 13:34, 35.
6. Er nan ve kwagh u Paulu wa Mbakristu i nger ken Mbaheberu 13:5, 6 la, lu sha shighe voughlo?
6 Shighe u Paulu nger washika hen Mbaheberu la, lu shighe u yange i doo ior kpishi u lun ken Yerusalem, shin za nengen er a lu yô. Orroma u ngeren akaa ugen u sha ayange la, yange yila Yerusalem ér ka “gar u a ze iti kpishi ken veghertar la yô.” Hanma inyom yô, Mbayuda mba ken ityar kpishi yange ve za ken Yerusalem ve za er iniongo, nahan kwagh la na yô, gar ne lu yôughyôugh. Sha nahan yô, Mbakristu mbagen kpa yange ve zua a inyaregh kpishi ken gar ne. Man alaghga lu kwagh ne na ve Paulu kaa a ve ér: “De lu nen ior mba soon inyaregh ga, akaa a ne lu a mi la a̱ kuma ne” ye. Nahan a ôr kwagh a ter ivur Bibilo i Yehova a ne se vangertiôr ér: “Mayange me undu u ga, shi mayange me kende u ga” la. (Ôr Mbaheberu 13:5, 6; Dut. 31:6; Ps. 118:6) Nahan yange gba u Mbakristu mban vea va umbur ityendezwa i Yehova er a ve ér una undu ve ga ne. Sha ci u nyi? Sha ci u yange i na ve washika ne ica gba ga je maa gba u vea undu uya vev, man ikpenga ve, kua akaa agen a ve lu a mi la. Nahan lu u vea yem vea za hii uma u he ape gen.
7. Er nan ve i gbe u se seer suur sha Yehova hegene?
7 Kwagh u se hen yô: Ka nyi ica a gba ga tsô ia ere? Ica a gba ga tsô “zegecan” una hii, nahan a tim botar ne kera. (Mat. 24:21) Se kpa, a gba u se lu tsevaa shi se wa iyol se kegh a kegh er Mbakristu mba ken Yerusalem la nahan. (Luka 21:34-36) Alaghga a gba u se de akaa a ase agen, shin hanma kwagh wase cii una saa hen shighe u zegecan la, nahan a gba u se na Yehova jighjigh taveraa ser mayange una undu se ga. Cii ve zegecan a va yô, gba u hegen je kpa, se hii u tesen ser se suur sha Yehova. Nahan pine iyol you wer, ‘Akaa a m eren kua aa m we ishima u va eren la tese ér m ngu suur sha Yehova mer una nenge sha a mo, ka sha inyar m suur ga kpa?’ (1 Tim. 6:17) Ikyav i Mbakristu mba sha ayange a mbaapostoli la ia wase se u tilen sha mimi kua hen shighe u “zegecan” la je kpaa. Nahan kpa, “zegecan” la una hemba vihin a nyityôkwagh igen i Mbakristu ve vande tagher a mi cii. Nahan se er nan ve se fa kwagh u se er jighilii shighe u zegecan una hii laa?
UNGWAN IMO I MBA VE LU HEMEN LA
8. Ka kwaghwan u nyi yange Yesu wa mbahenen nava?
8 Paulu yange tindin Mbakristu mba sha ayange a mbaapostoli la a washika anyom nga kar kpuaa yô, Mbakristu mban nenge shoja i Mbaroma kase Yerusalem wa atô. Kwagh ne yange eren yô, maa Mbakristu fa je ér shighe kuma u vea due ken Yerusalem man Yudia vea yevese ve, sha ci u lu u ica a gba ga tsô a tim gar u Yerusalem kera. (Mat. 24:3; Luka 21:20, 24) Kpa lu u vea yevese a yem hana? Yesu yange kaa ér: “Mba ve lu ken Yudia ve hii u yevese yemen sha iwo.” (Luka 21:21) Kpa yange iwo lu hen haregh la kpishi. Nahan yange lu u vea er nan ve vea fa uwo u i gbe u vea yevese a yem sha mini?
9. Er nan ve alaghga Mbakristu yange vea lu henen gar u vea yevese vea za yer here? (Shi nenge maape kpaa.)
9 Nenge ase iwo i Mbakristu mban yange ma ve yevese ma ve yem sha mi yô: ikyav i tesen yô, yange ma ve fatyô u yevese yemen sha iwo i ken Samaria man i ken Galilia man sha Uwo u Hermon man sha iwo i ken Lebanon kua sha iwo i i lu vegher u yande Ifi i Yordan la. (Nenge maape.) Ajiir a iwo lu ne lu a agar agen a or a yevese a za yer ker ve kwagh môm a er nan ga yô. Ikyav i tesen yô, gar u Gamla yange lu sha uwo u u tav nahan i taver kpishi u zan sha mi yô. Mbayuda mbagenev yange ve nenge gar ne ér ka ijiir i dedoo i yevese za yeren her. Kpa Mbaroma yange ve za ta num sha gar ne ve tim un kera, nahan ior kpishi mba ve lu ker kpe. b
Iwo yange i lu kpishi i lu u Mbakristu vea fatyô u yevese yemen sha mi yô, kpa lu i cii lu u vea yevese vea yem sha mi ve vea war ga (Nenge ikyumhiange i sha 9)
10-11. (a) Alaghga Yehova yange hemen Mbakristu nena? (Mbaheberu 13:7, 17) (b) Mbakristu yange ve zua a mtsera sha u ungwan imo i mba ve lu hemen la nena? (Shi nenge foto kpaa.)
10 Ka inja er Yehova yange lu hemen Mbakristu sha ikyav i anmgbianev mba ve lu hemen ken tiônnongo la nahan. Shighe karen yô, Ortimen sha akaa ugen iti na ér Eusebius, nger kwagh u yange za hemen hen shighe la yô, a kaa ér: “Aôndo yange pase anmgbianev mbagenev ken Yerusalem ér Mbakristu ve due ken Yerusalem ve yem ken gar u Pela u a lu ken Perea la.” Gar u Pela lu ijiir i dedoo i Mbakristu vea yevese a za lu her yô. Gar ne yange lu ica a Yerusalem ga, nahan lu u a taver ve u yemen her ga. Shi ior kpishi mba ve lu ken Pela lu Mbayuda ga, nahan kwagh gba ve u nôngon ityav a Mbaroma ga.—Nenge maape.
11 Mbakristu mba ve yevese ve yem sha iwo la, dondo kwaghwan u Paulu kaa ér: “Ungwan nen imo i mba ve lu hemen hen atô wen” ken tiônnongo la. (Ôr Mbaheberu 13:7, 17.) Yange ve dondo kwaghwan la nahan ve war. Er ve za hemen u keghen Tartor u Aôndo u u lu gar u i we un “imaagh kpôô kpôô” la yô, Yehova undu ve ga.—Heb. 11:10.
Pela yange cieryol u za lun ker ga, shi lu ica a Yerusalem ga (Nenge ikyumhiange i sha 10-11)
12-13. Yehova yange hemen ior nav sha ashighe a taver nena?
12 Kwagh u se hen yô: Yehova ka a er tom a mba ve lu hemen la u tesen ior nav kwagh u vea er jighilii yô. Bibilo ôr akaa kpishi a tesen er Yehova ka a er tom a nomso mba jighjigh u hemen ior nav ken ashighe a taver kpishi yô. (Dut. 31:23; Ps. 77:20) Nyian kpa, se nenge a akaa a aa tese wang ér Yehova ngu eren tom a mba ve lu hemen la, u hemen ior nav yô.
13 Ikyav i tesen yô, shighe u angev mbu Korona hii la, anmgbianev “mba ve lu hemen” la, yange ve tese atôônanongo kwagh u a aa er yô. Anmgbianev mban yange ve tese mbatamen er atôônanongo aa zua a za hemen u civir Yehova imôngo yô. Yange angev mbu Korona mbun mbu hiin ica i gbe ga yô, se er mbamkohol mba vesen ken ijô i hemban er 500 nahan. Anmgbianev asev yange ve nenge mkohol ne sha Intanet shin sha Televishen gayô, ve ungwa mkohol ne sha redio. Hen shighe u angev mbu Korona la kpa, se za hemen u zuan a kwaghyan u ken jijingi la her. Nahan kwagh la na yô, se za hemen u lun ken mzough. Se fatyô u lun a vangertiôr ser nyityô ican i se tagher a mi ken hemen cii, Yehova una za hemen u wasen mba ve lu hemen la, sha er vea tese se kwagh u injaa u se er yô. Aluer se soo u wan agoyol sha ci u zegecan u a lu van la, shi eren kwagh sha kwaghfan hen shighe u taver la yô, gba u se suur sha Yehova shi se ungwan imo i mba ve lu hemen la. Ka aeren agen a nyi nahan a gba u se lu a mi ve aa wase se u eren kwagh sha kwaghfan hen shighe u cier iyol laa?
DOO NEN AYOL A EN SHI NGOHOL NEN IOR SAR SAR
14. Er Mbaheberu 13:1-3 a ôr nahan, ka aeren a nyi yange gba u Mbakristu vea lu a mi shighe u zurum u a tim Yerusalem laa?
14 Shighe u zegecan una hii la, a gba u se tese ayol a ase dooshima a hemba ave a tse. Hen shighe la, a gba u se dondo ikyav i Mbakristu mba ve lu ken Yerusalem man ken Yudia la. Yange ve vanden tesen mbagenev dooshima. (Heb. 10:32-34) Kpa yange gba u vea seer ‘doon ayol a ve er ka anmgbianev mba sha tsombor nahan’ shi vea “ngohol ior sar sar” shighe u shi anyom kpuaa u a tim Yerusalem la. c (Ôr Mbaheberu 13:1-3.) Se kpa, er mkur u tar ne a lu mgbôghom yô, gba u anmgbianev asev vea hemba doon se ishima cii.
15. Er nan ve yange gba u Mbakristu vea tesen ayol a ve dooshima, shi vea ngohol ayol a ve sar sar shighe u ve due ken Yerusalem kera laa?
15 Shoja i Mbaroma yange i va kasen Yerusalem i hidi i yemen yô, Mbakristu zua a ian i yevese duen, kpa lu u vea fatyô u tôôn akaa kpishi ga. (Mat. 24:17, 18) Nahan yange lu u vea wasen ayol a ve er ve lu yemen sha iwo kua shighe u ve za nyôr hen ya ve u he la yô. Anmgbianev kpishi yange kwagh gba ve a kwaghyan, man akondo, kua ijiir i tsan. Nahan lu u vea tesen ayol a ve dooshima sha u eren kwagh a mbagenev doo doo shi ngohol ior sar sar sha u suen ayol ave shi naan mbagenev akaa.—Titu 3:14.
16. Se tese mba se civir Yehova a ve imôngo dooshima shighe u kwagh a gbe ve a iwasen la nena? (Shi nenge foto kpaa.)
16 Kwagh u se hen yô: Anmgbianev asev mba nomso man mba kasev doo se ishima, nahan ka se wase ve shighe u kwagh a tser ve yô. Ikyav i tesen yô, ka i doo ior mba Aôndo u wasen anmgbianev vev mba kwagh a tser ve sha ci u ityav mbi nôngon shin uaahe mbagenev la. Ka ve na mba kwagh a tser ve la akaa a kwagh a gbe ve a mi la, shi ve wase ve shi ve taver ve ishima sha er vea za hemen u civir Yehova yô. Anmgbian u kwase ugen ken Ukraine, u ityav yange mbi na undu ya na yô, kaa ér: “Se nenge er Yehova er tom a anmgbianev asev u hemen se, shi nengen sha a vese yô. Yange ve er kwagh a vese kundu kundu shi ve wase se tsembelee shighe u se lu ken tar u Ukraine man ken Hungary, shi hegen u se lu ken tar u Germany ne kpa, mba wasen se.” Ka sea ngohol anmgbianev asev mba nomso man mba kasev sar sar shi sea wasen ve sha mbamgbe vev yô, se eren tom vea Yehova imôngo.—Anz. 19:17; 2 Kor. 1:3, 4.
Nyian ne kpa, gba u se wase Mbakristu mba aahe a er ve la (Nenge ikyumhiange i sha 16)
17. Er nan ve i gbe hange hange u se tesen anmgbianev asev dooshima, shi se ngohol ve sar sar hegene?
17 A gba u se wase anmgbianev hen shighe u zegecan la, a hemba er se lu wasen hegen ne. (Hab. 3:16-18) Yehova ngu tesen se hegen u ngohol ior sar sar, shi doon ayol a ase er ka anmgbianev mba sha tsombor nahan, sha ci u ka aeren ne nga hange hange, shi aluer se mba a mi yô aa wase se hen shighe la kpishi.
KWAGH U UNA VA ER KEN HEMEN YÔ
18. Se dondo ikyav i Mbakristu mba yange ve yevese ve due ken Yerusalem la nena?
18 Mbakristu mba yange ve dondo kwaghwan ve yevese ve yem sha iwo la, war shighe u i va tim Yerusalem la. Er ve undu hanma kwagh ve yem nahan kpa, Yehova undu ve ga, yange nenge sha a ve. Ka nyi se hen ken ikyav ve laa? Se fa hanma kwagh u una va er ken hemen ga. Kpa Yesu yange kaa ér se kegh a kegh iyol u dondon kwaghwan. (Luka 12:40) Washika u Paulu nger hen Mbaheberu la una fatyô u wasen se nyian er yange wase Mbakristu mba sha ayange a mbaapostoli la nahan. Shi Yehova tôndo zwa a hanma wase ér mayange una undu se, shin una kende se kpaa ga. (Heb. 13:5, 6) Yô se za nen hemen u keren Tartor u Aôndo u u lu gar u una lu gbekeke la, nahan se zua a averen a tsôron gbem sha won.—Mat. 25:34.
ICAM 157 Bem A Gba!
a Sha ashighe a yange i ngeren Bibilo la, tor yange nan hemen gar. Nahan i nenge imba gar la ér ka tartor.—Gen. 14:2.
b Kwagh ne yange er ken inyom i 67 shighe u Mbakristu yevese due ken Yudia man ken Yerusalem ica lu a gba ga la.
c Kwagh u i kaa ér “doo nen ayol a en er ne mba anmgbianev mba sha tsombor nahan” la, a fatyô u ôron kpaa ér ka dooshima u ka a lu hen atô u mba hen tsombor mba ve lu kôôsôô la. Kpa Paulu ter mkaanem man u tesen er anmgbianev asev mba ken tiônnongo ve doo se ishima kpishi yô.
