Agnisa ty fizilihagne amy ty Masigne amy tempolỳ ao o tilikambo fizilihagne iohoe. Rehafe ty Soratse Masigne Dikan-drehake Tontolo Vaovao naboake taloha ty taogne 2023 fa “nirefe 20 hakiho manahake ty ampohe i tragnoy ty halava i tilikambo fizilihagney, le 120 ty haabo’e.” (2 Tan. 3:4) Misy dikan-drehake ila’e ka mirehake tie “120 hakiho” ty haabo o tilikambo fizilihagne iohoe, zane hoe 53 metatse.

Faie mirehake ty Fandikan-drehake Tontolo Vaovao nadika tamy 2023 tie “20 hakiho ty haabo’e” ndra 9 metatse. a Handineke anto’e tsiampeampe nahavy ze fagnovagne zay tika.

Tsy mirehake ty haabo i tilikambo fizilihagney ty 1 Mpanjaka 6:3. Amo o andine’e iohoe, le ty halava’e naho ty ampohe’e avao ty rehafe i Jeremia fa tsy ty haabo’e. Faie amy ty toko magnarake, le mirehake pitsopitson-draha lahibey miomba i tempolỳ reke. Agnisa izay i saba lahibey fisiagne rano atao tihoe Riakey, i kalesy foloy naho i andry saba roe tamy i tilikambo fizilihagney eoy. (1 Mpanj. 7:15-37) Naho ohatse 50 metatse mahery vata’e ty haabo i tilikambo fizilihagney sady abo noho i tempolỳ, nagnino ty Jeremia ro tsy nirehake izay? Taonjato maro tafara tatoy ka, le nirehake o mpahay tantara jiosio tie tsy nihoatse ty haabo i tempoly i Solomonay i tilikambo fizilihagney.

Misalasala o manam-pahaiagneo tie, le tsy ho nampihomake ty rindry i tempolỳ vao i tilikambo fizilihagney naho toe nirefe 120 hakiho vata’e ty haabo’e. Tie taloha, naho fa namboatse raha abo bey amy ty vato ndra birike o ndatio, le natao iareo bey i fototsey faie mihakede magnambone. Hoe izay ty natao tamy ty vavahady ty tempoly i Ejipta. Faie tsy hoe izay i tempoly i Solomonay. Mino o manam-pahaiagneo fa tsy mihoatse ty enegne hakiho ndra 2,7 metatse ty fateve ty rindry i tempolỳ. Nagnatsoake hevetse hoe izao ty Theodor Busink, manam-pahaiagne miomba ty tragno sady mpahay tantara: “Tsy ho 120 hakiho ty [haabo] i tilikambo fizilihagney naho henteagne ty fateve i rindrigne amy i [fizilihagne amy tempolỳ eoy].”

Va’e diso ty fomba nanoagne kopỳ i rehake amy 2 Tantara 3:4 aoy. Maregne fa “120” ty trea amo o andine’e iohoe amy ty sora-tagnagne ila’e taloha. Faie ty asa soratse hafa azo atokisagne, ohatse ty Kodeksa Alexandrinus tamy ty taonjato fahadime naho ty Kodeksa Ambrosianus tamy ty taonjato fahaenegne, le mirehake tie “20 hakiho.” Nagnino ty mpanora-dalàna raike ro va’e ho nandiso naho fa nanoratse tihoe “120”? Ty anto’e mitovitovy ty soratse ty rehake tihoe “zato” naho “hakiho” amy ty firehake Hebreo. Va’e nilosotse “zato” areke ty nivoasora i mpanora-dalànay, ie amy izao “hakiho” ty tea’e ho sorategne.

Ndra tie mikezake hahatakatse o pitsopitso’e rehoe tika sady manoro ty sare i tempoly i Solomonay amy ty fomba maregne soa, le ty talinjo i tempolỳ, zane hoe i tempoly ara-pagnahy lahibeỳ ty tena ifantohantikagne. Tena mankasitrake i Jehovah tikagne satria nanasa ty mpanompo’e iaby reke mba hanompo amo o tempoly iohoe ao!​—Heb. 9:11-14; Apok. 3:12; 7:9-17.