ዜስግእ ኵነታት፦ ሓያሎ ፖለቲካውያንን ሃይማኖታውያንን መራሕቲ፡ ኣንጻር መልእኽቲ መጽሓፍ ቅዱስ ዝዓለመ ሸቶታት ኣውጽኡ። ብዙሕ ግዜ ድማ ስልጣኖም ተጠቒሞም ንሰባት መጽሓፍ ቅዱስ ንኸይውንኑን ከየሕትሙን ከይትርጉሙን ኪዓግትዎም ፈቲኖም እዮም። ክልተ ኣብነት እስከ ርአ፦

• ከባቢ 167 ቅ.ክ.፦ እቲ ኣብ ኣይሁድ፡ ሃይማኖት ግሪኽ ኬተኣታቱ ዚደሊ ዝነበረ ኻብ ስርወ ንግስነት ሰሉከስ ዝዀነ ንጉስ ኣንቲቆስ ኢጲፋነስ፡ ኵሉ ቕዳሓት ቅዱሳት ጽሑፋት እብራይስጢ ንኺጠፍእ ኣዘዘ። ጸሓፍ ታሪኽ ሄንሪክ ግረትስ፡ እቶም ሰበ ስልጣኑ “ንዝረኸብዎ ዘበለ ጥቕላላት እቲ ሕጊ ቐደድዎን ኣንደድዎን፣ ነቶም ብርታዐን ምጽንናዕን ኪረኽቡ ኢሎም ነዚ ጽሑፋት እዚ ኺምርምሩ እተረኽቡ ድማ ቀተልዎም” ብምባል ጸሓፈ።

• ኣብ ማእከላይ ዘመን፦ ገሊኦም መራሕቲ ካቶሊክ፡ ተራ ሰባት ኣብ ክንዲ ትምህርቲ ካቶሊክ፡ ትምህርቲ መጽሓፍ ቅዱስ ይሰብኩ ስለ ዝነበሩ ተቘጥዑ፣ ብጀካ እታ ብቛንቋ ላቲን እተዳለወት መጽሓፍ መዝሙር፡ ካልእ መጻሕፍቲ መጽሓፍ ቅዱስ ንዝሓዙ ተራ ሰባት ድማ ከም መናፍቓን ኪርእይዎም ጀመሩ። ሓደ ባይቶ ቤተ ክርስትያን፡ እቶም ሰቡ ‘ንኣባይቲ ዅሎም እቶም መጽሓፍ ቅዱስ ከም ዘለዎም ዚጥርጠሩ ሰባት ብምፍታሽ ንመናፍቓን ብትግሃትን ብተኣማንነትን ብቐጻልን ኪደልይዎም፡ መናፍቓን ንእተረኽቡዋ ቤት ድማ ኬዕንዉ’ ኣዘዘ።

ተጻረርቲ፡ ንመጽሓፍ ቅዱስ ኣብ ምጥፋእ እንተ ዚዕወቱ ነይሮም፡ እቲ ሒዝዎ ዘሎ መልእኽቲ ኣይምተረኽበን።

መጽሓፍ ቅዱስ እተዓቀበሉ መገዲ፦ ንጉስ ኣንቲቆስ ወፈራኡ ኣብ እስራኤል ዘተኰረ እዩ ነይሩ፣ ሕብረተ ሰብ ኣይሁድ ግና ኣብ ሓያሎ ኻልኦት ሃገራት እውን ይነብሩ ነይሮም እዮም። ምሁራት ከም ዚግምትዎ፡ ኣብ ቀዳማይ ዘመን ድ.ክ. ልዕሊ 60 ሚእታዊት ዝዀኑ ኣይሁድ ካብ እስራኤል ወጻኢ እዮም ዚነብሩ ነይሮም። ኣይሁድ፡ ኣብ ምኵራባቶም ቅዳሓት ቅዱሳት ጽሑፋት ይዕቅቡ ነይሮም እዮም፣ እቶም ድሒሮም ዝመጹ፡ ክርስትያናት እውን ዚርከብዎም ወለዶታት ድማ ነዚ ቕዱሳት ጽሑፋት ይጥቀሙሉ ነበሩ።—ግብሪ ሃዋርያት 15:21።

ኣብ ማእከላይ ዘመን፡ ኣፍቀርቲ መጽሓፍ ቅዱስ ምጽራር እናኣጋጠሞም ክነሱ፡ ብትብዓት ንቕዱሳት ጽሑፋት ምትርጓምን ምቕዳሕን ቀጸሉ። ኣብ መፋርቕ 15 ዘመን፡ ገና ተንቀሳቓሲት ሓታሚት ማኪና ኸይተማህዘት ከላ እውን፡ መጽሓፍ ቅዱስ ብ33 ቋንቋ ኺርከብ ይከኣል ነይሩ ኪኸውን ይኽእል እዩ! ብድሕርዚ፡ መጽሓፍ ቅዱስ ቅድሚኡ ተራእዩ ብዘይፈልጥ ፍጥነት ተተርጒሙን ተሓቲሙን እዩ።

እተረኽበ ውጽኢት፦ ሽሕ እኳ መጽሓፍ ቅዱስ ካብ ሓያላት ነገስታትን ብጌጋ ኻብ እተመርሑ ኣቕሽሽትን ምጽራር እንተ ኣጋጠሞ፡ ኣብ ታሪኽ ደቂ ሰብ እቲ ልዕሊ ዅሉ እተተርጐመን እተዘርግሐን መጽሓፍ እዩ። ንሕግን ቋንቋን ገሊአን ሃገራት፡ ከምኡ እውን ንህይወት ሚልዮናት ሰባት ድማ ጸልዩ እዩ።