1. Ka mkposo u nyi a lu hen atô u mgbe wase man kwagh u se soo u zuan a mi laa?

IOR ka ve kaa ér, mbamgbe mba uumace mba kpuaa, kpa akaa a ve soo u lun a mi yô, gema de ishar. Ka inja er ior fa mkposo u a lu hen atô u mbamgbe vev man akaa a ve soo u zuan a mi la ga nahan. Kpa ka nyi i lu mkposo u akaa a ahar nee? “Mgbe” ka kwagh u i gbe hange hange u u lu a mi ve u lu uma yô. Kwaghyan man ikyondo man ijiir i tsan ka akaa a hange hange ken uma. Kwagh u u “soo” u zuan a mi la di, gema ka kwagh u a lu hange hange u nan uma ga yô.

2. Ka akaa agen a nyi ior ka ve soo u lun a mini?

² Ajiir a ior ve lu her la ka a na yô, kwagh u ve soo la kpa ka a kaha kpishi je. Ken ityar i ior ve lu a kwagh ave kpishi ga yô, ior ka ve soo u lun a inyaregh ngôgh sha er vea yam hanseeti shin agugu gayô vea lu a inya kpuaa yô. Ken ityar i ior ve lu a kwagh ave kpishi di, ior ka ve soo u ombom akondo shi lun a zegeya kua mato u hemban taver ishe. A lu nyi je kpa, zayol u vesen gema  ngu ken kwagh ne. Zayol shon yô, kwagh ne ka a mgbegha se se hingir u keren uyôughyôughmbaakaav shi nôngon ser se seer lun a akaa, aluer kwagh gba se a mi shin gba se a mi ga kpaa, shin sea fatyô u yamen a shin yamen a ga kpaa.

3. Ka nyi i lu uyôughyôughmbaakaava?

³ Ka nyi i lu uyôughyôughmbaakaava? Ka u nan ishima yase cii sha akaa a iyolough a u lun kôôsôô a Aôndo shio. Uyôughyôughmbaakaav ka isharen i or man akaa a a hembe lun nan kwagh u vesen ken uma la. Kwagh la ka a na yô, i sar se u lun a akaa a iyolough kpishi. Alaghga or u soon uyôughyôughmbaakaav nana lu a inyaregh kpishi ga, shin nana yamen akaa a taver ishe ga. Atsanaior je kpa, aa fatyô u gban ken to u uyôughyôughmbaakaav, nahan kera keren Tartor u Aôndo hiihii ga.—Heb. 13:5.

4. Satan ka a er tom a “isharen i ashee” nena?

⁴ Satan ka a er tom a kasua u i eren ken tar ne la sha u meen se ér se na jighjigh ser, aluer se mba a akaa a iyolough a kwagh a gbe se a mi la ga kpa, gba hange hange u se lu a mi sha er a saan se iyol yô. A fa u eren tom a “isharen i ashee” sha gbenda u a doo se yô. (1 Yoh. 2:15-17; Gen. 3:6; Anz. 27:20) Tar ka u va se a akaa a iyolough atô kposo kposo, a doon man a doon ga cii, man akaa ne agen ka a kôr se ken ishe kpen kpen. I lu nahan u yam ma kwagh, u yange gba hange hange u u yam ga, kpa u yam un sha ci u gbenda u i yôôn un la, shin i tar un ken iyou i teen akaa la vee? Nahan shighe va kar yô, u kav wer yange wea yam kwagh la ga kpa, ma u za hemen u lun uma vee? Akaa a hange hange ga, nga a na asema a yuhwa se shi se kera fa ape uma wase a ver ishigh ga. Akaa ne nga a mee se shi a dan se, nahan se kera eren akaa a ken jijingi, er u henen Bibilo, shi wan iyol shi zan mbamkombo shi duen kwaghpasen hanma shighe la nahan ga. Umbur icin i apostoli Yohane yange ta se ne, ér: “Tar yô, ngu karen kera kua isharen i u kpaa.”

5. Ka nyi ia fatyô u eren mba ka ve na agee a ve cii sha u ombon akaa a iyolough laa?

⁵ Satan soo ér se yem inyaregh ki keren, se undu kwagh u civir Yehova la. (Mat. 6:24) Ior mba ka ve na agee a ve cii sha u ombon akaa a iyolough la, ka ve hingir u nyôron ken uma u doon ga, sha ci u mba keren ér vea kure isharen i iyolough ve, nahan kwagh ne ka a na ve lu kpenegh ken jijingi shi ve ya ican tsung. (1 Tim. 6:9, 10; Mpa. 3:17) Kwagh ne zua sha kwagh u Yesu yange ôr ken injakwagh i ortanivor la vough. Yange mba ‘te ivor [shin loho u Tartor la] ken usaa yô, asaren a sha akaa agen cii va imbishi kwaghôron la, nahan a kera ume atam ga.’—Mar. 4:14, 18, 19.

6. Ka nyi se hen ken kwagh u Baruki laa?

⁶ Nenge ase kwagh u Baruki u lu akawe u profeti Yeremia la. Yange mtim u Yerusalem u i tsengaôron la zurum yô, Baruki hii u “keren akaa a vesen” a aa lu un a iwasen gbem sha won ga yô. Nahan kpa, kwagh u yange ma lu keren yô, ma lu u zuan a kwagh u Yehova tôndo zwa u nan un la, ér: ‘Me gema uma wou a̱ hingir we er ka ishar u ye yô’ shin me war uma wou. (Yer. 45:1-5) Jighilii yô, lu u Aôndo una de uyôughyôughmbaakaav mba ken gar u gba u una tim un la aa lu her ga. (Yer. 20:5) Er se mgbôghom a mkurtar yô, hegen ka shighe u i doo u se seer ombon akaa a iyolough sha ci wase ne ga. Akaa a se lu a mi la aa doo se shin aa lu se a inja er ma nyi je kpa, gba u se ver ishima ser, aa fatyô u waren zegecan la a vese imôngo ga.—Anz. 11:4; Mat. 24:21, 22; Luka 12:15.

7. Se lu timen sha nyi, man ka sha ci u nyi?

⁷ Yesu yange wa se kwagh u hemban doon cii u una wase se u lun a akaa a kwagh a gbe se a mi ken uma la, a u kwagh danen se shio shin se hingir u ombon akaa gayô  nyôron ken ishimanyian a ityôkyaa shio la. Yange wa se kwagh ne ken Ityesen na i sha Uwo la. (Mat. 6:19-21) Kpa de se ôr shi se time nen sha vegher u ityesen ne u i nger ken Mateu 6:25-34 la. Aluer se er nahan yô, kwagh la una na se lu a vangertiôr ser, gba u se ‘ker tartor’ la, a lu akaa a iyolough ga.—Luka 12:31.

8, 9. (a) Gba u ishima ia za se iyol sha akaa a kwagh a gbe se a mi la, a za kar ikyaa inya ga sha ci u nyi? (b) Yesu yange fa nyi sha kwagh u uumace man mbamgbe veve?

⁸ Ôr Mateu 6:25. Shighe u Yesu kaa a mba ve lu ungwan a na la ér “asema a̱ de nyian [ve] sha ci u uma” ve ga la, lu kaan a ve jighilii ér “akaa a de u zan ve iyol.” Ishima yange i lu nyian ve sha akaa a gba u ma ve lu a ishimanyian sha mi ga yô. Yesu kaa ér asema a de u nyian ve, man lu sha ityôkyaa i injaa je. Aluer ishima ngi nyian or sha akaa a iyolough, man a lu sha akaa a hange hange je kpa, kwagh la una fatyô u danen nan, nahan nana kera ver ishima sha akaa a ken jijingi aa a hembe lun kwagh u hange hange ken uma la ga. Kwagh u mbahenen mba Yesu yange gba un ishima tsung, nahan a ta ve icin sha kwagh u ishimanyian ne kuma acin a nyiin ken Ityesen na i sha Uwo la.—Mat. 6:27, 28, 31, 34.

⁹ Hii nan ve Yesu yange kaa a vese ér ishima i de nyian se sha kwagh u se ya shin se ma shin se zer ga? Akaa ne ka akaa a vesen ken uma ga zee? Ka akaa a vesen yum! Aluer se mba a inyaregh ki yamen akaa ne ga nahan, ishima ia za se iyol ga zee? Ishima ia za se iyol, man Yesu kpa yange fa nahan. Yange fa mbamgbe mba iorov mba ayange ayange la vindi vindi. Heela tseegh ga, shi fa je ér anyom a va karen uderi imôngo yô, mbahenen nav vea nyôr ken mbamlu mba taver tsung ken “ayange a masejime” a a lu “ashighe a ican” la. (2 Tim. 3:1) Se mba ken shighe u mbamlu mban ve lu zan hemen yô, sha ci u tom ngu ga, shi akaa taver ishe shi kwaghyan yina shi ior kpishi gba ican. Nahan kpa, Yesu shi fa ér ‘uma hemba kwaghyan, man iyol kpaa i hemba akondo.’

10. Shighe u Yesu tese mbadondon un er vea eren msen la, lu nyi kaa ér gba u ia hemba lun kwagh u hange hange ken uma ve ciilii?

¹⁰ Yesu yange tese mba ve lu ungwan a na la ken mhii u Ityesen na i sha Uwo la ér ve sônon Ter ve u sha la akaa a iyolough a kwagh a gbe ve a mi la. A kaa a ve ér ve eren msen nahan ér: “Na se kwaghyan wase nyian u a lu sha ci u ayange ayange la.” (Mat. 6:11) Shi shighe kar yô, Yesu shi va kaa a ve ér ve eren msen ve sônon akaa a kwagh a gbe ve a mi ayange ayange la. (Luka 11:3) Kpa kwaghwan la tese ér gba u se de kwagh u lun a akaa a iyolough la a ya tor ken a vese ga. Ken msen shon môm, Yesu tese ér gba u se vande sônon ser Tartor u Aôndo la u va. (Mat. 6:10; Luka 11:2) Er Yesu soo ér una wase mbahenen nav ve de ishimanyian yô, a sur ve ishima sha u umbur ve er Yehova a we akaa a a gbe la cii ikyo yô.

11, 12. Gbenda u Yehova a koson inyon i sha la tese se nyi? (Nenge foto u a lu sha mhii u ngeren ne la.)

¹¹ Ôr Mateu 6:26. Doo u se ‘nenge kwagh u inyon i sha.’ Er i ndahar nahan kpa, ka i ya atamaikyon shin ishamakaa shin ankaam ma purugh gayô mbaanyigôô kpishi. Jighilii yô, aluer aninyon kehe er orumace nahan yô, una ya kwagh a hemba orumace ica je. Nahan kpa, ngi kahan sule, ngi lee iyiav sha u ia zua a kwaghyan ga. Yehova ka a na i hanma kwagh u kwagh a gbe i a mi la cii. (Ps. 147:9) Kpa jighilii yô, tee kwaghyan we i ken zwa ga! Ka i gba u ia za ker kwaghyan la, kpa kwaghyan la yô, gema de ishar.

¹² Yesu yange nenge ér aluer Ter na u sha la ngu nan inyon kwaghyan, kpa gema ngu nan uumace akaa a hange hange a kwagh a gbe ve a mi la ga yô, a vihi je a  gande. ^[1] (1 Pet. 5:6, 7) Yehova una wa se kwaghyan ken zwa ga, kpa una gema a haa iveren sha iniôngon yase la, sha er se zua a kwaghyan u kwagh a gbe se a mi la, shin se zua a inyaregh ki se yam akaa a kwagh a gbe se a mi ayange ayange la yô. Ashighe a se lu a kwagh ga yô, una fatyô u mgbeghan mbagenev, vea pande kwagh u ve lu a mi la vea na se. Er Yesu yange ter kwagh u nan inyon i sha ijiir i tsan ga nahan kpa, Yehova na i kwaghfan man mhen kua akaa a a wase i u eren aya a tsan yô. Se kpa, Yehova una wase se u zuan a ya u se vea tsombor wase se tsaan ker yô.

13. Ka nyi i tese wang ér se hemba gban kwagh a inyon i sha?

¹³ Yesu yange pine mba ve lu ungwan a na la ér: “Ne hemba [inyon i sha] inja” gaa? Akperan nga ga, Yesu yange fa je ér ica a kera gba ga je maa una na uma na sha ci u uumace. (Nenge Luka 12:6, 7.) Kristu yange na naagh ku ipaan kura sha ci u akaa a uma agen ga. Yesu yange kpe sha ci u inyon i sha ga, kpa lu sha ci wase sha er se fatyô u lun uma gbem sha won yô.—Mat. 20:28.

14. Aluer ishima nyian or kpa, ka nyi nana fatyô u eren ga?

¹⁴ Ôr Mateu 6:27. Er nan ve Yesu kaa ér or u nan lu a ishimanyian nana fatyô u seer ishiva i môm sha ityaven i nan ga? Yange ôr nahan sha ci u aluer ishima ngi zeren nyian or sha akaa a ishima ma i nyian nan sha mi ga la yô, nana ngôôr kpen ga. Jighilii yô, aluer ishima ngi zeren nyian se yô, alaghga tsô, kwagh la una pande ayange a uma wase.

15, 16. (a) Gbenda u Yehova a nengen sha ityombo i ken toho la tese se nyi? (Nenge foto u a lu sha mhii u ngeren ne la.) (b) Ka mbampin mba nyi se fatyô u pinen ayol a ase, man ka sha ci u nyi?

¹⁵ Ôr Mateu 6:28-30. Ka sea hua akondo a injaa shighe u se lu eren akaa a ken  jijingi, er u pasen kwagh shin zan mbamkombo mba tiônnongo shin mbamkohol nahan yô, i doo se. Nahan kpa, gba u “asema a nyian [se] sha kwagh u akondo” ga. Yesu shi tese se ikyav sha akaa a Yehova a gbe yô. Sha gbaa ne kpa, se fatyô u henen akaa kpishi sha kwagh u “ityombo i ken toho.” Alaghga Yesu lu ôron kwagh u ufaluwa kpishi, mba doon ashe atô kposo kposo mba lun er ityombo nahan. Akaa ne nga te mou ga shi nga koron shin nga tumen akondo a ve a huan kpaa ga. Nahan kpa, ka a doo u kenger tsung je yô, “Solomon a iengem na cii je kpaa, mayange haa akondo er mô ve môm nahan ga”!

¹⁶ Ka kwagh u vesen u Yesu a lu ôron je ne: “Aluer Aôndo Una wuhan ahu a ken toho iyol doo doo yô . . . , hire ne mba ne lu a anjighjigh u nan ne [ve una kera wuha ne ga yee?]” Una wuha ne yum! Nahan kpa, mbahenen mba Yesu yô, gema lu a jighjigh u nan kpuaa tseegh tsô. (Mat. 8:26; 14:31; 16:8; 17:20) Yange gba u vea seer lun a jighjigh u nan shi vea suur sha Yehova. Se di ye? Jighjigh u se ne ser sar Yehova shi ngu a tahav mbu kuren mbamgbe asev la taver kpa?

17. Ka nyi ia fatyô u vihin ikyar i se ye a Yehova laa?

¹⁷ Ôr Mateu 6:31, 32. Gba u se palegh u dondon ikyav i “atôatyev” a a ne Ter wase u sha, u lun a dooshima jighjigh ga la. Ter wase ne nengen sha mba ve ver Tartor na hiihii ken uma ve la. Aluer se mba nôngon ser se ombo ‘akaa a atôatyev a keren’ la yô, kwagh la una vihi ikyar i se ye a Yehova la. Nahan kpa, doo u se lu a vangertiôr ser, aluer se ver akaa a ken jijingi hiihii ken uma wase yô, Yehova kpa una nyume se kwaghmôm u dedoo ga. Aluer se mba “civir Aôndo” yô, kwagh la una wase se, nahan “kwaghyan man akondo” a se lu a mi la aa kuma se.—1 Tim. 6:6-8.

18. Ka nyi Yehova a fe sha kwagh wase asange asange, man ka nyi una er sha ci wase?

¹⁸ Ôr Mateu 6:33. Gba u hanma shighe cii mbahenen mba Yesu vea ver Tartor la hiihii ken uma ve. Yesu kaa ér, aluer se er nahan yô, “akaa ne cii á seer [se] a.” Er nan ve yange ôr kwagh nee? A pase ér: ‘Ter wen u Sha fa er kwagh a gbe ne sha akaa ne cii yô,’ inja na yô, ka akaa a hange hange a ken uma je la. Cii man se fa ser kwagh gba se a kwaghyan shin ikyondo shin ijiir i tsan yô, Yehova ka a vande fan a iyol nyoon shio. (Fil. 4:19) Ikyondo yase i ia va ya tsev la je kpa a fa. A fa imba kwaghyan u i doo u se ya man ijiir i tsan i ia kuma se man tsombor wase la cii. Yehova una nenge ér se zua a kwagh u kwagh a gbe se a mi sha mimi la.

19. Doo u ishima ia nyian se sha kwagh u una va er ken hemen la ga sha ci u nyi?

¹⁹ Ôr Mateu 6:34. Fa wer Yesu shi kaa ér: “Asema a̱ de nyian ne” ga. Yesu soo ér se nengen sha mbamgbe asev mba ken iyange i se nyer ker la tseegh, shi se lu a vangertiôr ser Yehova una wase se u nengen sha mbamgbe mba shon. Aluer ishima ngi zeren zan or iyol sha kwagh u una va er ken hemen yô, alaghga nana hingir u suur sha iyol i nan, a kera lu sha Yehova ga, nahan kwagh la una vihi ikyar i nan ye a Yehova la kehelee je.—Anz. 3:5, 6; Fil. 4:6, 7.

20. (a) Ka nyi u fatyô u tsuan wer u er ken nôngo u Yehova? (b) U fatyô u eren nyi sha er u pande akaa ken uma wouwe?

²⁰ Aluer se de u eren akaa a a sue Tartor la, se yem keren uyôughyôughmbaakaav yô, a vihi je a gande! Doo u se tsua akaa a ken jijingi a se eren yô. Ikyav i tesen yô, u fatyô u moughon yemen ken tiônnongo u kwagh a hemba gban sha mbapasenkwagh la je he? U fatyô u eren tom pania kpa? Aluer u ngu eren tom pania yô, u hen sha kwagh u ngeren apelekeshen u zan Makeranta u Mbapasen Ivangeli i Tartor la vee? U fatyô u za eren tom sha ashighe ashighe hen iyaagh ki Betel shin hen afishi a geman kwagh a hen ityônya la kpa? U fatyô u za eren tom u maan Ayou a Tartor sha ashighe ashighe vea Afishi a Nengen sha Tom u Maan Kwagh la kpa? Hen ase sha kwagh u u fatyô u eren sha u panden akaa ken uma wou sha er u hemba zuan a shighe u eren akaa a suen Tartor la yô. Er msen shi gbidye kwar sha ngeren u kiriki u a lu a itinekwagh ér, “Er u Pande Akaa ken Uma Wou Yô” la, shi hii u eren akaa a a wase u u eren kwagh u u tsough la yô.

21. Ka nyi ia wase se ve se hemba kporom ikyua a Yehova?

²¹ Yesu yange kaa ér se ker Tartor la, i de lu akaa a iyolough ga nahan, lu sha ityôkyaa i injaa je. Aluer se mba eren nahan yô, ishima ia kera nyian se sha kwagh u mbamgbe asev mba iyolough la ga. Ka se hemba kporom ikyua a Yehova sha u suur sha a na, shi nôngon ser se yam hanma kwagh u se soo shin hanma kwagh u tar u dugh a mi la cii ga, aluer ka u se fatyô u yamen un je kpaa. Aluer se pande akaa ken uma wase hegen yô, kwagh la una wase se se kôr ave sha uma u a lu uma jim,” u a lu van ken hemen la.—1 Tim. 6:19.