1. Kwagh u i ôr ken Mbafilipi 2:3 la tese ér ka sea hiden a iyol jime yô, se lu kôôsôô a mbagenev nena?

SE MBA ongo imo i Yehova sha ci u se fa ser a hemba fan kwagh u a hembe doon sha ci wase yô. (Ef. 4:22-24) Ka sea hiden a iyol ijime yô, kwagh u Yehova a soo la a hemba lun kwagh u vesen ken uma wase shi se nengen ser mbagenev hemba se. Ka sea eren nahan yô, se lu kôôsôô a Yehova kua anmgbianev asev mba nomso man mbakasev.—Ôr Mbafilipi 2:3.

2. Apostoli Paulu yange fa je ér nyi, man ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren nee?

² Nahan kpa aluer se wa ikyo ga yô, ieren i or moron iyol shi hemban wan iyol i nan ikyo tseegh i ior i tar u Satan ne la ia tsar se. * Ikyav tese ér sha ayange a mbaapostoli la kpa kwagh er mbagenev nahan, sha ci u apostoli Paulu nger Mbaroma washika, kaa ér: “M ngu kaan a hanma wen . . . mer, nana̱ de nengen iyol i nan i hemban er ma nan nenge la ga, kpa nana̱ nenge sha gbenda u nana lu a mhen u vough yô.” (Rom. 12:3) Paulu kpa yange fa er i doo u se nengen iyol yase ser se gba kwagh yô. Nahan kpa aluer se mba hiden a iyol yase ijime yô, kwagh la una wase se u nengen iyol yase akuma akuma. Ngeren ne una time sha avegher atar a a gba u se nengen iyol yase akuma akuma yô. A yô, (1) ken ivese yase, (2) iantom i se lu sha mi ken nongo u Yehova la, man (3) igbenda i se eren kwagh sha Intanet la.

3. Nom man kwase vea er ayôôso ashighe agen sha ci u nyi, man shighe u ayôôso a dugh yô mbagen ka ve er nena?

³ Yehova soo er i saan nom man kwase iyol ken ivese ve. Nahan kpa se cii se yina, sha nahan yô ashighe agen nom man kwase vea gba ayôôso sha kwagh. Jighilii yô, Paulu nger er mba ve er ivaa yô, vea ya ican sha iyol. (1 Kor. 7:28) Mbagenev nenge ér ka ve shi eren ayôôso a nom shin kwase ve, nahan ve kure ikyaa ér nan ngu hwan ve ga. Aluer mba dondon ieren i tar ne yô, fese je vea nenge ér guda u paven ivaa shon. Vea hen ér ka kwagh u injaa u vea er ve a hemba saan ve iyol je la.

4. Ka nyi i gbe u se palegha?

⁴ Gba u mayange se nenge ser ivese yase vihi kwagh u eren sha mi ngu ga ze. Se fa ser ka sha ci u idya tseegh Bibilo i ne ian ér or a fatyô u paven ivaa ye. (Mat. 5:32) Nahan zum u se tagher a atsan a Paulu ôr kwagh u a la yô, doo u se de ser iyolmoron i na se hii u henen akaa wue wue ga. Gayô alaghga se yem henen ser: ‘Kwagh gbe nomom shin kwase wam sha kwagh wam ga. Eren a mo sha dooshima er ma a eren la kpaa ga. Alaghga me vôso orgen yô, a hemba saan mo iyol.’ Aluer se hen kwagh sha imba gbenda la yô, tese ér se wa iyol yase ikyo tseegh, se wa nom shin kwase wase ikyo ga. Mnenge u ior i tar ne yô, vea kaa ér er kwagh u ishima i kaa u la cii, aluer ka u paven ivaa je kpaa. Kpa Mkaanem ma Aôndo kaa á vese ér: “De keren nen mtsera wen tseegh ga, kpa keren nen mtsera u mbagenev kpaa.” (Fil. 2:4) Yehova soo ér u ver ishima sha ivaa you i de paven ga. (Mat. 19:6) A soo ér u ver kwagh na hiihii ken uma wou i de lun mtsera wou ga.

5. Sha kwagh u Mbaefese 5:33 a er yô, doo u nom man kwase vea eren kwagh ayol a ve nena?

⁵ Gba u nom nana eren a kwase u nan sha dooshima man sha icivir, kwase di kpa nahan. (Ôr Mbaefese 5:33.) Bibilo tese ér se hemba  veren ishima sha u nan a na kwagh i de lu u ngohol a ngohol ga. (Aer. 20:35) Ka ieren i nyi nahan ia wase nom man kwase u nan ayol ave icivir shi eren kwagh sha dooshima? Ka u hiden a iyol ijime. Noov man kasev mba ve hiden a iyol ijime yô, mba keren mtsera ve tseegh ga, kpa ka ve ‘keren u eren kwagh u una lu orgen la kpa a iwasen yô.’—1 Kor. 10:24.

6. Ka nyi se hen ken mkaanem ma Steven man Stephanie laa?

⁶ Iyol hiden a mi ijime wase noov man kasev kpishi u zuan a msaanyol ken ivese ve. Ikyav i tesen yô, nom ugen u i yer iti na ér Steven yô kaa ér: “Ka nea lu ken mzough yô, ne eren kwagh imôngo hemban je yô, shighe u mbamzeyol ve lu la. Kwagh ngu a lu nahan yô, u kera henen sha ‘kwagh u a hembe doon mo ga’ kpa ka i lu sha ‘kwagh u a hembe doon se’ ” la. Kwase na Stephanie kpa nenge nahan. A kaa ér: “Or môm kpa soo u lun imôngo vea or u hendan kwagh a nan ga. Zum u kwagh a nzughul yô, ka se nôngo se fa kwagh u a lu zayol la. Man se er msen shi se time ken ityakeda yase shi se lam sha kwagh shon. Mayange se mba yemen nôngon ayol a ase ga, ka zayol la ka se ta num sha mi ye.” Noov man kasev ka vea nengen ayol a ve a hemban er ma ve nenge la ga yô, kwagh la a wase ve kpishi.

7. Ka ieren i nyi i doo u anmgbian nana lu a mi zum u i ver nan sha ma iantom ken nongo u Yehova?

⁷ Ka i lu se kwagh u civirigh u eren Yehova tom er se fetyô la cii. (Ps. 27:4; 84:10) Aluer ma anmgbian nan kegh iyol u eren tom u civirigh ken nongo u Yehova yô, ka kwagh u doon kpen kpen. Bibilo kpa kaa je ér: “Aluer or ngu nôngon sha u nana lu orkuran yô, ka tom u dedoo je u sar nan ye.” (1 Tim. 3:1) Nahan cii kpa, zum u i ver nan sha ma iantom yô, nana de nengen ér nan hemba mbagen ga. (Luka 17:7-10) Awashima u nan yô, i lu u hiden a iyol ijime eren mbagenev tom.—2 Kor. 12:15.

8. Ka nyi se hen ken ikyav i Diotrefu man Ushia kua Abesalom laa?

⁸ Bibilo ôr kwagh u ior mba yange ve wa igbongor nahan ve nenge ayol a ve hemba er ma ve nengen la yô. Ikyav i tesen yô, Diotrefu lu or u moron iyol u yange “hange un u lun orhemen” ken tiônnongo yô. (3 Yoh. 9) Ushia di er kwagh sha igbongor. Yange soo ér una kar a er tom u Yehova na un ian u eren ga yô. (2 Kron. 26:16-21) Abesalom yange er kwagh sha ayom. A nôngo ér ior ve soo kwagh na sha ci u soo u hingir tor. (2 Sam. 15:2-6) Er akav a ken Bibilo la a tese nahan, Yehova soo kwagh u ior mba ve keren icivir la ga. (2 Kor. 10:18) Ior mba ve moron iyol shi ve keren icivir la cii, ieren ve la ka i va hungwa a ve.—Anz. 16:18.

9. Yesu ver se ikyav i nyi?

⁹ Yesu yange wa igbongor er ior mba Bibilo i er kwagh ve la nahan ga. Bibilo kaa ér: “Er yange lu er Aôndo nahan kpa, ker u ngohol kwagh u a lu sha ci na ga la ga, inja na yô, yange ker u lun kwaghmôm a Aôndo ga.” (Fil. 2:6) Ian i Yesu a lu sha mi la, ka Yehova tswen a hembe un ye, nahan kpa mayange Yesu nenge iyol na hemba er ma a nenge la ga. Yange kaa a mbadondon un ér: “Ka or u nan eren kwagh sha gbenda u tesen ér nan hemba gban ijime ken a ven la nan hembe ye.” (Luka 9:48) Se mba a ian icivirigh i eren tom imôngo vea upania man mbashiren tiônnongo man mbatamen kua mbatamen mba sôron atôônanongo mba ve dondon ikyav i Yesu i hiden a iyol ijime la! Mbacivir Yehova mba ve hidi a ayol a ve ijime la, ka ve na dooshima a seer lun ken nôngo u Aôndo, man dooshima la ka kwagh u i fe ior mba Aôndo a mi yô.—Yoh. 13:35.

10. Zum u se nenge ser akaa nga zan iyol ken tiônnongo kpa mbatamen mba nengen sha mi tsembelee ga yô, doo u se er nena?

 ¹⁰ Nahan kpa, aluer ka u inja ér akaa nga zan iyol ken tiônnongo kpa mbatamen mba nengen sha mi tsembelee ga di ye? Mayange de nyôron u gban ahon ga, kpa hide a iyol you ijime sha u suen mba ve lu hemen la. (Heb. 13:17) Kwagh u una wase u eren nahan yô, pine iyol you wer: ‘Mbamzeyol mba m lu nengen a mi ne ka mba vesen mba i gbe hange hange u a sôr yôô? Ka shighe u i gbe u a er kwagh sha mi ve a lu vough nee? Ka mo i lu tom wam u sôron ve yee? Mimi je, m ngu nôngon u van a mzough shinii ka u ior i nenge a mo?’

11. Ka sea eren Yehova tom a iyolhiden a mi ijime yô, Mbaefese 4:2, 3 kaa ér ka nyi ka i due ken ieren yase laa?

¹¹ Yehova hemba soon ieren i hiden a iyol ijime la a mfe u tsera tsera, shi a hemba soon mzough a tom u eren kpoghuloo. Sha nahan yô, nôngo sha afatyô wou cii eren Yehova tom a iyolhiden a mi ijime. Aluer u er nahan yô, u na tiônnongo una seer lun ken mzough. (Ôr Mbaefese 4:2, 3.) Er tom u pasen kwagh kpoghuloo. Keren aan a eren mbagenev tom sha u eren akaa a dedoo a ve. Eren a ior cii doo doo kua mba ve lu sha aan a tom ken tiônnongo ga la kpaa. (Mat. 6:1-4; Luka 14:12-14) Aluer u hide a iyol you ijime, u ngu eren tom wou ken tiônnongo yô, mbagen kpa vea nenge a iyol hiden a mi ijime you la, a lu di mfe wou la tsô ga.

12. Bibilo taver se ishima ér se lu a azende? Ta iwanger.

¹² Yehova soo ér se luun vea ior mba hen tsombor wase kua azende a ase sha er a saan se iyol yô. (Ps. 133:1) Yesu yange lu a azende  a injaa. (Yoh. 15:15) Bibilo pase er i lu a inja kpishi u lun a azende a mimi yô. (Anz. 17:17; 18:24) Shi i pase se ér doo u se luun kwagh wase paleghaa ga. (Anz. 18:1) Mbagenev nenge ér aluer ve za sha Intanet yô, vea zua azende kpishi nahan a kera huan ve ga. Nahan kpa zum u se lu eren tom a Intanet yô, gba u se er kwagh sha kwaghfan.

13. Er nan ve ka i hingir u huan ior mbagen mba ve ze sha Intanet la shi ve ure?

¹³ Kwaghtôvon tese nahan ér mba ve hembe vihin shighe ve u veren shin nengen akaa sha Intanet la, ashighe kpishi ka i hingir u huan ve shi ve ure kpaa. Sha ci u nyi? Sha ci u ior ka ve hemba veren ufoto mba tesen akaa a injaa a a er ve shin akaa a ve lu a mi yô. Ka i lu ufoto vev man mba azende a ve kua ajiir a injaa a doonashe a ve ze her yô. Or ka nana zer kenger ufoto mban yô nan hii u karen iyol i nan sha ambaaior la, kwagh la a na yô, nan hii u henen ér nan gba kwagh ga shin wanger nan ga. Anmgbian u kwase ugen u a lu anyom 19 yô, kaa ér: “Yange mbagen vea eren msaanyol sha wikeende ve mea lu ken ya tswen nahan ishima i doom ker ga.”

14. Kwaghwan u a lu ken 1 Peteru 3:8 la una wase se zum u se lu eren akaa sha Intanet la nena?

¹⁴ Nahan kpa, se fatyô u eren tom a Intanet sha gbenda u injaa kpaa, er u lamen a ior asev mba hen tsombor man azende ase nahan. Kpa u ver ishima u nenge er akaa a ior ve veren sha Intanet la ka i lu u tesen injaor shin kwagh u ve lu la kpa? Jighilii yô, ka ve soo ér mbagen ve nenge a ve shi i fa ér “ka mo je ne.” Mbagenev ka ve nger akaa a dang sha ufoto mba ior mbagen ve ver sha Intanet yô. I wa Mbakristu kwagh ér ve hiden a iyol ijime shi ve waan mbagenev ikyo, sha nahan yô doo u vea er tom a Intanet sha imba gbenda ne ga.—Ôr 1 Peteru 3:8.

15. Bibilo ia wase se u palegh ieren i or nengen iyol i nan ér nan hemba mbagen la nena?

¹⁵ Shighe u u lu eren akaa sha Intanet yô, pine iyol you wer: ‘Ufoto man uvidio kua akaa a ka m nger sha Intanet la aa na mbagenev vea nenge ér m wa igbongoro? Me na mbagen vea hii u lun a iyuhwe ken ishima? Bibilo kaa ér: “Hanma kwagh u a lu shin tar cii—isharen i iyolough man isharen i ashee man shagba u eren—ka hen Ter a duen ga, kpa ka shin tar a  duen ye.” (1 Yoh. 2:16) Mbakristu mba lun a ieren i nengen ér ve hemba mbagen la ga. Kpa ka ve dondo kwaghwan u Bibilo u a kaa ér: “Se hingir nen mbakeren icivir ga, shi se eren nen akaa a van a gesa u gban hen atô wase ga, shi se gbaan nen mbagenev iyuhwe ga” la. (Gal. 5:26) Aluer se mba hiden a iyol ijime yô, se palegh ieren i taregh i ior ve moron iyol shi ka ve soo ér ior ve fa ér mba kwagh la.

16. Er nan ve i gbe u se palegh iyolmorono?

¹⁶ Gba u se hiden a iyol ijime, sha ci u mba ve moron iyol la mba lu a “mhen u vough” ga. (Rom. 12:3) Ior mba ve moron iyol mba ngôôr van a ayôôso hen kwagh ga; ka ve wa ikyo sha kwagh ve tseegh shi ve nenge ér ve hemba mbagen. Ashighe kpishi mhen ve kua ieren ve la ka i gema i na ve man mbagenev ishimavihin. Aluer ve dugh imba mhen la ken a ve ga yô, igbongor ia kar a ya tor ken a ve nahan Satan una vihi mhen ve vindi vindi. (2 Kor. 4:4; 11:3) Kpa or u hiden a iyol ijime yô, ka nan nengen iyol i nan akuma a kuma shi nan fa kpaa ér mbagenev hemba nan sha igbenda kpishi. (Fil. 2:3) Shi ka nan fa je ér “Aôndo kôr iyolmoron ihyom, kpa mba ve hiden a iyol ijime yô, tesen ve erdoo u sha mhôôn.” (1 Pet. 5:5) Mba ve lu a mhen u vough yô, mba hendan kwagh a Yehova ga cii.

17. Ka nyi i gbe hange hange u se er ve se lu ior mba hiden a iyol ijime?

¹⁷ Saa se dondon kwaghwan u Bibilo u a kaa ér, “ér nen or u tse kua aeren a na la kera, gema haa nen or u he iyol” la ve, se lu ior mba hiden a iyol ijime ye. Kpa a gba u se er tom taveraa. Gba u se hen kwagh ken ikyav i Yesu ver la, shi se dondon i sha afatyô wase cii. (Kol. 3:9, 10; 1 Pet. 2:21) Se er nahan yô, se zua a injar. Aluer se mba hiden a iyol ijime yô, a saan se iyol hen tsombor wase shi se lu ken bem a mba ken tiônnongo shi shighe u se ze sha Intanet yô, se palegh ieren i tesen ser se hemba mbagenev la. U hemban cii je yô, Yehova una ver se doo doo shi una lumun se.